Ορισμός του ηλεκτρονικού χαρτοφυλακίου και η αξιοποίηση του ως μέσο αξιολόγησης, στην εκπαιδευτική διαδικασία

Όλοι μας δεχόμαστε ερεθίσματα και μαθαίνουμε πράγματα απο την πρώτη ημέρα της γέννησης μας. Κάποιες απο αυτές τις στιγμές τις έχουμε αποτυπώσει σε συλλογές φωτογραφιών (album). Με την ίδια ακριβώς λογική ένας μαθητής στο σχολείο δημιουργεί ένα φάκελο (χαρτοφυλάκιο) με τις βέλτιστες εργασίες του κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. 

Ο «φάκελος εργασιών του μαθητή (eportfolio) αποτελεί συλλογή των έργων ενός μαθητή, τα οποία έχουν επιλεγεί με την συναίνεση του και με βάση συγκεκριμένο στόχο. Τα έργα αυτά αποτελούν τεκμήρια για την προσπάθεια, την πρόοδο και την επίδοση του σε δεδομένο ή δεδομένα γνωστικά αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος (μεμονωμένα ή συσχετιζόμενα)». (Κουλουμπαρίτση και Ματσαγγούρας, 2004).

Το ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο (γνωστό ώς eportfolio ή digital portfolio) είναι μια συλλογή ψηφιακών αντικειμένων (artefacts) η οποία αποτελεί το φάκελο εργασιών του μαθητή. Ένα ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο μπορεί να περιλαμβάνει έγγραφα, φωτογραφίες, βίντεο, παρουσιάσεις, μουσική κ.α. 

Όπως αναφέρουν οι Sutherland και Powell (2007), «Το e-Portfolio είναι μια σκόπιμη συνάθροιση ψηφιακών αντικειμένων-ιδεών, στοιχείων, σκέψεων, ανατροφοδοτήσεων κ.λπ., που παρουσιάζονται σε ένα επιλεγμένο ακροατήριο, ως ενδείξεις της μαθησιακής πορείας και/ή των ικανοτήτων του μαθητή». 

Είναι ένα «ταξίδι μάθησης» και μία διαδικτυακή απεικόνιση γνωστικών εμπειριών αφού παρέχει πρόσβαση σε πολλά ψηφιακά αντικείμενα και πόρους με τη χρήση υπερσυνδέσμων και πολυμέσων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το eportfolio αποτελέι ένα σημαντικό εργαλείο αφού μπορεί να έχει πολλές χρήσεις. 

Ενδεικτικά:

i. Το eportfolio χρησιμοποιείται απο μαθητές κατά τη διάρκεια των σπουδών τους ώς μέσω παρουσίασης των δεξιοτήτων και γνώσεων τους.

ii. Χρησιμοποιείται απο εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς (πχ πανεπιστήμια) ώς μέσο τελικής αξιολόγησης των φοιτητών.

iii. Χρησιμοποιείται απο άτομα που αναζητούν την τύχη τους στην αγορά εργασίας ώς μέσο παρουσίασης των προσόντων και των επιτευγμάτων τους.

iv. Αποτελεί ένα συνεργατικό περιβάλλον εργασίας αφού δίνει την ευκαιρία για τη δημιουργία ομάδων και ανταλλαγή ιδεών μεταξύ του μαθητή και εκείνων που αληλεπιδρούν με το ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο. Ένας εκπαιδευτικός θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει συγκεκριμένο λογισμικό για τη δημιουργία ηλεκτρονικού χαρτοφυλακίου ώστε να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών και να επικεντρωθούν σε κάποιο γνωστικό αντικείμενο.

v. Αποτελεί μέσο αξιολόγησης απο οργανισμούς ευρέσεως εργασίας (όπως ακριβώς ένα βιογραφικό σημείωμα).

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι των e-Portfolio (Regis, 2003):

i. e-Portfolio Αξιολόγησης (Assessment Portfolios), που έχουν ως κύριο στόχο την παρουσίαση των ικανοτήτων ενός εκπαιδευόμενου και χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των μαθητών.

ii. e-Portfolio Παρουσίασης (Showcase or Presentation Portfolios), που παρουσιάζουν τα καλύτερα στοιχεία της δουλειάς και τις ικανότητες ενός εκπαιδευόμενου.

iii. e-Portfolio Ανάπτυξης (Development or Working Portfolios), που ανανεώνονται συνεχώς, τόσο από τους εκπαιδευομένους όσο και από τους εκπαιδευτές και έχουν ως στόχο την αυτό-αξιολόγηση και την παροχή ανατροφοδότησης στους εκπαιδευόμενους. Παρουσιάζουν την μαθησιακή εξέλιξη των μαθητών, ενώ παράλληλα παρέχουν και επικοινωνία ανάμεσα σε εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτές.

Η χρήση του ηλεκτρονικού χαρτοφυλακίου μπορεί να βελτιώσει μία εκπαιδευτική μέθοδο αφού εστιάζει στην εξατομικευμένη και συνεργατική μάθηση. 

Ο κάτοχος του eportfolio μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη του (self – monitoring) και να αυτοαξιολογείται (self – assessment). Με αυτόν τον τρόπο αποκτά πλήρη γνώση της μαθησιακής του πορείας, ορίζοντας τους προσωπικούς του στόχους στο πλαίσιο της αυτό-ρυθμιζόμενης μάθησης (Kalz, 2005; Attwell, 2005).

Σε επόμενη ανάρτηση θα εστιάσουμε στη χρήση συγκεκριμένου λογισμικού για τη δημιουργία eportfolios (mahara).

Δημήτριος Νατσής

E-learning Consultant (M.Ed)

πηγή