Είναι γνωστό ότι η Ελληνική Γλώσσα είναι η μητέρα όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών και όχι μόνον. Και δεν είναι μόνη αυτή η προσφορά της στη δημιουργία των γλωσσών αυτών. Συνεχίζει και σήμερα να είναι πηγή έμπνευσης για δημιουργία νέων λέξεων, γιατί η ελληνική γλώσσα είναι αέναος πηγή δημιουργίας νέων επιστημονικών όρων.
Η Γαλλίδα Ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγύ, από την πολυετή ενασχόλησή της με την αρχαία ελληνική γραμματεία, είχε διπιστώσει το πόσο οι ξένοι καταφεύγουν στο αστείρευτο ελληνικό «γλωσσικό ύδωρ» και γράφει:
«Ανατρέχουν στα ελληνικά για να ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις (από την αθανασία ως τον μεταβολισμό), χωρίς να αναφέρουμε τους πυραύλους ή τους μεγάλους επιστημονικούς στόχους που ονομάζονται «Αριάδνη» ή «Ερμής» κλπ.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, υπάρχει κάποιος άλλος κίνδυνος για τη γλώσσα. Είναι ο κίνδυνος από την εισδοχή ξένων όρων στη ζωή, όπως σουπερμάρκετ, πάρκινγκ, φαστ – φουντ, κλπ. Είναι και αυτή μια κερκόπορτα για να αλωθεί η γλώσσα μας παρά τον μεγάλο πλούτο που την διακρίνει. Γιατί υπάρχουν και άλλες κερκόπορτες που παραμονεύουν (καιροφυλακτούν), όπως τα γνωστά γκρήκλις, κ.α.
Γι’ αυτό, πριν από 25 σχεδόν χρόνια κάποιοι Έλληνες, που κατάλαβαν τον κίνδυνο αυτόν, αποφάσισαν να ιδρύσουν μια Εταιρεία, που στόχο θα έχει την με κάθε τρόπο προστασία της Ελληνικής Γλώσσας από τέτοιους κινδύνους, όπως γίνεται σε άλλα κράτη, που υπάρχουν παρόμοιες Εταιρείες ή Οργανισμοί.
Φωτογραφία Eos Aurora
Ο Πρόεδρος της Εταιρείας δήλωσε: Αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα συλλογικό όργανο, ώστε να προωθούμε τη νέα ορολογία, να προλάβουμε πριν έρθουν οι ξένοι όροι, πριν αλλοιωθεί η Ελληνική Γλώσσα. Η κερκόπορτα για την άλωση της γλώσσας είναι η ορολογία. Πρέπει να την σώσουμε, να αντισταθούμε. Είναι, πιστεύω, ο μοναδικός τρόπος. Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα της Ευρώπης που προστατεύει τη γλώσσα της.
Το εθνικό έργο της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας είναι σημαντικότατο και εθνικό. Οι επιστήμονες της Ε.Ε.Ο. εργάζονται πυρετωδώς, μεταφράζοντας ξένους όρους που χρησιμοποιούμε καθημερινά στα Ελληνικά.
Σκοπός τους να καταφέρουν να αναπτύξουν και να διαδώσουν τις ελληνικές εκδοχές όσων όρων έρχονται και εισβάλουν με ορμή στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και να αλώσουν την ελληνική. Ένα δείγμα του έργου τους φαίνεται μέσα από μερικά παραδείγματα σημαντικών ξένων όρων, αντίστοιχοι των οποίων υπάρχουν πλέον στα Ελληνικά.
Χούλιγκαν = αθλοβάνδαλος,
μπάσκετ = καλαθόσφαιρα,
στούντιο = εργαστήριο,
μόνιτορ = μηνύτορας -παρακολουθητήρας,
σουπερμάρκετ = υπεραγορά,
φαξ = τηλεομοιοτυπία,
γκλάμουρους = εκθαμβωτικός,
CD = σύμπυκνος – σύμπακτος δίσκος,
κομπιούτερ = ηλεκτρονικός υπολογιστής,
φορμάρισμα = μορφοτυποποίηση,
τσιπ = πλίνθιο (τουβλάκι),
κέρσορας = δρομέας,
φαστ – φουντ = ταχυφαγείον,
κοκτέιλ = ανάμειγμα,
σόου = παράσταση,
πάρκινγκ = στάθμευση,
ντεκορατέρ = διακοσμητής,
σπόνσορας = χορηγός,
ντεκολτέ = εξώστηθο,
γκράφιτι = τοιχογραφή,
μπούμεραγκ = αυτεπίστροφον.
Υπάρχουν πολλοί παρόμοιοι όροι ξενόγλωσσοι που μπήκαν στην καθημερινή μας ομιλία. Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι όροι που είναι στην ελληνική γλώσσα, αλλά αποδίδουν λάθος νόημα. Για παράδειγμα λέμε: κινητό τηλέφωνο. Το τηλέφωνο δεν κινείται μόνο του, αν δεν το μεταφέρει ο άνθρωπος. Γι’ αυτό το ορθό είναι να λέμε:φορητό τηλέφωνο.
Στην εποχή μας αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία, βασίζονται κατά πολύ στα επιστημονικά συμπεράσματα των ινστιτούτων ορολογίας, ώστε να προασπίσουν τις εθνικές γλωσσικές καταβολές τους. Έχουν φθάσει μάλιστα σε σημείο να απαγορεύουν, με συγκεκριμένες διατάξεις, την χρήση όρων που, ενώ μπορούν να αποδοθούν στη γλώσσα τους, «χρησιμοποιούνται» στην αλλοδαπή εκδοχή τους.
Η ελληνική γλώσσα βάλλεται καθημερινά από χίλιες δυο πλευρές. Ιδίως, έπειτα από την εμφάνιση των εκατοντάδων ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών σε όλη τη χώρα. Χωρίς βέβαια να εξαιρείται και ο Τύπος ημερήσιος και περιοδικός.
Οι βασικοί άξονες που κινείται η ΕΛΕΤΟ είναι δύο. Η δημιουργία νέων όρων που αποδίδουν στην ελληνική έννοιες και λειτουργίες, οι οποίες καταφθάνουν από το εξωτερικό και η διάδοσή τους. Στην ΕΛΕΤΟ μετέχουν κάθε ειδικότητας επιστήμονες. Γλωσσολόγοι, μεταφραστές, διερμηνείς, τεχνικοί επιστήμονες, μαθηματικοί, φιλόλογοι.
Η Εταιρεία έχει να παρουσιάσει σημαντικό έργο σε δύο βασικούς τομείς των «εισηγμένων» επιστημών: της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, διά της εκδόσεως πολίτιμων λεξικών με απόδοση στην ελληνική των χιλιάδων όρων και των δύο επιστημών.
Στις περιόδους εκλογών έρχεται στο προσκήνιο ένα μόνιμο πρόβλημα της γλώσσας μας και συγχρόνως αναδεικνύουν την αμηχανία των δημοσιογράφων, σχολιαστών και πολιτικών απέναντι στους «καινούριους» πολιτικούς όρους που εισβάλλουν στο λεξιλόγιό μας: έξιτ πολ, ντιμπέιτ, γκάλοπ, κλπ., που έγιναν λέξεις του καθημερινού λεξιλογίου μας, αποκαλύπτοντας μια πρωτοφανή ένδεια της πλουσιότερης γλώσσας του κόσμου: της Ελληνικής.
Το φαινόμενο δεν είναι μόνον γλωσσικό. Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη, αφού οι έννοιες που περιγράφονται από ξενικούς όρους δημιουργήθηκαν στο δυτικό ημισφαίριο, εκεί όπου κυριαρχεί ο αμερικανοβρετανικός πολιτισμός και σημειώνεται η τεχνολογική πρόοδος στις μέρες μας.
Μπορεί ο τεχνολογικός αυτός πολιτισμός να «διασπείρει» και να δανείζει όρους προς τον υπόλοιπο κόσμο. Όμως είναι θεμιτή και η άμυνα της κάθε γλώσσας, πολύ περισσότερο της ελληνικής, που επί σειρά αιώνων κυριαρχούσε στον πολιτισμένο κόσμο και κατώρθωνε να ανανεώνεται, δημιουργώντας τους κατάλληλους μηχανισμούς εκσυγχρονισμού της. Το πρόβλημα της ορολογίας είναι ιδιαίτερα ζωτικό για κάθε γλώσσα. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας δήλωσε:
«Η Κερκόπορτα για την άλωση μιας γλώσσας είναι η ορολογία».
Η ορθότητα της παραπάνω γνώμης αποδεικνύεται καθημερινά από την πληθώρα λέξεων που εισβάλλουν στην ελληνική γλώσσα, αλλοιώνοντας την φυσιογνωμία και το ηχόχρωμά της. Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που προστατεύει τη γλώσσα της.
Η ελληνική γλώσσα κακοποιείται μέρα με τη μέρα από χιλιάδες πλευρές. Εντυπωσιακό είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ειδικοί επιστήμονες, ότι η κακοποίηση της γλώσσας μας αυξήθηκε κατακόρυφα με την εμφάνιση της ελεύθερης ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, όταν εκατοντάδες ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί άρχισαν να χρησιμοποιούν τη γλώσσα χωρίς κανέναν έλεγχο. Και το χειρότερο, αναθέτοντάς την να την μιλήσουν άνθρωποι χωρίς την απαιτούμενη παιδεία.
Η γενικότερη έκρηξη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης παρέσυρε και τον γραπτό Τύπο στη δίνη της κακομεταχείρισης της γλώσσας, αφού ο πολλαπλασιασμός των εφημερίδων και η αύξηση του κόστους της παραγωγής είχε ως αποτέλεσμα να ελαττωθεί η προσοχή που δινόταν παλιά στον τρόπο γραφής των κειμένων. Έτσι, οι εφημερίδες από προπύργια της γλώσσας έγιναν αναπαραγωγοί της πιο «εύκολης» εκδοχής της.
Η εισροή ξένων όρων είναι αναπόφευκτη, αφού κάθε μέρα ο παγκόσμιος πολιτισμός παράγει έννοιες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Αποτελεί, όμως, και ανάλογη πρόκληση για την κάθε γλώσσα να αντιδρά με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο στις νέες συνθήκες. Τα ΜΜΕ έχουν τώρα σημαντικότατο ρόλο στην προστασία της γλώσσας μας. Αν δεν γίνει αυτό υπάρχει κίνδυνος κάποια στιγμή οι δημόσιες συζητήσεις (ντιμπέιτ) στις εκλογές να γίνονται στα αγγλογκρέκικα.
@Αθανάσιος Δέμος
Κακοποίηση της ελληνικής γλώσσας
Η ελληνική γλώσσα θεωρείται από τους μεγαλύτερους επιστήμονες του κόσμου, ως η πιο κατάλληλη γλώσσα στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Και αυτό γιατί διαπιστώθηκε πως η ελληνική γλώσσα είναι γλώσσα «νοηματική» και πως είναι η μοναδική νοηματική γλώσσα που υπάρχει. Όλες τις υπόλοιπες γλώσσες τις χαρακτηρίζουν οι επιστήμονες ως γλώσσες «σημειολογικές».
Νοηματική είναι η γλώσσα στην οποία το σημαίνον , δηλαδή η ίδια η λέξη, και το σημαινόμενον, δηλαδή αυτό που η λέξη εκφράζει, έχουν μεταξύ τους πραγματική πρωτογενή σχέση.
Αντίθετα η σημειολογική είναι γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α πράγμα εννοείται με το α σημείο.
Με άλλα λόγια η ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια, ενώ σε όλες τις άλλες είναι συμβατικές, δηλαδή σημαίνουν κάτι απλώς επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ αυτών που τη χρησιμοποιούν.
Συναφής εκδήλωση για τη σπουδαιότητα της ελληνικής γλώσσας είναι πως Άγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη τους να μάθουν αρχαία ελληνικά γιατί αυτά εμπεριέχουν μια φιλοσοφία με ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων. Σε αυτό το συμπέρασμα βέβαια οδηγήθηκαν μετά από έρευνες Βρετανών ειδικών ότι η ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες.
Γι’αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί Ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι , όπως οι ίδιοι είπαν , το να μιλά κανείς για Ε.Ε. χωρίς την ελληνική είναι σαν να μιλά σ’ έναν τυφλό για χρώματα.
Δυστυχώς όμως η ελληνική γλώσσα αναγνωρίζεται και υποστηρίζεται στον μεγαλύτερο τουλάχιστον βαθμό μόνο από τους ξένους και όχι από τους ίδιους τους Έλληνες που υποστηρίζουν με κάθε μέσο τις ξένες γλώσσες και μάλιστα κάνουν λόγο για την κατάργηση της ελληνικής μέσα στην ίδια την Ελλάδα και την αντικατάστασή της από την Αγγλική τα στιγμή που οι ίδιοι οι Άγγλοι μιλούν για την ανωτερότητα και τη σπουδαιότητα της ελληνικής.
Γι’ αυτό εάν παρατηρήσουμε λίγο προσεκτικά τα μέσα ενημέρωσης, τον Τύπο, διάφορες ανακοινώσεις και ομιλίες πολιτικών μπορούμε να πούμε πως όλοι αγωνίζονται για το ποιος θα χαλάσει περισσότερο την ελληνική όμορφη γλώσσα μας. Και όλες αυτές οι κακοποιήσεις γίνονται στο όνομα της δημοτικής από πολλούς όψιμους δημοτικιστές.
Και αν κάποιος επιχειρήσει να τους πει το σωστό τότε τον ειρωνεύονται. Βέβαια το κακό δεν θα ήταν τόσο μεγάλο εάν περιοριζόταν μόνο σε αυτούς που το διαπράττουν. Όμως δυστυχώς το γλωσσικό λάθος επαναλαμβάνεται από τα μέσα ενημέρωσης και εμπεδώνεται στη συνείδηση του πολλού κόσμου και η διόρθωσή του γίνεται πολύ δύσκολη.
Θα πρέπει λοιπόν να προσέχουμε να μην κακοποιούμε την πλούσια γλώσσα μας με ακρότητες και εκφράσεις που προσκρούουν στο γλωσσικό μας αισθητήριο και στην αισθητική μας καλλιέργεια. Γιατί πολλοί δημοτικιστές , είτε από άγνοια είτε από υπερβολικό ζήλο και φανατισμό, δε χρησιμοποιούν σωστά τη γλώσσα και διαστρέφουν το γλωσσικό μας αισθητήριο.
Ωστόσο για την καταστολή της κακοποίησης της γλώσσας θα ήταν καλό, στα διάφορα Υπουργεία, οργανισμούς και τις άλλες υπηρεσίες καθώς επίσης και στη ραδιοφωνία την τηλεόραση, τις εφημερίδες και σε όλα τα μέσα ενημέρωσης, να υπάρχουν υπεύθυνοι για τη γλωσσική επιμέλεια των εγγράφων, εγκυκλίων, αποφάσεων, δελτίων ειδήσεων, ρεπορτάζ και άλλων που δίνονται στη δημοσιότητα.
Βλέπουμε επίσης ότι σήμερα η ελληνική γλώσσα κατακλύζεται από την εισβολή ξένων λέξεων και εκφραστικών τρόπων σκέψης πράγμα το οποίο συντελεί άμεσα στο πρόβλημα της κρίσης. Και αυτό γιατί όλα έχουν αρχίσει να γίνονται στη χώρα μας με τη χρήση της Αγγλικής ή Γαλλικής γλώσσας.
Και περισσότερο οι νέες γενιές χρησιμοποιούν στον καθημερινό τους λόγο πλήθος ξένων λέξεων μεγαλύτερο σε ποσοστό από το ελληνικό λεξιλόγιο. Με αυτή την τακτική σε μικρό χρονικό διάστημα το ελληνικό λεξιλόγιο θα περιορισθεί τόσο πολύ στους νέους που θα είναι πια κατόρθωμα να ακούμε καμμιά ελληνική λέξη , και θα μας φαίνεται και αξιοπερίεργο.
( Εδώ μια και γίνεται λόγος για τη σχέση των ξένων λέξεων με τις ελληνικές λέξεις μπορεί να σημειωθεί η έρευνα του πανεπιστημίου του Ιρβάιν της Καλιφόρνιας που κατάφερε να αποθησαυρίσει στον Η/Υ «Ίβυκο» 6 εκατομμύρια λέξεις και 78 εκατομμύρια λεκτικούς τύπους της γλώσσας μας , όταν η Αγγλική γλώσσα έχει συνολικώς 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους , δηλαδή ως γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δική μας. Στον Η/Υ «Ίβυκο» έχουν επίσης ταξινομηθεί 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων ελλήνων και το έργο ακόμη συνεχίζεται.
Μιλώντας γι’ αυτό ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: «Σε όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας και η επαφή μας με αυτούς θα βελτιώσει των πολιτισμό μας». Υπολογίζεται ότι οι Ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν τα 90 εκατομμύρια έναντι των 9 εκατομμυρίων της Λατινικής.)
Ως αιτία της γλωσσικής κρίσης μπορεί να θεωρηθεί επίσης και η αποδυνάμωση της ελληνικής γλώσσας και του γλωσσικού θησαυρού από την εισδοχή της εικόνας στη σύγχρονη ζωή. Η εικόνα μέσα στο σπίτι και όλους τους χώρους που συχνάζει ο άνθρωπος καταδικάζει σε σιωπή. Όλα σε μορφή εικόνας. Εικόνα που καλλιεργεί σύμβολα βουβά , μεταβιβάζουν μηνύματα χωρίς καμμία δυνατότητα απάντησης , αντιλόγου ή διαλόγου. Ο άνθρωπος μεταβάλλεται στο τέλος σε παθητικό δέκτη αυτών των μηνυμάτων και ο ίδιος δεν εκφράζει γνώμη παρά παραμένει ένα άλαλο ζώο.
Πέρα από αυτά η χρησιμοθηρική αντίληψη της παιδείας και ο πολιτικός λαϊκισμός έχουν αποπροσανατολίσει το λαό. Υπάρχουν πολλοί δυστυχώς που πιστεύουν πως η γλωσσική απλούστευση και απλοποίηση της γλώσσας , όπως η κατάργηση του πολυτονικού και η χρήση της φωνητικής γλώσσας θα κάνουν ευκολότερα τη μόρφωση κτήμα του λαού.
Και αυτό γιατί η κοινωνία μας τώρα κατέχεται έντονα από την τάση προς τον ελάσσονα κόπο. Όμως πρέπει να ξέρουμε πως η γλώσσα ως όργανο παιδείας και μάθησης απαιτεί προσεκτική και επιμελημένη εργασία. Απαιτεί πνευματική πειθάρχηση , επιμονή και υπομονή , πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψη της εύκολης μόρφωσης. Χρειάζονται αρετές με τις οποίες λίγη σχέση έχουν πλέον οι σημερινοί άνθρωποι.
Μπορεί πάντως ο καθένας μας να κάτσει να σκεφτεί λίγο τις διαπιστώσεις και τις έρευνες που έκαναν πρώτοι οι ξένοι και να αναρωτηθεί γιατί η ελληνική γλώσσα κίνησε το ενδιαφέρον όλων αυτών των επιστημόνων και αναγνωρίσθηκε ως η πιο πλούσια , η πιο ωραία και η πιο εκφραστική γλώσσα που δίνει με τη μελωδία της μία αισθητική απόλαυση.
Είμαι σίγουρος πως κάποτε και οι Έλληνες θα αναγνωρίσουν την αξία της γλώσσας που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους , όμως μπορεί να είναι πια αργά και τότε να μετανιώσουν. Καλό θα ήταν να μη φτάσουν σε εκείνο το σημείο και να προλάβουν το κακό πριν φτάσει στα άκρα και αναζητάμε τη γλώσσα μας. Προς το παρόν ας την υποστηρίξουν οι Ισπανοί Ευρωβουλευτές μέχρι να το κάνουν αυτό και οι Έλληνες.
Ας μην ξεχνάμε πως η γλώσσα μας έχει συνεχή , γραπτή και προφορική παράδοση περίπου τριών χιλιάδων ετών. Από την αρχή ακόμη του μακρότατου αυτού χρονικού διαστήματος χρησιμοποιούνται χιλιάδες λέξεις που είναι εντελώς οι ίδιες και σήμερα , ίσως ελάχιστα αλλαγμένες. Όλες αυτές τις λέξεις εφόσον διατηρούν την ίδια σημασία που είχαν και παλιά γιατί πρέπει να τις διώξουμε από το λεξιλόγιό μας; Και αν ακόμα έχουμε πιο καινούριες επιβάλλεται παράλληλα να χρησιμοποιούμε και τις πιο παλιές.
Η γλώσσα μας κερδίζει από αυτό , και το κέρδος της γλώσσας είναι κέρδος για εκείνους που τη μιλούν και τη γράφουν σωστά.
Σταύρος Μεσσήνης
Βουλή των Ελλήνων ( 2001-2002 )
Σύνοδος Ζ '
.jpg)
