Ἀπό τίς διδαχές τοῦ γέροντα Θαδδαίου τῆς Βιτόβνιτσα
Πάντοτε ὁ λόγος τῶν ἁγίων γερόντων τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἀκουμπάει βαθιά μέσα στήν ψυχή μας καί μᾶς καλεῖ σέ ἐγρήγορση καί πνευματικό ἀγῶνα. Μᾶς βοηθάει ἐπίσης νά δοῦμε καί νά συναισθανθοῦμε τήν κατάστασή μας καί ταυτόχρονα νά ποθήσουμε τήν θεραπεία μας.
«Ἡ ζωή μας ἐξαρτᾶται ἀπό τό εἶδος τῶν λογισμῶν πού καλλιεργοῦμε. Ἄν οἱ λογισμοί μας εἶναι εἰρηνικοί καί ἤρεμοι, ἄν ἔχουν πραότητα καί καλοσύνη, τότε ἔτσι εἶναι καί ἡ ζωή μας. Ἄν ἡ προσοχή μας εἶναι στραμμένη στίς συνθῆκες τοῦ βίου μας, τότε μᾶς καταπίνει μιά δίνη λογισμῶν, καί δεν μποροῦμε νά ἔχουμε οὔτε εἰρήνη οὔτε γαλήνη».
«Καθετί, καλό ἤ κακό, προέρχεται ἀπό τούς λογισμούς μας. Οἱ λογισμοί μας γίνονται πραγματικότητα… Μέ τούς λογισμούς μας ἐπηρεάζουμε τά μέγιστα τούς ἄλλους. Μπορεῖ νά εἴμαστε πολύ καλοί ἤ πολύ κακοί, ἀνάλογα μέ τό εἶδος τῶν λογισμῶν καί τῶν ἐπιθυμιῶν πού καλλιεργοῦμε».
«Ἄν οἱ λογισμοί μας εἶναι ἀγαθοί, εἰρηνικοί καί ἥσυχοι, στραμμένοι ὁλότελα πρός τό ἀγαθό, τότε ἐπηρεάζουμε τόν ἑαυτό μας καί ἀκτινοβολοῦμε εἰρήνη τριγύρω μας – στήν οἰκογένειά μας, σ’ ὁλόκληρη τή χώρα μας, παντοῦ … Ὅταν ὅμως καλλιεργοῦμε ἀρνητικούς λογισμούς, τό κακό εἶναι μεγάλο.
Ὅταν ὑπάρχει κακό μέσα μας, τό ἀκτινοβολοῦμε στήν οἰκογένειά μας καί ὅπου ἀλλοῦ πηγαίνουμε. Βλέπετε λοιπόν ὅτι μποροῦμε νά εἴμαστε πολύ καλοί ἤ πολύ κακοί. Ἄν ἔτσι ἔχουν τά πράγματα, εἶναι σίγουρα καλύτερο νά ἐπιλέγουμε τό καλό! Οἱ καταστροφικοί λογισμοί καταστρέφουν τήν ἐσωτερική ἠρεμία καί πλέον δεν ἔχουμε μέσα μας εἰρήνη».
«Τό σημεῖο ἐκκίνησής μας εἶναι πάντοτε ἐσφαλμένο. Ἀντί νά ξεκινοῦμε μέ τόν ἑαυτό μας, ἐμεῖς θέλουμε πάντοτε νά ἀλλάξουμε πρῶτα τούς ἄλλους καί τελευταίους ἐμᾶς. Ἄν ὁ καθένας ξεκινοῦσε πρῶτα μέ τόν ἑαυτό του, θά εἴχαμε παντοῦ τριγύρω εἰρήνη! Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέει ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά βλάψει τόν ἄνθρωπο ἐκεῖνο πού δέν βλάπτει τόν ἑαυτό του, οὔτε καί ὁ ἴδιος ὁ διάβολος. Βλέπετε; Ἐμεῖς εἴμαστε οἱ ἀρχιτέκτονες, οἱ μοναδικοί ἀρχιτέκτονες τοῦ μέλλοντός μας». «…
Οἱ λογισμοί μας εἶναι κακοί καί γι’ αὐτό δέν ἀποκομίζουμε καλή καρποφορία. Πρέπει νά ἀλλάξουμε. Καθένας μας πρέπει να ἀλλάξει, ἀλλά εἶναι κρῖμα πού δέν ἔχουμε παραδείγματα νά μᾶς καθοδηγήσουν, οὔτε στίς οἰκογένειές μας οὔτε στήν κοινωνία μας». «Βλέπετε συνεπῶς πῶς ἔχουν τά πράγματα. Ὅταν καλλιεργοῦμε κακές σκέψεις, γινόμαστε κακοί. Ἴσως ἐμεῖς νά νομίζουμε ὅτι εἴμαστε καλοί, ἀλλά τό κακό εἶναι ἐντός μας. Δέν ἔχουμε τήν δύναμη νά τοῦ ἀντισταθοῦμε. Καί γνωρίζουμε ὡς χριστιανοί ὅτι δέν πρέπει κἄν νά σκεφτόμαστε τό κακό, πόσο μᾶλλον νά τό διαπράττουμε».
«Ἐμεῖς ὠστόσο, ἔχουμε θεία δύναμη, θεία ζωή καί θεία ἐνέργεια. Τήν ἡμέρα τῆς τελικῆς κρίσεως θά ἐρωτηθοῦμε γιά τό τί εἴδους χρήση κάναμε αὐτῆς τῆς θείας δύναμης, τῆς ζωῆς καί τῆς ἐνέργειας, πού μᾶς δόθηκαν: συμβάλλαμε στήν ἁρμονία τοῦ σύμπαντος ἤ σπείραμε δυσαρμονία;» «… Ὁ Κύριος εἶναι πανταχοῦ Παρών καί τίποτα δέν συμβαίνει δίχως τό θέλημά Του ἤ τήν παραχώρησή Του, εἴτε σ’ αὐτή τή ζωή εἴτε στήν αἰωνιότητα.
Ὅταν ἀποδεχόμαστε αὐτή τήν ἰδέα, καθετί καθίσταται εὐκολότερο. Ἄν ὁ Θεός μᾶς ἐπέτρεπε νά κάνουμε τά πάντα μέ τόν τρόπο πού ἐμεῖς ἐπιθυμοῦμε καί ὅποτε τό ἐπιθυμοῦμε, τότε αὐτό θά ὁδηγοῦσε μέ βεβαιότητα στήν καταστροφή.
Οὔτε νά φανταστεῖ δέν μπορεῖ κανείς τό χάος πού θά προέκυπτε. Ὁ Θεός μᾶς ὑπενθυμίζει μέ διάφορους τρόπους τήν παρουσία Του. Ἐμεῖς ὡστόσο, τή λησμονοῦμε σύντομα, εἰδικά ὅταν τά πράγματα πηγαίνουν καλά γιά μᾶς. Λησμονοῦμε ὅτι εἴμαστε ἐδῶ γιά μικρό μονάχα χρονικό διάστημα, καί νομίζουμε ὅτι θά εἴμαστε γιά πάντα· ὅταν ὅμως μᾶς βρίσκουν ἀναποδιές, κλαῖμε, «Ἔλεος, Κύριε!», ἀναφωνοῦμε. Γι’ αὐτό καί πρέπει νά προσπαθήσουμε σκληρά νά ἀλλάξουμε τόν χαρακτήρα μας πρός τό καλύτερο».
«… Οἱ ἥσυχοι καί εὐγενεῖς λογισμοί, οἱ γεμᾶτοι ἀγάπη καί συγχώρηση, ἀποτελοῦν τό δρόμο πρός τήν εἰρήνη καί τήν ἡσυχία. Γιατί ἄραγε ὁ Κύριος ἐντέλλεται νά ἀγαπᾶμε τούς ἐχθρούς μας καί νά προσευχόμαστε γι’ αὐτούς; Ὄχι γιά δικό τους καλό, ἀλλά γιά δικό μας! Διότι ὅσο κρατᾶμε μνησικακία σέ κάποιον καί κρατᾶμε μέσα μας τήν προσβολή του, δέν πρόκειται νά ἔχουμε εἰρήνη».
«Ἄν ἡ κεφαλή μιᾶς οἰκογένειας εἶναι ἐπιβαρημένη μέ μέριμνες καί σκοτοῦρες γιά τό μέλλον τῆς οἰκογένειας, δέν πρόκειται νά εἰρηνεύσει ποτέ. Ὅλα τά μέλη τῆς οἰκογένειας θά νιώθουν τήν ἀνησυχία του. Θά γνωρίζουν ὅτι κάτι πηγαίνει στραβά, ἀλλά δέν θά ξέρουν τί ἀκριβῶς. Τότε μπορεῖ κανείς νά δεῖ πόσο ἐπηρεάζουν οἱ λογισμοί μας τούς ἄλλους. Καί συμβαίνουν καί παρεξηγήσεις μέσα στήν οἰκογένεια ἐξαιτίας τῶν λογισμῶν μας».
«… Λαχταρᾶμε τόν Θεό στήν καρδιά μας, ἀλλά Τοῦ ἐναντιωνόμαστε μέ τούς λογισμούς μας. Ἡ ἐναντίωσή μας δέν μπορεῖ νά βλάψει τόν Θεό, διότι εἶναι Παντοδύναμος, ἀλλά σίγουρα μπορεῖ νά βλάψει ἐμᾶς. Οἱ λογισμοί, οἱ διαθέσεις καί οἱ ἐπιθυμίες μας ἀνοίγουν δρόμο στή ζωή μας. Οἱ λογισμοί μας καθρεφτίζουν ὁλόκληρη τή ζωή μας. Ἄν οἱ λογισμοί μας εἶναι ἥσυχοι, εἰρηνικοί καί γεμάτοι ἀγάπη, ἀγαθοσύνη καί ἁγνότητα, τότε θά ἔχουμε εἰρήνη, διότι οἱ εἰρηνικοί λογισμοί καθιστοῦν ἐφικτή τήν ὕπαρξη τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνης, πού ἀκτινοβολεῖ ἀπό μέσα μας.
Ἄν ὅμως ἐκτρέφουμε ἀρνητικούς λογισμούς, τότε ἡ ἐσωτερική μας εἰρήνη θρυμματίζεται».
«Λογισμοί ἐμφυτεύονται στόν νοῦ μας κάθε ὥρα καί στιγμή, ἀπ’ ὅλες τίς πλευρές καί τίς κατευθύνσεις. Ἄν μπορούσαμε νά δοῦμε τίς ἀκτῖνες τῶν λογισμῶν, θά βλέπαμε ἕνα πραγματικό δίχτυ λογισμῶν. Ὁ καθένας μας ἔχει ἕνα «δέκτη» στό μυαλό του, ἕνα δέκτη πολύ πιό ἀκριβῆ καί περίπλοκο ἀπό τόν ἀντίστοιχο ραδιοφωνικό ἤ τηλεοπτικό.
Πόσο ὑπέροχο εἶναι τό ἀνθρώπινο μυαλό! Δυστυχῶς δέν τό ἐκτιμοῦμε αὐτό. Δέν γνωρίζουμε πῶς νά ἑνώσουμε τόν ἑαυτό μας μέ τήν πηγή τῆς Ζωῆς καί νά νιώσουμε χαρά. Ὁ ἀντίδικος σπέρνει διαρκῶς σπόρους στόν νοῦ μας. Στόν ἅγιο Ἀντώνιο ἐπετράπη νά δεῖ τούς ἱστούς τῶν λογισμῶν γύρω του, κι ὅταν τούς εἶδε, ἀναφώνησε: «Κύριε, ποιός μπορεῖ νά σωθεῖ;» Καί ἄκουσε μιά φωνή νά τοῦ λέει: «Μόνον οἱ πραεῖς καί ταπεινοί τῇ καρδίᾳ».
Τά κακά πνεύματα δέν μποροῦν νά προσβάλλουν ὅσους ἔχουν πραότητα καί ταπείνωση στήν καρδιά τους, διότι εἶναι ἑνωμένοι μέ τήν εἰρήνη καί τή σιωπή. Δεν ἔχουν ἀρνητικούς λογισμούς. …
Ἔτσι πρέπει νά ζήσουμε – ἐλέγχοντας τούς λογισμούς μας. Δεν εἶναι καλό νά κλωθογυρίζουμε κάθε λογισμό πού μᾶς ἔρχεται κατά νοῦ, γιατί θά χάσουμε τήν εἰρήνη μας. Ἄν μάθουμε νά ἀρνούμαστε τέτοιες ὑποβολές, θά εἴμαστε ἐν εἰρήνῃ. Δέν θά φαντασιωνόμαστε οὔτε θά πλάθουμε εἰκόνες στό μυαλό μας…».
«Πιστεύουμε συχνά ὅτι τό κακό βρίσκεται «κάπου ἐκεῖ ἔξω». Ἄν ὅμως δέν ὑπῆρχε ἤδη τό κακό πού φωλιάζει μέσα μας, τό κακό «ἐκεῖ ἔξω» δέν θά εἶχε τή δύναμη νά μᾶς ἀγγίξει. Τό κακό εἶναι μέσα μας. Δέν εἶναι ὅμως αὐτό τό κακό πού εὐθύνεται. Ἐμεῖς εὐθυνόμαστε πού τό ἀφήνουμε νά διεισδύει στήν καρδιά μας καί πού διαταράσσουμε τήν εἰρήνη μας.
Εἶναι σάν νά μᾶς ἀπειλεῖ κάποιος ἤ νά προσπαθεῖ νά μᾶς πείσει νά κάνουμε κάτι κακό. Ἄς κάνει ὅ,τι θέλει – δικό του εἶναι τό θέλημα. Ἄς κάνει αὐτός τή δουλειά του κι ἐμεῖς τή δική μας, πού εἶναι νά διατηρήσουμε τήν ἐσώτερή μας εἰρήνη». Τά λόγια τοῦ ἁγίου Γέροντος Θαδδαίου μιλοῦν ἀπευθείας μέσα στήν καρδιά μας καί μᾶς φέρνουν ἀντιμέτωπους μέ τόν ἴδιο μας τόν ἑαυτό. Ἔχουμε συνηθίσει ἤ ἀρεσκόμαστε στό νά καλλιεργοῦμε στό μυαλό μας κακούς λογισμούς γιά τούς ἄλλους καί λογισμούς αὐτοδικαίωσης γιά τόν ἑαυτό μας.
Τό κακό φωλιάζει μέσα μας, ἐμεῖς ὅμως τό ἐντοπίζουμε μέ μεγάλη εὐκολία ἔξω ἀπό ἐμᾶς. Ἄν δέν ἀναγνωρίσουμε τήν κακία πού ὑπάρχει μέσα μας, μέ τήν ὁποία μάλιστα ταὐτιζόμαστε μέ μεγάλη ἄνεση καί εὐχαρίστηση, ἄν δέν δυσαρεστηθοῦμε ἀπό τόν ἑαυτό μας καί δέν ξεκινήσουμε ἕναν ἀγῶνα ἐναντίωσής μας στούς κακούς – ἀρνητικούς λογισμούς πού μᾶς κατακλύζουν, οὔτε ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ θά ἔρθει στήν ψυχή μας, οὔτε ὁ ἴδιος ὁ Θεός δέν θά μπορέσει νά μᾶς βοηθήσει.
Γιατί ἐμεῖς εἴμαστε οἱ μόνοι ὑπεύθυνοι γιά τούς λογισμούς πού καλλιεργοῦμε, καί γι’ αὐτό θα δώσουμε λόγο γι’ αὐτούς, ἐάν δέν μετανοήσουμε καί δέν τούς ἐξομολογηθοῦμε.
Κάποιοι ἰσχυρίζονται ὅτι εἴμαστε ὅ,τι τρῶμε. Μελετῶντας τόν γέροντα Θαδδαῖο διαπιστώνουμε ὅτι εἴμαστε ὅ,τι σκεπτόμαστε.
π. Πασχάλης Γρίβας
