«Ἕλληνες ἀεί παῖδες ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν» (Πλάτων, Τίμαιος, 22b).


"Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην· οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης,
ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. 24. Ταύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες
οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν,
αὐτόχθονες ὄντες καὶ τῶν ὀνομάτων τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ τοὺς οἰκειοτάτους τὴν πόλιν ἔχοντες προσειπεῖν".
(Ἰσοκράτης, Πανηγυρικός, στίχοι 23-24).

Τα άρθρα που φιλοξενούνται στον παρόντα ιστότοπο και προέρχονται απο άλλες πηγές, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνον τις απόψεις των συγγραφέων τους.

Καθίσταται σαφές ότι η δημοσίευση ανάρτησης, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά αποδοχή των απόψεων του συγγραφέως.


ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ, ΑΦΗΝΕΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟ-ΑΝΑΡΤΗΣΗ (΄κλίκ΄ στο "Δεν υπάρχουν σχόλια"). ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΝΗΜΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΜΝΗΜΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2016

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να αποθηκεύσει όγκο πληροφοριών ίσο με ολόκληρο το ίντερνετ


Σύμφωνα με νέα επιστημονική έρευνα που υποστηρίζει ότι ο εγκέφαλος μας είναι σε θέση να συγκρατεί 10 φορές περισσότερες πληροφορίες από ότι αρχικά είχε υπολογιστεί.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να αποθηκεύσει όγκο πληροφοριών ίσο με ολόκληρο το ίντερνετ


Νέα επιστημονική έρευνα υποστηρίζει πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος ίσως είναι σε θέση να συγκρατεί 10 φορές περισσότερες πληροφορίες από ότι αρχικά είχε υπολογιστεί, ενώ ο όγκος των πληροφοριών που μπορεί να αποθηκεύει είναι περίπου ίσος με την ποσότητα των πληροφοριών που «ρέουν» σε ολόκληρο το ίντερνετ. 

Τα ευρήματα της έρευνας εξηγούν ακόμη γιατί ο εγκέφαλός μας είναι τόσο αποτελεσματικός. Καταναλώνει ενέργεια που ισοδυναμεί με μόλις 20 watt συνεχούς ρεύματος - περίπου όσο χρειάζεται για να φωτιστεί μία λάμπα χαμηλής φωτεινότητας. 

Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να βοηθήσουν τους επιστήμονες να φτιάξουν νέους, γρηγορότερους και πιο αποτελεσματικούς υπολογιστές, αλλά και να μάθουν περισσότερα πράγματα για τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. 

 «Ανακαλύψαμε το κλειδί που αποκωδικοποιεί τη σχεδιαστική αρχή πίσω από τους νευρώνες του ιππόκαμπου και το πως μπορούν και λειτουργούν με χαμηλή ενέργεια, αλλά υψηλή υπολογιστική ισχύ», εξηγεί ο Terry Sejnowski από το Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών του Salk στην Καλιφόρνια, και συν-υπογράφων της σχετικής επιστημονικής έκθεσης που δημοσιεύτηκε στο eLife. 

Οι νέες μετρήσεις μας αναφορικά με την χωρητικότητα της μνήμης του εγκεφάλου αυξάνουν τις προηγούμενες, συντηρητικές προβλέψεις επί τουλάχιστον 10 τοις εκατό, στο 1 Petabyte (σ.σ. 1 petabyte ισούται με 1000 terabytes), δηλαδή στο ίδιο επίπεδο χωρητικότητας με αυτό του Παγκόσμιου Ιστού. 

Η ηλεκτρική και η χημική δραστηριότητα του εγκεφάλου ρέει μέσω συνάψεων. Οι επιστήμονες έπρεπε να τις ανακατασκευάσουν προκειμένου να μελετήσουν το πως τα διάφορα μέρη του εγκεφάλου συνδέονται μεταξύ τους, αλλά και για να καταλάβουν ποιο είναι το μέγεθος των συνάψεων αυτών. 

Τοποθετώντας το μέγεθος των συνάψεων σε έναν αλγόριθμο, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως υπάρχουν πολλές περισσότερες κατηγορίες συνάψεων από όσες υπολογίζονταν, κάτι που σημαίνει πως ο όγκος των πληροφοριών που μπορεί να αποθηκευθεί στον εγκέφαλο είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. 

«Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας υπάρχουν 10 φορές περισσότερα διακριτά μεγέθη συνάψεων», λέει ο Tom Bartol, μέλος της ερευνητικής ομάδας του Salk που συμμετείχε στην έρευνα. 

«Μιλώντας με όρους υπολογιστών, 26 μεγέθη συνάψεων ανταποκρίνονται σε περίπου 4,7 εκατομμύρια bits πληροφορίας». Οι συνάψεις προσαρμόζουν το μέγεθος τους ανάλογα με τα σήματα που λαμβάνουν, υποστηρίζουν οι επιστήμονες. 

«Τα αποτελέσματα της έρευνας μας έχουν τεράστιες προεκτάσεις», προσθέτει ο Sejnowski. «Κρυμμένο κάνω από αυτό το επιφανειακό χάος του εγκεφάλου βρίσκεται το ακριβές μέγεθος και σχήμα των συνάψεων που μέχρι σήμερα αγνοούσαμε».

Διαβάστε περισσότερα... »

Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

H τροφή έχει μνήμη; Ινδική φιλοσοφία και Βεδική σκέψη





Εάν θέλεις να δεις πώς ήταν η τροφή σου χθες, κοίτα το σώμα σου σήμερα.
Εάν θέλεις να δεις πώς θα είναι το σώμα σου αύριο, κοίτα την τροφή σου σήμερα.
Yajurveda.



Αν σας ρωτούσαν τι σχέση έχει ο λιναρόσπορος με εσάς, τι θα λέγατε; «Προφανώς καμία», θα απαντούσατε γελώντας, στην αιφνιδιαστική και αλλοπρόσαλλη ερώτηση. Αλλά ο λιναρόσπορος είστε εσείς οι ίδιοι. 

Σύμφωνα με την πιο αρχαία ιατρική των Ινδών, την Aγιουρβέδα, όλα τα ζωτικά στοιχεία του ανθρώπινου σώματος, δηλαδή το αίμα, οι μύες, το λίπος, ο μυελός, τα κόκαλα και ο αναπαραγωγικός ιστός, είναι σχηματισμένα από τα ίδια στοιχεία ενέργειας, μνήμης και δονήσεων με τα οποία είναι φτιαγμένος ολόκληρος ο φυτικός κόσμος …και το κυριότερο, συντηρούνται ανά τους αιώνες από την τροφή και τους ρυθμούς που παράγει η φύση.

O σκοπός της φυσικής τροφής, που είναι τα φυτά και οι ρίζες, είναι να αναζωογονήσει τις μνήμες των ζωτικών μας ιστών.

Στην Ελλάδα τις κύριες παραγωγικές διαδικασίες της τροφής, αποτελούσαν η γεωργία και η κτηνοτροφία, αν και ποτέ δεν σταμάτησε η καρποσυλλογή και το κυνήγι. Το είδος της καλλιέργειας εξαρτάται κυρίως από το κλίμα και το έδαφος. Στην Ελλάδα έχουμε δημητριακά, ελιές και αμπέλια, την λεγόμενη Μεσογειακή Τριάδα. Σημαντικό ρόλο στην διατροφή, παίζουν το μέλι και το αλάτι (όχι του εμπορίου)

Ο γιόγκι ας τρώει μετρημένα και λιτά διαφορετικά, όσο έξυπνος κι αν είναι, δεν θα έχει επιτυχία. Σίβα Σαμχίτα

Ο ήλιος, ο αέρας, το χώμα και το νερό συνδυάζονται για να παράγουν τους καρπούς της γης – χορταρικά, φρούτα, όσπρια, σπόρους. Το όφελος που αντλούμε από αυτές τις τροφές κατέχει την πρώτη θέση. Αντίθετα, το όφελος που κερδίζουμε τρώγοντας κρέας, ψάρι ή πουλερικά έρχεται δεύτερο – καταναλώνουμε την σάρκα όντων που έχουν και τα ίδια αντλήσει την φυσική ενέργεια από διάφορα φυτά. Ενδιαφέρει να σημειώσουμε ότι τρώμε μόνο χορτοφάγα ζώα, όπως αγελάδες, πρόβατα και κατσίκες. Πολύ σπάνια τρώμε σαρκοφάγα ζώα, σαν τα σκυλιά. Η σάρκα ενός ζώου περιέχει μια υψηλή αναλογία τοξινών (το 80% των τροφικών δηλητηριάσεων προκαλούνται από το κρέας ή από τα προϊόντα του ) και τείνει να προκαλεί ασθένεια.

Επίσης στερείται βιταμινών και περιέχει πρωτεΐνη και όχι αμινοξέα που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός. Τρώγοντας κρέας, υποχρεώνουμε το σώμα μας να δεχθεί μια αφύσικη διατροφή, για την οποία δεν είναι προορισμένο. Τα δόντια μας και τα έντερά μας είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα των σαρκοφάγων ζώων – πράγματι, η ανατομία και η φυσιολογία των πρωτευόντων θηλαστικών που τρέφονται με καρπούς είναι πιο κοντά στην δική μας.

Ακόμη ξέχωρα από την σημαντική επίπτωση για την υγεία και την φυσική ευεξία, η διατροφή με κρέας είναι εκτός από ανεπαρκής και σπατάλη. Πολλά κιλά δημητριακών πρέπει να δοθούν στα ζώα σαν τροφή για να δώσουν ένα κιλό κρέας στο τραπέζι. Η “απορριπτόμενη” τροφή χρησιμοποιείται για να εφοδιάσει το ζώο με ενέργεια. Καθώς η πρωτεΐνη μετατρέπεται, η τροφή των ζώων είναι ανεπαρκής. Ένα στρέμμα δημητριακών θα παράγει 5 φορές περισσότερη πρωτεΐνη απ’ ότι ένα στρέμμα προορισμένο να ανατρέφει ζώα για κατανάλωση. Οι αναλογίες για τα όσπρια – 10 φορές περισσότερο, για τα λαχανικά 15 φορές και είναι ακόμη πιο εντυπωσιακές. Μερικά ιδιαίτερα χορταρικά είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά.

Στον αποκαλούμενο πολιτισμένο κόσμο έχουμε πάθει αναισθησία με τη μαζική βιομηχανία κρεάτων. Μπροστά στις συσκευαζόμενες μερίδες κρέατος ή ψαριού δεν κάνουμε πλέον καμιά σύνδεση ανάμεσα στο προϊόν και στο ζώο που σκοτώθηκε άσκοπα για το χατίρι μας και μόνο. Η Αχίμσα – η ιερότητα όλων των ζωντανών υπάρξεων – είναι ανάμεσα στους πιο υψηλούς νόμους της φιλοσοφίας της γιόγκα και δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε αν θέλουμε να προοδεύσουμε πνευματικά.

Για τον γιόγκι, κάθε ζωή είναι ιερή, κάθε δημιούργημα είναι μια ζωντανή οντότητα, με καρδιά και συγκινήσεις που αναπνέει κι αισθάνεται κι έτσι ακόμη και η σκέψη να φάει κρέας ή ψάρι είναι τελείως αδύνατη. Μόλις συνειδητοποιήσεις από πού προέρχεται η τροφή σου και πως σε επηρεάζει, ο νους σου θ’ ανοίξει προοδευτικά και θα φτάσεις να καταλάβεις ότι όλα είναι δημιουργήματα της ίδια δημιουργίας, όπως είσαι κι εσύ ο ίδιος.

Ένας σπόρος, ένα σύμπαν: Σκεφτείτε ότι κρατώντας ένα σπόρο μέσα στο χέρι σας κρατάτε ολόκληρο το σύμπαν! Τα φυτά είναι οι πιο παλαιοί πρόγονοι. Oι Bέδες -αρχαία συγγράμματα των Iνδών- αναφέρουν ότι το σύμπαν βασίζεται στην πράξη της θυσίας και ότι τα φυτά υπακούουν σε αυτό το πεπρωμένο.

«Θυσιάζονται» στο βωμό του ζωικού βασιλείου, ακολουθώντας το ρυθμό των εποχών, και προσφέρουν αγόγγυστα την τροφή τους σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς. Από εποχή σε εποχή μάς θαμπώνουν με την ομορφιά τους γεννώντας υπέροχα λουλούδια, φρούτα, σπόρους, χόρτα, βότανα, γρασίδια, χρώματα, αρώματα και μια όμορφη παρουσία. Ενώ τα ζώα τρέχουν, τα πουλιά πετούν, τα ψάρια κολυμπούν, τα φυτά είναι σταθερά ριζωμένα στη γη για να προσφέρουν.

Είδατε ποτέ μια αχλαδιά να μαλώνει με μια μηλιά, για μια καλύτερη θέση στο χώμα; Φυσικά όχι. Αν πρόκειται, λοιπόν, να αρχίσετε να ευθυγραμμίζετε τη ζωή σας με αυτήν των φυτών, βάζοντάς τα στο τραπέζι σας σαν ένα ιερό γεύμα, όπως προτρέπει ο πρώτος διατροφικός κανόνας ενός γιόγκι, πρέπει να γίνετε το ίδιο ανιδιοτελείς και δοτικοί όπως ένα δέντρο, ένας σπόρος, ένα λουλούδι…

Φάτε με τα χέρια! Όχι με τα σίδερα: Στη βεδική σκέψη, τα χέρια θεωρούνται τα πιο πολύτιμα όργανα δράσης. Τα χέρια και τα πόδια θεωρούνται οι αγωγοί των πέντε στοιχείων του κόσμου: διάστημα, αέρας, φωτιά, νερό και γη.

Καθένα από τα πέντε αυτά στοιχεία αντιπροσωπεύεται από ένα δάχτυλο. O αντίχειρας αντιπροσωπεύει το διάστημα, ο δείκτης τον αέρα, ο μέσος τη φωτιά, ο παράμεσος το νερό, και το μικρό τη γη. Όταν μαζεύουμε τις άκρες των δαχτύλων του δεξιού μας χεριού, καθώς αγγίζουμε την τροφή, τονώνουμε τα πέντε στοιχεία και καλούμε τη φωτιά της χώνεψης να παράγει τα χωνευτικά υγρά.

Μέρος του μυστηρίου της τροφής είναι να μάθει κανείς την ιερή τέχνη της χρήσης των χεριών για την προετοιμασία και την κατανάλωση της τροφής. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό στάδιο για την ενεργοποίηση των θεραπευτικών ιδιοτήτων της τροφής. Τρίψτε τα χέρια σας απαλά επάνω στα σπόρια και τα λαχανικά, καθώς τα πλένετε. Σκίστε τα λαχανικά προσεκτικά κατά μήκος των γραμμών της ζωής τους. Προσέξτε και αγαπήστε τα χέρια σας. Όπως και η τροφή σας, είναι και αυτά ένα ακόμα θαύμα της ζωής!

H τροφή θυμάται, έχει μνήμη: Τι σημαίνει αυτό; Κάθε μπουκιά που τρώμε, κάθε κίνηση και ήχος που κάνουμε με το στόμα μας, επικαλείται τη δόνηση, την ενέργεια και τη μνήμη του σύμπαντος. Σας ακούγεται λίγο τρελό; Δεν είναι καθόλου, σύμφωνα με την ινδική αντίληψη. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η σωματική και ψυχική σας υγεία εξαρτώνται απόλυτα από τον αέρα που αναπνέετε, από την τροφή που τρώτε και από τους ήχους που ακούτε γύρω σας.

Τι από όλα αυτά είναι στη σημερινή εποχή φυσικό; Τα φρούτα; O αέρας; O ήχος της φύσης; Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τσάγια, όλες οι τροφές και ιδιαίτερα αυτές που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς, όπως τα βότανα, είναι άκρως επιρρεπή στα ενεργειακά και δονητικά πεδία. O θόρυβος καταστρέφει. Το ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να καταστρέψει τη μνήμη της τροφής, όσο και αν ακούγεται απίστευτο. O θόρυβος που προκαλείται από τα ψυγεία, τα μίξερ, τις κουζίνες και άλλες ηλεκτρικές συσκευές μπορεί να μεταλλάξει την ενεργειακή δομή της τροφής.

Οι ηχητικές δονήσεις συρρικνώνουν την κοσμική μνήμη της τροφής και την κάνουν να ξεχνάει το σκοπό της, με αποτέλεσμα στο σώμα μας να περνάει μια τροφή που «δεν ξέρει τι κάνει και πού πάει». Λίγο παλαιότερα, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το γουδί για να κοπανήσουν τους σπόρους, τη σήτα για να κοσκινίσουν και να απομακρύνουν τις φλούδες και τις πέτρες από τα όσπρια. 

Γίνονταν ένα με τον ήχο που έβγαζε το γουδοχέρι, γίνονταν ένα με το «σσσσς» των δημητριακών καθώς κουνιόντουσαν πάνω στη σήτα. Αυτό το χτύπημα και το σύρσιμο της τροφής ενεργοποιούσε την καρδιά τους, τους καθησύχαζε, απομάκρυνε τις αρνητικές και διχασμένες σκέψεις και ξύπναγε την αρχέγονη κυτταρική μνήμη της ένωσής τους με τη γη.

Mαγειρέψτε με αγάπη, παθιαστείτε με αυτό που ετοιμάζετε για φαγητό: Δυστυχώς, οι γιογκικές διδασκαλίες γύρω από το θέμα της τροφής και του ποτού δεν έχουν απασχολήσει ακόμα εμάς τους Δυτικούς, αφού ακούγονται σαν παραμύθια στα αυτιά μας, που τα ξέρουν όλα. H καλύτερη νοικοκυρά και μαγείρισσα της Δύσης δεν μπορεί να φανταστεί ότι η ψυχική της στάση όταν ετοιμάζει την τροφή διεισδύει μέσα σε αυτήν με έναν ιδιαίτερα λεπτό και αδιόρατο τρόπο που επηρεάζει την πεπτική λειτουργία αυτών που τρώνε το φαγητό που ετοίμασε.

Γι’ αυτό, δεν πρέπει να είστε μελαγχολικοί ή θυμωμένοι όταν ετοιμάζετε το φαγητό. Είναι προτιμότερο να τραγουδάτε και να στοχάζεστε, αφού αυτές οι δραστηριότητες σας βοηθούν να συγκεντρώνεστε και, το κυριότερο, να νιώθετε αγάπη για τους ανθρώπους για τους οποίους μαγειρεύετε. Προσπαθήστε ακόμα να έχετε επίγνωση των ιδιοτήτων του φαγητού, καθώς ανακατεύετε τα διάφορα συστατικά.

H παρασκευή και η λήψη της τροφής είναι εμπειρία άκρως ερωτική, που μοιάζει από πολλές απόψεις με την ερωτική πράξη. ..και να θυμάστε πάντα αυτό που λέει το «Γκεράντα Σαμχίτα», το αρχαίο κείμενο για την τροφή: «Το μισό στομάχι πρέπει να γεμίζει με τροφή, το ένα τέταρτο με νερό ή άλλο υγρό και το άλλο τέταρτο πρέπει να μένει αδειανό, για να βοηθήσει στην εξάσκηση του ελέγχου της αναπνοής».




Tαξινόμηση της τροφής σύμφωνα με την Ινδική Φιλοσοφία: Οι διδασκαλίες της γιόγκα ταξινομούν την τροφή σε τρεις βασικούς τύπους, σύμφωνα με την επίδρασή τους στο σώμα και στο νου.

Tροφές SATTVIC: Tρέφουν γλυκά τη δημιουργική ενέργεια και στάση ζωής: Είναι το πιο αγνό είδος τροφής., το πιο κατάλληλο για κάθε σοβαρό σπουδαστή της γιόγκα. Τρέφει το σώμα και το διατηρεί σε γαλήνια κατάσταση. Ηρεμεί και εξαγνίζει το νου, επιτρέποντας του στο μάξιμουμ. Μια SATTVIC δίαιτα οδηγεί έτσι σε αληθινή υγεία, ένας ήρεμος νους που ελέγχει ένα σωστό σώμα, με μία ισορροπημένη ροή ενέργειας ανάμεσά τους. 

Περιλαμβάνουν το γάλα, το μέλι, το βούτυρο, τα ΒΙΟ γαλακτοκομικά προϊόντα, τα καρύδια, τα αμύγδαλα, το σουσάμι, το ρύζι, τα δημητριακά, τα περισσότερα φρούτα και όλα τα λαχανικά. Έχουν γλυκιά γεύση και διεγείρουν δημιουργικά και ερωτικά συναισθήματα. Oι SATTVIC τροφές προωθούν την ανάπτυξη και τη δημιουργικότητα, γι’ αυτό ονομάζονται και «τροφές των θεών».

Tροφές RAZASIC: Διεγείρουν το φλογερό καυτερό, παθιασμένο συναίσθημα: Περιλαμβάνουν όλες τις τροφές που είναι καυτερές, αλμυρές και ερεθιστικές, όπως τα βολβώδη λαχανικά, τα μπαχαρικά, τα αλμυρά, τα περισσότερα ψάρια, το κόκκινο κρέας και το κοτόπουλο. Οι τροφές αυτές διεγείρουν τις αισθήσεις, έχουν καυστικά και θερμαντικά αποτελέσματα και είναι δύσπεπτες. Τα ζωικά προϊόντα θεωρούνται κατάλληλα για κατανάλωση μόνο όταν είναι πολύ φρέσκα, βιολογικά και προσεκτικά μαγειρεμένα, με τους κανόνες των γιόγκι. Το να τρως με βιασύνη θεωρείται επίσης μια RAZASIC ενέργεια.

Tροφές TAMASIC: Προκαλούν βίαια και καταστροφικά συναισθήματα: Περιλαμβάνουν τις τροφές που αναστατώνουν ή διαστρεβλώνουν τις αισθήσεις, είτε μέσα από την εξαιρετικά καυτερή, πικρή ή στυφή γεύση τους είτε μέσα από την αποσύνθεσή τους στον οργανισμό. Μανιτάρια, κρασί, αλκοόλ, τροφές μαγειρεμένες ή τηγανισμένες με βαριά λάδια δημιουργούν καταστροφικά συναισθήματα, εκτός αν προετοιμαστούν με μεγάλη προσοχή και γνώση. Αυτές οι τροφές αυξάνουν τα στοιχεία της γης και του νερού, πράγμα που εκδηλώνεται ως βλέννα, λίπος και σωματική δυσκινησία.

Μια διατροφή TAMASIC δεν ωφελεί ούτε το νου, ούτε το σώμα. Η πράνα, η ενέργεια, αποσύρεται, οι δυνάμεις της λογικής θαμπώνουν και μια αίσθηση αδράνειας κυριαρχεί. Η αντίσταση του σώματος στις ασθένειες (το ανοσοποιητικό)καταστρέφεται και ο νους γεμίζει με σκοτεινές σκέψεις και το σώμα με μαύρα συναισθήματα σαν το θυμό, την ζήλια, την απληστία. Η πολυφαγία επίσης θεωρείται TAMASIC, όπως και το πάχος.

H καλύτερη επιλογή τροφών για υγεία, δύναμη, αθανασία. Σύμφωνα με την ινδική φιλοσοφία, οι SATTVIC τροφές είναι η καλύτερη επιλογή για να διατηρηθεί η υγεία και η ισορροπία στον οργανισμό. Αν όμως απαιτούνται περισσότερες πρωτεΐνες, όπως π.χ. από τους αθλητές, τότε οι SATTVIC τροφές μπορεί να συνδυάζονται με RAZASIC τροφές, οι οποίες είναι προτιμότερο να είναι βιολογικές και φρέσκες και να μαγειρεύονται με πολύ μεγάλη προσοχή (να μην τσιγαρίζονται, ώστε να μη γίνονται δύσπεπτες).

Οι ίδιες οι τροφές αναλόγως το στάδιο ωρίμανσης τους, βρίσκονται και σε διαφορετική κατηγορία. Όταν κάτι είναι άγουρο έχει Ράγιας ιδιότητες, όταν κάτι είναι ώριμο TAMASIC, ενώ όταν βρίσκεται σε μια ενδιάμεση φυσιολογική κατάσταση, τότε μιλάμε για SATTVIC ιδιότητες.

Στην πρώτη κατάταξη, στην SATTVIC, είναι βασισμένη η τροφή των Γιόγκι. Ο διαχωρισμός έχει γίνει με βάση, πια θα είναι η μελλοντική αντίδραση του οργανισμού (του φυσικού σώματος) στις τροφές αυτές. π.χ. το κρέας το αλκοόλ και όλα αυτά τα παρεμφερή ενώ αρχικά μπορεί να φαίνεται ότι έχουν RAZASIC ιδιότητες (την πρώτη στιγμή δίνουν ενέργεια) γιατί δίνουν μεγάλη ποσότητα ενέργειας, αργότερα (με τον καιρό) ο άνθρωπος που καταναλώνει τέτοια προϊόντα πέφτει ενεργειακά και μόνο με μεγαλύτερη κατανάλωση τέτοιων προϊόντων μπορεί να αποκτήσει ξανά ενέργεια. Είναι δηλαδή ένα είδος εθισμού και οτιδήποτε έχει τέτοιες ιδιότητες είναι TAMASIC στην βάση του.

Επίσης τα προϊόντα αυτά, σύμφωνα με το γεγονός ότι η τροφή επηρεάζει ανάλογα το σώμα και το μυαλό μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα γιατί το αλκοόλ είναι TAMASIC και όχι RAZASIC (ενώ στην αρχή φαίνεται ότι κυλάει η ροή της σκέψης και μπορείς να λειτουργήσεις καλύτερα, με τον καιρό παύεις να λειτουργείς). Από την άλλη RAZASIC τροφές είναι αυτές που διεγείρουν το νευρικό σύστημα άλλα σε σημείο ανησυχητικό όπως π.χ. ο καφές κ.λ.π.

Γενικά είναι πάρα πολύ σημαντικό για να δημιουργήσουμε ένα σωστό διαιτολόγιο πρώτα- πρώτα να γνωρίζουμε την δική μας ιδιοσυγκρασία και χαρακτηριστικά μας όπως και τις ανάγκες μας, κάθε στιγμή. Η αλήθεια είναι πως αν αφήσουμε το σώμα μας να μιλήσει, θα μας ζητήσει την τροφή ακριβώς που χρειαζόμαστε τη στιγμή εκείνη. Αν π.χ. είμαστε αρκετά νευρώδεις τύποι, θα πρέπει να καταναλώνουμε λίγο περισσότερο TAMASIC τροφές για να εξισορροπήσουμε την ιδιοσυγκρασία μας και αντίστροφα.

Γενικά αν χρησιμοποιήσουμε σωστά τις τροφές μπορούμε να εξισορροπήσουμε την ψυχολογία μας. Πηγαίνοντας σε έναν πιο ειδικευμένο τομέα, θα ήθελα να αναφέρω ότι σύμφωνα με την επιστήμη ο άνθρωπος πρέπει να καταναλώνει 70-75% από την συνολική τροφή που χρειάζεται και να παίρνει την υπόλοιπη απαιτούμενη ενέργεια από τις ασκήσεις των γιόγκι.




Oι TAMASIC τροφές, σύμφωνα με τη γιογκική διατροφή, καλό είναι να αποφεύγονται. H επιλογή της τροφής μας πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τον τρόπο ζωής μας, αλλά και με τους στόχους μας. 

Ένα υλιστικά προσανατολισμένο άμαθο άτομο, επιλέγει, να ξεκινήσει την ημέρα του με μια τυρόπιτα, παρά με ένα χυμό φρούτων που θα φτιάξει στο σπίτι του ή ένα τσάι με βότανα και ένα απλό κρητικό παξιμάδι με λίγη γραβιέρα, που θα προτιμήσει ένας «άνοστος» οπαδός της Γιογκικής διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα στην υγεία του, στην σκέψη και στην κατανόηση του, φυσικά είναι ανάλογα.

ΤΡΩΜΕ ΜΟΝΟ ΟΤΑΝ ΠΕΙΝΑΜΕ ΚΑΙ ΤΡΩΜΕ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΟ.

Αυτή είναι η διατροφή των κατοίκων της Αλωχαλίας που θεωρούνται αιωνόβιοι: Κύρια καθημερινή τροφή τους είναι ένας χυλός που φτιάχνεται από καλαμποκάλευρο, λαγάνες, χαλβάς, τυριά, ξινόγαλο, ανθόγαλο. Επίσης τρώνε πολύ συχνά καρύδια, κάστανα, φαγητά από φασόλια, λάχανα, παντζάρια, κρεμμύδια και σκόρδα. 

Βασική τροφή επίσης των αιωνόβιων κάποιας άλλης περιοχής της Ινδίας, αποτελείται από αμυλούχες τροφές, γαλακτομικά προϊόντα και δημητριακά, όπως επίσης και από άγριους καρπούς, βατόμουρα, κρεμμύδια, σκόρδα.

Όπως βλέπουμε λείπει από την διατροφή τους το κρέας, από το οποίο κατανάλωναν πολύ λίγο και αυτό γιατί το κρέας δηλ. τα λευκώματα πρέπει να καταναλώνονται λίγο, ίσα-ίσα για να αποκαταστούνται τα λευκά κύτταρα. Το παραπάνω χρησιμοποιείται για καύσιμο και χρειάζεται πολύ κατανάλωση ενέργειας για να καεί, αλλιώς βάζεις περιττά κιλά δηλ. λίπος. Όπως βλέπουμε από τις παραπάνω διατροφές, οι αιωνόβιοι χρησιμοποιούν κατ’ αρχάς φυσικές SATTVIC τροφές και κατά δεύτερον παντρεύοντας έντεχνα τροφές με Ράγιας και TAMASIC ιδιότητες. Εξ ου και η αιωνοβιότητα τους.

Οι yogis πιστεύουν ότι την ώρα της σφαγής, ο φόβος του θανάτου διαπερνά τα κύτταρα του ζώου. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι χορτοφάγοι είναι πιο υγιείς από τους κρεατοφάγους και ζουν πιο πολλά χρόνια. Τέλος, στις μέρες μας τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι εξίσου επικίνδυνα με το κρέας καθώς τα ζώα που μεγαλώνουν σε φάρμες ζουν σε πολύ κακές συνθήκες και παίρνουν αντιβιοτικά και ορμόνες προκειμένου να παράγουν περισσότερη ποσότητα γάλατος, τα οποία περνάνε στο γάλα.

Συνεπώς, SATTVIC διατροφή είναι μόνο αυτή η οποία δεν περιέχει καθόλου ζωικά προϊόντα και σε συνδυασμό με την RAZASIC διατροφή η υγεία και η υψηλή ενέργεια του σώματος και του νου θα μας κατευθύνουν πέρα από τις πύλες της αθανασίας.

Ειρήνη Καλογήρου: Οι Σαολίν τρώνε συχνά, έτσι ώστε το στομάχι τους να είναι πάντα μισοάδειο. Όλες οι τροφές τους είναι 100% φυτικές, οργανικές φυσικά και τρώνε με τη μέθοδο της μονοφαγίας. Δηλαδή τρώνε κάθε φορά ένα είδος τροφής. Π.χ. τρώνε το πρωί 2 μήλα, μετά από 2 ώρες π.χ. 1 καρότο, πριν το μεσημέρι – μια χούφτα ρύζι, ύστερα λίγο φασόλια και μετά κάτι σαν το κολοκυθάκι ή λάχανο.

Ένας πρώην καταδρομέας από την Ρωσία πήγε και έζησε στους Σαολίν. Το γκρουπ τους είχε 18 άτομα από διάφορες χώρες και ζούσαν σε ένα δωμάτιο. Λέει ότι κάθε πρωί, πριν την ανατολή του ηλίου, αυτοί τρέχανε 5 χιλιόμετρα πάνω σε ένα βουνό που έχει το άγαλμα του Βούδα. Είχαν για προπονητή έναν μοναχό δρομέα που ήταν 135 ετών. Μόνο το πρόσωπό του έδειχνε ότι ήταν μεγάλος, το κορμί του ήταν νέου ανθρώπου. Λέει, ότι όταν ο προπονητής τους κατέβαινε από το βουνό, αυτοί ανέβαιναν πάνω.

Όσο ζούσαν λέει εκεί είχαν την αίσθηση ότι το στομάχι τους ήταν άδειο, δεν είχαν αυτή την συνηθισμένη αίσθηση βάρους πού έχουν όλοι, όταν τρώνε κανονική τροφή, γι αυτό είχαν μια κατάσταση διαρκούς πείνας. Ήταν δύσκολο να συνηθίσει αυτή τη διατροφή. Όμως οι προπονήσεις δεν άφηναν χρόνο για πολλές σκέψεις και δεν κατάλαβε πως και πότε συνήθισε σε διαρκή κίνηση και ελαφρότητα στο σώμα.

Λέει ότι πριν πάει στους Σαουλίν, έκανε κάμψεις με ένα χέρι 35 φορές και με δυο χέρια 100 φορές. Με τη λιτή και φυτική διατροφή τους και προπονήσεις, μετά από 2 μήνες έκανε κάμψεις με ένα χέρι 100 φορές και με τα δύο χέρια 200 φορές. Πριν να πάει στο μοναστήρι, είδε πολλά βίντεο για τους Σαολίν και έλεγε στον εαυτό του ότι είναι μοντάζ ή ειδικά εφέ. Στο μοναστήρι είδε με τα μάτια του π.χ. πως ένας άνθρωπος πήδηξε από κει που ήταν σε ύψος 3-4 μέτρα.

Ξυπνάνε στις 5 το πρωί, το πρωινό τους είναι από 7,30 μέχρι 8.00, γεύμα 11,30 μέχρι 12.00, εκεί τρώνε μεγαλύτερη ποσότητα και το βραδινό 5.30 μέχρι 6.00, ύπνος στις 11 το βράδυ. Αν φάει κάποιος μετά τις 6, τον δέρνουν με το ξύλο και τον διώχνουν από το μοναστήρι.

Αυτό για όποιους έχουν σαν μόνιμη δικαιολογία για τις κρεπάλες τους ότι χρειάζονται κρέας επειδή όλη μέρα δουλεύουν !!!!!




Η τέχνη της μάχης των Σαολίν: Ιδρυτής της πολεμικής τέχνης των Σαολίν θεωρείται ο μοναχός βουδιστής BODHI DARMA ο οποίος πέρασε στην Κίνα από τις Ινδίες. Ίδρυσε ένα σύστημα ψυχοσωματικής πειθαρχίας το οποίο αργότερα μετασχηματίζεται στα διάφορα είδη πολεμικών τεχνών που επικρατούν στην Ανατολή.

Η Τέχνη της μάχης ήταν αλληλένδετη με την ιστορία της φιλοσοφίας, με τη θρησκεία, την ιατρική, την ποίηση, τη ρητορική κ. α. . Ο μοναχός Σαολίν ο όποίος διέτρεχε την Κίνα εθεωρείτο ο κατεξοχήν ολοκληρωμένος άνθρωπος σε σχέση βέβαια με το πολεμικό πνεύμα του Κινέζικου λαού και πολλές φορές τον σέβονταν σαν θεό.

Πιστεύεται γενικά ότι η πολεμική τέχνη των Σαολίν δεν πέρασε στους βέβηλους. Τα διάφορα συστήματα πολεμικών τεχνών θεωρούνται εκλαϊκεύσεις του Σαολίν με πρόσθετα τα χαρακτηριστικά των διαφόρων χωρών. Όμως μέσα από διάφορους θρύλους μπορούμε να φτιάξουμε ένα μικρό πορτρέτο του υποψήφιου πολεμιστή.

Η αυτάρκεια θα βοηθήσει την προσπάθεια. «Αν είσαι χαρούμενος με όσα έχεις η χαρά σου θα διαρκέσει. Ο μαχητής πρέπει πάντα να ανακαλύπτει ήρεμες λύσεις. «Η κίνηση νικά το κρύο, η ηρεμία νικά τη ζέστη».

Ο τρόπος ζωής δεν πρέπει να είναι αφύσικος. Και το Τάο είναι η ίδια η ζωή και η φωνή της φύσης. Σ’ αυτόν που βαδίζει στο Τάο η τίγρη και το βουβάλι δεν προκαλούν κακό. «Δεν υπάρχουν σ’ αυτόν σημεία θανάτου». Ο πολεμιστής πρέπει να αναζητά την αρμονία. «Η πολλή ζωτικότητα οδηγεί στην επιθετικότητα, αλλά η αρμονία οδηγεί στη σταθερότητα.

Ο πολεμιστής πρέπει να ελέγχει τα λόγια αλλά και τον τρόπο που λέγονται τα λόγια «Εκείνοι που γνωρίζουν δε μιλούν πολύ». Πρέπει να υπάρχει ειλικρίνεια αλλά όχι σκληρότητα. Να λέγεται η αλήθεια, χωρίς όμως να δημιουργεί πληγές. Και όταν ο εχθρός βρεθεί σε δύσκολη θέση να μην χαθεί η ευγένεια, η ταπεινότητα και η εγκράτεια. Αλλά ο νικητής να του χαρίσει την ζωή και να του επιστρέψει το όπλο του προσφέροντάς του φιλία.

Τα λόγια που ακολουθούν μας λένε ότι μόνο αυτός που έχει, θράσος θα σκοτώσει. Αυτός που έχει θάρρος θα σεβαστεί την ζωή. Θα τη σεβαστεί γιατί βαδίζει τον δρόμο της. Και δεν είναι άκαμπτος αλλά τρυφερός και ευλύγιστος. «Οι δυσκίνητοι στη μάχη δε νικούν». Η σκληρότητα των δέντρων τα κάνει αδύναμα μπροστά στον άνεμο. Η ευλυγισία τα σώζει. Αλλά και η αδυναμία υπερνικά την δύναμη και η ευγένεια το σκληρό άνθρωπο. Έχουμε πολλά παραδείγματα σκληροτράχηλων πολεμιστών που υποχώρησαν μπροστά στην ευγένεια των ηττημένων.

Προχωρώντας το δρόμο κι άλλες αρετές πρέπει να συνοδεύουν τον προσκυνητή. «Πιστός στις υποχρεώσεις του, χωρίς να ζητά τη συμφωνία. Μόνο ο κακοήθης απευθύνει κατηγορίες. Τα λόγια του Τάο Τε Τσίγκ δε βρίσκονται μακριά από το Μπουσίντο, τον Πλάτωνα, το Μάρκο Αυρήλιο, τους κανόνες του Ιππότη. Το έργο του Τάο είναι η ειρήνη.

… και αυτό για όποιον θέλει να ΚΑΝΕΙ ΚΑΤΙ για τον εαυτό του, την οικογένεια του, την κοινωνία που ζει, και τα παιδιά του ! Έτσι χωρίς άλλα λόγια.

Διαβάστε κι άλλα άρθρα, για να φροντίσετε την διατροφή σας κάθε μέρα
κι όχι περιστασιακά και καθ’ υπόδειξη για υποκριτικές σκοπιμότητες.

Διαβάστε περισσότερα... »

Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2014

Εγκέφαλος, Μάθηση και Μνήμη



Μια σύντοµη ανασκόπηση των σύγχρονων ερευνών


Ο εγκέφαλος του ανθρώπου έχει συχνά χαρακτηριστεί σαν ένα «µαύρο κουτί» (black box), που δέχεται ερεθίσµατα από το περιβάλλον και προκαλεί απαντήσεις, µε τη µορφή των διαφόρων συµπεριφορών. Η παραγωγή όµως των απαντήσεων δεν είναι µια παθητική διαδικασία αλλά επηρεάζεται τόσο από την εµπειρία, µε τη µορφή της µάθησης και της µνήµης, όσο και από διάφορες εσωτερικές ενορµήσεις (π.χ. συναισθηµατικές καταστάσεις). 





Τα διάφορα ερεθίσµατα (οπτικά, ακουστικά, απτικά, οσφρητικά και γευστικά) εισέρχονται στον εγκέφαλο µέσω των εξειδικευµένων αισθητικών συστηµάτων του εγκεφαλικού φλοιού. Τα οπτικά ερεθίσµατα, για παράδειγµα, κατευθύνονται από τον αµφιβληστροειδή χιτώνα του οφθαλµού στο πίσω µέρος του ινιακού φλοιού του εγκεφάλου, ενώ τα ακουστικά ερεθίσµατα κατευθύνονται από τα αυτιά στο άνω µέρος του κροταφικού φλοιού. 

Οι απαντήσεις, µε τη µορφή των κινητικών απαντήσεων, εκπορεύονται από µια περιοχή του οπίσθιου µετωπιαίου λοβού (σωµατοκινητική περιοχή), τα κύτταρα της οποίας, µέσω του νωτιαίου µυελού, διεγείρουν τα κινητικά νεύρα που κινούν τους µύες του σώµατος. Ανάµεσα στις ειδικές αισθητικές περιοχές και τη σωµατοαισθητική περιοχή παρεµβάλλονται διάφορες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού που ονοµάζονται συνειρµικές. 

Μάθηση είναι η διαδικασία µε την οποία ο άνθρωπος και τα ζώα αποκτούν γνώσεις για τον κόσµο. Μνήµη είναι η συγκράτηση και η αποθήκευση αυτών των γνώσεων. Στον άνθρωπο, στον οποίο αυτές οι ικανότητες είναι εξαιρετικά ανεπτυγµένες, σχεδόν όλες οι συµπεριφορές περιλαµβάνουν κάποια µορφή µάθησης. 

Ο άνθρωπος, όµως, διαθέτει και το µεγαλύτερο εγκέφαλο από όλα τα ζώα, γι' αυτό είµαστε σχεδόν βέβαιοι ότι η ικανότητα µάθησης και µνήµης σχετίζεται µε την ανάπτυξη του εγκεφάλου, εξαρτάται από εκλεπτυσµένα εγκεφαλικά κυκλώµατα και εντοπίζεται σε συγκεκριµένες περιοχές του εγκεφάλου. Η τόσο προφανής αυτή άποψη, ωστόσο, άργησε να γίνει αποδεκτή από το σύνολο του επιστηµονικού κόσµου. 

Έως πρόσφατα, υπήρχαν πολλοί επιστήµονες που αρνούνταν να πιστέψουν ότι διάφορες νοητικές λειτουργίες εντοπίζονται σε συγκεκριµένα σηµεία του εγκεφάλου και υποστήριζαν ότι η µνήµη κατανέµεται ευρέως σε ολόκληρο τον εγκέφαλο. 

Ήταν όµως γνωστό από τα µέσα του περασµένου αιώνα ότι η γλώσσα, η κατεξοχήν ανθρώπινη νοητική ικανότητα, εντοπίζεται σε συγκεκριµένο σηµείο του ανθρώπινου εγκεφάλου. 

Ο γάλλος γιατρός Paul Broca, µελετώντας ασθενείς µε αφασία, βρήκε ότι όλοι είχαν µια τυπική περιορισµένη βλάβη στον αριστερό µετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου, σε µια περιοχή που έκτοτε αποκαλείται «περιοχή του Broca». Μέχρι τα µέσα του 20ού αιώνα, ωστόσο, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που υποστήριζαν έναν παρόµοιο εντοπισµό και για άλλες νοητικές λειτουργίες, περιλαµβανοµένης της µνήµης και της µάθησης. 

Κατά τη δεκαετία του 1940, ένας νευροχειρουργός στο Νευρολογικό Ινστιτούτο του Μόντρεαλ, ο Wilder Penfield, µετά από υπόδειξη του διάσηµου δασκάλου του, του πρωτοπόρου νευροφυσιολόγου Charles Sherrington, αποφάσισε να κάνει ένα τολµηρό πείραµα. 

∆οκίµασε να ερεθίσει µε ηλεκτρικό ρεύµα διάφορες περιοχές του εγκεφάλου σε ασθενείς που υποβάλλονταν σε νευροχειρουργικές επεµβάσεις υπό τοπική αναισθησία. Με τον ίδιο τρόπο ο Sherrington είχε ανακαλύψει τις αισθητικές και κινητικές περιοχές του εγκεφάλου σε γάτες, και ο Penfield επιβεβαίωσε την ύπαρξή τους και στον άνθρωπο. Το εντυπωσιακότερο όµως εύρηµα του Penfield ήταν ότι µε τον ερεθισµό των κροταφικών λοβών, οι ασθενείς, οι οποίοι λόγω της τοπικής αναισθησίας µπορούσαν να επικοινωνούν, περιέγραφαν αναµνήσεις προηγούµενων εµπειριών τους. 

Ο ρόλος του κροταφικού λοβού στη µνήµη επιβεβαιώθηκε λίγα χρόνια αργότερα, όταν η συνεργάτιδα του Penfield Brenda Milner µελέτησε έναν ασθενή, τον Η.Μ., ο οποίος είχε υποστεί αµφοτερόπλευρη αφαίρεση των κροταφικών λοβών σε µια προσπάθεια θεραπείας της βαριάς επιληψίας από την οποία έπασχε. 

Ο ΗΜ, αµέσως µετά την εγχείρηση, παρουσίασε µια τροµακτική απώλεια µνήµης – έχασε την ικανότητα να σχηµατίζει νέες µακρόχρονες αναµνήσεις. Ωστόσο, διατηρούσε αναµνήσεις από τα γεγονότα της ζωής του πριν από την εγχείρηση. Θυµόταν το όνοµά του, χρησιµοποιούσε πολύ καλά τη γλώσσα και διατηρούσε το δείκτη νοηµοσύνης του σε φυσιολογικά επίπεδα. Αυτό που φαινόταν να έχει χάσει ο ΗΜ ήταν η ικανότητά του να µεταφέρει τους περισσότερους τύπους µάθησης από τη βραχύχρονη µνήµη, που διαρκεί µερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά, στη µακρόχρονη µνήµη, που διαρκεί ώρες, µέρες, µήνες ή χρόνια. 

Η Milner θεώρησε αρχικά ότι η απώλεια µνήµης µετά από αµφοτερόπλευρη βλάβη στον κροταφικό λοβό αφορούσε εξίσου όλες τις µορφές µάθησης και τη µακρόχρονη µνήµη. Αποδείχτηκε όµως ότι δεν ήταν έτσι. Μολονότι ασθενείς µε βλάβες στον κροταφικό λοβό έχουν σοβαρή απώλεια µνήµης, η Milner διαπίστωσε ότι είναι ικανοί να µάθουν και να θυµούνται ορισµένα είδη εργασιών εξίσου καλά µε τα φυσιολογικά άτοµα επί µεγάλα χρονικά διαστήµατα. 

Μπορούσαν λ.χ. να µάθουν να συναρµολογούν διάφορα αντικείµενα, να µάθουν να κάνουν ποδήλατο, να µάθουν να ζωγραφίζουν, κλπ. Οι εργασίες αυτές έχουν ένα χαρακτήρα αυτοµατισµού και δεν απαιτούν συνειδητή ανάκληση στη µνήµη ή σύνθετες γνωστικές ικανότητες, όπως είναι η σύγκριση ή η εκτίµηση. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να θυµάται σκοπίµως τίποτα και το µόνο που χρειάζεται είναι να ανταποκριθεί σε ένα ερέθισµα ή µήνυµα. Συχνά µάλιστα απορεί µε τις επιδόσεις του και δεν θυµάται ότι έχει ξανακάνει αυτή την εργασία. 

Οι µελέτες λοιπόν µε ασθενείς µε βλάβη στον κροταφικό λοβό αποκάλυψαν την ύπαρξη δύο τελείως διαφορετικών τρόπων µάθησης. Μαθαίνουµε τι είναι ο κόσµος αποκτώντας γνώσεις για τα άτοµα, θέσεις και πράγµατα στον κόσµο, τα οποία είναι προσιτά στη συνείδηση, χρησιµοποιώντας µια µορφή µνήµης που ονοµάζουµε έκδηλη. Μαθαίνουµε όµως πώς να κάνουµε πράγµατα, αποκτώντας αντιληπτικές και κινητικές ικανότητες που είναι απρόσιτες στη συνείδηση, χρησιµοποιώντας την άδηλη µνήµη. 

Εγκεφαλική εντόπιση της έκδηλης και της άδηλης µνήµης Η έκδηλη µνήµη κωδικοποιεί πληροφορίες για αυτοβιογραφικά συµβάντα, καθώς και την τεκµηριωµένη γνώση. Ο σχηµατισµός της εξαρτάται από γνωστικές διεργασίες, όπως η εκτίµηση, η σύγκριση και η συνεπαγωγή και ανακαλείται µε µια σκόπιµη διαδικασία ανάκλησης. 

Οι έρευνες του Penfield και της Milner απέδειξαν ότι ο κροταφικός λοβός επεµβαίνει άµεσα στις διαδικασίες τις έκδηλης µνήµης, ενώ µεταγενέστερες έρευνες έδειξαν ότι η υπεύθυνη εγκεφαλική δοµή είναι ο ιππόκαµπος, µια µάζα εγκεφαλικού ιστού που βρίσκεται µέσα στον κροταφικό λοβό και ονοµάστηκε έτσι επειδή µοιάζει µε το οµώνυµο θαλάσσιο πλάσµα. 

Ο ιππόκαµπος αποτελεί παροδικό µόνο χώρο αποθήκευσης της µακρόχρονης µνήµης και µεταβιβάζει τις πληροφορίες που αποκτήθηκαν στον εγκεφαλικό φλοιό για µόνιµη αποθήκευση. Επεξεργάζεται τις πληροφορίες που εισέρχονται από τα αισθητικά συστήµατα του εγκεφάλου για µια περίοδο εβδοµάδων ή µηνών και τις µεταφέρει σε συγκεκριµένες περιοχές του φλοιού. Ας υποθέσουµε, για παράδειγµα, ότι γνωρίζουµε κάποιο νέο πρόσωπο. 

Η αισθητική πληροφορία µεταφέρεται από τα µάτια στην οπτική περιοχή του εγκεφάλου, στο οπίσθιο τµήµα του ινιακού λοβού. Από εκεί µεταβιβάζεται σε µια συνειρµική περιοχή του κάτω κροταφικού λοβού, που είναι υπεύθυνη για την αναγνώριση των προσώπων. 

Παράλληλα, οι οπτικές αυτές πληροφορίες για το πρόσωπο µεταβιβάζονται στον ιππόκαµπο µέσω µιας περιοχής που ονοµάζεται ενδορρινικός φλοιός. Αφού υποστούν µια επεξεργασία στον ιππόκαµπο, οι πληροφορίες αυτές αποθηκεύονται πιθανώς και πάλι στο συνειρµικό φλοιό του κροταφικού λοβού, απ' όπου είναι διαθέσιµες όποτε χρειαστεί να ανακληθούν, όποτε δηλαδή χρειαστεί να θυµηθούµε το συγκεκριµένο πρόσωπο. 

Η άδηλη µνήµη για µια συγκεκριµένη εργασία συνδέεται µε τη δραστηριότητα ενός ειδικού αισθητικού και του αντίστοιχου κινητικού συστήµατος που παρεµβαίνουν στο µαθησιακό έργο και διατηρείται από µηχανισµούς αποθήκευσης που υπάρχουν σε καθένα από αυτά τα συστήµατα. 

Αυτό σηµαίνει ότι η µάθηση που στηρίζεται στην άδηλη µνήµη είτε στηρίζεται σε απ' ευθείας σύνδεση αισθητικών και κινητικών συστηµάτων, είτε χρησιµοποιεί ενδιάµεσα συνειρµικές περιοχές του φλοιού, που κι αυτές όµως αποτελούν λειτουργικά των αισθητικών και κινητικών περιοχών. Γι' αυτό λοιπόν έχει προταθεί η διάκριση των άδηλων µορφών µάθησης σε µη συνειρµικές και συνειρµικές. 

Η µη συνειρµική µάθηση παρατηρείται όταν το άτοµο εκτίθεται µία φορά ή επανειληµµένα σε κάποιο ερέθισµα. Ο εθισµός, η ευαισθητοποίηση ή η απευαισθητοποίηση αποτελούν παραδείγµατα αυτού του τύπου µάθησης. Φανταστείτε για παράδειγµα το φόβο που αισθανόσαστε όταν την Κυριακή του Πάσχα σκάσει δίπλα σας το πρώτο βεγγαλικό. 

Μετά από λίγο όµως συνηθίζετε στην ιδέα και αρχίζετε να την απολαµβάνετε. Η αντίδραση του φόβου ελαττώνεται αυτόµατα, χωρίς την ανάγκη συνειδητής επεξεργασίας του φαινοµένου. Ο εγκέφαλος προκαλεί αυτόµατα µια µείωση της αντίδρασης µέσω απ' ευθείας σύνδεσης των αισθητικών συστηµάτων και των συστηµάτων εξόδου. Σε ένα παρόµοιο σύστηµα στηρίζεται και η µιµητική µάθηση, ένα βασικό στοιχείο απόκτησης της γλώσσας στα παιδιά. 

Υπάρχουν ωστόσο και τύποι µάθησης που στηρίζονται στην άδηλη µνήµη, αλλά χρησιµοποιούν πιο πολύπλοκα εγκεφαλικά συστήµατα, µε την έννοια ότι ανάµεσα στο ερέθισµα και την απάντηση παρεµβάλλονται τοπικά συνειρµικά κυκλώµατα του εγκεφάλου. Η µάθηση αυτή ονοµάζεται εξαρτηµένη και διαχωρίζεται στην κλασική εξαρτηµένη µάθηση και τη συντελεστική εξαρτηµένη µάθηση. 

Κλασικό παράδειγµα της κλασικής εξαρτηµένης µάθησης είναι τα σκυλιά του ρώσου ψυχολόγου Ivan Pavlov, τα οποία παρουσίαζαν έντονη σιελόρροια σε κάθε ερέθισµα που συνδεόταν µε την παρουσία τροφής. Κλασικό παράδειγµα της συντελεστικής εξαρτηµένης µάθησης είναι τα ποντίκια του αµερικανού ψυχολόγου B.F. Skinner, τα οποία έµαθαν να παίρνουν την τροφή τους πατώντας διαρκώς ένα µοχλό που βρισκόταν σε µια γωνιά του κλουβιού τους. Και στις δυο περιπτώσεις η µάθηση αποτελεί σύνδεση ενός ερεθίσµατος µε µια απάντηση. Στην πρώτη το ερέθισµα είναι φυσικό (λ.χ. ένα καµπανάκι που προηγείται της τροφής), στη δεύτερη είναι µια απάντηση (πάτηµα του µοχλού). 

Οι εγκεφαλικοί µηχανισµοί που ελέγχουν τη συνειρµική και τη µη συνειρµική µάθηση είναι εντελώς διαφορετικοί από αυτούς που ελέγχουν τη µάθηση µέσω της έκδηλης µνήµης. Η απευαισθητοποίηση στα ερεθίσµατα του φόβου λ.χ. που παρατηρείται στα βεγγαλικά του Πάσχα εξαρτάται από τη δραστηριότητα µιας οµάδας πυρήνων του εγκεφάλου που ονοµάζονται πυρήνες της αµυγδαλής, ενώ στη συντελεστική εξαρτηµένη µάθηση, εκτός των αισθητικών και κινητικών συστηµάτων του φλοιού παρεµβαίνει και η παρεγκεφαλίδα. Η παρεγκεφαλίδα, που συνιστά ουσιαστικά ένα δεύτερο εγκέφαλο κάτω από τα εγκεφαλικά ηµισφαίρια, επεξεργάζεται αισθητικές και κινητικές πληροφορίες και διαµορφώνει τις κινητικές απαντήσεις ανάλογα µε τις συνθήκες του περιβάλλοντος (προσαρµόζει λ.χ. τις διάφορες κινήσεις ανάλογα µε τη θέση του σώµατος). 

Η φυσιολογία και η παθοφυσιολογία της µάθησης Από αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω προκύπτει το εύλογο συµπέρασµα ότι οι διαδικασίες της µάθησης εξαρτώνται από τους εγκεφαλικούς µηχανισµούς της µνήµης. 

Η δραµατική περίπτωση του ασθενούς ΗΜ δείχνει ότι µια εγκεφαλική βλάβη µπορεί να επηρεάσει τη µνήµη και τη µάθηση. Ισχύει όµως και το αντίστροφο; Μνηµονικές και µαθησιακές διαταραχές που παρατηρούµε σε συγκεκριµένους ανθρώπους µπορεί να οφείλονται σε εγκεφαλικές βλάβες ή διαταραχές; 

Μεγάλο βάρος της έρευνας ρίχτηκε στις γεροντικές και προγεροντικές άνοιες, όπως η νόσος του Alzheimer, για διάφορους λόγους (ένας από τους οποίους ήταν και η προσβολή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ronald Reigan από τη νόσο του Alzheimer). Κοινή διαπίστωση όλων των σχετικών ερευνών είναι ότι αυτές οι νόσοι οφείλονται σε εγκεφαλικές διαταραχές, γενετικής κυρίως αιτιολογίας, που εκφράζονται µε απώλεια εγκεφαλικού ιστού στις συνειρµικές περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες σχετίζονται µε τη λειτουργίας της έκδηλης µνήµης. 

Η απώλεια ωστόσο του εγκεφαλικού ιστού είναι αναµενόµενη στους ηλικιωµένους ανθρώπους, επειδή τα νευρικά κύτταρα, σε αντίθεση µε άλλα κύτταρα του σώµατος, δεν αναγεννιούνται. Τι συµβαίνει όµως µε τα µικρά παιδιά, τα οποία παρουσιάζουν µαθησιακές δυσκολίες στα πρώτα χρόνια της ζωής, σε περιόδους όπου αναπτύσσεται εγκέφαλος και γεννιούνται διαρκώς νέα νευρικά κύτταρα; 

Ανάµεσα στις µαθησιακές δυσκολίες της παιδικής ηλικίας κυρίαρχο ρόλο φαίνεται να παίζει η δυσλεξία, η αδυναµία της µάθησης της ανάγνωσης, η οποία πολλές φορές παρουσιάζεται σε παιδιά µε αυξηµένο δείκτη νοηµοσύνης (ο Αϊνστάιν, λ.χ. υπέφερε από αυτήν την αδυναµία). 

Μέχρι πρόσφατα, ψυχολόγοι και εκπαιδευτικοί πίστευαν ότι η δυσλεξία οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, σε γενικά προβλήµατα επικοινωνίας του παιδιού, ή αποτελούσε µηχανισµό άµυνας του παιδιού σε περιβαλλοντικούς παράγοντες. Το 1979 διαπιστώθηκε για πρώτη φορά ότι η δυσλεξία µπορεί να οφείλεται σε ανατοµικές ανωµαλίες του εγκεφάλου. Το αριστερό ηµισφαίριο ενός ασθενούς που πέθανε σε ένα ατύχηµα έδειξε ανωµαλίες που εντοπίζονταν στις περιοχές που είναι υπεύθυνες για τη γλώσσα. 

Στα χρόνια που ακολούθησαν έγιναν πολλές έρευνες µε τη χρήση των σύγχρονων απεικονιστικών µεθόδων του εγκεφάλου (f-MRI –λειτουργική µαγνητική τοµογραφία, PET –τοµογραφία εκποµπής ποζιτρονίων, κ.ά.) και όλες συγκλίνουν στην άποψη ότι η δυσλεξία οφείλεται σε µια «ανορθόδοξη» µάθηση της ανάγνωσης. 

Όταν µιλάµε, ακούµε τις λέξεις µε τα αυτιά µας, επεξεργαζόµαστε αυτήν την ακουστική πληροφορία µε κάποια νευρικά κυκλώµατα που βρίσκονται στον κροταφικό λοβό (όπου πιθανόν βρίσκεται ένας αποκωδικοποιητής των ήχων σε λέξεις), και η πληροφορία αυτή µεταφέρεται στην περιοχή του Broca του µετωπιαίου λοβού, απ' όπου µεταβιβάζεται στις κινητικές περιοχές που ελέγχουν τα χείλη και τη γλώσσα για να µιλήσουµε. Όταν όµως διαβάζουµε, ενεργοποιείται ένα διαφορετικό κύκλωµα. 

Από την οπτική περιοχή του ινιακού λοβού, η πληροφορία µεταφέρεται σε µια διαφορετική περιοχή (στη γωνιώδη έλικα στο όριο κροταφικού και ινιακού λοβού, όπου γίνεται η αποκωδικοποίηση του οπτικού ερεθίσµατος σε λέξεις), από την οποία µεταβιβάζεται στην περιοχή του Broca για να παραχθεί ο λόγος. Τα δυσλεκτικά άτοµα δεν χρησιµοποιούν για την αποκωδικοποίηση των λέξεων τη γωνιώδη έλικα αλλά τις περιοχές που είναι υπεύθυνες για την ακουστική αποκωδικοποίηση των λέξεων. Γράφουν ό,τι ακούν και, όταν διαβάζουν, διαβάζουν και γράφουν αυτό που αποκωδικοποιεί η ακουστική και όχι η οπτική περιοχή του εγκεφάλου τους. 

∆εν γνωρίζουµε ακόµη την πηγή αυτής της διαταραχής. Πιθανόν να οφείλεται σε γενετικούς κληρονοµικούς παράγοντες ή σε αναπτυξιακούς παράγοντες που δρουν κατά την εµβρυϊκή ή την πρώιµη βρεφική ηλικία. Πιθανόν ακόµη να παίζουν κάποιο ρόλο και ορισµένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που δρουν σε αυτές τις ευαίσθητες περιόδους. 

Το συµπέρασµα πάντως είναι ότι η δυσλεξία, καθώς και άλλες µαθησιακές δυσκολίες, δεν αντανακλούν µόνο περιβαλλοντολογικά προβλήµατα αλλά και µια παθολογική φυσιολογία του εγκεφάλου, για την οποία γνωρίζουµε ελάχιστα πράγµατα. ∆εν γνωρίζουµε γιατί ο εγκέφαλος των δυσλεκτικών παιδιών αποκωδικοποιεί τα γραπτά µηνύµατα ως ακουστικά. 

Όπως δεν γνωρίζουµε γιατί κάποιοι άνθρωποι παθαίνουν γεροντική άνοια και κάποιοι άλλοι φτάνουν σε βαθιά γεράµατα χωρίς την παραµικρή γνωστική δυσλειτουργία. Ελπίζουµε ότι η µελέτη του εγκεφάλου, σε συνδυασµό µε τις µελέτες της γνωστικής και της αναπτυξιακής ψυχολογίας, θα οδηγήσει σύντοµα σε ένα ολοκληρωµένο µοντέλο µάθησης, θα καταλήξει σε µια τελική συνθετική θεωρία και θα απαντήσει σε αυτά τα ερωτήµατα, προβλέποντας λύσεις και καταξιώνοντας θεραπείες. Μέχρι τότε, πάντως, η µελέτη του εγκεφάλου πρέπει να αποτελεί συστατικό στόχο κάθε προσπάθειας κατανόησης της ανθρώπινης συµπεριφοράς, φυσιολογικής ή παθολογικής. 


Βιβλιογραφία
1. Kandel E.R., Schwartz J.H. and Jessell T.M. (1995) Essentials of Neural Science 
and Behavior, Appleton and Lange, µετάφραση από τις Πανεπιστηµιακές Εκδό-
σεις Κρήτης, 1997. 
2. Καφετζόπουλος E. (1995) Εγκέφαλος, συνείδηση και συµπεριφορά, Εκδόσεις Εξά-
ντας, Αθήνα. 
3. Shaywitz S.E (1996) "Dyslexia", Scientific American, Nov. 1996, pp. 78-84. 


Συγγραφέας: Ευάγγελος Καφετζόπουλος
Πηγή: 24grammata.com
Διαβάστε περισσότερα... »

Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2014

Υπερμνησία: μια διαφορετική μνημονική διαταραχή






Σε ένα από τα προηγούμενα άρθρα είχαμε κάνει μια εισαγωγή στα διάφορα είδη ανθρώπινης μνήμης αλλά και στο φαινόμενο δημιουργίας ψεύτικων μνημών, τις λεγόμενες ψευδομνήμες. 

Είχαμε εξηγήσει πόσο εύκολο είναι -κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες- να αλλάξουμε την μακρόχρονη μνήμη κάποιου ή να δημιουργήσουμε νέες μνήμες εκ του μηδενός. Αυτό στο οποίο δεν έχουμε αναφερθεί ως τώρα είναι οι μνημονικές διαταραχές. Με τον όρο αυτό εννοούμε τις ψυχικές διαταραχές κατά τις οποίες ο ασθενής έχει προβλήματα ανάκλισης απομνημονευμένων στοιχείων ή γενικότερης διαχείρισης της μνήμης του. 

Η πιο γνωστή διαταραχή είναι η αμνησία όπου το άτομο δεν έχει πρόσβαση στις μνήμες που σχηματίστηκαν πριν ή μετά από κάποιο σοβαρό γεγονός που υπήρξε η αιτία της, όπως π.χ. τραυματισμός του εγκεφάλου ή κάποιο ισχυρό ψυχολογικό σοκ.

Παρόλο που οι μνημονικές διαταραχές γενικότερα είναι ένα ενδιαφέρον θέμα, στο σημερινό άρθρο θα ήθελα να αναφερθώ σε μια συγκεκριμένη, πρωτοφανή περίπτωση ενός ασθενούς ο οποίος αντιμετωπίζει μια περίεργη μνημονική δυσλειτουργία: δημιουργεί μόνος του αληθοφανείς ψεύτικες μνήμες τις οποίες πιστεύει ακράδαντα.

Η επιστημονική ομάδα του Δρ. Dalla Barba[1] σε ένα άρθρο τους στο Cortex περιγράφουν την κλινική κατάσταση του LM, ενός 68χρονου ασθενή που εισήχθη σε κλινική για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μνήμης που του προκάλεσε το σύνδρομο Korsakoff, μετά από χρόνια -τουλάχιστον 3 δεκαετίες- κατάχρηση αλκοόλ. 

Είναι γνωστό πως το σύνδρομο Korsakoff καταστρέφει τους νευρώνες του εγκεφάλου με αποτέλεσμα οι περισσότεροι ασθενείς να παρουσιάζουν αμνησία, προβλήματα προσοχής, μειωμένη όραση και αποπροσανατολισμό στον χώρο και τον χρόνο[2] .

Ανάμεσα στις εξετάσεις που πέρασε ο LM απάντησε σε μια σειρά ερωτημάτων σχετικά με τις μνημονικές του δυνατότητες, ώστε να προσδιοριστεί επακριβώς το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Σε αυτές τις εξετάσεις βρέθηκε κάτι αξιοπερίεργο. Ενώ η βραχύχρονη μνήμη του βρέθηκε να είναι άθικτη, η μακρόχρονη και συγκεκριμένα η σημασιολογική και η επεισοδιακή μνήμη του βρέθηκαν να παρουσιάζουν κάποια κενά. 

Με άλλα λόγια ο LM δεν μπορούσε να ανακαλέσει σωστά πολλές μνήμες που αφορούσαν τη ζωή του και την ζωή των γύρω του (π.χ. το επάγγελμα του γιού του, την χρονολογία, σημαντικά παγκόσμια γεγονότα). Το αξιοπερίεργο της κατάστασής του ήταν ότι παρόλο που δεν ήξερε την απάντηση στα ερωτήματα που του τίθονταν, ο LM απαντούσε ειλικρινά με εσφαλμένες απαντήσεις. 

Για παράδειγμα επέμενε πως η συνέντευξή του γινόταν στα τέλη Δεκεμβρίου, ενώ ο μήνας ήταν Απρίλιος, ανέφερε πως μετά την συνέντευξη θα πάει στο σπίτι να δει τηλεόραση με τη γυναίκα του, ενώ πριν λίγες μέρες είχε εισαχθεί στο Ινστιτούτο όπου και θα έμενε για τις επόμενες εβδομάδες ή μπέρδευε το επάγγελμα του αδερφού του με το επάγγελμα του γιου του.

Πέρα τούτου όμως ο LM δεν είχε πρόβλημα να δημιουργήσει ψεύτικες αληθοφανείς μνήμες για να απαντήσει σε ερωτήματα που οι περισσότεροι άνθρωποι θα απαντούσαν πολύ απλά με ένα “δεν θυμάμαι”. Όταν τον ρωτούσαν τι έγινε σε μια συγκεκριμένη χρονιά πριν από πολλές δεκαετίες αυτός απαντούσε πολύ φυσικά πως είχαν γίνει μια σειρά από πολιτικά και ιστορικά γεγονότα τα οποία όμως στην πραγματικότητα είχαν συμβεί σε εντελώς διαφορετικό χρονικό διάστημα. 

Ο LM συνέχιζε να ανακαλεί ψευδείς μνήμες ακόμη και όταν η ερώτηση ήταν εξώφθαλμα αδύνατον να απαντηθεί σωστά. Επί παραδείγματι, τον ρώτησαν ποιος είχε πάρει ένα βραβείο κινηματογράφου στις Κάννες μια συγκεκριμένη χρονιά ή τι είχε φάει για μεσημεριανό μια συγκεκριμένη μέρα πριν 2 εβδομάδες, επέμενε και πάλι να δίνει απαντήσεις, ακόμη και αν αυτές ήταν λανθασμένες.

Παρόλο που οι ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο Korsakoff πολύ συχνά παρουσιάζουν κενά μνήμης και προσπαθούν να καλύψουν αυτά τα κενά δημιουργώντας ψεύτικες μνήμες, αυτές είναι συνήθως πολύ περίεργες και καθόλου αληθοφανείς, σε αντίθεση με τον κ. LM. του οποίου οι απαντήσεις είχαν σχέση με πραγματικά γεγονότα και ακούγονταν λογικές. Επιπλέον, όταν ρωτηθούν για κάτι που είναι σίγουρο πως δεν γνωρίζουν την απάντηση, οι ασθενείς αυτοί απαντούν όπως και τα άτομα του φυσιολογικού πληθυσμού πως απλά δεν ξέρουν την απάντηση.

Όπως εξηγoύν και οι αρθρογράφοι του Neurophilosophy blog[3] οι ερευνητές προσπάθησαν να εξηγήσουν την δυσλειτουργία του LM ως πρόβλημα χρονικού αποπροσανατολισμού και αποσύνδεσης της συνειδητότητας από τα αντικείμενα. 

Όταν προσπαθούμε να ανακαλέσουμε ένα γεγονός ουσιαστικά προσπαθούμε να ανασύρουμε μια μνήμη η οποία συνδέεται με κάποια αντικείμενα, τα οποία βρίσκονται τοποθετημένα στον νου σε έναν χρονικό άξονα που περιλαμβάνει το παρελθόν, το παρόν ή ακόμη και τις προβλέψεις μας για το μέλλον. Το πρόβλημα του LM δεν είναι απλώς πως προσπαθεί να καλύψει τα μνημονικά κενά του με κάποιες ψεύτικες μνήμες, αλλά πως ανασύρει με τις μνήμες του λανθασμένα αντικείμενα που πράγματι βρίσκονται στον χρονικό του άξονα. 

Έτσι, ενώ δεν θυμάται (ή πολύ πιθανόν δεν ξέρει) τον σκηνοθέτη που κέρδισε ένα βραβείο στις Κάννες πριν κάποιες δεκαετίες, ο LM δίνει ως απάντηση ένα τυχαίο όνομα σκηνοθέτη ή όταν τον ρωτάνε ποιο είναι το επάγγελμα του αδερφού του, αυτός ανακαλεί το επάγγελμα του γιού του. Ουσιαστικά δηλαδή οι μνήμες μπορεί να είναι διαθέσιμες, αλλά τα αντικείμενά που συνδέονται με τις μνήμες συγχέονται μεταξύ τους.

Η περίπτωση αυτή μας δείχνει για μια ακόμη φορά πόσο πολύπλοκη είναι η ανθρώπινη μνήμη και, ακόμη περισσότερο, πόσο πολύπλοκοι είναι οι μηχανισμοί ανάκλησης. Πολλά πράγματα που φαίνονται αυτονόητα και εύκολα για τους περισσότερους από εμάς, μπορεί να γίνουν πολύ δύσκολα αν συγκεκριμένα εγκεφαλικά κυκλώματα πάψουν να λειτουργούν αρκετά αποδοτικά. 

Επιπλέον, κατά την άποψή μου, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η θεωρία με την οποία προσπαθούν να εξηγήσουν την συγκεκριμένη μνημονική διαταραχή, καθώς αυτή συνδυάζει τις θεωρίες μνήμης με τις θεωρίες συνειδητότητας, δημιουργώντας έναν σύνδεσμο μεταξύ μνήμης και προσωπικότητας.


Φωτογραφία:

Περισσότερες Πληροφορίες / Βιβλιογραφία

Mind Disorders: Wernicke-Korsakoff syndrome.” []


Διαβάστε περισσότερα... »

Η ανθρώπινη μνήμη: φυσιολογική λειτουργία, φυσιολογία και διαταραχές






Φανταστείτε πως ξυπνάτε το πρωί σε ένα ξένο κρεβάτι, δίπλα σε έναν άγνωστο. Θέλετε σηκωθείτε να πιείτε ένα ποτήρι νερό, αλλά δεν γνωρίζετε που βρίσκεται η κουζίνα του σπιτιού. Θέλετε να φύγετε, αλλά δεν ξέρετε καν που βρίσκεστε ή προς τα που να πάτε. Σας ρωτάνε πως σας λένε και δεν γνωρίζετε την απάντηση. Κάπως έτσι θα έμοιαζε η ζωή σε κάποιον εάν είχε απώλεια μνήμης. Μπορεί να θεωρούμε τηνμνήμη ως κάτι δεδομένο, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την σημαντικότητά της για την ζωή μας. 

Η ικανότητα να αποθηκεύουμε, να ανακτούμε αλλά και να συνδέουμε πληροφορίες είναι ζωτικής σημασίας τόσο για την επιβίωσή μας όσο και για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας και την απόκτηση γνώσεων. Αυτό το οποίο μας δίνει την έννοια του εαυτού και της χρονικής συνέχειας της ίδιας μας της ύπαρξης είναι η δυνατότητα που έχουμε να ανακαλούμε ποιοι είμαστε, τι κάναμε στο παρελθόν αλλά και τι σχεδιάζουμε στο μέλλον. Εάν δεν μπορούσαμε να θυμόμαστε πληροφορίες γύρω από τον εαυτό μας και τις πράξεις μας, τότε θα χάναμε ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικότητάς μας. 

Για να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η μνήμη, στη συνέχεια θα αναφερθούμε σε ορισμένα παραδείγματα μνημονικών διαταραχών τα οποία σκιαγραφούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον ρόλο αυτής της γνωστικής λειτουργίας στην καθημερινότητά μας.

Πριν περιγράψουμε τις μνημονικές διαταραχές, θα ήταν χρήσιμο να έχουμε υπόψην τον ορισμό της μνήμης, αλλά και κάποιες βασικές θεωρητικές περιγραφές των μηχανισμών που σχετίζονται με αυτή. Παρόλο που όλοι καταλαβαίνουμε τι εννοούμε με τον όρο μνήμη, οι ειδικοί δυσκολεύονται να καταλήξουν σε έναν σαφή ορισμό ο οποίος να μπορεί να συμπεριλάβει όλες τις εκδοχές της. 

Μνήμη είναι και η ικανότητα να θυμόμαστε τι φάγαμε χθες, ποια είναι η πρωτεύουσα της Γαλλίας, πως δένουμε τα κορδόνια μας ή ποιος ήταν ο δεκαψήφιος αριθμός του τηλεφώνου που μόλις μας είπε κάποιος τον οποίο και πρέπει να αποθηκεύσουμε στο κινητό μας πριν τον ξεχάσουμε. Αντικειμενικά είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορέσει κανείς να εμβαθύνει και να εξηγήσει ταυτόχρονα όλους τους μνημονικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στα πιο πάνω παραδείγματα. 

Γι’ αυτό η σύγχρονη έρευνα πάνω στην μνήμη συνήθως επικεντρώνεται σε κάποιες συγκεκριμένες μορφές της οι οποίες κατηγοριοποιούνται κυρίως βάσει του συνολικού χρόνου αποθήκευσης πληροφοριών που επιτρέπουν. Τρεις πολύ βασικές κατηγορίες μνήμης είναι η Μακρόχρονη, η Βραχύχρονη και η Αισθητηριακή.


Είδη Μνήμης




Η Μακρόχρονη Μνήμη είναι αυτό το είδος μνήμης το οποίο μας επιτρέπει να αποθηκεύουμε πληροφορίες για ένα χρονικό διάστημα διάρκειας μερικών λεπτών έως και πάρα πολλών δεκαετιών ή ακόμη και για πάντα. Για παράδειγμα, για όσο ζούμε θα γνωρίζουμε ποια είναι/ήταν η μητέρα μας, που γεννηθήκαμε ή ποιοι είμαστε, εκτός φυσικά και αν έχουμε την ατυχία να αναπτύξουμε κάποιου είδους μνημονική διαταραχή. 

Η μακρόχρονη μνήμη χωρίζεται περεταίρω σε τρεις υποκατηγορίες, ανάλογα με το είδος των αποθηκευμένων πληροφοριών. Οι αυτοβιογραφικές μνήμες που περιγράψαμε πιο πάνω περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τον εαυτό μας όπως επίσης και για συμβάντα που έγιναν παρουσία μας: τα περσινά μας γενέθλια, τι φάγαμε χθες, που είχαμε πάει διακοπές τα Χριστούγεννα κτλ. Αυτού του είδους οι πληροφορίες αποθηκεύονται χάρη στους μηχανισμούς της λεγόμενης Επεισοδιακής Μνήμης. 

Η δεύτερη υποκατηγορία της Μακρόχρονης Μνήμης είναι η Σημασιολογική Μνήμη, στην οποία αποθηκεύονται άλλου τύπου πληροφορίες που μας είναι χρήσιμες ή ενδιαφέρουσες (π.χ. ποια είναι η πρωτεύουσα της Ισπανίας, ποιος είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του αγαπημένου μας συγγραφέα, τι ώρα φεύγει το πλοίο μας κτλ). 

Τέλος, υπάρχει και η Διαδικαστική Μνήμη, η οποία είναι υπεύθυνη για την αποθήκευση και ανάκληση αυτοματοποιημένων διεργασιών (π.χ. πως δένουμε τα κορδόνια μας, πως κάνουμε ποδήλατο, πως υπογράφουμε κτλ). Όπως βλέπουμε, κάθε υποκατηγορία της Μακρόχρονης Μνήμης έχει ποιοτικές διαφορές από τις άλλες δύο, με κοινό παρονομαστή όμως την μακροχρόνια αποθήκευση πληροφοριών, είτε αυτές αναφέρονται σε προσωπικές αναμνήσεις, είτε σε κωδικοποιημένες πληροφορίες από τρίτες πηγές.

Αυτός ακριβώς ο παρονομαστής αλλάζει στη δεύτερη μεγάλη κατηγορία μνήμης: την Βραχύχρονη Μνήμη. Φανταστείτε τον ανθρώπινο εγκέφαλο σαν ένα μεγάλο υπολογιστή που δέχεται δεδομένα, τα επεξεργάζεται και -ορισμένες φορές- τα αποθηκεύει. Εάν σε αυτήν την εικόνα υποθέσουμε πως η Μακρόχρονη Μνήμη είναι ο σκληρός δίσκος, τότε μπορούμε να πούμε πως η Βραχύχρονη Μνήμη ταυτίζεται με τη μνήμη RAM, η οποία έχει πεπερασμένη χωρητικότητα και αξιοποιείται αποκλειστικά και μόνο για πρόσκαιρη αποθήκευση δεδομένων τα οποία είναι ακόμη υπό επεξεργασία. 

Εάν τα δεδομένα αυτά δεν αποθηκευτούν στην Μακρόχρονη Μνήμη, τότε απλά χάνονται, όπως ακριβώς συμβαίνει και στο παράδειγμα του υπολογιστή εάν πέσει το ρεύμα και δεν έχουμε αποθηκεύσει τις αλλαγές που έχουμε κάνει σε ένα έγγραφο. Η διάρκεια ζωής των πληροφοριών που αποθηκεύονται στην 

Βραχύχρονη Μνήμη κυμαίνεται από 30 δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά. Για να καταλάβουμε πως λειτουργεί η Βραχύχρονη Μνήμη φανταστείτε για παράδειγμα τι κάνουμε όταν θέλουμε να αποθηκεύσουμε έναν αριθμό τηλεφώνου που ακούμε προφορικά. Πολύ πιθανό να αρχίσουμε να επαναλαμβάνουμε –με εσωτερικό μονόλογο ή ακόμη και εξωτερικά- τον αριθμό έως ότου τον σημειώσουμε κάπου. 

Ή σκεφτείτε τι κάνουμε όταν έχουμε να λύσουμε μια πολύπλοκη μαθηματική πράξη δίχως μολύβι και χαρτί. Και στις δύο περιπτώσεις, προσπαθούμε να αποθηκεύσουμε προσωρινά κάποιες πληροφορίες τις οποίες αργότερα πολύ πιθανό να μην θυμόμαστε, εκτός και αν τις επαναλάβουμε τόσες φορές ή έχουν τέτοια σημασία για εμάς ώστε να αποθηκευτούν στην Μακρόχρονη Μνήμη. 

Υπάρχουν διάφορα μοντέλα που προσπαθούν να εξηγήσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Βραχύχρονη Μνήμη, φυσικά χωρίς απαραίτητα όλες οι θεωρίες να συμφωνούν μεταξύ τους. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως ο μηχανισμός της αποτελείται από δύο κυρίως μέρη: α)έναν “επεξεργαστή” ο οποίος φιλτράρει τα δεδομένα που δέχεται το σύστημα, κάνει αναλύσεις επί των δεδομένων αυτών και αποθηκεύει κάποια από αυτά και β)μια προσωρινή αποθήκη δεδομένων στην οποία αποθηκεύονται προσωρινά το αποτέλεσμα της πιο πάνω επεξεργασίας.

Τέλος, υπάρχει και η Αισθητηριακή Μνήμη, η οποία έχει την μικρότερη διάρκεια ζωής σε σχέση με την Μακρόχρονη και τη Βραχύχρονη Μνήμη. Η Αισθητηριακή Μνήμη αποθηκεύει αισθητηριακά δεδομένα για λίγα κλάσματα του δευτερολέπτου, ίσα-ίσα όσο χρειάζεται έως ότου χρησιμοποιηθούν από ανώτερα εγκεφαλικά κέντρα. Χάρη στην Αισθητηριακή Μνήμη αντιλαμβανόμαστε την κίνηση, αποφεύγουμε αντικείμενα που έρχονται κατά πάνω μας ή πατάμε έγκαιρα το φρένο στο κόκκινο. 

Ουσιαστικά πρόκειται για τον προθάλαμο πριν την εισαγωγή δεδομένων στην Βραχύχρονη Μνήμη, η οποία είναι ο αντίστοιχος προθάλαμος της Μακρόχρονης Μνήμης. Για να καταλάβουμε πως λειτουργεί η Αισθητηριακή Μνήμη αρκεί να αναλύσουμε το παράδειγμα της αντίληψης της κίνησης. Οι οπτικοί νευρώνες, όπως όλοι οι νευρώνες του εγκεφάλου, λειτουργούν με τη μέθοδο 0/1, δηλαδή είτε πυροδοτούν είτε όχι, παίρνοντας ουσιαστικά “φωτογραφίες” των όσων συμβαίνουν γύρω μας. 

Χάρη στην ικανότητα του εγκεφάλου να αποθηκεύει αισθητηριακά δεδομένα, οι στατικές εικόνες μένουν στην μνήμη μας έως ότου έρθουν νέες στατικές εικόνες οι οποίες και θα συγκριθούν με τις ήδη αποθηκευμένες ώστε ο εγκέφαλος να αποφασίσει όχι μόνο εάν έχει αλλάξει κάτι στο οπτικό μας πεδίο, αλλά και τι είναι αυτό. 

Εάν δεν υπήρχε η Αισθητηριακή Μνήμη τότε πολύ απλά θα ήταν αδύνατη η σύγκριση των δύο στατικών εικόνων και επομένως η αίσθηση της κίνησης των αντικειμένων στο περιβάλλον μας. Η αισθητηριακή μνήμη για παράδειγμα αχρηστεύεται όταν βρισκόμαστε μέσα σε ένα κλαμπ στο οποίο αναβοσβήνουν τα φώτα συνεχώς με σταθερό ρυθμό. Σε αυτή την περίπτωση ο εγκέφαλός μας λαμβάνει πολύ πιο αργά αισθητηριακές πληροφορίες από τα μάτια μας λόγω έλλειψης φωτός για κάποια κλάσματα του δευτερολέπτου. 

Τότε οι εικόνες γύρω μας μοιάζουν με καρέ στατικών φωτογραφιών επειδή ο εγκέφαλος χάνει την αισθητηριακή πληροφορία πριν έρθει η επόμενη (θυμηθείτε ότι η Αισθητηριακή Μνήμη έχει διάρκεια ζωής μερικών εκατοστών του δευτερολέπτου), κάτι που καθιστά αδύνατη τη σύγκριση των εικόνων και την δημιουργία της αίσθησης της κίνησης.
Μνήμη και Εγκέφαλος

Το μεγαλύτερο μυστήριο από όλα δεν είναι τόσο ο ακριβής θεωρητικός μηχανισμός βάσει του οποίου λειτουργούν τα διάφορα επίπεδα μνήμης, αλλά μάλλον το βιολογικό υπόβαθρό τους. Με άλλα λόγια, το μεγάλο ερώτημα που προσπαθούν να απαντήσουν οι επιστήμονες σήμερα είναι το που εδρεύει η μνήμη, ποιες εγκεφαλικές περιοχές σχετίζονται με αυτή αλλά και πως συνεργάζονται μεταξύ τους. 

Οι έρευνες σε αυτόν τον τομέα έχουν δείξει πως ο διαχωρισμός μεταξύ Μακρόχρονης και Βραχύχρονης Μνήμης αντικατοπτρίζεται και σε βιολογικό επίπεδο. Πειράματα με τη χρήση λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) έχουν δείξει πως το επίκεντρο της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά την ενεργοποίηση της Βραχύχρονης Μνήμης εντοπίζεται στον πρόσθιο λοβό, ο οποίος εμπλέκεται και σε μια σειρά από άλλες ανώτερες γνωστικές λειτουργίες, όπως ο έλεγχος της συμπεριφοράς και η αίσθηση της ταυτότητας. Όσο πιο δύσκολη είναι η δοκιμασία, τόσο μεγαλύτερη ενεργοποίηση υπάρχει στον πρόσθιο λοβό. 

Ανάλογα με τη στρατηγική που χρησιμοποιείται κατά την ενεργοποίηση της Βραχύχρονης Μνήμης, παρατηρείται και η εμπλοκή και άλλων εγκεφαλικών περιοχών. Για παράδειγμα, οι περιοχές Wernicke και Broca δραστηροποιούνται έντονα όταν γίνεται χρήση της λεκτικής επανάληψης -εσωτερικής και εξωτερικής- των στοιχείων προς απομνημόνευση, ενώ ο οπτικός φλοιός (οπίσθιος λοβός) όταν προσπαθούμε να απομνημονεύσουμε ένα οπτικό/χωρικό στοιχείο (π.χ. σε ποιο μέρος του οπτικού μας πεδίου εμφανίστηκε ένα οπτικό ερέθισμα πριν λίγα δευτερόλεπτα).

Η Μακρόχρονη Μνήμη από την άλλη φαίνεται πως εδρεύει σε πιο “βαθιές” εγκεφαλικές περιοχές, όπως ο ιππόκαμπος, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό του εγκεφάλου. Ο ιππόκαμπος είναι μια πολύ σημαντική εγκεφαλική περιοχή με πολλαπλές λειτουργίες, και συνήθως έχει έναν συντονιστικό ρόλο ανάμεσα σε άλλες περιοχές που συνδέονται άμεσα ή έμεσα με αυτόν. 

Στην περίπτωση της Μακρόχρονης Μνήμης, ο ιππόκαμπος φαίνεται πως συνδέεει όλα τα διαφορετικά χαρακτηριστικά μιας ανάμνησης (π.χ. ήχους, εικόνες, μυρωδιές), μέσω της σύνδεσής του με τις οπτικές, οσφρητικές και ακουστικές περιοχές του εγκεφάλου. 

Βλέπουμε δηλαδή πως η Επεισοδιακή Μνήμη βασίζεται κυρίως στην λειτουργία του ιπποκάμπου για να μπορέσει να συνθέσει μια ολοκληρωμένη ανάμνηση από τα διαφορετικά κομμάτια που την αποτελούν. Λόγω της ιδιαίτερης λειτουργίας και της συνδεσμολογίας του ιππόκαμπου είμαστε σε θέση να ενεργοποιούμε αναμνήσεις απλά με την παρουσία κάποιου απλού ερεθίσματος (π.χ. κάποια μυρωδιά, εικόνα, σκέψη κ.α.). Είναι χαρακτηριστικός όμως και ο ρόλος του ιππόκαμπου σε χωροταξικές δραστηριότητες, όπως π.χ. πλοήγηση στον χώρο. 

Έχει βρεθεί πως ο ιππόκαμπος (κυρίως του δεξιού ημισφαιρίου) περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και νευρώνες οι οποίοι κωδικοποιούν τον χώρο, δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο έναν “εγκεφαλικό χάρτη” του χώρου. Όσο περισσότερο χρειάζεται κάποιος να κινείται, τόσο περισσότερο εξασκεί αυτούς τους νευρώνες και τόσο καλύτερος είναι σε χωροταξικές δοκιμασίες. Πριν λίγα χρόνια μάλιστα μια έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε πως οι οδηγοί ταξί του Λονδίνου έχουν κατά μέσο όρο σημαντικά μεγαλύτερο μέγεθος ιπποκάμπου σε σχέση με τον απλό πληθυσμό, κάτι που φαίνεται να οφείλεται στην συνεχή τους εξάσκηση με την πλοήγησή τους στους δρόμους της πόλης.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πάντως πως ο ιππόκαμπος σχετίζεται περισσότερο με την Επεισοδιακή Μνήμη και λιγότερο με την Σημασιολογική, καθώς όταν μία πληροφορία κωδικοποιηθεί στη Μακρόχρονη Μνήμη για μεγάλο χρονικό διάστημα η εγκεφαλική δραστηριότητα μεταφέρεται σταδιακά στον κροταφικό και στον πρόσθιο λοβό, οι οποίοι σχετίζονται με την ανάκτηση της μνήμης και την μετάφρασή της σε συνειδητή σκέψη, αντίστοιχα. 

Τέλος, μία τέταρτη σημαντική εγκεφαλική περιοχή που έχει το δικό της διακριτό ρόλο στην ενεργοποίηση αποθηκευμένων πληροφοριών είναι η αμυγδαλή, μια περιοχή του λεγόμενου λιμβυκού συστήματος το οποίο διαχειρίζεται τα συναισθήματα. Η αμυγδαλή είναι αυτή η περιοχή η οποία συνδέει αναμνήσεις με διάφορα συναισθήματα. Έτσι, εάν βρεθούμε σε μια κατάσταση η οποία μας δημιουργεί έντονα συναισθήματα –θετικά ή αρνητικά- τα οποία έχουμε ξαναβιώσει στο παρελθόν, η αμυγδαλή ανασύρει αυτή τη μνήμη και την φέρνει ξανά στο συνειδητό επίπεδο.

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως οι αυτοματοποιημένες μνήμες που κωδικοποιούνται με τον μηχανισμό της Διαδικαστικής Μνήμης δεν σχετίζονται καθόλου με τη λειτουργία του ιπποκάμπου, του πρόσθιου λοβού, του κροταφικού λοβού και της αμυγδαλής που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Επειδή ακριβώς πρόκειται για αποθηκευμένες αυτοματοποιημένες κινήσεις δεν απαιτούν ενεργοποίηση του βασικού μνημονικού συστήματος. 

Αντίθετα, αυτές οι μνήμες εδρεύουν σε πιο “πρωτόγονες” περιοχές που σχετίζονται αποκλειστικά με την ενεργοποίηση και τον συντονισμό των κινήσεων. Αυτές περιλαμβάνουν την παρεγκεφαλίδα, τα βασικά γάγγλια και τον κινητικό φλοιό. Λόγω ακριβώς της διαφορετικής φύσης και έδρας της διαδικαστικής μνήμης η αμνησία ή άλλες μνημονικές διαταραχές δεν φαίνεται πως την επηρεάζουν ιδιαίτερα. Έτσι, για παράδειγμα, ένας αμνησιακός ασθενής μπορεί ακόμη να καβαλήσει ποδήλατο ή να δέσει τα κορδόνια του.


Διαταραχές Μνήμης



Παρόλο που η πιο γνωστή μορφή μνημονικής διαταραχής στο ευρύ κοινό είναι η αμνησία, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως υπάρχουν διάφορα είδη αμνησίας και πολλές άλλες μνημονικές διαταραχές διαφορετικής φύσεως. Ο τύπος της αμνησίας που γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι προφανώς η αναδρομική αμνησία στην οποία ο πάσχων δεν μπορεί να ανακαλέσει μνήμες που έλαβαν χώρα πριν την έναρξη της διαταραχής, αλλά παρόλα αυτά δεν έχει χάσει την ικανότητά του να διαμορφώνει νέες μνήμες. 

Σε αυτή την περιπτωση αμνησίας η μνήμη που επηρεάζεται περισσότερο είναι η Σημασιολογική Μνήμη και όχι η Επεισοδιακή, πράγμα που σημαίνει πως το άτομο είναι σε θέση να γνωρίζει βασικές πληροφορίες για τον εαυτό του. Τα πιο συνήθη αίτια της αναδρομικής αμνησίας είναι ο τραυματισμός του κεφαλιού (και κατ’ επέκταση του εγκεφάλου) και το εγκεφαλικό επεισόδιο, γεγονότα τα οποία δημιουργούν βλάβη στις εγκεφαλικές περιοχές που είναι υπεύθυνες για την αποθήκευση των μνημών με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η ανάκλησή τους. 

Η προχωρητική αμνησία είναι το ακριβώς αντίθετο από την αναδρομική. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής θυμάται τα πάντα πριν την έναρξη της αμνησίας, αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει νέες μνήμες. Σε αυτή την περίπτωση συνήθως οι ασθενείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Βραχύχρονη Μνήμη τους, αλλά οι πληροφορίες δεν αποθηκεύονται ποτέ στην Μακρόχρονη Μνήμη, με αποτέλεσμα να χάνονται μετά από λίγα λεπτά. Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, λόγω της διαφορετικής φύσης της Διαδικαστικής Μνήμης, οι ασθενείς με προχωρητική αμνησία είναι σε θέση να αποκτήσουν νέες δεξιότητες χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα.

Μία από τις πιο σοβαρές μορφές αμνησίας είναι η γενικευμένη αμνησία, στην οποία το άτομο έχει σχεδόν ολοκληρωτική απώλεια μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της Σημασιολογικής και της Επεισοδιακής. Σε αυτή την περίπτωση ο πάσχων αδυνατεί να ανακαλέσει ακόμη και βασικές αυτοβιογραφικές πληροφορίες (ποιος είναι, που γεννήθηκε, ποιοι είναι οι γονείς του κ.α.). Το ευχάριστο με την γενικευμένη αμνησία είναι πως συνήθως διαρκεί από λίγες ώρες έως λίγες ημέρες, καθώς σταδιακά οι μνήμες αρχίζουν και επανέρχονται. 

Τα αίτια αυτής της αμνησίας παραμένουν γενικά άγνωστα, αλλά σχετίζονται με το βίωμα πολύ τραυματικών εμπειριών και την ύπαρξη έντονου άγχους. Τέλος, υπάρχει ένας ακόμη σοβαρός τύπος αμνησίας, ηαποσυνδετική αμνησία. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο κρατάει ανέπαφες τις μνήμες από το παρελθόν του, αλλά χάνει όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με ταυτότητά του. 

Έτσι, ο πάσχων παρόλο που ξέρει τα πάντα για όλα όσα συνέβησαν στο παρελθόν, δεν γνωρίζει ποιος είναι. Και σε αυτή την περίπτωση τα αίτια επικεντρώνονται κυρίως σε τραυματικά γεγονότα και ύπαρξη έντονου άγχους. Από όλα τα είδη αμνησίας, τα πιο σοβαρά είναι αυτά που προκαλούνται από φυσικά αίτια και όχι αυτά που προκαλούνται από ψυχολογικούς παράγοντες. Όπως είναι φυσικό, ο τραυματισμός ενός κέντρου μνήμης ουσιαστικά καταστρέφει όλες τις πληροφορίες που ήταν αποθηκευμένες εκεί ή/και καθιστά φυσιολογικώς αδύνατη την εγγραφή νέων μνημών.

Υπάρχουν πολλά σύνδρομα και διαταραχές που σχετίζονται με προβλήματα σε κάποιον ή κάποιους μηχανισμούς μνήμης. Για παράδειγμα, οι ασθενείς με Αλτσχάιμερ (είδος γεροντικής άνοιας) ή με σύνδρομοΚορζακώφ (είδος άνοιας που οφείλεται κυρίως στην χρόνια κατανάλωση αλκοόλ) ανάμεσα σε άλλα συμπτώματα αναπτύσουν και προβλήματα ανάκλησης μνημών από την Μακρόχρονη Μνήμη αλλά και προβλήματα διαχείρισης των διαθέσιμων πόρων της Βραχύχρονης Μνήμης. 

Στην περίπτωση αυτών των συνδρόμων αυτό το οποίο συμβαίνει είναι πως νεκρώνονται οι νευρώνες μιας εγκεφαλικής περιοχής ή μια ολόκληρη νευρική οδός με αποτέλεσμα την καταστροφή των πληροφοριών ή την ανικανότητα ανάκλησής τους. Το ενθαρρυντικό είναι πως το σύνολο των ερευνών στον χώρο της γνωστικής και κλινικής ψυχολογίας φτάνουν στο συμπέρασμα πως η χρόνια εξάσκηση του εγκεφάλου με διάβασμα, λύση σταυρόλεξων, ακαδημαϊκή έρευνα κ.α. μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τόσο στην αποτροπή ανάπτυξης κάποιας μορφής άννοιας, όσο και στην μείωση των συμπτωμάτων της εάν τελικά αυτή αναπτυχθεί.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα εκπληκτικά όμορφο εργαλείο υπεύθυνο για το σύνολο των ανθρώπινων ικανοτήτων και συμπεριφοράς, το οποίο έχει έναν τόσο περίπλοκο τρόπο λειτουργίας που ακόμη και η σημερινή τεχνολογία αιχμής αδυνατεί να αντιγράψει. 

Ένα από τα θαύματα που παρατηρούμε στον εγκέφαλο είναι και αυτό της αποθήκευσης αναμνήσεων που περιγράψαμε συνοπτικά σε αυτό το άρθρο. Παρόλο που δεν ήμαστε ακόμη 100% σίγουροι για τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας καταφέρνει να συγκρατεί έναν τόσο τεράστιο όγκο πληροφοριών, μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την σημαντικότητα αυτής της ικανότητας. Δίχως αναμνήσεις, δίχως την ικανότητα να σκεφτόμαστε στο εδώ και τώρα προσπαθόντας να λύσουμε ένα πρόβλημα θα χάναμε την ίδια την υπόστασή μας.


Φωτογραφίες



Διαβάστε περισσότερα... »