Ακολουθήστε μας στο Facebook
Σάββατο 28 Μαρτίου 2015
Επιβίωση και διατήρηση των τροφών στην αρχαιότητα
Κρέας, ψάρια, λαχανικά, φρούτα, όλα τα τρόφημα τα διατηρούσαν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα στην αρχαιότητα, χρησιμοποιώντας για την διατήρησή τους μέλι, ξίδι, πριονίδι κλπ.
Πέταξε ψηλά, πριν γίνεις χώμα...
-“Φοβάμαι Γέροντα;”
– “Τι φοβάσαι;”
–“Φοβάμαι τα πάντα.”
–“Δηλαδή;”
–“Φοβάμαι τις φωνές. Φοβάμαι τις γρήγορες ομιλίες. Φοβάμαι τους ανθρώπους που χαμογελούν ψεύτικα.”
–“Τι σκέφτεσαι να κάνεις;”
–“Σκέφτομαι να τινάξω τα μυαλά μου στον αέρα.”
–“Μα η ζωή είναι δώρο που σου δίνεται μια φορά.”
–“Το ξέρω, αλλά φοβάμαι.”
Τότε ο γέροντας του έδωσε ένα χαρτί.
“Τι είναι αυτό;”
“Το βρήκα πριν πολλά χρόνια σε ένα νεκροταφείο. Μου έδωσε το κουράγιο να ξεπεράσω μια σπάνια αρρώστια. Από τότε το δίνω σε ανθρώπους που έχουν τα ίδια προβλήματα με εσένα.”
“Τι πρόβλημα έχω;”
“Θα σου πω όταν θεραπευτείς.”
Ο γέροντας βγήκε από τη σκηνή. Ο άντρας πήρε το χαρτί με τα χέρια του να τρέμουν. Άρχισε να διαβάζει προσπαθώντας να συγκρατήσει τα δάκρυα του.
“Σε ένα χώρο που υπάρχουν νεκροί, που αργά ή γρήγορα θα τους συναντήσω και εγώ, θα σας πω τις φορές που γεννήθηκα ξανά. Δεν ξέρω αν είναι πολλές ή λίγες, αλλά είναι αληθινές.
Γεννιέμαι κάθε φορά που ξημερώνει μια καινούρια μέρα.
Γεννιέμαι όταν ακουμπάω το χέρι ενός ετοιμοθάνατου και είναι ακόμα ζεστό.
Γεννιέμαι όταν τα χωράφια είναι υγρά μετά από μια βροχή και έτοιμα να ανθίσουν.
Γεννιέμαι όταν οι ιδέες κάποιων ανθρώπων, αναζωπυρώνονται με τα χρόνια όλο και περισσότερο.
Γεννιέμαι κάθε φορά που οι πόρτες των διαμερισμάτων παραμένουν ανοιχτές και με ένα πιάτο φαί στη πόρτα.
Γεννιέμαι όταν συνειδητοποιώ πως δεν είναι μακριά το τέλος αλλά ούτε και η αρχή για να ένα καινούργιο ξεκίνημα. Το ένα μπλέκεται στο άλλο χωρίς να καταλαβαίνεις τη διάφορα.
Γεννιέμαι κάθε φορά που το όχι μου είναι πιο δυνατό από την πλειοψηφία και ανακαλύπτω τη διαφορετικότητα μου.
Γεννιέμαι καθώς συνειδητοποιώ πως οι αλυσίδες που με έχουν δεμένο, δεν είναι τόσο δυνατές όσο νόμιζα.
Γεννιέμαι βλέποντας ανθρώπους να φυτεύουν ξανά δέντρα σε ένα καμένο δάσος. Ίσως γιατί ξέρω πως αν δε καταστρέφεις, δε μπορείς να ανθίσεις πουθενά”.
Ο άντρας βγήκε έξω από τη σκηνή. Ο γέροντας κοιτούσε το γαλανό ουρανό ατάραχος.
“Το διάβασα γέροντα.”
“Και τι κατάλαβες;”
“Ότι θέλω να ξαναγεννηθώ, αλλά δε μπορώ.”
“Γιατί;”
“Βλέπω τοίχους παντού. Νιώθω εγκλωβισμένος.”
“Έλα μαζί μου.”
“Φοβάμαι πως δεν υπάρχει χώρος να περπατήσω.”
“Δρόμοι υπάρχουν μόνο για αυτούς που θέλουν περπατήσουν.”
“Και που θα σε βγάλουν;”
“Όλοι δρόμοι σε βγάζουν κάπου, αρκεί να τους περπατήσεις ως το τέλος. Έλα μαζί μου.”
Άρχισαν να περπατάνε σε μεγάλη ανηφόρα που οδηγούσε στην κορυφή του βουνού. Γύρω τους υπήρχαν δέντρα, χώμα και το άγγιγμα ενός κρύου αέρα που τους ανατρίχιαζε. Κάθε βήμα του άντρα, ήταν πιο σταθερό από το προηγούμενο. Έπειτα από λίγο, έφτασαν σε ένα σταυροδρόμι.
“Θα μου πεις τι πρόβλημα είχα;”
“Είναι ευχάριστο που χρησιμοποιείς παρελθόν.”
“Δε κατάλαβα γιατί το έκανα αυτό.”
“Το έκανες γιατί θεραπεύτηκες.”
“Τι είχα;”
“Μπέρδεψες το φοβάμαι με το φοβούνται και το δε μπορούν με το δε μπορώ. Προχώρα.”
Τότε o άντρας κοίταξε γύρω του. Ο ένας δρόμος οδηγούσε στην πόλη και ο άλλος στη κορυφή του βουνού.
“Ποιο δρόμο να ακολουθήσω γέροντα;”
“Τον πιο δύσκολο γιε μου. Αυτός αξίζει.”
“Είναι δύσκολο.”
“Είναι ο προορισμός σου.”
Έπειτα ο άντρας κίνησε να φύγει. Προτού κάνει δυο βήματα, ο γέροντας του φώναξε.
“Πέταξε όσο πιο ψηλά μπορείς, πριν γίνεις χώμα. Αυτό αξίζει.”
Ο άντρας σε λίγο χάθηκε...
Του Γιάννη Αγγελή
Τα δέντρα, στη λαϊκή παράδοση των Ελλήνων
Tα Δέντρα, λέει μια παράδοση, «έχουνε ψυχή κι ακούνε και νιώθουνε… Γι’ αυτό, λένε, μια βολά που κοβ’ ένας ένα δέντρο, τ’ άκουγε που βόγγαγε κάθε τσεκουριά που το βάραγε. Και το παράτησ’ ο άνθρωπος και το ‘βανε στα πόδια.». H αφήγηση, που με πλήθος παραλλαγές συναντιέται σχεδόν σε όλους τους λαούς και εποχές, δεν αποσκοπεί μόνο να συνετίζει όσο, κυρίως, να μεταφέρει το αρχέγονο δέος και τον επιβαλλόμενο σεβασμό προς ένα ξεχωριστό πλάσμα της φύσης.
H ιδέα ότι το δέντρο ανήκει στην αμφίβολη και υποβλητική σφαίρα ύπαρξης ανάμεσα στον κόσμο των εμψύχων και στο φυτικό κόσμο, είναι παλαιότατη. Hταν ήδη αρχαία όταν, στις αρχές του 3ου αι. π.X., ο Καλλιμάχος έγραφε τον Yμνο στη θεά Δήμητρα:«Tις μοι καλά δένδρεα κόπτει;», ρωτά η θεά – ποιος είναι ο βέβηλος που κόβει την ιερή βελανιδιά της;
Hταν ο Eρυσίχθων, που είχε μπει το ιερό άλσος της, όπου υπήρχαν«πίτυς, μεγάλαι πτελέαι και όχναι» – πεύκα, φτελιές μεγάλες και αχλαδιές. Στα χτυπήματα του τσεκουριού η βελανιδιά, δέντρο πελώριο με κορμό δεκαπέντε οργιές χοντρό, αναστέναξε κι από την πληγή έτρεξε αίμα· και η νύμφη που ζούσε μέσα του, πεθαίνοντας μαζί του, προέβλεψε την τιμωρία του ιερόσυλου Ερυσίχθονα, που ήταν να δέρνεται ακατάπαυστα από αιώνια πείνα.
Η ανάθεση δένδρων και αλσυλλίων ή δασών σε ιερά αποτελεί έμμεση πρόνοια για την προστασία τους από την αλόγιστη ξύλευση. Η σύνδεση των δέντρων με θεούς, ημίθεους και νύμφες απηχεί αυτήν την πρόνοια, τον σεβασμό και την αγάπη προς τα δέντρα, που, βουβά καθώς είναι, δεν μπορούν να υπερασπιστούν την ύπαρξή τους. Τα δέντρα που ανήκαν σε ιερά από την αρχαιότητα, εκκλησιαστικά και μοναστηριακά δέντρα στα χριστιανικά χρόνια, προστατεύονταν από την κοπή και την κακοποίηση. Oι παραδόσεις τονίζουν εμφατικά την τιμωρία των βέβηλων.
Δέντρα στοιχειωμένα
Kάθε που γίνεται λόγος για δέντρα με ψυχή ο νους πάει στη «Βασιλική δρυ» τουΠαπαδιαμάντη, στο «…περικαλλές δένδρον, μεμονωμένον, πελώριον… την άνασσα του δρυμού, δέσποινα αγρίας καλλονής, βασίλισσαν της δρόσου…», με την «κορυφήν της βαθύκομον ως στέμμα παρθενικόν, διάδημα θείον», αυτό που στο εναργές όνειρό του το είδε ο Σκιαθίτης ως γυναίκα, «κόρη ερατεινή, Αμαδρυάδα» ενσαρκωμένη στην πελώρια βελανιδιά. O αφανισμός του δέντρου από τον «σχωρεμένο το Βαργένη, που δεν είχε κάμει νισάφι με το τσεκούρι του, όλο θεόρατα δέντρα, τόσα σημαδιακά πράματα…» είχε σαν αποτέλεσμα «σαν το ‘κοψε κι ύστερα, δεν είδε χαΐρι και προκοπή. Αρρώστησε, και σε λίγες μέρες πέθανε. Το Μεγάλο Δέντρο ήτον στοιχειωμένο.».
O Ν. Γ. Πολίτης διασώζει ανάλογη παράδοση για τη νεράιδα της ιτιάς, από την Αλωνίσταινα Μαντινείας: «Στης Μηλιάς τον κάμπο, στ’ αμπέλια κοντά στην Τουρκόβρυση, ήτανε νια ετιά. Ο συχωρεμένος ο Δημητράς… ανέβηκ’ ένα μεσημέρι να κόψει κλάρες… Hτανε μοναχός, κι έκοψε δυο τρεις κλάρες, ακούει και σειέται η ετιά και σκούζει, «Ωχ! Εγώ ‘μαι, η ετιά. Γιατί με κόβεις; Βάνε στη στιγμή τούς κλώνους στη θέση τους». Ο άνθρωπος που άκουσε το δέντρο να μιλάει, εκατέβηκε λιγοθυμισμένος. Σε τρεις μέρες επέθανε…» (Παραδόσεις, τ. Α΄, 1904, σ. 178-9, αρ. 326).
«Τα μεγάλα και παλαιά δέντρα είναι στοιχειωμένα, και οι άνθρωποι αποφεύγουν να κάθωνται πολλήν ώρα αποκάτω σ’ αυτά, ή να κοιμώνται στον ήσκιο των, για να μην πάθουν. Και όταν κόβουν κανένα απ’ αυτά οι ξυλοκόποι και το ιδούν πως γέρνει να πέσει, πέφτουν μπρούμυτα καταγής και δε βγάνουν μιλιά, για να μην τους εννοήσει η ψυχή του δέντρου, όταν θα βγαίνει, πως είναι εκεί, και καθώς είναι αγαναχτισμένη τους λαβώσει. Και στον κορμό στη μέση όταν κόβουν βάνουν μια πέτρα για να εμποδιστεί να μην έβγει με ορμή η ψυχή του δέντρου. Τι αλλιώς θα τους κάμει κακό και θα τους κοψομεσιάσει…» (ό.π., σ. 177-178, αρ. 324).
Yπήρχε επίσης η δοξασία ότι όποιος φυτέψει στοιχειωμένο δέντρο θα πεθάνει: «Πολλά δέντρα θεριακωμένα και μοναχικά είναι στοιχειωμένα, και τα φυλάνε το καθένα το στοιχειό του, γι’ αυτό κανείς δεν κοττάει να τα πειράξει. Και γνωρίζεται εύκολα ποιο δέντρο στοιχειώνει, γιατί πρόωρα μεγαλώνει και δυναμώνει πολύ. Oποιος φυτέψει τέτοιο μεγάλο δέντρο θα πεθάνει, γιατί χωρίς άλλο θα τον πνίξει το στοιχειό.».
Tέτοιο δέντρο είναι η καρυδιά, που με τους βαρείς χυμούς που διατρέχουν τις φλέβες της κάνει -όπως και η συκιά κι η ακακία- ίσκιο βαρύ και ανθυγιεινό. Tη βαραίνει, λέει, κατάρα, γιατί «… μαθές, σαν κρεμάσανε τον Χριστό ο Ιούδας ένιωσε τι πράμα είχε καμωμένο και δεν τ’ άντεξε η καρδιά του.
Είδε και απόειδε, λέει, και πήε να κρεμαστεί. Δω-κει, δω-κει βρίσκει μια γερή καρυδιά και δένει το σκοινί και κρεμιέται. Κι’ από τότενες, λένε, η καρυδιά έχει ήσκιον βαρύ.» αλλά και τη συκιά«…τηνε καταράστηκε κι ο Χριστός ο ίδιος… Μια βουλά ο Χριστός πάγαινε στη στράτα με τους μαθητές του. Δεν είχανε κουμάντο (φαγητό μαζί τους). Πείναε ο Χριστός και ζύγωσε σε μια συκιά να φάει κάνα σύκο. Τηράει δω, τηράει κει ολόυρα το δέντρο, μα δε βρίσκει σύκο πουθενά. Και τότενες, λέει, την καταράστη, κι η συκιά ξεράθηκε. Κι από τότενες, λέει, ο ήσκιος της συκιάς είναι βαρύς κι άμα πας να γύρεις ‘πο κάτου σε πιάνει το κεφάλι.».
H δύναμη του «στοιχειού»
Κλαδιά δέντρων, διαφορετικά κατά περίσταση, χρησιμοποιούνται στη διάρκεια της χρονιάς για στολισμό, επίτευξη γονιμότητας, προστασία από τη βασκανία και γενικά για ευεργετική επίδραση σε ανθρώπους, ζώα και κτήματα. H ελιά, σύμβολο μακροβιότητας, γονιμότητας και ευτυχίας, εξακολουθεί να έχει τη μεγαλύτερη χρήση στα κρίσιμα περάσματα του κύκλου της ανθρώπινης ζωής (γέννηση και θάνατο) αλλά και του κύκλου του χρόνου: Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Πρωτομαγιά κ.λπ. Αλλά και το πουρνάρι, η καρυδιά, η κρανιά, η μηλιά κ.ά. χρησιμοποιούνται επίσης στον ετήσιο κύκλο.
Την παραμονή των Χριστουγέννων, αρχή του Δωδεκαήμερου, στα σπίτια άναβαν και κρατούσαν συνεχώς αναμμένη όλο το Δωδεκαήμερο, τη φωτιά στην εστία για να διώχνει τους καλλικάντζαρους. Διάλεγαν ξύλα που αργούν να καούν, ακόμη και χλωρά, και τα «πάντρευαν». O αριθμός τους συμβολίζει τον νοικοκύρη του σπιτιού ή το αντρόγυνο κ.λπ. Στα Άγραφα «… βάνουν ξύλο αγριοκερασιάς για στοίχειωμα της νοικοκυράς και κέδρου για στοίχειωμα του νοικοκύρη…»· στη Λευκάδα, αφού τοποθετήσουν στη γωνιά δυο ξύλα (ένα μεγάλο, ίσιο, αρσενικό, και ένα με παραφυάδες, θηλυκό), χύνουν επάνω σ’ αυτά λίγο λάδι και κρασί ψάλλοντας… «Ευλογητός ει, Κύριε», (ο νοικοκύρης) ανάβει τα ζευγαρωμένα ξύλα.
Tην Πρωτοχρονιά, στην Ήπειρο ρίχνουν στη φωτιά κλαδί πρίνου, λέγοντας: «… Όσα φύλλα και κλαριά, τόσα γρόσια και φλουριά.», ενώ στη Μάδυτο «θέτουν κλάδον ελαίας ως σημείον υγείας, φλουριά ως σημείον ευτυχίας…». Στην Κίο το βράδυ της παραμονής «… ο νοικοκύρης (έπαιρνε) το κλωνί το ελαιόδεντρο… και το κάρφωνε στον άγιο Βασίλη (την ψημένη πίττα) επάνω κ’ έλεγε: «Χρόνια πολλά. Με το καλό να μπη άη Βασίλης…»».
Kατά τη διάρκεια των πρωτοχρονιάτικων αγερμών, στην περιφέρεια Αδριανουπόλεως τα παιδιά γύριζαν τα σπίτια μ’ ένα κλαδί κρανιάς (σουρβάκι) και σούρβιζαν, δηλ. κτυπούσαν τον νοικοκύρην και τους οικείους εις την ράχιν, λέγοντας: «Σούρβα, σούρβα, γερό κορμί, γερό κορμί, γερό σταυρί…». Στη Σινώπη «μόλις ξημερώση την Αρχιχρονιά… ένα κορίτσι έπαιρνεν ένα κομμάτι δάφνα κ’ επήγαινε στα συγγενικά σπίτια να καλαγγιάση το οτσάκι… Πήγαινε ίσια στο τζάκι, έρριχνε τη δάφνα μέσ’ στη φωτιά και καούντανε κ’ έλεγε: «Και του χρόνου, καλές δουλειές»…».
Tην ημέρα των Βαΐων, για να στολίσουν τις εκκλησίες και να μοιράσουν τα βάγια στους εκκλησιαζόμενους, χρησιμοποιούν δάφνες, φοίνικες και ελιές. Στο Λοζέτσι της Ηπείρου,«όσες νύφες γίνουν τη χρονιά μέσα, όλες θα παν του Λαζάρου για τα βάγια. Κάθε νύφη στολίζεται με πράσινο φόρεμα, σαν το χρώμα της βάγιας, και με κόκκινη μάλλινη φούστα από μέσα… Πριν να κινήση η νύφη με τη συνοδεία της, έχει στείλει την κουνιάδα της και την αδερφή της, κορίτσια ανύπαντρα -όχι παντρεμένα, να ‘χουν και μάννα και πατέρα- και πηγαίνουν στο λόγγο. Κόβουν ένα φόρτωμα βάγια… και τα πηγαίνουν (τραγουδώντας) στ’ Αλωνάκι, όπου περιμένουν οι νύφες…».
Tο μαγιόξυλο
Tην Πρωτομαγιά σε πολλά μέρη συνηθίζεται το κύλισμα γυναικών και κοριτσιών πάνω
στη χλόη, η περίζωση της μέσης με λυγαριά κ.ά., και ο εναγκαλισμός χονδρών δένδρων. Στη Μεσημβρία «οι γυναίκες τη πρωτομαγιά γέντασ’ παρέες – παρέες… και χορεύανε, τραβουδούσανε κ’ ένα: Καλόγερε τ’ αδράχτια σου και άλλα τραβούδια, που ελέγανε και τις αποκριές… Είχανε και μια βηλάρα (φαλλόν) καμωμένη με ξύλο, τη στολίζανε με πρασινάδες και με λουλούδια και τη σερβίριζε η μια στην άλληνα και την λέγανε Μάιο».
Στην Κοζάνη «κόπτουν λυγαριάν και την τυλίσσουν περί την οσφύν, διά να γίνουν ευλύγιστοι, αγκαλιάζουν χονδρά δένδρα, διά να παχύνουν και ζήσουν, ως εκείνα, πολλά έτη». Αλλού, τα παιδιά ή και άνδρες γυρνούν την Πρωτομαγιά από σπίτι σε σπίτι κρατώντας το «μαγιόξυλο», κλαδί από κυπαρίσσι ή άλλο δένδρο, ή περιάγουν το «Mαγιόπουλο», άνδρα ή παιδί στολισμένο με άνθη. Στην Πάργα «… γύριζαν τα σπίτια και τραγουδούσαν το τραγούδι του Μαΐου, στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας στα χέρια τους μεγάλους κλώνους πορτοκαλιάς ή νεραντζιάς, γεμάτους άνθη…».
Tης Πεντηκοστής στη Θράκη «καθανίνας παγαίν’ στην εκκλησιά μ’ ένα κλωνί καρυδιά στο χέρ’, για να το βάν’ να γονατίσ’ απάν’. Είναι η μέρα που περνάνε οι ψυχές τση Τρίχας το ιοφύρ’ κι όσες είναι καθαρές μπαίν’ νε στο bαράδεισο, ειδεμή πέφτ’νε μέσ’ στ’ gόλασ’».
[Αικ. Πολυμερου-Kαμηλάκη, Διευθύντρια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Καθημερινή, 24grammata.com]
Ντοκιμαντέρ: What the Bleep Do We Know!?
Εάν το σύμπαν είναι τόσο άγριο και απρόβλεπτο και γεμάτο δυνατότητες, γιατί τότε οι σκέψεις σας για τη ζωή σας είναι τόσο περιορισμένες; Πριν από εκατοντάδες χρόνια, η επιστήμη και η θρησκεία χώρισαν τα τσανάκια τους. Στο μεγάλο παιχνίδι της εξήγησης και της ανακάλυψης έγιναν ανταγωνιστές. Αλλά η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Αμφότερες εξηγούν το σύμπαν, τη θέση μας στο εξαίσιο σχέδιο και το νόημα της ζωής μας.
Στην πραγματικότητα, αν συνεργαστούν, μπορούν να το κάνουν πολύ καλά. Το "Τι στο... μπιιιπ... ξέρουμε;?" είναι ένα βιβλίο μιας καταπληκτικής επιστήμης. Με τη βοήθεια δέκα και περισσότερων ερευνητών και θεωρητικών επιστημόνων, σας οδηγεί μέσω του καθρέφτη της φυσικής των κβάντων σε ένα σύμπαν που είναι πιο αλλόκοτο και πιο ζωντανό απ' όσο μπορείτε να φανταστείτε.
Μετά, σας οδηγεί ακόμη πιο πέρα, στα απώτερα όρια της επιστημονικής μας γνώσης για τη συνείδηση, την αντίληψη, τη χημεία του σώματος και τη δομή του εγκεφάλου. Από τι είναι φτιαγμένη μια σκέψη; Από τι είναι καμωμένη η πραγματικότητα; Και -το σημαντικότερο- πώς αλλάζει μια σκέψη τη φύση της πραγματικότητας; Εάν το σύμπαν είναι τόσο άγριο και απρόβλεπτο και γεμάτο δυνατότητες, γιατί τότε οι σκέψεις σας για τη ζωή σας είναι τόσο περιορισμένες;
Πριν από εκατοντάδες χρόνια, η επιστήμη και η θρησκεία χώρισαν τα τσανάκια τους. Στο μεγάλο παιχνίδι της εξήγησης και της ανακάλυψης έγιναν ανταγωνιστές. Αλλά η επιστήμη και η θρησκεία είναι δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Αμφότερες εξηγούν το σύμπαν, τη θέση μας στο εξαίσιο σχέδιο και το νόημα της ζωής μας. Στην πραγματικότητα, αν συνεργαστούν, μπορούν να το κάνουν πολύ καλά.
Το "Τι στο... μπιιιπ... ξέρουμε;?" είναι ένα βιβλίο μιας καταπληκτικής επιστήμης. Με τη βοήθεια δέκα και περισσότερων ερευνητών και θεωρητικών επιστημόνων, σας οδηγεί μέσω του καθρέφτη της φυσικής των κβάντων σε ένα σύμπαν που είναι πιο αλλόκοτο και πιο ζωντανό απ' όσο μπορείτε να φανταστείτε. Μετά, σας οδηγεί ακόμη πιο πέρα, στα απώτερα όρια της επιστημονικής μας γνώσης για τη συνείδηση, την αντίληψη, τη χημεία του σώματος και τη δομή του εγκεφάλου.
Από τι είναι φτιαγμένη μια σκέψη; Από τι είναι καμωμένη η πραγματικότητα; Και -το σημαντικότερο- πώς αλλάζει μια σκέψη τη φύση της πραγματικότητας;
Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015
Να είσαι σαν το νερό, φίλε μου... (Bruce Lee). Η Φιλοσοφία του...
Ο παππούς Ηράκλειτος έλεγε ότι δεν θα μπορούσε τα πόδια του, να πλύνει δυο φορές στο ίδιο νερό του ποταμιού, γεγονός που προφανώς χαροποίει τα ψάρια, αλλά λέει και πολλά για το ευμετάβλητο του σύμπαντος.
Αν δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί και αναγκαζόμαστε να διάγουμε βίο νεφελώδη και απρόσμενο, μπορούμε να έχουμε την μικρή ικανοποίηση να λύνουμε μια κατηγορία προβλημάτων που βασίζεται στο αμετάβλητο κάποιων καταστάσεων. Αντιλαμβάνεστε ότι για μια ακόμα φορά σκοπεύω να πέσω χαμηλά για να αναδείξω το αναλλοίωτο.
Με τον όρο αναλλοίωτο (invariant) στα μαθηματικά προβλήματα εννοούμε ένα μέγεθος ή μια ιδιότητα που δεν μεταβάλλεται. Η λύση σε τέτοιου είδους προβλήματα δεν ακολουθεί συγκεκριμένο μοτίβο,η αναλλοίωτη ιδιότητα δεν είναι εύκολο να ανιχνευτεί, κινούμαστε πολύ γενικά και πολύ συχνά ο χειρισμός εμφανίζεται ως λαγός από το καπέλο.
Ο Loren στο εξαιρετικό βιβλίο του Problem-Solving Through Problems, επισημαίνει ότι ουσιαστικά αναζητούμε το είδος (pursue parity) του αριθμού (άρτιος, περιττός), το είδος μια αλγεβρικής παράστασης όταν εμπλέκονται μεταβλητές (πολλαπλάσιο, συγκεκριμένο άθροισμα, συγκεκριμένο γινόμενο ….).
Πρακτικά, σε μια διαδικασία που επαναλαμβάνεται, ελέγχουμε τι δεν αλλάζει.
Άδειασε το μυαλό σου, γίνε χωρίς μορφή, χωρίς σχήμα, σαν το νερό.
Εάν βάλεις νερό σε μία κούπα, εκείνο γίνεται η κούπα.
Εάν βάλεις νερό σ’ένα μπουκάλι, γίνεται το μπουκάλι.
Εάν το βάλεις στην τσαγιέρα, γίνεται η τσαγιέρα.
Τώρα το νερό μπορεί να κυλήσει ή να συγκρουστεί.
Να είσαι νερό, φίλε μου.
Bruce Lee
πηγή-mathhmagic (απόσπασμα - επιλογή)
Το νερό προσαρμόζει τη μορφή του ανάλογα με το δοχείο που το περιέχει. Το απόφθεγμα μας προτείνει να αδειάσουμε το μυαλό μας και να γίνουμε άμορφοι και ασχημάτιστοι.
Τι εφαρμογές μπορεί να έχει αυτό στην καθημερινότητα μας;
Κάποιες φορές, οι ήδη σχηματισμένες αντιλήψεις μας, οι γνώσεις, οι σκέψεις και οι προκαταλήψεις μας μας εμποδίζουν να «κυλήσουμε».
Αντίθετα, αντιστεκόμαστε στη ροή των πραγμάτων ή καλύτερα ο νούς μας αντιστέκεται. Νιώθουμε ένα δύσκολο συναίσθημα και λέμε «γιατί να νιώθω έτσι, θέλω να νιώσω διαφορετικά». Η ζούμε μια κατάσταση που δε μας ικανοποιεί και λέμε «δεν αντέχω άλλο».
Ίσως αν αποδεχόμασταν αυτό που μας συνέβαινε, αν πετάγαμε από το μυαλό μας από τις προκαταλήψεις για το πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα, εάν αδειάζαμε την κούπα των «πρέπει» μας κι ήμασταν έτοιμοι ν’αμφισβητήσουμε για λίγο όσα ξέρουμε, τότε ίσως η κούπα μας να γέμιζε με κάτι καινούριο. Η δύναμη του νερού είναι διπλή: κυλάει και συγκρούεται.
Κυλάω σ’ένα ψυχολογικό πλαίσιο σημαίνει δεν αντιστέκομαι, αποδέχομαι κι αφήνομαι. Συγκρούομαι σημαίνει ότι έχω και την δύναμη να αντιμετωπίσω, να κατακτήσω, να νικήσω.
Η φιλοσοφία της πολεμικής τέχνης του Bruce Lee
Jeet Kune Do "The Art Of Fighting Without Fighting"
Ο Μπρους Λη (Bruce Lee 1940-1973) ήταν αναμφισβήτητα ιδιοφυής προσωπικότητα, μία πτυχή που αγνοεί ο περισσότερος κόσμος είναι ότι ο Lee είχε σπουδάσει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Σεάτλ, Ουάσινγκτον (Seattle, Washington) και είχε δημιουργήσει μία σύνθετη προσωπική φιλοσοφία κοσμοθεώρησης και προοπτικής του κόσμου που μας περιβάλλει. Μία από τις βασικές του επιρροές ήταν ο Βρετανός φιλόσοφος Άλαν Βατς (Alan Watts 1915-1973).
Στο συγκεκριμένο video η πρώτη σκηνή προέρχεται από την ταινία "Ο κίτρινος πράκτωρ του Χονγκ Κονγκ" (Enter The Dragon 1973), όπου ο Μπρους Λη παρουσιάζει την αποφυγή σαν την ύψιστη μορφή άμυνας στην πολεμική του τέχνη Τζιτ Κουν Ντο (Jeet Kune Do).
Ακολουθεί μία διάλεξη τρεισήμισι λεπτών του Άλαν Βατς με τίτλο "Landscape, Soundscape" όπου αναφέρει ότι η θεωρία της αποφυγής (The Art of fighting without fighting) προέρχεται από τον Ιάπωνα ξιφομάχο Μιγιαμότο Μουσάσι (Miyamoto Musashi 1584-1645) όπου ονόμαζε την θεωρία (The No Sword School).
Σημαντικές επιρροές στις εσωτερικές αναζητήσεις του Lee για την διαμόρφωση των φιλοσοφικών του αξιωμάτων ήταν οι: Lao-Tzu, Chuang-Tzu, Tzu-Yeh, Sun-Tzu, Buddha, Shankara, Confucius,Baruch Spinoza, Rene Descartes, David Hume, Σωκράτης, Ηράκλειτος και γενικότερα οι Αρχαίοι Έλληνες Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι! Οι κυριότερες όμως επιρροές του ήταν οι: Alan Watts,Judi Krishnamurti, οι αδερφοί Suzuki και ο Πλάτωνας!
Συμπτωματικά ο Lee έζησε σε μία εποχή κοσμοϊστορικών αλλαγών στο χώρο της Φιλοσοφίας και φυσικά δεν έμεινε ανεπηρέαστος. Ο Alan Watts ήταν ο πρώτος Δυτικός, εκείνη την εποχή, που προσπάθησε να αναλύσει φιλοσοφία Zen μέσα από το πρίσμα του Δυτικού πολιτισμού. Ο Judi Krishnamurti μιλούσε για την απελευθέρωση του ανθρώπινου πνεύματος... Ο Lee είχε μανία με τα βιβλία και η βιβλιοθήκη του ήταν πλουσιότατη σε τέτοιου είδους αναγνώσματα, ακόμα διέθετε σε ηχητικές κασέτες τις διαλέξεις του Alan Watts!
Είχε κυριευτεί σε τέτοιο βαθμό με την μελέτη φιλοσοφίας, όπου σε ένα συγκεκριμένο περιστατικό στο Πανεπιστήμιο του διαφώνησε με ένα καθηγητή του σε ένα θέμα ανάλυσης Koan από Zen, o Lee έφυγε από το έδρανο του, πήγε και ανέβηκε μπροστά στην έδρα του καθηγητή, και μπροστά στα έκθαμβα μάτια του καθηγητή του και των συμμαθητών του άρχισε να αναλύει την δική του εκδοχή στο ζήτημα!!!
Η Μαχητική Φιλοσοφία του Bruce Lee, την οποία είχε ονομάσει Jeet Kune Do, ασχολείται με το άτομο, την προσωπική έκφραση, την στιγμιαία και αρμονική προσαρμοστικότητα στην ζωή του ανθρώπου, μέσα από αυτή την διαδικασία, ο Lee πίστευε, ότι κάποιος μπορεί να ξεπεράσει την "αντιπαλότητα" οποιασδήποτε μορφής (ανασφάλεια, άγχος, εγωισμός κτλ.)
Κλείστε τα μάτια σας για ένα λεπτό και προσπαθήστε να ΜΗΝ κάνετε καθόλου σκέψεις... Αδύνατο!!! Ακατάπαυστα περνάνε παρορμήσεις, ασυνάρτητες, συναισθηματικές και κάποιες λογικές ελεγχόμενες σκέψεις. Το Wu-Hsin (No-mindedness) είναι μία κατάσταση όπου προσπαθούμε να μετριάσουμε αυτήν την υπερβολική πνευματική προσπάθεια!
Έναυσμα για αυτό το σκεπτικό αποτέλεσε το παράδειγμα μέσα στους διάλογους του Πλάτωνα, όπου δύο άλογα τραβάνε μία άμαξα σε δύο αντίθετες πλευρές, κρατώντας την ακίνητη. Μεταφορικά σημαίνουν την πόλωση του Συναισθηματικού και Λογικού Νου, με αποτέλεσμα την ακινησία του πνεύματος! Για να επιτευχθεί το Wu-Hsin χρειάζεται το Wu-Wei (non-striving) η αποβολή της υπερβολικής συνειδητότητας και υπερανάλυσης!
Αφήνοντας τον εαυτό μας να δρα ελεύθερα, με πράξεις πηγαίες, αυθόρμητες, γεμάτο δυναμισμό, φέροντας την σφραγίδα του πραγματικού εαυτού μας! Όπως ένα φύλλο δένδρου πέφτει στο νερό και σχηματίζονται κύκλοι, έτσι πρέπει να είναι ο Νους μας, σε ροή, αρμονική ισορροπία και δίχως αντίσταση!
Ο σύγχρονος άνθρωπος βλέπει τα πάντα μέσα από το πρίσμα του Εγώ, για αυτό το λόγο περνάει κρίσεις σε σχέσεις φιλίας, ανθρώπινης επαφής, σχέσης με το άλλο φύλλο, εργασίας κτλ. Η ανθρώπινη επαφή στην αγνή της μορφή είναι σπάνια, ηθικές αξίες και ιδανικά έχουν αλλοιωθεί, ο Lee έλεγε δίνοντας έμφαση ότι:
"Το δυσκολότερο πράγμα στον κόσμο είναι να μπορείς να εκφράσεις ειλικρινά τον εαυτό σου..."
Σκεφτείτε το! Πίστευε ότι η ζωή είναι μία συνεχόμενη διαδικασία συσχέτισης. Ο άνθρωπος ζει μέσα σε σχέσεις και μέσα από τις σχέσεις αναπτυσσόμαστε και εξελισσόμαστε!
Σχέσεις δύο συνανθρώπων, συζύγων, γονέων-παιδιών ολοκληρώνουν το άλλο μισό κομμάτι που λείπει από τον εαυτό μας. Οι εμπειρίες που αποκομίζουμε μέσα από αυτές τις σχέσεις διαμορφώνουν την ιδιοσυγκρασία και μας επιμορφώνουν. Το να ζεις, να νοιώθεις, να αισθάνεσαι, να αναλύεις, να κρίνεις είναι πιο σημαντικό και ουσιώδες από το απλώς να πράττεις. Η συναίσθηση ότι κάθε στιγμή της ζωής πρέπει να την απολαμβάνουμε, γιατί είναι μοναδική, ανεπανάληπτη και απόλυτα προσωπική!
Ο Lee θεωρούσε την φύση του Νερού σαν τον απόλυτο αντικατοπτρισμό των ιδιοτήτων ενός μαχητή και προπαντός ενός ανθρώπου!
Το Νερό είναι η πιο μαλακή ουσία στην Γη που μπορεί να διεισδύσει μέσα σε σκληρότερες ουσίες, δεν μπορούμε να το πιάσουμε στο χέρι μας, αντιδρά αρμονικά όταν το αγγίξουμε, χωρίς να αντιδρά και παίρνει το σχήμα το σχήμα οπουδήποτε δοχείου το βάλουμε μέσα.
Μεταφορικά η προσαρμοστικότητα, η μη αντίδραση, η ροή, η ευκαμψία, η υποχωρητικότητα, η διεισδυτικότητα είναι έννοιες που για τον Lee αποτέλεσαν αξιώματα για να χτίσει το JKD!
Στο JKD δεν είναι το πόσα έχεις μάθει, αλλά πόσα έχεις απορροφήσει από αυτά που έχεις μάθει. Δεν είναι το πόση γνώση έχεις αποκομίσει, αλλά το τι πραγματικά μπορείς να εφαρμόσεις είναι που μετράει. Το να ΕΙΣΑΙ αξίζει περισσότερο από το να ΚΑΝΕΙΣ!
Ο Lee θεωρούσε το JKD την Τέχνη της Ψυχής! Η δημιουργία στην Τέχνη είναι το ψυχικό ξεδίπλωμα της προσωπικότητας, η επίδραση της, είναι η εμβάθυνση της προσωπικής διάστασης της ψυχής.
Η Τέχνη του JKD είναι απλά η απλοποίηση, το να ΕΙΣΑΙ ο εαυτός σου, σκοπός είναι η εκμηδένιση του Εγώ, ο έλεγχος και το ξεπέρασμα των εσωτερικών παρορμήσεων, προϊόντα των ενστίκτων της αυτοεπιβίωσης, όπως ο θυμός, η οργή, το μίσος, ο φόβος...
Η εκμάθηση στο JKD δεν είναι θέμα αναζήτησης γνώσης ή συσσώρευσης ιδανικών λύσεων, είναι η ανακάλυψη των αιτιών της αγνοίας μας...
Bruce Lee έχει ταφεί δίπλα στο γιο του
Τετάρτη 25 Μαρτίου 2015
Δήμητρα και Περσεφόνη, ένας μύθος για τη ζωή και το θάνατο (Ψυχολογική προσέγγιση, αποσυμβολισμός)
Διάλεξα τους ομηρικούς και τους Ορφικούς μύθους πρώτα από όλα, για να σας μιλήσω για τη δημιουργία του κόσμου. Ο Όμηρος λοιπόν μας λέει, ότι οι Θεοί και όλα τα πλάσματα της γης, προήλθαν από το ρεύμα του Ωκεανού που περιζώνει τον κόσμο, και ότι η Τηθύς ήταν η μητέρα όλων των παιδιών του.
Οι Ορφικοί μύθοι πάλι λένε, πως ο Άνεμος ξελόγιασε τη μαυροφτέρουγη Νύχτα, τη θεά που ακόμα και ο Δίας σεβόταν και αυτή τότε γέννησε ένα ασημένιο αυγό μέσα στους κόλπους του σκότους και ότι από αυτό το αυγό βγήκε ο Έρωτας και έβαλε σε κίνηση το Σύμπαν.
Ο Έρωτας είχε διπλό φύλο, χρυσά φτερά και τέσσερα κεφάλια και εκείνη, η Νύχτα, ζούσε μαζί του σε ένα σπήλαιο προβάλλοντας η ίδια σα τριάδα, δηλαδή σαν Νύχτα, σαν Τάξη και σαν Δικαιοσύνη. Και ο Έρωτας δημιούργησε τη γη, τον ουρανό, τον ήλιο και τη σελήνη" (Ρομπερτ Γκρειβς ).
Διάλεξα να μιλήσω για τη Δήμητρα και την Περσεφόνη γιατί πιστεύω ότι μέσα σε αυτό το μύθο εμπεριέχονται όλα τα παραπάνω. Και όπως μας λέει ο Κακριδής, ο μύθος έχει μέσα του ένα κόσμο που άλλοτε είναι εν μέρει λογικός και άλλοτε είναι άλογος. Ο μύθος , λέει, δεν έγινε για να είναι αισθητικά ωραίος αλλά για να ανταποκρίνεται σε άλλες έξεις της συνείδησης. Απλώς μπορεί να είναι και ωραίοs.
Ο μύθος στον οποίο θα αναφερθώ είναι πολύ ωραίος, γιατί μέσα του περιέχει όλη τη διαδρομή του ανθρώπου, δηλαδή τη γέννηση και το θάνατο.
Και είναι αλήθεια πως το νήμα του κόσμου το κρατά ο Έρωτας και έπονται η τάξη και η δικαιοσύνη. Γιατί μέσα στη Νύχτα βρίσκεται το μυστικό του ανθρώπου, είναι αυτή η μαγική λειτουργία του σκοτεινού σημείου που δίδει τη κίνηση στο κόσμο,και όπως γνωρίζομε μέσα από το σκοτάδι ερχόμαστε και στο σκοτάδι πηγαίνουμε.
Από το σκοτάδι της Νύχτας, από το Έρεβος, βγήκε το πεπρωμένο, το γήρας, ο θάνατος, η εγκράτεια, ο ύπνος, τα όνειρα.
Η Δήμητρα, κόρη της Ρέας και του Κρόνου, Γη- Δα- Μήτηρ, Μητέρα Γη που κρύβει τα σπέρματα. Η λέξη Δα ήταν ένα πανάρχαιο όνομα για τη Γα- Γαία. Η Θεά αυτή λεγόταν Δα- μήτηρ ή Δα- μάτερ. Τη Δήμητρα την έλεγαν Θεσμοφόρο, γιατί έθετε τους θεσμούς, Λουσία και Ερυνία γιατί λούστηκε στο Λάδωνα για να της περάσει η οργή για τον Ποσειδώνα που τη βίασε. Την έλεγαν ακόμα Όμπνια που σημαίνει τροφή και ευδαιμονία.
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης μας πληροφορεί ότι είναι η μόνη που μάζευε το άγριο σιτάρι από τη γη όταν οι άνθρωποι δεν το γνώριζαν και τους έδωσε τους νόμους για να μπορούν να είναι δίκαιοι.Η Δήμητρα είναι η οργωμένη γη, η γόνιμη. Δε θεωρήθηκε κατάλληλη για σύζυγος, όπως η Ήρα και δεν είναι ισότιμη με το πνεύμα. Είναι η αθάνατη πηγή της ζωής, είναι μια θεά ειρηνική με καλοσύνη και φροντίδα. Είναι όμως και μια θεά που αν δεν έχει τον έλεγχο οργίζεται τόσο πολύ που οι Θεοί τη φοβούνται.
Η Δήμητρα, από τον αδελφό της Δία γέννησε την Κόρη που όταν την έκλεψε ο Άδης απέκτησε όνομα και ονομάστηκε Περσεφόνη γιατί μόνο τότε έγινε γυναίκα.
Περσεφόνη σημαίνει αυτή που φέρει το Φόνο, αυτή που φέρνει την καταστροφή. Περσεφάττα είναι από το Πτέρσις και εφάπτω δηλαδή αυτή που ρίχνει τη καταστροφή. Και πράγματι η απαγωγή της έφερε την καταστροφή στη γη, γιατί ο πόνος της μάνας της τη ξέρανε.
Ο Ομηρικός ύμνος στη Δήμητρα λέει:
" Τη Δήμητρα την ομορφόμαλλη σεμνή θεά να ψάλλω αρχίζω, και τη λιγνοστράγαλη μαζί της θυγατέρα, που ο βροντερόφωνος Δίας άφηκε τον Άδη να αρπάξει, την ώρα που έπαιζε με τις πλουσιόστηθες κόρες του Ωκεανού μαζεύοντας λουλούδια σε λιβάδι ρόδα, κρόκους, μενεξέδες, κρίνους, υάκινθους κι ένα νάρκισσο που η Γη για να πλανέψει τη ροδόχρωμη παρθένα και να ευχαριστήσει τον αχόρταγο Άδη έφτιαξε, με τη θέληση του Δία τόσο εξαίσιο που δύσκολα θα αντιστεκόταν θνητός ή αθάνατος στην ομορφιά του. Και από τη ρίζα του ξεφύτρωσαν εκατό λουλούδια κι από τη γλυκιά ευωδιά του ολόκληρος ο πλατύς ουρανός που μας σκεπάζει και ολόκληρη η γη αναγάλλιασαν όπως και η αλμυρή άβυσσο της θάλασσας."
Σε αυτό το πανέμορφο λουλούδι δεν αντιστάθηκε η κόρη και έτσι έγινε η βασίλισσα του Κάτω Κόσμου. Κανείς δεν έλεγε στη μητέρα Δήμητρα πού πήγε η κόρη της. Μονάχα η Εκάτη την παρηγόρησε κι έψαχνε μαζί της να τη βρει.
Οργίστηκε η Δήμητρα και η γη ξεράθηκε. Γιατί αυτός ο αποχωρισμός είναι ίδιος με το θάνατο. Και αυτός ο αποχωρισμός είναι που θα κάνει την Κόρη, Περσεφόνη. Τότε θα γίνει ο απέραντος θρήνος, και θα βυθίσει στην κατάθλιψη τη μάνα και στο θρήνο την κόρη. Πόσο δύσκολος είναι ο αποχωρισμός από το αντικείμενο! Μέχρι τότε η παρθενικότητα της Κόρης δεν είχε θρήνο. Η αθωότητα δε σκέφτεται το θάνατο. Με αυτή τη βίαιη αρπαγή διαλύεται η σχέση μάνας-κόρης και θα μπορούσαμε πράγματι να σκεφτούμε πως η αλλαγή αντικειμένου είναι μια βίαιη πράξη.
Και πήρε ο Άδης την Κόρη μαζί του μέσα στα Τάρταρα, ο Άδης ο γιος των Τιτάνων, του Κρόνου και της Ρέας. Ο Άδης, Άιδης ή Αιδωνεύς, "σπίτι του Άιδου" λεγόταν ο κάτω κόσμος που αργότερα ονομάστηκε Άδης. Άις Αιδης θα πει πολύ πιθανόν αόρατος, σε αντίθεση με τον ήλιο που είναι ορατός. Και Αίδιος που σημαίνει αιώνιος. (Karl Kerenyi Η Μυθολογία των Ελλήνων σελ 218). Είχε βγει από την κοιλιά της μητέρας του, βρέθηκε στο στομάχι του πατέρα του, μαζί με τα αδέλφια του, και μετά συμφώνησαν και πήρε το βασίλειο του Κάτω Κόσμου. Στο Έρεβος.
Εκεί στο Έρεβος έγινε το παλάτι του Άδη και της Περσεφόνης. Είναι η Υποχθόνια περιοχή που στη μυθική γλώσσα είναι το σύμβολο του υποσυνείδητου και ο άρχοντάς του είναι ο Πλούτωνας.
Eκεί οι σκιές ψυχές των νεκρών έφταναν είτε συνοδευμένες από τον Ερμή ή μόνες τους. Έφταναν στη πεδιάδα με τους ασφοδέλους που ήταν πάντα σκεπασμένη με πάχνη μουντή. Ποτάμια τη διαπερνούσαν. Ο Αχέροντας το ποτάμι χωρίς χαρά, η πηγή της Λήθης που ήταν δίπλα στο λευκό κυπαρίσσι και, εάν έπινες από το νερό της, ξέχναγες την ιστορία και τη ζωή σου.
Στην Ελληνική μυθολογία υπάρχει επίσης μία θεότητα που έχει το όνομα μιας ψυχολογικής λειτουργίας. Είναι η Μνημοσύνη και αυτή στο βασίλειο του Άδη, μια πηγή που τη σκίαζε μια άσπρη λεύκα, από όπου έπιναν οι μυημένες ψυχές, σύμφωνα με τα λίγα που γνωρίζουμε για τα Ελευσίνια μυστήρια. Η Μνημοσύνη, ήταν η μητέρα των Μουσών.
Είναι η θεότητα που προστατεύει την ποιητική λειτουργία των ποιητών. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο ποιητής είναι ο αντιπρόσωπος της παιδικής μας ηλικίας, από την οποία θα βρούμε τη λύση των συγκρούσεών μας. Η Μνημοσύνη γνωρίζει, όπως μας λέει ο Ησίοδος, και τραγουδά τα περασμένα, τα τωρινά, και τα μελλούμενα. Είναι η ποιητική λειτουργία που τόσο μοιάζει με την Ψυχαναλυτική. Ο ποιητής είναι κυρίως το παρελθόν που είναι η αφετηρία του κόσμου.
Ο μύθος της Περσεφόνης, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια συμβολική αναπαράσταση της περιπέτειας της εσωτερικής ζωής που, για να γνωρίσει, θα βυθιστεί στο πένθος, για να μπορέσει κατόπιν να ανθοφορήσει. Καθρεφτίζει τη δύναμη της αλλαγής. Γιατί οι άνθρωποι δε θα μπορέσουν να βιώσουν τις αλλαγές των εποχών αν δεν πενθήσουν. Μόνο έτσι θα αποκτήσουν παρελθόν. Και το παρελθόν είναι αναπόσπαστο μέρος του κόσμου.
Είναι ακόμη, ο μόνος μύθος που κανένας ιστορικός δεν μπόρεσε να εξοστρακίσει, όπως έχει γίνει με άλλους μύθους και αυτό γιατί ο συμβολισμός του υπονοεί τη γέννηση της ζωής. Είναι το στάρι που θα πεθάνει, θα μπει στη γη για να ξαναγεννηθεί. Είναι η έννοια του πεπρωμένου. Γιατί, όπως μας λέει και ο Caston Bachelart, χαρακτηριστικό του ανθρώπου δεν είναι η φύση του, είναι η ιστορία του που θέλει να τη ζήσει, να τη δραματοποιήσει, για να την κάνει πεπρωμένο!
Κανείς όμως από τους μελετητές δεν μπορεί να εξηγήσει το γιατί η Περσεφόνη πρέπει να εγκαταλείψει τον άντρα της όσο χθόνιος και αν είναι και να βρεθεί πάλι στην αγκαλιά της μητέρας της. Λέγεται λοιπόν από τον Walter Burkert ότι είναι κάτι που μόνο στον Ελληνικό μύθο βρίσκουμε.
Η Περσεφόνη φεύγοντας από την αγκαλιά της μητέρας της θα γνωρίσει τον έρωτα του Άδη και θα τον αγαπήσει, γιατί θα φάει τα σπόρια από το ρόδι που θα της δώσει για να είναι πια μετά από αυτό για πάντα δική του.
Το ρόδι είναι τροφή για τους νεκρούς. Η ροδιά, η ανεμώνα είχαν φυτρώσει από το αίμα του Άδωνη. Ο Άδης έδωσε στην Περσεφόνη, πριν φύγει για να συναντήσει τη μητέρα της, επτά σπόρους από το ρόδι και λέγεται ότι αυτοί οι σπόροι αντιπροσώπευαν τις επτά φάσεις της σελήνης, φάσεις που οι γεωργοί περιμένουν για να εμφανιστούν τα πρώτα βλαστάρια των καρπών.
Γύρισε λοιπόν ξανά στην αγκαλιά της μητέρας της και αμέσως βλάστησαν οι κρυμμένοι μέσα στη γη σπόροι. To πένθος είχε περάσει.
Οι μύθοι εκφράζονται μόνο με συμβολική γλώσσα, εξ αιτίας όμως της οδύνης και της οργής που μπορούν να προκαλέσουν μπορούν να εξιδανικευτούν.
Η εξιδανίκευση της αγάπης που η Δήμητρα έτρεφε για την κόρη της δεν ήταν τίποτε άλλο από τη διχοτομημένη πλευρά του εαυτού της. Έβλεπε στο πρόσωπό της κόρης της ένα κομμάτι του εαυτού της, που όμως δεν μπορούσε να καταλάβει, γιατί αυτή η σχάση που δημιουργούνταν ήταν η απαγόρευση του έρωτα που θεωρούσε πως θα ήταν η βασική αιτία για να χάσει τη κόρη της. Έγινε έτσι δέσμια αυτού του αρχαϊκού και ανελέητου υπερεγώ της. Πιθανόν αυτό που την τρόμαζε να ήταν το κομμάτι του σκότους, που αυτή δεν άντεχε, το κομμάτι της νύχτας που εμπεριέχει τον Έρωτα και τα βάσανα που έχει ο ναρκισσισμός.
Ο Paul Diel λέει, ότι ο μύθος της Δήμητρας συμβολίζει ένα ακόμα στοιχείο:
τους πολλαπλούς μύθους του ανθρώπου, που είναι εκτεθειμένοι στο διεστραμμένο πειρασμό. Η Περσεφόνη, εγκλωβισμένη μέσα σε αυτή τη σχάση, αναγκάστηκε να ανεβοκατεβαίνει ανάμεσα στη επιθυμία και στον ατελή αποχωρισμό από την αρχαϊκή δύναμη της μητέρας της.
Η Περσεφόνη ακόμα, δεν είναι σύμβολο ανεξαρτησίας, όπως ήταν π.χ η Αφροδίτη και δεν μπορούσε να εκφραστεί χωρίς τη μεσολάβηση της μητέρας της και του συζύγου της. Γι’ αυτό το λόγο πιθανόν αντέγραφε τη μητέρα της με το να ελέγχει τον Κάτω Κόσμο, τιμωρούσε δε ανελέητα τις εκάστοτε ερωμένες του Άδη. Δεν είναι τόσο αθώα όπως πιθανόν να θέλαμε.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)