Η γενετική ιστορία των κατοίκων της Ελλάδας

Ένα ενδιαφέρον άρθρο του Ομότιμου Καθηγητή Γενετικής του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, κ. Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη με τίτλο «Η γενετική ιστορία των κατοίκων της Ελλάδας». Ήταν κάποτε από τους καθηγητές μου στο Πανεπιστήμιο, αξιόλογος και ευγενής άνθρωπος και πολύ καλός επιστήμονας.

Αντιγράφω το άρθρο από το Economist.gr:

Ο σύγχρονος άνθρωπος εμφανίστηκε στον ελλαδικό χώρο πριν από 46.000 έως 59.000 χρόνια. Οι πρώτοι άνδρες που έφθασαν στην Ελλάδα από την Εγγύς Ανατολή είχαν γενετική ταυτότητα με γενεαλογικές γραμμές R και IJ, ενώ τόσο οι άνδρες, όσο και οι γυναίκες ήταν απόγονοι γυναικών με τη μιτοχονδριακή γενεαλογική γραμμή U, της Ούρσουλας, και τη γενεαλογική γραμμή Η, της Ελένης. ΄Ενας από τους αρχαιότερους γενεαλογικούς υποκλάδους της Ούρσουλας είναι ο υποκλάδος U5, της Ουρανίας που έζησε κοντά στους Δελφούς. ΄

Έπειτα, απόγονοι της Ουρανίας και της Ελένης εξαπλώθηκαν από την Ελλάδα στην υπόλοιπη Ευρώπη τη μέση Παλαιολιθική εποχή.

Κατά την τελευταία περίοδο παγετώνων, όταν άρχισαν να λειώνουν οι πάγοι, άνδρες απόγονοι/φορείς των γενεαλογικών γραμμών της απλοομάδας Ι εξαπλώθηκαν από την Ελλάδα στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη. Η Ευρώπη επανααποικίστηκε επίσης από απογόνους γυναικών με μιτοχονδριακές απλοομάδες της Ουρανίας, της Ελένης, της Ουλρίκης, της Κατρίν, της Βέλντας, της Ουάντας και της Ξένιας.

Τρεις γενεαλογικές γραμμές σηματοδοτούν τη γενετική σύσταση των πρώιμων γεωργών που έφθασαν τη Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα από την Εγγύς Ανατολή. Μοιράστηκαν τις γνώσεις τους με τους ντόπιους μεσολιθικούς κατοίκους και οι εντόπιοι τροφοσυλλέκτες υιοθέτησαν, την 7η - 9η χιλιετία π.Χ., την καινοτόμο παραγωγική γεωργία και την κτηνοτροφία. 

Έπειτα, ο ελλαδικός γεωγραφικός χώρος αποτέλεσε κέντρο μετανάστευσης πληθυσμιακών ομάδων προς την υπόλοιπη Ευρώπη, που σηματοδοτείται κυρίως από τη γενεαλογική γραμμή E-V13.

Τη χρονική περίοδο 1100/1000 π.Χ., ξεκινάει η αποικιακή δραστηριότητα των Ελληνικών πόλεων στις ακτές της Μεσογείου και της Μαύρης θάλασσας. Τα στοιχεία της ανάλυσης του DNA δείχνουν πως οι αρχαίοι ΄Ελληνες μετέφεραν, αυτήν την περίοδο, το DNA τους και κατ’ επέκταση τον πολιτισμό τους σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου. 

Η γενετική συμβολή των Ελλήνων στη γενετική σύσταση των σημερινών κατοίκων της Σικελίας και της Νότιας Ιταλίας ανέρχεται στο 37,3% και 10% περίπου των ανδρών, αντίστοιχα. 

 Παρόμοια, η Ελληνική DNA συμβολή είναι τουλάχιστον 10% στους κατοίκους της Νότιας Γαλλίας. Αυτό σημαίνει ότι η DNA υπογραφή των Ελλήνων παρουσιάζει αντοχή στον χρόνο και αντικατοπτρίζει την εξάπλωση των Ελλήνων την προϊστορική περίοδο στην Ευρασία και θα μπορούσε να υποστηρίξει, μάλλον και τη συνέχεια των Ελλήνων στον γεωγραφικό χώρο και στον χρόνο.

Τα γενετικά στοιχεία δείχνουν ότι:
Οι κλασικοί γενετικοί πολυμορφισμοί, δεν αποκάλυψαν ετερογένεια στη γενετική σύσταση των κατοίκων της Ηπειρωτικής Ελλάδας (Stamatoyannopoulos et al. 1975). Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαίωσε η ερευνητική ομάδα του Τμήματος Βιολογίας του Α.Π.Θ. χρησιμοποιώντας διάφορους γενετικούς δείκτες.

Ο συνθετικός γενετικός χάρτης των σημερινών πληθυσμών της Ευρασίας αποτελεί μια εντυπωσιακή απόδειξη της γενετικής υπογραφής των αρχαίων Ελλήνων (1000 – 500 π.Χ.) στον Ευρασιατικό χώρο.

Oι Έλληνες ομαδοποιούνται γενετικά με Ευρωπαϊκούς λαούς.
Οι ΄Ελληνες μοιάζουν γενετικά πιο στενά με τους Ιταλούς. Οι Τούρκοι, Βούλγαροι, Σλάβοι της π.Γ.Δ.Μ. και Αλβανοί διαφέρουν στη γενετική τους σύσταση από τους Έλληνες. Επιπρόσθετα, τα γενετικά δεδομένα απορρίπτουν ως εσφαλμένη τη θεωρία του Φαλμεράυερ περί της καταγωγής των Ελλήνων.

Η πλειονότητα των Ελλήνων, είναι απόγονοι 5 κυρίως ανδρών που χαρακτηρίζονταν από τις γενεαλογικές γραμμές Ι, R, J, E και G, και σπανιότερα ανδρών που χαρακτηρίζονταν από άλλες γραμμές, π.χ. H, K2 και T του χρωμοσώματος Υ. 

Παρόμοια, οι περισσότεροι ΄Ελληνες είναι απόγονοι κυρίως 9 γυναικών που ήταν φορείς των γενεαλογικών γραμμών του μητρικά κληρονομούμενου μιτοχονδριακού DNA, δηλ. της: Ελένης, Βέλντας, Ισμήνης, Τάρας, Ούρσουλας, Κατρίν, Ναόμης, Ξένιας και Ουάντας.

Oι περισσότεροι ΄Ελληνες έλκουν την καταγωγή τους από παλαιολιθικούς/μεσολιθικούς κυνηγό-τροφοσυλλέκτες που έζησαν στην περιοχή πριν από την έναρξη της Νεολιθικής εποχής και την εμφάνιση της αγροκαλλιέργειας.

Η ανάλυση του DNA από λείψανα της Νεολιθικής εποχής της Ισπανίας, αλλά και της Βόρειας Ευρώπης έδειξε ότι η γεωργία έφθασε στις περιοχές αυτές με μετακίνηση απογόνων αγροτών που είχαν ως κοιτίδα τους την Ελλάδα.

Επίσης για το ίδιο θέμα, βρήκα και μία ομιλία – εισήγηση του κ. Τριανταφυλλίδη, την οποία μπορείτε να δείτε, εδώ.

πηγή