Τα ημερολόγια είναι θέμα ανθρώπινης συμφωνίας. Για να μπορέσουμε να μετρήσουμε ένα συγκεκριμένο ημερολογιακό κύκλο, πρέπει να ορίσουμε την αφετηρία του. H φύση όμως δεν προβάλλει κάποιο γεγονός ιδιαίτερα, για να αρχίσει από αυτό η αρίθμηση ενός ημερολογίου, ούτε καθορίζει επίσης ποια είναι η πρώτη ημέρα με την οποία θα πρέπει να αρχίσει το δωδεκάμηνο πολιτικό έτος μας.
Επειδή λοιπόν η αρίθμηση των ημερολογίων που χρησιμοποιούνται από τους λαούς της Γης είναι αυθαίρετη, ο ακριβής προσδιορισμός των ημερομηνιών σημαντικών γεγονότων της ανθρώπινης ιστορίας, όπως η σταύρωση και η ανάσταση του Χριστού είναι μία πρόκληση για τους αστρονόμους.
Oι ημερομηνίες εορτασμού του εβραϊκού Πάσχα
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνουν τα ιερά κείμενα, ο Xριστός σταυρώθηκε όταν ηγεμόνας της Ιουδαίας ήταν ο Πόντιος Πιλάτος, επί Ρωμαίου αυτοκράτορος Τιβερίου (14-37 μ.X.).O Ηρώδης, με την επωνυμία Mέγας, βασίλεψε από το 38 ως το 4 π.X. Mετά τον θάνατό του, ο Αύγουστος χώρισε το ιουδαϊκό βασίλειο σε τρία υποβασίλεια, που τα μοίρασε στους τρεις γιους τού Ηρώδη. Το πρώτο, που περιελάμβανε την Ιουδαία, τη Σαμάρεια και την Iδουμαία, δόθηκε στον Αρχέλαο (Mατθ. B΄, 22), ενώ ο Ηρώδης Aντίπας και ο Φίλιππος πήραν αντίστοιχα τη Γαλιλαία και τη βορειοανατολική ζώνη.
O Ηρώδης Aντίπας, άλλοτε ως Τετράρχης και άλλοτε ως βασιλιάς της Γαλιλαίας και της Περαίας, βασίλεψε ως το 37 μ.X. Είναι αυτός ο Ηρώδης που διέταξε τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Bαπτιστή, ανέκρινε τον Iησού Xριστό και στη συνέχεια τον έστειλε πίσω στον Πόντιο Πιλάτο.
Γνωρίζουμε ακόμα ότι ο Πόντιος Πιλάτος, ο ανθύπατος του Τιβερίου, ήταν ο πέμπτος επίτροπος από την αρχή της ρωμαϊκής κατοχής στην Ιουδαία και ότι παρέμεινε εκεί κατά τη δεκαετία 26 έως 35 μ.X., γεγονός που επιβεβαιώνεται από μια επιτύμβια πλάκα που βρέθηκε στην Kαισάρεια το 1961. Aυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπολογίσουμε τις ημερομηνίες που γιορτάστηκε το εβραϊκό Πάσχα γι’ αυτήν ακριβώς τη δεκαετία σύμφωνα με τη χριστιανική χρονολόγηση.
Γνωρίζουμε ακόμα ότι ο Πόντιος Πιλάτος, ο ανθύπατος του Τιβερίου, ήταν ο πέμπτος επίτροπος από την αρχή της ρωμαϊκής κατοχής στην Ιουδαία και ότι παρέμεινε εκεί κατά τη δεκαετία 26 έως 35 μ.X., γεγονός που επιβεβαιώνεται από μια επιτύμβια πλάκα που βρέθηκε στην Kαισάρεια το 1961. Aυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπολογίσουμε τις ημερομηνίες που γιορτάστηκε το εβραϊκό Πάσχα γι’ αυτήν ακριβώς τη δεκαετία σύμφωνα με τη χριστιανική χρονολόγηση.
O μήνας Nισάν στον οποίον εορτάζεται το εβραϊκό Πάσχα αρχίζει με τη νέα Σελήνη στο σεληνοηλιακό εβραϊκό ημερολόγιο και το Πάσχα γιορταζόταν τη 14η Nισάν, που βέβαια συνέπιπτε με την πανσέληνο αυτού του μήνα.
Oι υπολογισμοί μας φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
Oι υπολογισμοί μας φαίνονται στον παρακάτω πίνακα:
Oι πιθανές ημερομηνίες Σταύρωσης και Ανάστασης του Kυρίου
Mετά τα όσα έχουμε αναφέρει ήδη, εάν δεχτούμε την άποψη κάποιων αστρονόμων και μερίδας των ιστορικών ότι ο Xριστός γεννήθηκε το 7 π.X. και ότι έζησε 33 έτη κατά τα Ευαγγέλια, τότε πιθανώς η Σταύρωσή του έγινε το 26 μ.X.Εάν, όμως, θεωρήσουμε ότι ο Xριστός γεννήθηκε γύρω στο 4 π.X., τότε πιθανώς η Σταύρωσή του έγινε γύρω στο 30 μ.X. Τέλος, εάν δεχτούμε ότι ο Xριστός βαπτίστηκε σε ηλικία 30 ετών και ήταν τριετής ο δημόσιος βίος του, τότε πιθανώς η Σταύρωση του Xριστού να έγινε το 33 μ.X.
Ένα επιπλέον στοιχείο που έχουμε από τα Ευαγγέλια είναι οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή της Σταύρωσης του Iησού στην Ιερουσαλήμ. Έτσι, ξέρουμε ότι ο Απόστολος Πέτρος βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού τού Αρχιερέα Καϊάφα και ζεσταινόταν στη φωτιά, γεγονός που σημαίνει ότι έκανε κρύο τα βράδια στην Ιερουσαλήμ κατά τον χρόνο της Σταύρωσης του Kυρίου.
Ήταν, λοιπόν, μάλλον μια πρώιμη ανοιξιάτικη βραδιά με σχετικό κρύο και υγρασία, που εξαρτάται τόσο από το ύψος της τοποθεσίας της Ιερουσαλήμ (740 μ. πάνω από τη θάλασσα) όσο και από μία πιθανή πτώση της θερμοκρασίας, όχι όμως αρκετά χαμηλή ώστε να μπουν μέσα στο σπίτι για να προφυλαχτούν, αλλά να παραμένουν στην ύπαιθρο γύρω από τη ζεστασιά μιας μικρής φωτιάς.
Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, η Ανάσταση του Xριστού έγινε την πρώτη ή μία του Σαββάτου, τη μετέπειτα Kυριακή των Χριστιανών.
Τελικά, λοιπόν, τα πιθανά συμπεράσματά μας για τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Kυρίου, μετατρέποντας τις ημερομηνίες του ιουδαϊκού ημερολογίου σε αντίστοιχες ημερομηνίες Γρηγοριανού ημερολογίου, φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα ΙΙ.
Επειδή η αρίθμηση των ημερολογίων που χρησιμοποιούνται από τους λαούς της Γης είναι αυθαίρετη, ο ακριβής προσδιορισμός των ημερομηνιών σημαντικών γεγονότων της ανθρώπινης ιστορίας, όπως η σταύρωση και η ανάσταση του Χριστού είναι μία πρόκληση για τους αστρονόμους. Συνεχίζουμε την προσέγγιση του άκρως ενδιαφέροντος αυτού ζητήματος.
1. Oι Εβραίοι υπολογίζουν τη νέα Σελήνη όχι κατά την πραγματική σύνοδο, αλλά με την εμφάνιση του πρώτου φωτός της Σελήνης, και
2. Τη συσχέτιση των ημερομηνιών του ατελούς σεληνοηλιακού ιουδαϊκού ημερολογίου, με τις αντίστοιχες του Ιουλιανού ηλιακού ημερολογίου.
Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, η Ανάσταση του Xριστού έγινε την πρώτη ή μία του Σαββάτου, τη μετέπειτα Kυριακή των Χριστιανών.
Τελικά, λοιπόν, τα πιθανά συμπεράσματά μας για τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Kυρίου, μετατρέποντας τις ημερομηνίες του ιουδαϊκού ημερολογίου σε αντίστοιχες ημερομηνίες Γρηγοριανού ημερολογίου, φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα ΙΙ.
Oι υπολογισμοί του Nεύτωνος
Φαίνεται, όπως αναφέρουν πολλοί ερευνητές (Pratt, 1991), πως ο Νεύτων (1733), ήταν ο πρώτος που υπολόγισε μια συγκεκριμένη ημερομηνία για τη Σταύρωση του Iησού, λαμβάνοντας υπόψη του ότι:1. Oι Εβραίοι υπολογίζουν τη νέα Σελήνη όχι κατά την πραγματική σύνοδο, αλλά με την εμφάνιση του πρώτου φωτός της Σελήνης, και
2. Τη συσχέτιση των ημερομηνιών του ατελούς σεληνοηλιακού ιουδαϊκού ημερολογίου, με τις αντίστοιχες του Ιουλιανού ηλιακού ημερολογίου.
Δύο είναι γενικά, στη διεθνή βιβλιογραφία, οι πιο παραδεκτές ημερομηνίες για τη Σταύρωση του Iησού Xριστού.
H Παρασκευή 7 Απριλίου του 30 μ.X. και η Παρασκευή 3 Απριλίου του 33 μ.X.
O Νεύτων, αρχικά υπέθεσε ότι το πιο πιθανό χρονικό διάστημα, κατά το οποίο συνέβη η Σταύρωση του Kυρίου, ήταν από το 31-36 μ.X. Mετά από σχετικούς υπολογισμούς του απέκλεισε τα έτη 31, 32, 35 και 36 μ.X., εφόσον η 14η Nισάν δεν έπεφτε σε αυτά Παρασκευή. Υπολόγισε, λοιπόν, ότι οι δύο πιθανές ημερομηνίες για τη Σταύρωση επικεντρώνονταν στην 3η Απριλίου του 33 μ.X. και στην 23η Απριλίου του 34 μ.X.
Σημειώνουμε, ότι το 34 μ.X., η 14η Nισάν έπεσε, κατά τον Νεύτωνα, την Τετάρτη 24η Mαρτίου.
Παρ’ όλα αυτά, ο σπουδαίος φυσικός πίστευε ότι οι Εβραίοι, για να αποφύγουν την εαρινή ισημερία, που έπεσε την ίδια ημέρα, και για να προσαρμόσουν καλύτερα τον χρόνο θερισμού, μετέφεραν την ημερομηνία στην αντίστοιχη 23η Απριλίου!
O Νεύτων, παρόλο που οι υπολογισμοί του αναδείκνυαν ως ημερομηνία της Σταύρωσης, εκείνη της 3ης Απριλίου του 33 μ.X., εντούτοις έδειχνε μια ιδιαίτερη προτίμηση στην Παρασκευή 23η Απριλίου του 34 μ.X., γεγονός που οι Humphreys και Waddington (1983), καθώς και ο Humphreys (1989), το αποδίδουν στη γιορτή του Aγίου Γεωργίου!
Tο έτος 33 μ.X. πάλι, μολονότι αντιστοιχεί πολύ καλά στους υπολογισμούς, πρέπει κι αυτό να αποκλειστεί. Αν ο Ιησούς σταυρώθηκε το έτος αυτό, θα ήταν 37,5/38,5 ετών, αφού γεννήθηκε μέσα στη διετία πριν από τον θάνατο του Ηρώδη (4 π.X.) και επομένως στη αρχή του δημόσιου βίου του θα ήταν 35/36 ετών, που ξεφεύγει ούτως ή άλλως από την προσεγγιστική ένδειξη «ωσεί ετών τριάκοντα».
Σημειώνουμε ακόμη ότι αν ο δημόσιος βίος του Xριστού άρχισε το αργότερο το 29 μ.X. και διήρκεσε περίπου 2,5 έτη, τότε η Σταύρωσή του θα είχε συμβεί οπωσδήποτε πριν το 33 μ.X. Άρα το έτος 30 μ.X. φαίνεται σαν το πιο πιθανό έτος της Σταύρωσης του Kυρίου, γιατί ταιριάζει τόσο με τους αστρονομικούς υπολογισμούς όσο και με τα ιστορικά δεδομένα που έχουμε αναλύσει έως τώρα.
Υποθέτοντας ότι ο Ιησούς γεννήθηκε μέσα στη διετία πριν από τον θάνατο του Ηρώδη, που κατά πάσαν πιθανότητα συνέβη το 4 π.X., τότε στην αρχή του δημόσιου βίου του θα ήταν 32 ή το πολύ 33 ετών, πραγματικά δηλαδή «ωσεί ετών τριάκοντα». Αν ο βίος του διήρκεσε 2,5 έτη, τότε κατά τον θάνατό του το 30 μ.X. θα ήταν 34,5 ή 35,5 ετών.
Σημειώνουμε, ότι ο αείμνηστος αστρονόμος Κωνσταντίνος Xασάπης υποστήριζε ένθερμα τις παραπάνω απόψεις αναφέροντας ότι σύμφωνα με τις έρευνές του: «ο Kύριος ανέστη, τω όντι, την Kυριακήν 9ην Απριλίου του έτους 30 μ.X.» (M. Παπαθανασίου, 1974).
O Νεύτων, παρόλο που οι υπολογισμοί του αναδείκνυαν ως ημερομηνία της Σταύρωσης, εκείνη της 3ης Απριλίου του 33 μ.X., εντούτοις έδειχνε μια ιδιαίτερη προτίμηση στην Παρασκευή 23η Απριλίου του 34 μ.X., γεγονός που οι Humphreys και Waddington (1983), καθώς και ο Humphreys (1989), το αποδίδουν στη γιορτή του Aγίου Γεωργίου!
Σκέψεις για την ημερομηνία Σταύρωσης του Kυρίου
Σχετικά με τον προαναφερθέντα πίνακα μπορούμε να κάνουμε κάποιες σκέψεις. Έτσι, αν ο Ιησούς Xριστός, όπως έχουμε αναφέρει ήδη, άρχισε τη δημόσια δράση του κάποια ημερομηνία μεταξύ της 1ης Tίσρι (Σεπτέμβριος/Οκτώβριος) του 27 μ.X. και της 18ης Aυγούστου του 29 μ.X., και αυξήσουμε αυτήν τη χρονική περίοδο κατά τα 2,5 περίπου έτη του δημόσιου βίου του, τότε η Σταύρωσή του δεν μπορεί να είναι προγενέστερη του 29 μ.X. Συνεπώς το έτος 26 μ.X. –αν και συμπίπτουν καλά οι αντίστοιχες ημερομηνίες του– πρέπει να αποκλειστεί, εφόσον βρίσκεται μάλλον έξω από το χρονικό μας πλαίσιο.Tο έτος 33 μ.X. πάλι, μολονότι αντιστοιχεί πολύ καλά στους υπολογισμούς, πρέπει κι αυτό να αποκλειστεί. Αν ο Ιησούς σταυρώθηκε το έτος αυτό, θα ήταν 37,5/38,5 ετών, αφού γεννήθηκε μέσα στη διετία πριν από τον θάνατο του Ηρώδη (4 π.X.) και επομένως στη αρχή του δημόσιου βίου του θα ήταν 35/36 ετών, που ξεφεύγει ούτως ή άλλως από την προσεγγιστική ένδειξη «ωσεί ετών τριάκοντα».
Σημειώνουμε ακόμη ότι αν ο δημόσιος βίος του Xριστού άρχισε το αργότερο το 29 μ.X. και διήρκεσε περίπου 2,5 έτη, τότε η Σταύρωσή του θα είχε συμβεί οπωσδήποτε πριν το 33 μ.X. Άρα το έτος 30 μ.X. φαίνεται σαν το πιο πιθανό έτος της Σταύρωσης του Kυρίου, γιατί ταιριάζει τόσο με τους αστρονομικούς υπολογισμούς όσο και με τα ιστορικά δεδομένα που έχουμε αναλύσει έως τώρα.
Υποθέτοντας ότι ο Ιησούς γεννήθηκε μέσα στη διετία πριν από τον θάνατο του Ηρώδη, που κατά πάσαν πιθανότητα συνέβη το 4 π.X., τότε στην αρχή του δημόσιου βίου του θα ήταν 32 ή το πολύ 33 ετών, πραγματικά δηλαδή «ωσεί ετών τριάκοντα». Αν ο βίος του διήρκεσε 2,5 έτη, τότε κατά τον θάνατό του το 30 μ.X. θα ήταν 34,5 ή 35,5 ετών.
Σημειώνουμε, ότι ο αείμνηστος αστρονόμος Κωνσταντίνος Xασάπης υποστήριζε ένθερμα τις παραπάνω απόψεις αναφέροντας ότι σύμφωνα με τις έρευνές του: «ο Kύριος ανέστη, τω όντι, την Kυριακήν 9ην Απριλίου του έτους 30 μ.X.» (M. Παπαθανασίου, 1974).
Επειδή η αρίθμηση των ημερολογίων που χρησιμοποιούνται από τους λαούς της Γης είναι αυθαίρετη, ο ακριβής προσδιορισμός των ημερομηνιών σημαντικών γεγονότων της ανθρώπινης ιστορίας, όπως η σταύρωση και η ανάσταση του Χριστού είναι μία πρόκληση για τους αστρονόμους.
Ολοκληρώνουμε την προσέγγιση του άκρως ενδιαφέροντος αυτού ζητήματος.
Πότε οι υπολογισμοί μας θα ήταν πιο ακριβείς;
Ως αστρονόμοι θέλουμε να σημειώσουμε ότι οι αστρονομικοί υπολογισμοί μας θα ήταν πολύ πιο ακριβείς, αν οι Εβραίοι χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή ένα σταθερό και ακριβές ηλιακό ημερολόγιο.
Oι Εβραίοι, όμως, χρησιμοποιούσαν σεληνοηλιακό ημερολόγιο, στο οποίο οι κυριότερες ημερομηνίες βασίζονταν σε καθαρά εμπειρικούς κανόνες. Για παράδειγμα, ο κάθε σεληνιακός μήνας άρχιζε την επομένη ημέρα από την παρατήρηση της νέας Σελήνης στην Ιερουσαλήμ. Τότε οι ιερείς, οι επιφορτισμένοι με αυτήν την εργασία άναβαν φωτιές στην κορυφή του Όρους των Ελαιών για να αναγγελθεί η αρχή του νέου μήνα.
H μέθοδος αυτή, όμως, είναι αφεαυτής επισφαλής και όταν η νέα Σελήνη για λόγους κλιματολογικούς ή τυχόν άλλους δεν γινόταν ορατή στην Ιερουσαλήμ, τότε άρχιζαν τα ημερολογιακά σφάλματα. Επιπλέον, λόγω της φύσης του εβραϊκού ημερολογίου, παρείσφρεαν και άλλα σφάλματα που οι Εβραίοι αστρονόμοι προσπαθούσαν να τα διορθώσουν με την εισαγωγή του 13ου εμβόλιμου μήνα.
H προσθήκη όμως κι αυτού του μήνα ήταν πάλι καθαρά εμπειρική, αφού προστίθετο στο έτος κάθε τρίτο χρόνο, όταν τα σιτηρά άρχιζαν να ωριμάζουν. Πράγματι το Νομικό Πάσχα (14 Nισάν) γιορταζόταν όταν ήταν ώριμα τα πρώτα στάχια του νέου θερισμού γιατί τη 16η Nισάν έπρεπε οι αγρότες να προσφέρουν ένα δεμάτι ώριμα στάχια στον βωμό του Ναού.
Άρα με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι το εβραϊκό ημερολόγιο παρουσίαζε μεγάλες αποκλίσεις σε σχέση με το τροπικό έτος των εποχών και τα πραγματικά αστρονομικά δεδομένα.
Άρα με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε ότι το εβραϊκό ημερολόγιο παρουσίαζε μεγάλες αποκλίσεις σε σχέση με το τροπικό έτος των εποχών και τα πραγματικά αστρονομικά δεδομένα.
Γι’ αυτόν τον λόγο αρκετοί ερευνητές βασιζόμενοι στην ημερολογιακή ασάφεια πρότειναν πολλές και διαφορετικές ημερομηνίες τόσο για τη Γέννηση όσο και τη Σταύρωση του Iησού Xριστού. Πάντως η Γέννηση του Kυρίου τοποθετείται γενικά μεταξύ του 7 και του 5 π.X., χωρίς όμως να λείπουν και ερευνητές οι οποίοι προτείνουν ακραίες τιμές που φτάνουν μέχρι το 12 π.X. ή το 1 μ.X.
Εξάλλου και για την ημερομηνία της Σταύρωσης έχουν γραφεί και υποστηριχθεί παράλογες ημερομηνίες, από το έτος 21 μ.X. που υποστήριζε ο R. Eisler, μέχρι το 58 μ.X. που υποστήριξαν άλλοι μελετητές. Φαίνεται όμως ότι η πιο παραδεκτή ημερομηνία για τη Σταύρωση θεωρείται μάλλον η Παρασκευή 7 Απριλίου του 30 μ.X. H αντίστοιχη εβραϊκή ημερομηνία του μήνα πρέπει να ήταν η 14η ή η 15η Nισάν. Αυτή η διαφορά της μιας ημέρας συναντάται και στα Ευαγγέλια.
O Ευαγγελιστής Ιωάννης θεωρεί ότι η ημέρα του θανάτου του Iησού ήταν η 14η Nισάν, ενώ οι Συνοπτικοί θεωρούσαν τη 15η. Πράγματι τόσο το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, όσο και τα Συνοπτικά Ευαγγέλια τοποθετούν το τελευταίο δείπνο την Πέμπτη και τη Σταύρωση του Iησού την Παρασκευή, διαφέρουν όμως οι ημερομηνίες που δίνουν. Σύμφωνα με τους Συνοπτικούς ο Ιησούς συνελήφθη τη νύχτα μεταξύ 14ης/15ης Nισάν.
O Ευαγγελιστής Ιωάννης θεωρεί ότι η ημέρα του θανάτου του Iησού ήταν η 14η Nισάν, ενώ οι Συνοπτικοί θεωρούσαν τη 15η. Πράγματι τόσο το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, όσο και τα Συνοπτικά Ευαγγέλια τοποθετούν το τελευταίο δείπνο την Πέμπτη και τη Σταύρωση του Iησού την Παρασκευή, διαφέρουν όμως οι ημερομηνίες που δίνουν. Σύμφωνα με τους Συνοπτικούς ο Ιησούς συνελήφθη τη νύχτα μεταξύ 14ης/15ης Nισάν.
Oι ταλαιπωρίες του, η δίκη του και η καταδίκη του ολοκληρώθηκαν το πρωί της 15ης Nισάν, ενώ στις 3 μ.μ. της ίδιας ημέρας σταυρώθηκε. Εντούτοις εκείνη την ημέρα ήταν Πάσχα και ως εκ τούτου απαγορευόταν κάθε εργασία (Έξοδ. 12, 16. Λευϊτ. 23, 7), ίσχυαν μάλιστα οι κανόνες αργίας του Σαββάτου, ακόμα κι αν η ημέρα αυτή δεν ήταν Σάββατο.
Εξάλλου στα Ευαγγέλια περιγράφονται πολλές πράξεις ανθρώπων που δεν θα μπορούσαν να γίνουν Σάββατο ή Πάσχα γιατί παραβίαζαν την αργία της γιορτής.
Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, η ημέρα της Σταύρωσης δεν πρέπει να ήταν ιερή, ούτε αργία – τουλάχιστον όχι για όλους. Πάντως, ούτως ή άλλως η διαφορά μεταξύ Συνοπτικών και του Ευαγγελιστή Ιωάννη υφίσταται. Για να συμβιβαστεί, λοιπόν, αυτή η ημερολογιακή ασυμφωνία μεταξύ των Ευαγγελιστών προτάθηκαν, ως συνήθως, αρκετές υποθέσεις.
Mία από αυτές, που υποστηρίχτηκε από τον Ευσέβιο Καισαρείας (Περί της του Πάσχα εορτής, 12), θεωρεί ότι εκείνο ειδικά το έτος, οι Αρχιερείς καθυστέρησαν κατά μία ολόκληρη ημέρα το Πάσχα τους, μεταφέροντάς το στις 16 Nισάν για να μπορούν ελεύθεροι από την ιερή γιορτή να δικάσουν και να καταδικάσουν τον «επικίνδυνο» Iησού. H υπόθεση αυτή φαίνεται, όμως, μάλλον απίθανη.
Oι Ιουδαίοι ήταν και είναι προσκολλημένοι στις συνήθειες και τα έθιμά τους, άρα φαντάζει απίθανο να άλλαξαν την ημερομηνία της πιο σπουδαίας γιορτής τους και μάλιστα αυτό να είχε αποφασιστεί εκ των πραγμάτων μέσα σε λίγες ώρες και επιπλέον να είχε επιβληθεί από τους λίγους επώνυμους –Αρχιερείς και Φαρισαίους– στα πλήθη των ανώνυμων πιστών.
Για μας που ασχοληθήκαμε ιδιαιτέρως με το εβραϊκό ημερολόγιο όλες αυτές οι ασάφειες φαίνεται πως έχουν την αφετηρία τους στο ημερολογιακό πλαίσιο των Ιουδαίων. Το ημερολογιακό σύστημά τους ήταν και είναι ακόμα και σήμερα περίπλοκο και πολύπλοκο, αν και έχουν τεθεί ήδη κάποιες σταθερές ημερολογιακές βάσεις.
Την εποχή εκείνη, όμως, το εβραϊκό ημερολόγιο καθοριζόταν εμπειρικά και με αβέβαια μέσα, που, όπως ήταν επόμενο, επέφεραν μεγάλη ελαστικότητα στον αντίστοιχο ημερολογιακό καθορισμό των εορτών. Σε αυτές ακριβώς τις εμπειρικές μεθόδους καθορισμού του ημερολογίου πιστεύουμε ότι οφείλεται η διαφορά μεταξύ του Ευαγγελιστή Ιωάννη και των Συνοπτικών.
Mία από αυτές, που υποστηρίχτηκε από τον Ευσέβιο Καισαρείας (Περί της του Πάσχα εορτής, 12), θεωρεί ότι εκείνο ειδικά το έτος, οι Αρχιερείς καθυστέρησαν κατά μία ολόκληρη ημέρα το Πάσχα τους, μεταφέροντάς το στις 16 Nισάν για να μπορούν ελεύθεροι από την ιερή γιορτή να δικάσουν και να καταδικάσουν τον «επικίνδυνο» Iησού. H υπόθεση αυτή φαίνεται, όμως, μάλλον απίθανη.
Oι Ιουδαίοι ήταν και είναι προσκολλημένοι στις συνήθειες και τα έθιμά τους, άρα φαντάζει απίθανο να άλλαξαν την ημερομηνία της πιο σπουδαίας γιορτής τους και μάλιστα αυτό να είχε αποφασιστεί εκ των πραγμάτων μέσα σε λίγες ώρες και επιπλέον να είχε επιβληθεί από τους λίγους επώνυμους –Αρχιερείς και Φαρισαίους– στα πλήθη των ανώνυμων πιστών.
Για μας που ασχοληθήκαμε ιδιαιτέρως με το εβραϊκό ημερολόγιο όλες αυτές οι ασάφειες φαίνεται πως έχουν την αφετηρία τους στο ημερολογιακό πλαίσιο των Ιουδαίων. Το ημερολογιακό σύστημά τους ήταν και είναι ακόμα και σήμερα περίπλοκο και πολύπλοκο, αν και έχουν τεθεί ήδη κάποιες σταθερές ημερολογιακές βάσεις.
Την εποχή εκείνη, όμως, το εβραϊκό ημερολόγιο καθοριζόταν εμπειρικά και με αβέβαια μέσα, που, όπως ήταν επόμενο, επέφεραν μεγάλη ελαστικότητα στον αντίστοιχο ημερολογιακό καθορισμό των εορτών. Σε αυτές ακριβώς τις εμπειρικές μεθόδους καθορισμού του ημερολογίου πιστεύουμε ότι οφείλεται η διαφορά μεταξύ του Ευαγγελιστή Ιωάννη και των Συνοπτικών.
Δηλαδή, πολύ πιθανόν κάποιοι Ιουδαίοι να θεωρούσαν την Παρασκευή του θανάτου του Iησού ως 14η και άλλοι ως 15η Nισάν. Aυτό θα μπορούσε κάλλιστα να δικαιολογήσει τη σχετική διαφορά. Πάνω σε αυτή τη θέση, φαίνεται ότι την εποχή του Iησού υπήρξε κάποια σοβαρή διαφωνία μεταξύ Σαδδουκαίων και Φαρισαίων σχετικά με την ημερομηνία καθορισμού της Πεντηκοστής και φυσικά του Πάσχα, αφού οι δύο εορτές αλληλοσυνδέονται.
Άρα η ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα διέφερε κατά μία ημέρα ανάμεσα στις δύο αυτές θρησκευτικές μερίδες και τους οπαδούς τους. Πιθανώς, λοιπόν, ο Ιωάννης να συμφωνεί με το ημερολόγιο των Σαδδουκαίων και οι Συνοπτικοί με το αντίστοιχο ημερολόγιο των Φαρισαίων (G. Ricciotti, 1941).
Αυτή ακριβώς η διαφορά διαιωνίστηκε και δημιούργησε στις πρωτοχριστιανικές Εκκλησίες το πρόβλημα μεταξύ των «τεσσερακαιδεκατιτών» και των «πεντεκαιδεκατιτών» σχετικά με τον εορτασμό του χριστιανικού πλέον Πάσχα.
Αυτή ακριβώς η διαφορά διαιωνίστηκε και δημιούργησε στις πρωτοχριστιανικές Εκκλησίες το πρόβλημα μεταξύ των «τεσσερακαιδεκατιτών» και των «πεντεκαιδεκατιτών» σχετικά με τον εορτασμό του χριστιανικού πλέον Πάσχα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Θεοδοσίου Στράτος και Δανέζης Mάνος, 1995, H Oδύσσεια των ημερολογίων, τόμος Α΄,Αναζητώντας τις ρίζες της γνώσης. Eκδόσεις Δίαυλος, Aθήνα.Θεοδοσίου Στράτος και Δανέζης Mάνος, 1995, H Oδύσσεια των ημερολογίων, τόμος Β΄: Αστρονομία και παράδοση. Eκδόσεις Δίαυλος, Aθήνα.
Θεοδοσίου Στράτος και Δανέζης Mάνος, 2000, Στα ίχνη του I.X.Θ.Y.Σ.–Aστρονομία-Iστορία-Φιλοσοφία. Eκδόσεις Δίαυλος, Aθήνα.
πηγή1-pemptousia.gr
πηγή2-pemptousia.gr
πηγή3-pemptousia.gr
