Ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως (με βιβλιογραφία - links)

(1846 - 1920)

Εορτάζει στις 9 Νοεμβρίου εκάστου έτους.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στις 1 Οκτωβρίου του 1846 μ.Χ. στη Σηλυβρία της Θράκης από τον Δήμο και τη Βασιλική Κεφάλα και ήταν το πέμπτο από τα έξι παιδιά τους. Το κοσμικό του όνομα ήταν Αναστάσιος.

Μικρός, 14 ετών, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε ως υπάλληλος και κατόπιν ως παιδονόμος στο σχολείο του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου. Κατόπιν πήγε στη Χίο, όπου, από το 1866 μ.Χ. μέχρι το 1876 μ.Χ. χρημάτισε δημοδιδάσκαλος στο χωριό Λίθειο.

Το 1876 μ.Χ. εκάρη μοναχός στη Νέα Μονή Χίου, με το όνομα Λάζαρος και στις 15 Ιανουαρίου 1877 μ.Χ. χειροτονήθηκε διάκονος, ονομασθείς Νεκτάριος, από τον Μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο (1860 - 1877 μ.Χ.), και ανέλαβε τη Γραμματεία της Μητροπόλεως.

Το 1881 μ.Χ. ήλθε στην Αθήνα, όπου με έξοδα του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρονίου Δ' (1870 - 1899 μ.Χ.), σπούδασε Θεολογία και πήρε το πτυχίο του το 1885 μ.Χ. Έπειτα, ο ίδιος προαναφερόμενος Πατριάρχης, τον χειροτόνησε το 1886 μ.Χ. πρεσβύτερο και του έδωσε τα καθήκοντα του γραμματέα και Ιεροκήρυκα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Διετέλεσε επίσης πατριαρχικός επίτροπος στο Κάιρο.

Στις 15 Ιανουαρίου 1889 μ.Χ., χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πενταπόλεως. Η δράση του ως Μητροπολίτου ήταν καταπληκτική και ένεκα αυτού ήταν βασικός υποψήφιος του πατριαρχικού θρόνου Αλεξανδρείας. Λόγω όμως φθονερών εισηγήσεων (αισχρών συκοφαντιών), προς τον Πατριάρχη Σωφρόνιο, ο ταπεινόφρων Νεκτάριος, για να μη λυπήσει τον γέροντα Πατριάρχη, επέστρεψε στην Ελλάδα (1889 μ.Χ.).

Διετέλεσε Ιεροκήρυκας (Ευβοίας) (1891 - 1893 μ.Χ.), Φθιώτιδος και Φωκίδας (1893 - 1894 μ.Χ.) και διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής στην Αθήνα (1894 - 1904 μ.Χ.).

Μετά τον θάνατο του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρονίου (1899 μ.Χ.), ο Νεκτάριος εκλήθη να τον διαδεχθεί, αλλά ο Άγιος αρνήθηκε.

Στα κηρύγματα του, πλήθος λαού μαζευόταν, για να «ρουφήξει» το νέκταρ των Ιερών λόγων του.

Το 1904 μ.Χ. ίδρυσε γυναικεία Μονή στην Αίγινα, της οποίας ανέλαβε προσωπικά τη διοίκηση, αφού εγκαταβίωσε εκεί το 1908 μ.Χ., μετά την παραίτηση του από τη Ριζάρειο Σχολή.

Έγραψε αρκετά συγγράμματα, κυρίως βοηθητικά του θείου κηρύγματος. Η ταπεινοφροσύνη του και η φιλανθρωπία του υπήρξαν παροιμιώδεις.

Πέθανε το απόγευμα της 8ης Νοεμβρίου 1920 μ.Χ. Τόση δε ήταν η αγιότητά του, ώστε επετέλεσε πολλά θαύματα, πριν αλλά και μετά τον θάνατο του. Ενταφιάστηκε στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος στην Αίγινα.

Η ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου του 1953 μ.Χ. και στις 20 Απριλίου του 1961 μ.Χ. με Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, διακηρύχτηκε Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Το συγγραφικό του έργο 

Ο Αγιος Νεκτάριος ήταν πολυγραφότατος και λόγιος της εποχής εξού και παρέδωσε πολυποίκιλο έργο, πραγματεύοντας πάσης φύσεως θέματα. Θρησκευτικά, κοινωνικά, παιδαγωγικά, ηθικά κλπ. 

Το έργο είχε αναγνωριστεί για τη σπουδαιότητά του, το ύφος του και πνευματικότητά του όσο ακόμα βρισκόταν εν ζωή από τον τύπο της εποχής αλλά και απο την Πανεπιστημιακή κοινότητα. 

Α. Από το 1885-1890. Περίοδος Αιγύπτου 

-Δέκα λόγοι διά την Μεγάλην Τεσσαρακοστή. Αλεξάνδρεια 1885 -Λόγος Εκκλησιαστικός εκφωνηθείς εν τω Ναώ του Αγίου Νικολάου εν Καϊρω την πρώτη Κυριακή του Τεσσαρακονθημέρου. Αλεξάνδρεια 1886 

-Δύο λόγοι Εκκλησιαστικοί ("Εις την Κυριακήν της Ορθοδοξίας, ήτοι περί πίστεως" και "Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού, ήτοι περί θαυμάτων") Κάιρον 1887 

-Λόγοι περί εξομολογήσεως. Κάιρο 1887 

-Περί των Ιερών Συνόδων και ιδίως περί της σπουδαιότητος των δύο πρώτων Οικουμενικών Συνόδων. Αλεξάνδρεια 1888

-Περί των καθηκόντων ημών προς το Αγιον Θυσιαστήριον. Κάιρο 1888 

-Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού. Αλεξάνδρεια 1889 -Λόγος εκφωνειθείς εν τω Αχιλλοπουλείω Παρθεναγωγείο κατά την εορτήν των Τριών Ιεραρχών. Αλεξάνδρεια 1889 

-Λόγος περί της προς το Αγιον Θυσιαστήριον προσελεύσεως. Αλεξάνδρεια 

-Με πρωτοβουλία και με επιμέλειά του Αγίου εξεδόθηκε το βιβλίο του Ευγενίου Βουλγάρεως "Σχεδίασμα περί ανεξιθρησκείας". 1890 

Β. Από το 1892-1894. Περίοδος που ο Άγιος ήταν ιεροκήρυκας 

-Αι Οικουμενικαί Σύνοδοι της του Χριστού Εκκλησίας. 1892, Β' Έκδοση συμπληρωμένη. 

-Τα παρ' ημίν τελούμενα ιερά μνημόσυνα. 1892 

-Περί της εν τω κόσμω αποκαλύψεως του Θεού. 1892, Β' Έκδοση συμπληρωμένη. 

-Υποτύπωσις περί ανθρώπου. 1893 

-Περί επιμελείας ψυχής (Ένδεκα ομιλίες). 1894 

-Μελέτη περί των αποτελεσμάτων της αληθούς και ψευδούς μορφώσεως. 1894 

-Επιμέλεια της έκδοσης του βιβλίου του Νεόφυτου Βάμβα "Φυσική Θεολογία και Χριστιανική Ηθική", Αλεξάνδρεια 1893 

Γ. Από το 1894-1908. Περίοδος που ο Αγιος ήταν Διευθυντής στη Ριζάρειο 

-Ομιλίαι περί του Θείου χαρακτήρος και του έργου του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. 1895 

-Ιερόν και Φιλοσοφικών λογίων θησαύρισμα. Τόμος Α' 1895, Τόμος Β' 1896 

-Επικαί και Ελεγειακαί γνώμαι των μικρών Ελλήνων ποιητών. 1896 

-Μάθημα Χριστιανικής Ηθικής. 1897 

-Μάθημα Ποιμαντικής. 1898 

-Ορθόδοξος Ιερά Κατήχησις. 1899 

-Χριστολογία. 1901, εσώφυλλο 1990 

-Μελέτη περί αθανασίας της ψυχής και περί των ιερών μνημοσύνων. 1901 

-Ευαγγελική Ιστορία δι' αρμονίας των ποιμένων των ιερών Ευαγγελιστών Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά και Ιωάννου. 1903 

-Προσευχητάριον Κατανυκτικόν. 1904 

-Το γνώθι σαυτόν. 1904

-Μελέτη περί της Μητρός του Κυρίου της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας. 1904 

-Μελέτη περί των Αγίων του Θεού. 1904 

-Μελέτη περί μετανοίας και εξομολογήσεως. 1904 

-Μελέτη περί του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. 1904 -Ιστορική μελέτη περί των διατεταγμένων νηστειών. 1905 -Θεοτοκάριον, ήτοι προσευχητάριον μικρόν. 1905

-Ιερατικόν Εγκόλπιον. 1907 

-Θεοτοκάριον. 1907, Β' έκδοση επαυξημένη. 

-Ψαλτήριον του προφητάνακτος Δαυίδ. 1908 

-Επιμέλεια της έκδοσης του έργου του Αντιόχου μοναχού της Λαύρας του Αγίου Σάββα "Πανδέκτης των Θεοπνεύστων Αγίων Γραφών", 1906 

Δημοσίευσε, επίσης, περιοδικά τις παρακάτω μελέτες 

-Μελετίου Πηγά, "Δύο επιστολαί", Βυζαντινά Χρονικά, Πετρουπόλεως, Ι/1894 

-Ποιμαντικαί Ομιλίαι. Α' Περί της πολιτείας του ιερού κλήρου κατά τους Πατέρας της Εκκλησίας. Ιερός Σύνδεσμος, 1895-96 

-Η αγωγή των παίδων και αι μητέρες. Ιερός Σύνδεσμος, 1895 

-Περί μεσαίωνος και Βυζαντιακού Ελληνισμού. Ιερός Σύνδεσμος 

-Τίνες οι λόγοι της μήνιδος των Δυτικών κατά του Φωτίου. Θρακική Επετηρίς, 1897 

-Περί του τις η αληθής ερμηνεία περί της ρήσεως του Αποστόλου 

-Παύλου "η δε γυνή να φοβήται τον άνδραν". Ανάπλασις, 1902 

-Μελέτη περί των αγίων εικόνων. Αναμόρφωσις, 1902 --Θρησκευτικαί μελέται. Αναμόρφωσις, 1903-4 

-Περί όρκου. Ιερός Σύνδεσμος, 1906 

Επίσης έγραψε 136 επιστολές στις μοναχές που εξεδόθησαν με τον τίτλο "Κατηχητικαί Επιστολαί προς τας μοναχάς Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Αιγίνης", 1984 

Δ. Από το 1908-1920. Περίοδος που ο Αγιος ήταν στο μοναστήρι στην Αίγινα 

-Τριαδικόν. 1908 

-Κεκραγάριον του Θείου και Ιερού Αυγουστίνου. τ.Α'-Β',1910 -Μελέτη ιστορική περί των αιτιών του σχίσματος. Περί των λόγων της διαιωνίσεως αυτού και περί του δυνατού ή αδυνάτου της ενώσεως των δύο Εκκλησιών, της Ανατολικής και Δυτικής (τ. Α' 1911, τ. Β' 1912) 

-Μελέται δύο. Α' Περί Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας. Β' Περί της Ιεράς Παραδόσεως (1913) 

-Προσευχητάριον Κατανυκτικόν (β' έκδοση, 1913) 

-Μελέτη περί των Θείων Μυστηρίων (1915) 

-Μελέτη ιστορική περί του Τιμίου Σταυρού (1914) 

-Χριστιανική Ηθική της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας (β' έκδοση επαυξημένη, 1920) 

-Περί Εκκλησίας ("Εβδομηκονταπενταετηρίς της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής 1844-1919", 1920)

Ε. Εκδόσεις μετά την εκδημία του Αγίου 

-Θεία Λειτουργία του Αγίου και ενδόξου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου (1955)

-Θρησκευτικαί Μελέται (1986) 

ΣΤ. Ανέκδοτα έργα του Αγίου 

-Μελέτη περί των αγίων λειψάνων 

-Περί της αφιερώσεως τω Θεώ οσίων παρθένων και περί Μονών και μοναχικού βίου 

-Εορτολογία της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας (Περί των Κυριακών του όλου ενιαυτού - Περί των ακινήτων και κινητών εορτών) 

-Ιερά Λειτουργική 

-Κεφάλαια πέντε περί των λειτουργικών βιβλίων 

-Περί της εν πνεύματι και αληθεία λατρείας 

-Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων 

-Περί Ελληνισμού Εγκυκλοπαιδεία της φιλοσοφίας Ιστορίας εκκλησιαστικής μυστική θεωρία 

-Χρηστομάθεια 

-Νέον Πασχάλιον αιώνιον 

πηγή

Ο ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Ὁ Ἕλλην ἀληθῶς ἐγεννήθη, ἵνα φιλοσοφῇ· διότι ἐγεννήθη διδάσκαλος τῆςἀνθρωπότητος. Ἀλλ᾿ ἐὰν ἡ φιλοσοφία ἐγένετο παιδαγωγὸς εἰς Χριστὸν ἕπεταιὅτι ὁ Ἕλλην πλασθεὶς φιλόσοφος ἐπλάσθη χριστιανός, ἐπλάσθη ἵνα γνωρίσῃ τὴνἀλήθειαν καὶ διαδῷ αὐτὴν τοῖς ἔθνεσιν.

Ναὶ ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος· τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ· αὕτηἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ·αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν· μαρτύριον ἡ ἐθνικὴαὐτοῦ ἱστορία· μαρτύριον ἡ φιλοσοφία αὐτοῦ· μαρτύριον ἡ κλίσις αὐτοῦ· μαρτύριον αἱ εὐγενεῖς αὐτοῦ διαθέσεις· μαρτύριον ἡ παγκόσμιος ἱστορία· μαρτύριον ἡ μακροβιότης αὐτοῦ, ἐξ ἣς δυνάμεθα ἀδιστάκτως νὰ συμπεράνωμεν καὶ τὴν αἰωνιότητα αὐτοῦ, διὰ τὸ αἰώνιον ἔργον τοῦ Χριστιανισμοῦ μεθ᾿ οὗσυνεδέθη ὁ Ἑλληνισμός· διότι ἐνῷ ὅλα τὰ ἔθνη τὰ ἐμφανισθέντα ἐπὶ τῆς παγκοσμίου σκηνῆς ἦλθον καὶ παρῆλθον, μόνον τὸ Ἑλληνικὸν ἔμεινε ὡς πρόσωπον δρῶν ἐπὶ τῆς παγκοσμίου σκηνῆς καθ᾿ ὅλους τοὺς αἰῶνας· καὶ τοῦτο, διότι ἡ ἀνθρωπότης δεῖται αἰωνίων διδασκάλων· μαρτύριον τέλος ἡ ἐκλογὴαὐτοῦ μεταξὺ τῶν ἐθνῶν ὑπὸ τῆς θείας προνοίας, ὅπως ἐμπιστευθῇ αὐτῷ, τὴνἱερὰν παρακαταθήκην τὴν ἁγίαν πίστιν, τὴν θρησκείαν τῆς ἀποκαλύψεως καὶ τὸθεῖον ἔργον τῆς ἀποστολῆς αὐτῆς, τὸ αἰώνιον ἔργον τῆς σωτηρίας διὰ τῆς διαπλάσεως ἁπάσης της ἀνθρωπότητος κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἀποκαλυφθείσης θρησκείας.

Τὸ ἔργον τοῦτο ἀληθῶς ἀνετέθη τῇ Ἑλληνικῇ φυλῇ· τοῦτο μαρτυρεῖται ὑπὸ τῆςἱστορίας· ἓν μόνον βλέμμα ῥιπτόμενον εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ χριστιανισμοῦἐπαρκεῖ ὅπως πιστώση τὴν ἀλήθειαν ταύτην.

Ἐν τῇ ἱστορίᾳ τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπὸ τῆς πρώτης σελίδος αὐτῆς ἀναφαίνεται ἡτῆς Ἑλληνικῆς φυλῆς ἐν τῷ χριστιανισμῷ δρᾶσις, καὶ ἡ κλῆσις αὐτῆς, ἵναἀναλάβῃ τὸ μέγα της ἀποστολῆς τοῦ χριστιανισμοῦ ἔργον. Οἱ θεῖοι τοῦ Σωτῆρος λόγοι«νῦν ἐδοξάσθη ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου», ὅτε ἀνηγγέλθη αὐτῷ, ὅτι Ἕλληνεςἤθελον ἰδεῖν αὐτόν, ἐνεῖχον βαθεῖαν ἔννοιαν· ἡ ῥῆσις ἦν προφητεία, πρόῤῥησις τῶν μελλόντων· οἱ ἐκεῖ ἐμφανισθέντες Ἕλληνες ἦσαν οἱ ἀντιπρόσωποι ὅλου τοῦἙλληνικοῦ ἔθνους· ἐν τῇ παρουσίᾳ αὐτῶν διεῖδεν ὁ θεάνθρωπος Ἰησοῦς τὸ ἔθνοςἐκεῖνο, εἰς ὃ ἔμελλε νὰ παραδώσῃ τὴν ἱερὰν παρακαταθήκην, ἵνα διαφυλαχθῇ τῇἀνθρωπότητι. Ἐν τῇ ἐπιζητήσει αὐτῶν διέγνω τὴν προθυμίαν τῆς ἀποδοχῆς τῆςἑαυτοῦ διδασκαλίας, διεῖδε τὴν ἑαυτοῦ δόξαν, τὴν ἐκ τῆς πίστεως τῶν ἐθνῶν, καὶ ἀνεγνώρισε τὸ ἔθνος, ὅπερ πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦτον προώριστο ἀπὸκαταβολῆς κόσμου.

Ὁ Ἕλλην γνωρίσας τὶς εἶναι καὶ τὶς ὀφείλει νὰ ἀποβῇ, σκοπὸν ἔθετο τὴν ἑαυτοῦ τελείωσιν· ἐγένετο ἐραστὴς τοῦ πνεύματος καὶ ἐδημιούργησε κόσμον πνευματικόν, ἐν ᾧ ἤθελε νὰ ζῇ· ἡ γνῶσις τοῦ καλοῦ, τοῦ ἀγαθοῦ, τοῦ ἀληθοῦς καὶ ἡ ἔμφυτος πρὸς τὸν πλησίον ἀγάπη ἀνέπτυξεν ἐν τῇ καρδίᾳ τοῦ Ἕλληνος τὸν πόθον τῆς αὐτομεταδόσεως, καὶ ὁ Ἕλλην ἀπέβη διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος·ὁ Ἕλλην ἐζήτησε νὰ ἀφομοιώση τοὺς πάντας πρὸς ἑαυτόν· ὁ Ἕλλην δὲν ἐγεννήθη κατακτητὴς τοῦ σώματος, ἀλλὰ τοῦ πνεύματος, δὲν ἐζήτησε δούλουςἀλλ᾿ἐλευθέρους.

Ἐν Ἀθήναις τῇ 17 Ἰουνίου 1896.

Ὁ Πενταπόλεως ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ

Μια άγνωστη επιστολή του Αγίου Νεκταρίου

ΜΙΑ ΑΓΝΩΣΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

Φέτος, λίγους µῆνες πρίν τήν ἑορτή του (τόν Αὔγουστο), ὁ ἅγιος Νεκτάριος µᾶς ἐπεφύλαξε µιά εὐχάριστη ἔκπληξη-δωρεά του. Μᾶς φανέρωσε µέ ἀπροσδόκητο τρόπο µιά ἄγνωστη ἀλλά καί πολύ σηµαν­τική ἐπιστολή του, ἡ ὁποία, βεβαίως, εἶχε µείνειἀδηµοσίευτη µέχρι σήµερα.

Ἡ µητέρα ἑνός πνευµατικοῦ µου παιδιοῦ εἶχε –χωρίς νά τό γνωρίζη– στήν κατοχή τηςἐπί ἑξῆντα καί πλέον χρόνια, στή Λα­µία, φωτογραφία χειρογράφου ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίου Νεκταρίου πρός τόν τότε Μητροπολίτη Ἀθηνῶν κυρό Γερµανόν Καλλιγᾶν. Ἡ ἐπιστολή ἦταν ἀναµεµειγµένη µέ ἔγγραφα καί συµβόλαιά της καί πρό δεκαετίας τά ἔγγραφα αὐτά τά παρέλαβε ἡ κόρη της στήν Ἀθήνα πρός φύλαξη.

Τόν περασµένο Αὔγουστο ἡ κόρη της ἔκανε διαλογή τῶν ἐγγράφων καί πρός µεγάλη της ἔκπληξη εἶδε µέσα σ’ αὐτά καί τήν ἐν λόγῳ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου! Ἔσπευσε νά µοῦ δώση τήν ἐπιστολή αὐτή καί, µέ τήν σειρά µου ἐξεπλάγην καί εὐχαρίστησα τόν ἅγιο γιά τήν ἀπρόσµενη ἐπίσκεψή του µέ ἕνα δικό του ἀδηµοσίευτο κείµενο.

Ἀπό τήν ἐν συνεχείᾳ σύντοµη ἔρευνά µου βεβαιώθηκα ὅτι πράγ­µατι ἡ ἐπιστολή, πού δηµοσιεύουµε στό τεῦχος µας αὐτό, οὔ­τε ἔχει ἄλλοτε δηµοσιευθεῖ, οὔτε ἔχει γίνει γνωστό τό περιεχόµενό της σάν προϊόν προφορικῆς πληροφορίας.

Ὁ ἐρευνητής φιλόλογος, κ. Σοφοκλῆς Δηµητρακόπουλος ἀνα­φέ­ρει στήν πολύ τεκµηριωµένη καί ἐµπλουτισµένη βιογραφία τοῦ ἁγίου, πού ἔχει συγγράψει*, ὅτι ἀπό τό σύγγραµα τοῦ µακαριστοῦ Μητροπολίτου Τίτου Ματθαιάκη γιά τόν ἅγιο Νεκτάριο ἄντλησε τήν πληροφορία ὅτι ὑπάρχει ἐπιστολή τοῦ ἁγίου πρός τόν Μητροπολίτη Γερµανό. Ἀλλά ὁ Ματθαιάκης δέν διευκρινίζει γιά ποιά ἐπιστολή πρόκειται, προφανῶς, γιατί ἀγνοοῦσε τό περιεχόµενό της.

Βέβαια, εἶναι πολύ φυσικό νά ἀντηλλάγησαν ὄχι µία ἀλλά ἀρκε-τές ἐπιστολές µεταξύ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καί τοῦ Μητροπολίτου Γερµανοῦ Καλλιγᾶ, ἀφοῦ ἀπό τῆς ἀποποµπῆς του ἀπό τήν Ἀλεξάνδρεια ὁ ἅγιος εὑρίσκετο σέ διαρκῆ σχέση µέ τόν Μητροπολίτη Ἀθη­νῶν λόγῳ καί τῆς διπλῆς ἰδιότητος τοῦ Γερµανοῦ καί ὡς Προέδρου τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. 

Ὅµως καµµιά ἐπιστολή µεταξύ τῶν δύο αὐτῶν Ἱε­ραρ­χῶν δέν ἔχει δεῖ µέχρι σήµερα τό φῶς τῆς δηµοσιότητος, τοὐ­λά­χιστον καθ’ ὅσον γνωρίζω, πλήν τῆς ἐπιστολῆς–Παραιτήσεως τοῦ ἁγίου ἀπό τά καθήκοντα τοῦ ἱεροκήρυκος τοῦ νοµοῦ Εὐβοίας, πού ἀπέστειλε ἀπό τήν Χαλκίδα στίς 9 Ἰουλίου 1892.

Ὡστόσο ἡ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, πού ἐµφανίζεται δη­­µό­σια γιά πρώτη φορά µέσῳ τοῦ περιοδικοῦ µας, δέν εἶναι µιά ἁ­πλῆ ἐπιστολή, πού ἀναφέρεται σέ ὑπηρεσιακά θέµατα ἤ ἀκόµη καί στά γνωστά προβλήµατα πού ἀντιµετώπιζε ὁ ἅγιος Νεκτάριος σάν ἀπο­τέλεσµα τῆς ἀντικανονικῆς καί ἄδικης ἀπολύσεως καί διαγραφῆς του ἀπό τά Δίπτυχα τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας. 

Πρόκειται γιά µιά πολύ σηµαντική ἐπιστολή, πού, ἀφ’ ἑνός µέν ἐµφανίζει µέ ἰδιαίτερο τρόπο τό ἀπαράµιλλο ἐκκλησιαστικό ἦθος τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καί, ἀφ’ ἑτέρου, µᾶς παρέχει πολλές πληροφορίες γιά τήν συγγραφική πορεία τῶν µέχρι τό 1893 ἡµιτελῶν συγγραφικῶν ἔργων του, τόν τρόπο πού ἀκολουθοῦσε γιά τήν συγγραφή τῶν βιβλίων του ἀλλά καί µᾶς ἀποκαλύπτει τήν ἐφηµερίδα στήν ὁποία εἶχε ἤδη δηµοσιεύσει κάποια ἀπό τά ἔργα του.

Παραθέτουµε εὐθύς τήν ἐπιστολή αὐτή τοῦ ἁγίου Νεκταρίου µέ τήν φωτογραφία τοῦ χειρογράφου του καί ἐν συνεχείᾳ θά τήν σχολιάσουµε.

Προκαταβολικῶς ἐπισηµαίνουµε ὅτι ἀπό τήν πρώτη παράγραφο τῆς ἐπιστολῆς φαίνεται καθαρά αὐτό πού καί οἱ βιογράφοι τοῦ ἁγίου ἔχουν ἤδη καταγράψει χωρίς ὅµως, νά τεκµηριώνεται σέ γραπτά: ὅτι ὁ Μητροπολίτης Γερµανός ἔτρεφε µεγάλη ἐκτίµηση καί ἀγάπη στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Νεκταρίου:

Ἐν Λαμίᾳ τῇ 1ῃ Ὀκτωβρίου 1893

Πρός τήν Αὐτοῦ Σεβασμιότητα

Τόν Μητροπολίτην Ἀθηνῶν καί Πρόεδρον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου κ. Γερμανόν

Εἰς Ἀθήνας.

Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ κ. Γερμανέ,

Τήν Ὑμετέραν Πανίερον Κορυφήν ἥδιστα προσαγορεύω ἀδελφικῶς.

Αἱ πρός τήν Ἐπισκοπικήν Ἐπιτροπήν συστάσεις τῆς Ὑμετέρας φίλης Σεβασμιότητος μοί ἐπιβάλλουσι τό καθῆκον νά Σᾶς εὐχαριστήσω διά τήν εὐγέ­νειάν Σας καί τά πρός ἐμέ ἀγαθά Σας αἰσθήματα καί νά διαβεβαιώσω τήν Ὑ. Σεβασμιότητα ὅτι ἔσομαι αὐτῇ εὐγνώμων καί πρόθυμος εἰς ὅ,τι τό τῆς Ἐκκλησίας συμφέρον ἤθελεν ὑπαγορεύσῃ.

Ἐν Λαμίᾳ ἤδη ὡμίλησα δίς, ὁ δέ Πανάγαθος Θεός εὐδόκησε νά ἐμ­βάλῃ λόγον τοῖς χείλεσί μου, καί νά διδάξω τό πολυπληθές ἀκροατήριόν μου οὕτως ὥστε νά μορφωθῆ πεποίθησις πρός τήν διδασκαλίαν μου. Τοῦτο μέ εὐχαριστεῖ καί μέ παρηγορεῖ, ἐλπίζω δέ νά φανῶ ὠφέλιμος.

Ἀλλά Σεβασμιώτατε φρονῶ, ὅτι θά ἐφαινόμην ὠφελιμότερος, ἐάν εἶχον μόνιμον τήν διατριβήν καί εὑρισκόμην παρά τινι Βιβλιοθήκῃ – ἔχω ἤδη τέσσαρα ἔργα ἡμιτελῆ, ὅλως πρωτότυπα καί ὠφελιμώτατα πρός πάντας.

Τό ἕν ἤρχησα ἀπό τῆς φοιτήσεώς μου ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ, εἰργάσθην εἰς τήν Ἐθνικήν Βιβλιοθήκην καί μετά ταῦτα εἰς τήν Βιβλιοθήκην τοῦ Πατριαρχείου ἐν Καΐρῳ· τό πλεῖστον μέρος αὐτοῦ ἐδημοσίευσα ὡς πραγ­μα­τείας εἰς τόν «Τηλέγραφον» τῆς Ἀλεξανδρείας καί ἤρεσεν εἰς πάντας καί εἰς αὐτόν τόν Πατριάρχην. Εἶναι μίαχριστιανική Ἑορτολογία καί Ἀρχαιολογία διδακτικωτάτη. Τό δεύτερον εἶναι μίαΛειτουργική.

Ἐν Καΐρῳ εὑρίσκεται χει­ρόγραφος ἡ Λειτουργία τοῦ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου. Τό χειρό­γραφον τῆς Λειτουργίας ταύτης εἶναι σπανιώτατον, ὡς ἐφρόντισα νά μάθω. Πρότινων δέ μόνον ἐτῶν ἐδη­μο­σιεύθη ὑπό Ἄγγλου τινός θεολό­γου ἐξ ἑνός χειρογράφου τῆς Βιβλι­ο­θήκης τῶν Παρισίων. 

Τήν ἔκδοσιν ταύτην ἔλαβον καί παρέβαλον πρός τό χειρόγραφον τῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Πατριαρχείου, ἐκ δέ τῆς ἀντιπαραβολῆς φαίνεται ὅτι τό χειρόγραφον τῆς Βιβλιοθήκης τοῦ Πατριαρχείου καί τε­­λει­­ώτερον εἶναι καί ἀκριβέστερον. Ὅθεν ἀπεφάσισα νά ἐκδώσω τό χει­ρό­γραφον μέ προλεγόμενα. Ἐπειδή δέ εὑρίσκονται καί διάφορα ἀντίγραφα τῆς Λειτουργίας τοῦ Ἀδελφοθέου ἀντέγραψα καί ταῦτα ὅπως ποιήσω μίαν ἔκδοσιν, τήν τελειωτέραν, εἰς ἥν θά προτάξω καί τινά περί τῆς ἱστορίας τῶν Λειτουργιῶν. Καί τήν ἐργασίαν ταύτην ἔχω ἡμιτελῆ.

Ἕτερον ἔργον πολύ σπουδαῖον, τό ὁποῖον ὀνομάζω Ἠθικά κεφάλαια καί οὗτινος ἤδη ἔγραψα τό 90ον Κεφάλαιον, μένει καί αὐτό δι’ ἔλλειψιν βοηθημάτων ἀτελές.

Τελευταῖον ἔχω περί τούς 50 Λόγους Ἐκκλησιαστικούς ἑτοίμους μέν, ἀλλά θέλουν ἐπεξεργασίαν τινά παρά Βιβλιοθήκῃ. Ὥστε οὐδέν δύνα­ται νά ἔλθη εἰς πέρας ἄνευ μονίμου διατριβῆς εἰς Βιβλιοθήκας.

Διά ταῦτα ἔκρινα νά μεταβῶ εἰς Αἴγυπτον, ἀλλά προσκαλούμενος παρά τοῦ Πατριάρχου, ὅπως μείνω ἐν Καΐρῳ καί ἐκεῖ παρά τῇ Βιβλιοθήκῃ περατώσω τά ἔργα μου. Ἀλλ’ ἵνα προσκληθῶ πρέπει νά ὑποδειχθῇ ἡ ἀνάγκη παρά προσώπου σημαίνοντος παρά τῷ Πατριάρχῃ. Ὡς τοιοῦτον πρόσωπον θεωρῶ κατάλληλον τήν Ὑμετέραν Σεβασμιότητα. 

Ὅθεν σᾶς πα­ρα­καλῶ, εὐαρεστηθῆτε νά χρησιμεύσητε τό μεσάζον πρόσωπον πρός ἐπιστροφήν μου εἰς Αἴγυπτον ὑπέρ τῆς ἀποπερατώσεως τῶν ἔργων μου ἅτινα θά πληρώσωσι μίαν ἔλλειψιν. Τοῦτο πράττουσα ἡ Ὑ. Σεβασμιότης ἔστω βεβαία ὅτι καί εὐεργετεῖ καί ἀγαθουργεῖ.

Πεποιθώς ἐπί τά ἀδελφικά αἰσθήματά Σας, διατελῶ
ὁλοπρόθυμος καί εὐγνώμων

Ὁ ἐν Ἀρχιερεῦσιν ἐλάχιστος
† Ὁ Πενταπόλεως Νεκτάριος

Σχολιασµός τῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ἁγίου Νεκταρίου

Ἀπό τό χειρόγραφο φαίνεται ὅτι ἡ Ἐπιστολή φωτογραφήθηκε ἀπό πρόσωπο πού εὑρίσκετο πολύ κοντά στόν ἅγιο Νεκτάριο γιατί ἡ φωτογραφία εἰκονίζει τήν ἐπιστολή στήν ἀρχική της µορφή, πρίν τήν καθαρογράψη ὁ ἅγιος, δεδοµένου ὅτι ὑπάρχουν σ’ αὐτήν προσθῆκες µέ τόν τρόπο πού τίς θέτει ὁ συντάσσων, ὅταν διαπιστώση ὅτι µέ τήν ὁλοκλήρωση τοῦ κειµένου του ἔχουν παραλειφθεῖ ἀπό αὐτό κάποια ἀπαραίτητα στοιχεῖα.

Δηλαδή βλέπουµε ὅτι ὁ τόπος συγγραφῆς, ἡ Λαµία καί ἡ ἡµερο­µηνία ἔχουν προστεθεῖ στό τέλος µέ τό σηµεῖο τῆς παραποµπῆς πού χρησιµοποιοῦσε ὁ ἅγιος Νεκτάριος καί τήν µονογραφή του, ἡ ὁποία σχεδιακά ἦταν ἡ κατάληξη τῆς ὑπογραφῆς του.

Ἐπίσης ἔχει προσθέσει στό τέλος, πάλι µέ ἔνδειξη παραποµπῆς, τήν λέξη «ἀδελ­φι­κῶς» ὡς συµπλήρωµα τῆς προσφωνήσεώς του «Σε­βα­­σμι­ώ­τα­τε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ κ. Γερμανέ, Τήν Ὑμετέραν Πανίερον Κορυφήν ἥδιστα προσαγορεύω».

Τρίτη προσθήκη, πού ἐτέθη καί αὐτή στό τέλος τῆς ἐπιστολῆς του εἶναι ἡ πλήρης ἀναγραφή τοῦ παραλήπτου (τοῦ Ἀθηνῶν Γερµανοῦ) καί τῆς ἰδιότητός του, ὡς Προέδρου τῆς Ἱ. Συνόδου, παραλειποµένης, ὅµως, τῆς ταχυδροµικῆς διευθύνσεως καί ὑπονοουµένης µόνο µέ τά γράµµατα κ.τ.λ. (=καί τά λοιπά), πρᾶγµα τό ὁποῖο ἀποδεικνύει ὅτι ἡ ἐπιστολή τοῦ ἁγίου προορίζετο νά καθαρογραφῆ καί µετά νά ἀποσταλῆ.

Ὑποθέτουµε ὅτι τό πρόσωπο πού φωτογράφησε τήν ἐπιστολή τοῦ ἁγίου πρό τῆς καθαρογραφήσεώς της δέν ἦταν ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος, ὁ ὁποῖος µέ τήν φωτογράφηση θέλησε νά τήν κρατήση στό ἀρχεῖο τῶν ἀποστα­λέντων ἐπιστολῶν του, διότι, ἄν ἦταν ὁ ἴδιος, θά προέβαινε στήν φωτογράφησή της µετά τήν καθαρογράφηση.

Ἄρα ἔχουµε λό­γο νά εἰκάσουµε (ποτέ δέν µποροῦµε νά µιλοῦµε µέ βεβαιότητα) ὅτι ἡ ἐπι­στο­λή φωτογραφήθηκε ἀπό πρόσωπο τοῦ πνευ­µα­τικοῦ πε­ρι­­βάλ­­λοντος τοῦ ἁγίου Νεκταρίου στήν Λαµία, τό ὁποῖο βρῆ­κε τήν εὐκαιρία νά τήν φωτογραφήση στό διά­στη­µα ἀπό τῆς πρώτης κα­τα­γρα­φῆς της µέχρι τῆς καθαρογραφήσεώς της, ἄλ­λως δέν θά εἶχε χρονικά περιθώρια, διότι ὁ ἅγιος µετά ταῦτα θά τήν ἐσώκλειε σέ φάκελλο γιά νά τήν ταχυδροµήση.

Ἐπιµείναµε στήν διερεύνηση τῆς φω­το­γρα­φή­σε­ως τῆς ἐπιστολῆς για­τί θεωροῦµε ὅτι ἡ φω­τογράφησή της ἔγι­νε ὄχι ἁπλῶς γιά νά κρα­τή­ση κάποιος ἕνα ἐν­θύ­µι­ο χειρογράφου τοῦ ἁγίου, ἀλλά γιατί τό περιεχόµενο τῆς ἐπι­στο­λῆς καταδεικνύει µέ ἰδιαίτερα ἐµφαντικό τρό­πο τήν ἄκακη ἁγία ψυχή του.

Γράφει στόν Μη­τρο­πολίτη Ἀθηνῶν Γερµανόν Καλλιγᾶ νά µεσο­λα­βή­ση στόν Πατριάρχη Ἀλε­ξαν­δρείας Σωφρόνιο –δη­λα­δή στόν πνευ­µατικό δήµιό του(!)– νά τόν προσκαλέση στήν Ἀλε­ξάν­δρεια, ὄχι γιά νά ἀποκατασταθῆ στό ἀξίωµα πού εἶχε στό Πα­τρι­αρχεῖο ἀλλά γιά νά βρίσκεται µέσα στήν πλούσια Πατριαρχική Βιβλιοθήκη καί νά ἔχη τήν δυνατότητα νά ὁλοκληρώση τά ψυχωφελῆ συγγράµµατά του!

Συναντᾶται, ἄραγε, σέ πολλούς –ἀπό ἐκείνους πού ἔχουν φήµη πνευµατικοῦ ἀνθρώπου– αὐτή ἡ ψυχική λεπτότητα; Εἶναι, ἄραγε, κάτι συνηθισµένο τό νά φερόµεθα µέ εὐ­­γέ­νεια, µέ σεβασµό καί ἀγάπη στούς πρός ἐµᾶς «ἐχθραίνοντας µα­ταίως» καί, πολύ περισσότερο, πρός ἐκείνους πού µᾶς ἀδικοῦν µέ­χρι ἐξοντώσεώς µας; 

Ὄχι βέβαια! Καί ὅµως! Εἴµαστε πολύ πρόθυµοι νά πα­ραλ­λη­λίζουµε µέ τόν ἅ­γιο Νεκτάριο πρόσωπα πού κατά καιρούς ἀδικήθηκαν κατάφωρα, κρί­νοντες ἐπιφανειακά καί χωρίς νά λαµβάνουµε ὑπ’ ὄψιν οὔτε τό ἄν ἔ­δω­σαν ἀφορµή µέ τήν συµπεριφορά τους πρίν ἀδικηθοῦν, οὔτε τό πῶς ἀντιδροῦν τά ἀδικηθέντα πρόσωπα ἔναντι τῶν “σταυρωτῶν” τους.

Καί νά σκεφθοῦµε ὅτι ὁ ἅγιος Νεκτάριος ἔδειξε αὐτή τήν χριστο­µί­µητη συµπεριφορά καί ἀπέδωσε τόση µεγάλη τιµή καί σεβασµό πρός ἕνα Πατριάρχη–Ἡρώδη, καί ὅτι ἡ ἀδικία πού ὑπέστη, χωρίς νά δώση τήν παραµικρή ἀφορµή, δέν ἔγινε σέ ἕναν ἁπλῶς εὐσεβῆ κληρικό ἀλλά ἔγινε σέ ἕναν ὄντως ἄµεµπτον ἅγιον!

Γιά νά µήν ἁγιολογοῦµε, λοιπόν, φανταστικά, χαρακτηρίζοντες ὡς ἀποδείξεις ἁγιότητος τίς θλίψεις καί τίς ἀδικίες πού µᾶς συµβαίνουν, ἐνῶ αὐτά τά ἐπιτρέπει ὁ Θεός γιά νά ἐξοφλοῦµε ἁµαρτήµατα, εἶναι ὠφέλιµο νά σκύψουµε περισσότερο στόν ἐσωτερικό κόσµο τῶν ἁγίων µας, ἱκετεύοντές τους νά µᾶς τόν ἀποκαλύπτουν. 

Ἔτσι µόνο θά µε­τα­­τεθοῦν τά ἀξιολογικά µας κριτήρια ἀπό τά ἐξωτερικά γεγονό­τα καί συµβάντα καί θά στραφοῦµε στήν ἀναζήτηση τοῦ «κρυπτοῦ τῆς καρδίας ἀνθρώπου». Τότε θά βεβαιωθοῦµε ὅτι δέν ἁγιάζει ὁ ἄνθρωπος µέ τίς ἀδικίες πού ὑφίσταται, ἀλλ’ ὅτι κυρίως, ἀπό τόν τρόπο ἀντι­µετωπίσεως τῶν ἀδικιῶν, φανερώνεται περίτρανα τό ποιός εἶναι ὄντως ἅγιος!

Ὅπως εἴπαµε καί στήν ἀρχή, ἡ παρουσιαζοµένη ἐπιστολή τοῦ ἁγίου Νεκταρίου µᾶς προσφέρει καί ἄλλες πολύτιµες πληροφορίες πού µᾶς βοηθοῦν νά ἐννοήσουµε καί ἄλλες πτυχές τῆς ἁγίας µορ­φῆς του, νά συµπληρώσουµε τά ἱστορικά στοιχεῖα τῆς ζωῆς του, νά προσεγγίσουµε τόν τρόπο τῆς συγγραφικῆς του ἐργασίας, νά γνωρίσουµε ἀρκετά συγγράµµατά του πού ἀκόµη δέν ἔχουν δεῖ τό φῶς τῆς δηµοσιότητος καί νά τά ἀναζητήσουµε καί πέραν τοῦ Ἀρχείου τῆς Ἱ. Μονῆς του, ὅπως ἡ Ἐφηµερίδα «Τηλέγραφος» τῆς Ἀλε­ξαν­δρείας, ἡ ὁποία δέν µνηµονεύεται ἀπό κανέναν βιογράφο τοῦ ἁγίου µας.

Ἡ «χριστιανική Ἑορτολογία», πού ἀναφέρεται στήν ἐπιστολή, ἔργο τοῦ ἁγίου πού ἄρχισε νά τό συγγράφη ἀπό τά φοιτητικά του χρόνια, εἶχε δηµοσιευθεῖ ἀπό τόν ἴδιο στόν «Τηλέγραφον» τῆς Ἀλε­ξανδρείας ἀλλά µέχρι σήµερα στό σύνολό της εἶναι ἀνέκδοτη, ἀφοῦ, ὅπως σηµειώνει ὁ ἅγιος, «τό πλεῖστον μέρος» τοῦ ἔργου «αὐτοῦ ἐδημοσίευσα ὡς πραγματείας» καί ὄχι ὁλόκληρό τό ἔργο.

Ὁ ἐρευνητής κ. Σ. Δηµητρακόπουλος µᾶς γνωστοποιεῖ στή σε­λί­δα 288 τοῦ δικοῦ του βιβλίου γιά τόν ἅγιο, ὅτι πρόκειται νά συµ­πε­ριληφθῆ καί ἡ «χριστιανική Ἑορτολογία» στήν ἔκδοση τῶν Ἁπάντων τοῦ ἁγίου ἀπό τήν Ἱ. Μ. Αἰγίνης. Ὅµως, ὁ ἅγιος Νεκτάριος γράφει στήν ἐπιστολή του ὅτι τό ἑνιαῖο σύγγραµµα πού σχεδίαζε δέν ἦταν µόνο µιά «χριστιανική Ἑορτολογία» ἀλλά «καί Ἀρχαι­ο­λο­­γία διδακτικωτάτη».

Πρόκειται, ἄραγε γιά δύο ἔργα ἤ γιά δύο ἑνό­τητες τοῦ αὐτοῦ ἔργου; Τό κείµενο πού µνηµονεύεται ἀπό τόν κ. Δη­µη­τρα­κόπουλον ὡς «Ἑορτολογία» δέν διευκρινίζει ἄν περιλαµβάνη καί τήν «Ἀρχαιολογία». Ἐµεῖς δέν γνωρίζουµε, γιατί δέν ἔχουµε συγκρίνει τό χειρόγραφο τοῦ ἁγίου πού βρίσκεται στή Μονή τῆς Αἰ­γί­νης.

Ὡστόσο ἡ µαρτυρία τῆς Ἐπιστολῆς παραµένει πολύτιµη, γιατί µᾶς πληροφορεῖ περί τῆς ἱστορικῆς διαδροµῆς τῆς συγγραφῆς τοῦ ἔργου καί, τό κυριότερο: ὅτι ἕνα ἔργο, σχεδόν ὁλοκληρωµένο ἀπό τά φοιτητικά χρόνια τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, παραµένει ἀκόµη στό σύνολό του ἀδηµοσίευτο!

Ἐπίσης, δέν γνωρίζω ἄν ἔχη συµ­­πε­­­­ρι­­λη­φθεῖ στήν «Λειτουργική» τοῦ ἁγίου, αὐτό πού σχεδίαζε τότε ὁ ἅγιος, γιατί καί αὐ­τή, παρ’ ὅτι ἀπό τό 1893 ἦταν ἕτοι­µη, παρα­µένει ἀκόµη ἀ­νέ­κδοτη: «Ἐ­πει­δή δέ εὑ­ρί­σκονται καί δι­ά­φο­ρα ἀντίγραφα τῆς Λει­τουρ­γίας τοῦ Ἀδελ­φοθέου ἀντέ­γραψα καί ταῦ­­τα ὅπως ποιήσω μίαν ἔκδο­σιν, τήν τελειωτέραν, εἰς ἥν θά προ­τά­ξω καί τινα περί τῆς ἱστορίας τῶν Λειτουργιῶν. Καί τήν ἐργα­­σί­αν ταύτην ἔχω ἡμι­­­τε­­λῆ».

Τέλος, ὁλο­κληρώ­νον­τας τόν σύντοµο σχολιασµό τῆς Ἐπιστολῆς τοῦ ἁ­γίου Νεκταρίου, πρέπει νά προ­σ­θέ­σω ὅτι ἡ ἐπιστολή δί­δει ἀπάντηση καί σέ µιά ἀπο­ρία πού οἱ βιογράφοι τοῦ ἁγίου διατύπωναν, µή γνω­ρί­ζοντες τήν ἐπιστολή πού παρουσιάζουµε ἀλλά µό­νο µιά ἐπιστολή πού ἔστει­λε ὁ ἴδιος ὁ ἅγιος στόν Πατριάρχη Σωφρόνιο ζη­­τῶν­­τας του µέ αὐτήν νά τοῦ ἐπιτρέψη νά µετα­­βῆ στήν Ἀλεξάνδρεια, γιά νά µε­λετᾶ καί νά συγγράφη στήν Πα­τρι­αρχική Βιβλιοθήκη.

Ἡ ἀπορία πού διε­τύ­πω­σε στό βιβλίο του ὁ ἐρευνητής κ. Σ. Δηµη­τρα­κό­πουλος, ἦταν: «Δέν γνωρίζουµε τί ἀπάντησε ὁ Σωφρό­νιος...» (ὅ.ἀ. σελ. 106). Οἱ ἡµεροµηνίες τῶν δύο ἐπιστολῶν τοῦ ἁγίου, µᾶς δίνουν τήν ἀπάντηση: Ἡ ἐπιστολή πού φέραµε στό φῶς, µέ τήν ὁποία ὁ ἅγιος Νεκτάριος παρακαλεῖ τόν Μητροπολίτη Ἀθηνῶν Γερµανό νά µεσολαβήση στόν Σωφρόνιο γιά νά τοῦ ἐπιτρέψη τήν διαµονή στήν Ἀλεξάνδρεια γιά νά µελετᾶ στήν Πατριαρχική Βιβλιοθήκη ἔχει ἡµεροµηνία 1ηὈκτωβρίου 1893. Ἡ µέχρι σήµερα γνωστή ἐπιστολή τοῦ ἰδίου τοῦ ἁγίου Νεκταρίου πρός τόν Πατριάρχη Σωφρόνιο µέ τό ἴδιο αἴτηµα (βλ. Σ. Δηµητρακόπουλος, σελ. 106) ἔχει ἡµεροµηνία 11 Νοεµβρίου 1893.

Συγκρίνοντας τίς ἡµεροµηνίες καί τό περιεχόµενο τῶν δύο ἐ­πι­στολῶν φαίνεται πώς, κατά µία ἐκδοχή, ὁ Σωφρόνιος δέν ἀντα­­πο­κρίθηκε στό αἴ­τη­µα τοῦ Μητροπολίτου Γερµανοῦ καί ἔτσι ἀναγ­κάσθηκε ὁ ἅγιος Νεκτάριος µετά ἀπό ἕνα µῆνα καί ἕνδεκα ἡµέρες νά ἀπευθύνη τό αἴτηµά του ὁ ἴδιος στόν Πατριάρχη Σωφρόνιο. 

Ἤ, ὑπάρχει καί δεύτερη ἐκδοχή, δέν θέλησε ὁ Μητροπολίτης Γερµανός νά µεσο­λα­βήση, γιά νά µή θεωρηθῆ ἀπό τόν καχύποπτο Σωφρόνιο ὅτι ὑπο­νο­µεύει τό Πατριαρχεῖο Ἀλεξανδρείας (γνωρίζοντας ἀπό πολύ κοντά τήν καχυποψία τοῦ Σωφρονίου), µέ τό νά ζητῆ τήν ἐπάνοδο τοῦ Μητροπολίτου Πενταπόλεως στήν Ἀλεξάνδρεια, δῆθεν γιά νά µελετᾶ στήν Πατριαρχική Βιβλιοθήκη, ἐνῶ στήν πράξη θά ὑπέσκαπτε τόν Σωφρόνιο!

Ἡ διαπιστωµένη καχυποψία τοῦ Πατριάρχου Σωφρονίου, ἡ ὁποία ξεπερνοῦσε τά ὅρια τῆς ἀνασφαλείας καί ἄγγιζε τήν πα­νουρ­γία, ἀφοῦ δέν ἐλαττώθηκε οὔτε µπροστά στήν ἁγιογραφική ἀκακία καί θεϊκή νηπιότητα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, σέ συνδυασµό µέ τό σύντοµο χρονικό διάστηµα πού ἀπέχουν οἱ δύο ἐπιστολές, µᾶς ὠθεῖ νά ταχθοῦµε ὑπέρ τῆς δευτέρας ἐκδοχῆς.

πρωτ. Βασίλειος Ε. Βολουδάκης

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀριθμ. Τεύχους 135

Νοέμβριος 2013 - Ἔτος 12ον

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.

Ὁσίως ἐβίωσας, ὡς Ἱεράρχης σοφός, δοξάσας τὸν Κύριον, δι' ἐναρέτου ζωῆς, Νεκτάριε Ὅσιε. Ὅθεν του Παρακλήτου, δοξασθεὶς τῇ δυνάμει, δαίμονας ἀπελαύνεις, καὶ νοσοῦντας ἰᾶσαι, τους πιστῶς προσιόντας, τοῖς θείοις λειψάνοις σου.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)

Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Σηλυβρίας τὸν γόνον καὶ Αἰγίνης τὸν ἔφορον, τὸν ἐσχάτοις χρόνοις φανέντα ἀρετῆς φίλον γνήσιον, Νεκτάριον τιμήσωμεν πιστοί, ὡς ἔνθεον θεράποντα Χριστοῦ, ἀναβλύζει γὰρ ἰάσεις παντοδαπὰς τοῖς εὐλαβῶς κραυγάζουσι. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ θαυματώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.

Κοντάκιον

Ἦχος πλ. δ’. Τῇ Ὑπερμάχῳ.

Ὀρθοδοξίας τὸν ἀστέρα τὸν νεόφωτον, καὶ Ἐκκλησίας τὸ νεόδμητον προτείχισμα Ἀνυμνήσωμεν καρδίας ἐν εὐφροσύνῃ. Δοξασθεὶς γὰρ ἐνεργείᾳ τῇ τοῦ Πνεύματος. Ἰαμάτων ἀναβλύζει χάριν ἄφθονον τοῖς κραυγάζουσι· χαίροις Πάτερ Νεκτάριε.

Κάθισμα

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Ἀρετῆς διανύσας τὸν δρόμον Ὅσιε, θεοπρεπῶς μετετέθης πρὸς τὴν ἀγήρω ζωήν, καὶ ἁγίων κοινωνὸς ὤφθης Νεκτάριε, μεθ' ὧν πρέσβευε ἀεί, τῷ Παντάνακτι Χριστῷ, δοθῆναι πταισμάτων λύσιν, καὶ ψυχικὴν σωτηρίαν, τοῖς ἑορτάζουσι τὴν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λόγον.

Ὀρθοδόξων δογμάτων ἑρμηνευτής, διδαχῶν θεοφθόγγων ὑφηγητής, δεικνύμενος Ὅσιε, Ἱεράρχης ὡς ἔνθεος, τῶν εὐσεβῶν ῥυθμίζεις, ἐνθέως τὸ φρόνημα, πρὸς θεϊκὴν ἀγάπην, καὶ τρίβον σωτήριον. Ὅθεν ἐν Αἰγίνῃ, θεοφρόνως ἐγείρεις, Μονὴν σεπτὴν Ὅσιε, εἰς ψυχῶν περιποίησιν, Θεοφόρε Νεκτάριε· ἐν ᾗ Μοναζουσῶν ἡ πληθύς, τὰ σεπτά σου προσκυνοῦσα λείψανα, εὐλαβῶς ἑορτάζει, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.

Τὴν καθαρότητα, τῆς πολιτείας σου, καὶ τὴν εὐθύτητα, Πάτερ τῶν τρόπων σου, ὡς προσφορὰν πνευματικήν, δεξάμενος ὁ Δεσπότης, ἰαμάτων κρήνην σε, ἐν Αἰγίνῃ ἀνέδειξε, τοῖς πιστῶς προστρέχουσι, τοῖς ἁγίοις λειψάνοις σου, τοῖς νέμουσιν ὀσμὴν οὐρανίαν, πᾶσι καὶ θείαν εὐωδίαν.

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος α’. Τὸν ταφον σου Σωτὴρ.

Ὡς ἥλιος λαμπρός, ἐν ἐσχάτοις τοῖς χρόνοις, ἀνέτειλας ἡμῖν, τῇ ὁσίᾳ ζωῇ σου, Νεκτάριε Ὅσιε, καὶ πρὸς δόξαν καὶ αἴνεσιν, πάντας ἤγειρας, Χριστοῦ τοῦ πάντων Δεσπότου, τοῦ σὲ δείξαντος, δεδοξασμένον σε Πάτερ, θαυμάτων δυνάμεσι.

Ὁ Οἶκος

Ἄνθρωπος οὐρανόφρων, ἀνεδείχθης ἐν κόσμῳ, Νεκτάριε Χριστοῦ Ἱεράρχα· ζωὴν γὰρ ὁσίαν διελθών, ἀκέραιος ὅσιος καὶ θεόληπτος, ἐν πᾶσιν ἐχρημάτισας· ἐντεῦθεν παρ' ἡμῶν ἀκούεις.

Χαῖρε δι' οὗ οἱ πιστοὶ ὑψοῦνται,

χαῖρε δι' οὗ ἐχθροὶ θαμβοῦνται.

Χαῖρε τῶν Ὁσίων Πατέρων ἐφάμιλλος,

χαῖρε Ὀρθοδόξων ὁ θεῖος διδάσκαλος.

Χαῖρε οἶκος ἁγιώτατος ἐνεργείας θεϊκῆς,

χαῖρε βίβλος θεοτύπωτος πολιτείας τῆς καινῆς.

Χαῖρε ὅτι ἀρτίως ἡμιλλήθης Ἁγίοις,

χαῖρε ὅτι ἐμφρόνως ἐχωρίσθης τῆς ὕλης.

Χαῖρε λαμπρὸν τῆς Πίστεως τρόπαιον,

χαῖρε σεπτὸν τῆς χάριτος ὄργανον.

Χαῖρε δι' οὗ Ἐκκλησία χορεύει,

χαῖρε δι' οὗ νῆσος Αἴγινα χαίρει.

Χαίροις Πάτερ Νεκτάριε.

"Κατεβάστε" στον υπολογιστή σας, 

σε μορφή pdf:

- ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟΣ ΚΑΝΩΝ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ

Ποίηµα Γερασίµου Μοναχοῦ Μικραγιαννανίτου. 

- Προσευχητάρι Αγίου Νεκταρίου

Οπτικοακουστικό Υλικό

Ακούστε το απολυτίκιο! 

Εγκώμια Αγίου Νεκταρίου 09/11/2007 

Θαύμα Αγίου Νεκταρίου 

Φωτογραφικό οδοιπορικό στο

προσκύνημα του Αγίου Νεκταρίου

Καμαρίζας Λαύριο Αττικής

Ακούστε το απολυτίκιο!

Ακούστε το απολυτίκιο!

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου - Εικόνα από το Aγιογραφείο της Μονής Βατοπαιδίου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου - Αγγελική Τσέλιου© (diaxeirosaggelikistseliou. blogspot.com)

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου - Ησυχαστήριο «Παναγία των Βρυούλων»

Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου - Julia Hayes© (www.ikonographics.net)

Ντοκουμέντο από την ανακήρυξη 

του Αγ Νεκταρίου 5 11 1961

πηγή

Ελληνική ταινία: 

"Ο Άγιος Νεκτάριος ο προστάτης των φτωχών"

εδώ

πηγές
πηγή-saint.gr
πηγή-eortologio.gr
πηγή-prosdokian
πηγή-sophia-siglitiki


ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟ, ΕΔΩ:
-http://www.agios-nektarios.gr/
-http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9D%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%91%CE%B9%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%82
-http://agathan.wordpress.com/2013/10/12/%CE%BF-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF-%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%AD%CE%B1%CF%82-%CE%B4%CE%B5/
-http://agiosnektarios.com/St%20Nektarios%20-%20Final%20-%20Original.pdf
-http://www.synodinresistance.org/Theology_el/3d5036AgNektariosEpembainei.pdf
-http://www.synodinresistance.org/Theology_el/3d5018AgNektariosThayma.pdf
-http://www.imodigitrias.gr/Arthra/Aytoktonia_v1.pdf
-http://ihtys.narod.ru/prosell.pdf
-http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/identity/xondropoulos_agios.pdf
-http://radiofloga.blogspot.gr/2011/11/blog-post_6593.html
-https://oparadeisos.wordpress.com/category/9-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%83-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%83-%CE%B1%CE%B9%CE%B3%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%83/
-http://agiosnektariosaiginis.blogspot.gr/
-http://www.agiosgeorgios-kypselis.gr/synaksagnektariou.pdf
-http://dimitriosmamoglou.blogspot.gr/
-http://egolpio.wordpress.com/2011/09/02/agios_nektarios-3/
-http://www.egolpion.com/agnektarios_saronikos.el.aspx
-http://www.egolpion.com/thavmata_tou_agiou.el.aspx
-http://www.matia.gr/7/72/7203/7203_1_3.html
-http://imga.gr/enories/ag_nektarios_thaumata.html
-http://vaggelis-godknowseverything.blogspot.gr/2007/05/blog-post_24.html
-http://agioritikesmnimes.blogspot.gr/2013/11/3822.html
-http://www.impantokratoros.gr/9D6EF688.el.aspx
-http://www.egolpion.com/st_nektarios.el.aspx
-http://www.egolpion.com/agios_aiwna.el.aspx
-http://www.egolpion.com/ag_nektarios_papismos.el.aspx
-http://www.egolpion.com/oloklhrwsh_monaxismo.el.aspx
-http://www.orthodoxfathers.com/saint/Agios-Nektarios-thaymatoyrgos
-http://prosdokian.blogspot.gr/2013/11/blog-post_9.html
-http://www.agioritikovima.gr/eipan/32145-monachos-m%CE%BFuis
-http://www.aganargyroi.gr/index.php/2011-07-02-05-10-51/347-2011-09-02-18-36-59.html
-http://www.paterikiorthodoxia.com/2013/11/o-agios-nektarios-kai-i-elliniki-filosofia.html
-http://www.paterikiorthodoxia.com/2013/11/agios-nektarios-ei-eme-edioxan-kai-imas-dioxousin.html
-http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/nektarios_christol_2.html
-http://nefthalim.blogspot.gr/2013/11/blog-post_3970.html
-http://neotita.gr/%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83/
-http://blogs.sch.gr/kantonopou/2013/11/08/%CE%BF-%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%83-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%83-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%83-%CF%80%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BB/
-http://www.xfd.gr/%CE%B5%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%BF/%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%82/%CE%BD%CE%BF%CE%AD%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82/%CE%BF-%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CF%89%CF%82-%CE%B4%CE%AC%CF%83%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%82-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BD%CE%AD%CF%89%CE%BD
-http://www.egolpion.com/a_oikoumenikh_sunodos.el.aspx
-http://www.orthodoxia-net.gr/2013/09/blog-post_2812.html
-http://aktines.blogspot.gr/2013/11/blog-post_5092.html
-http://users.otenet.gr/~mystakid/par_ag_nek.htm
-http://o-nekros.blogspot.gr/2011/11/blog-post_3385.html
-http://hellasorthodoxy-kmyst.blogspot.gr/2013/10/blog-post_29.html
-http://hellasorthodoxy-kmyst.blogspot.gr/2013/10/1940.html
-http://www.neakriti.gr/?page=newsdetail&DocID=1087181&srv=94
-http://orthodoxigynaika.blogspot.gr/2013/11/blog-post_8.html