«Ἕλληνες ἀεί παῖδες ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν» (Πλάτων, Τίμαιος, 22b).


"Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην· οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης,
ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. 24. Ταύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες
οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν,
αὐτόχθονες ὄντες καὶ τῶν ὀνομάτων τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ τοὺς οἰκειοτάτους τὴν πόλιν ἔχοντες προσειπεῖν".
(Ἰσοκράτης, Πανηγυρικός, στίχοι 23-24).

Τα άρθρα που φιλοξενούνται στον παρόντα ιστότοπο και προέρχονται απο άλλες πηγές, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνον τις απόψεις των συγγραφέων τους.

Καθίσταται σαφές ότι η δημοσίευση ανάρτησης, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά αποδοχή των απόψεων του συγγραφέως.


ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ, ΑΦΗΝΕΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟ-ΑΝΑΡΤΗΣΗ (΄κλίκ΄ στο "Δεν υπάρχουν σχόλια"). ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2013

Περί της Σκοτεινής Ύλης του Σύμπαντος (με βιβλιογραφία - links)


Επιμέλεια - έρευνα: Δρ Δημήτρης Περδετζόγλου



Καθώς η φύση της σκοτεινής ύλης παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης επιστήμης, αυτή τη στιγμή λαμβάνουν χώρα ένα μεγάλο πλήθος από διαφορετικά πειράματα σε όλο το πλανήτη, αλλά και στο διάστημα, με σκοπό την ανίχνευση των λεγόμενων «σκοτεινών σωματιδίων».

Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης
δεν έχει επιβεβαιωθεί με άμεσο εντοπισμό κάποιου σωματιδίου, ωστόσο βασίζεται κυρίως σε αστρονομικές παρατηρήσεις. 

Σύμφωνα με την άποψη της πλειοψηφίας των επιστημόνων, το Σύμπαν που αντιλαμβανόμαστε αποτελεί μονάχα το 4% του τι πραγματικά υπάρχει εκεί έξω. 

Το υπόλοιπο 23% αντιστοιχεί στη σκοτεινή ύλη, η οποία δεν αλληλεπιδρά με την ύλη που γνωρίζουμε, ενώ το υπόλοιπο 73% είναι μια μορφή ενέργειας που ευθύνεται για την επιταχυνόμενη διαστολή του Σύμπαντος, της οποίας την προέλευση επίσης δε γνωρίζουμε και για αυτό την αποκαλούμε και αυτή σκοτεινή.



Νωρίτερα αυτό το χρόνο υπήρξαν ενδείξεις πως ίσως τα σκοτεινά σωματίδια να έχουν ελαφρύτερη μάζα από αυτή που πιστεύαμε. Οι εικασίες για τη μάζα των σωματιδίων που απαρτίζουν τη σκοτεινή ύλη σχετίζεται κυρίως με τη θεωρία της υπερσυμμετρίας, η οποία αντιστοιχεί σε κάθε γνωστό σωματίδιο ένα άλλο υπερ-εταίρο. 

Τα υπερσωματίδια αυτά είναι από τους πιο πιθανούς υποψήφιους για τη σκοτεινή ύλη και συνήθως αποκαλούνται βαριά, εξαιτίας της σχετικά μεγάλης μάζας τους. Ωστόσο ίσως υπάρχουν και άλλες εκδοχές για την προέλευση της σκοτεινής ύλης που δε σχετίζονται με την υπερσυμμετρία, το οποίο να επιτρέπει στα σωματίδια αυτά να είναι αντίστοιχα με τα κοινά σωματίδια. 

«Δε γνωρίζουμε, θα μπορούσε να υπάρχει και ελαφριά και βαριά σκοτεινή ύλη», λέει ο φυσικός Dan Bauer, υπεύθυνος του πειράματος CDMS (Cryogenic Dark Matter Search).
Το CDMS II που λαμβάνει χώρα αυτό τον καιρό στο ορυχείο Soudan, στη βόρεια Μινεσότα περιλαμβάνει μια σειρά από ανιχνευτές παγωμένους σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, βαθιά μέσα στο έδαφος ώστε να μην επηρεάζονται από την ακτινοβολία του περιβάλλοντος.

 Τα άτομα που βρίσκονται σε παγωμένους κρυστάλλους στέκονται σχεδόν ακίνητα, κι έτσι είναι πιο εύκολο να ανιχνευθεί πότε διαταράσσονται. Αν ένα σωματίδιο σκοτεινής ύλης χτυπήσει ένα άτομο του ανιχνευτή του CDMS, θα απελευθερωθεί ένα ποσό ενέργειας που θα εντοπισθεί από τις ηλεκτρονικές διατάξεις.

Ωστόσο, όσο πιο ελαφριά είναι τα σωματίδια σκοτεινής ύλης,
τόσο μικρότερη και η διαταραχή, και συνεπώς πιο δύσκολος ο εντοπισμός του σωματιδίου. Για το λόγο αυτό έγιναν κάποιες βελτιώσεις στους ανιχνευτές, και πλέον το CDMSlite είναι εξοπλισμένο με ενισχυτές σήματος, οι οποίοι χρησιμοποιώντας 17 φορές μεγαλύτερη ισχύ είναι ικανοί να ανιχνεύσουν σωματίδια ακόμη και πιο ελαφριά από 6 GeV (συγκριτικά το πρωτόνιο είναι λίγο ελαφρύτερο από 1 GeV), κάνοντάς το CDMS το πιο ευαίσθητο πείραμα στον κόσμο για την ανίχνευση σκοτεινών σωματιδίων.

«Μελετάμε περιοχές που δεν έχουν ελεγχθεί νωρίτερα», λέει ο Jeter Hall, εμπνευστής της πατέντας στο CDMSlite. Ενώ πάντως το CDMS ενδιαφέρεται για την εκδοχή των ελαφριών σκοτεινών σωματιδίων, δεν παύει να κοιτάζει και για βαρύτερα σωματίδια. «Πρέπει να σκεφτούμε όλο το εύρος των δυνατοτήτων, ειδικά εάν σκεφτούμε πόσα λίγα γνωρίζουμε για τις ιδιότητες της σκοτεινής ύλης», εξηγεί ένας ακόμη φυσικός του πειράματος, ο Richard Partridge.

Οι ερευνητές πάντως θα χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία που αναπτύχθηκε για το CDMSlite και στη νέα εκδοχή του πειράματος, σε ένα ορυχείο βάθους 1,6 χιλιομέτρων στο SNOLAB του Καναδά, σπρώχνοντας τα όρια των ανιχνευτών ακόμη παραπέρα. Για την ώρα, οι προσπάθειες για τον απευθείας εντοπισμό σωματιδίων σκοτεινής ύλης εντείνεται.



Νέα απλή θεωρία ίσως εξηγεί τη σκοτεινή ύλη
Σε ένα άρθρο με τίτλο «Ανάπολα Σκοτεινής Ύλης», που δημοσιεύεται στο περιοδικό Physics Letters B, δύο θεωρητικοί φυσικοί του πανεπιστημίου Vanderbilt των ΗΠΑ, ο καθηγητής Robert Scherrer και ο Δρ. Chiu Man Ho προτείνουν μια εναλλακτική θεωρία για την εξήγηση του φαινομένου της σκοτεινής ύλης.

Σύμφωνα με αυτούς, η σκοτεινή ύλη μπορεί να αποτελείται από σωματίδια Μαχοράνα, μια κατηγορία σωματιδίων που έχει προβλεφθεί από τη δεκαετία του ΄30, αλλά δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί.


Σκοτεινή ύλη

Η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης προτάθηκε για πρώτη φορά από τον Ελβετό αστρονόμο Fritz Zwicky το 1933, για να εξηγήσει την ανωμαλία στην περιστροφή των γαλαξιών γύρω από το κέντρο τους, καθώς οι μετρήσεις έδειχναν πως τα αστέρια που ήταν μακριά από το γαλαξιακό κέντρο, είχαν ταχύτητες πολύ μεγαλύτερες από αυτές που μπορούσε να εξηγήσει η ορατή ποσότητα ύλης στον κάθε γαλαξία.
Με τις σημερινές μετρήσεις πιστεύουμε πως η σκοτεινή ύλη αποτελεί σχεδόν το 85% της ύλης στο Σύμπαν, με το υπόλοιπο 15% να αντιστοιχεί στην ορατή ύλη που βλέπουμε γύρω μας. Το όνομα «σκοτεινή» αναφέρεται στο γεγονός πως δεν μπορούμε να την παρατηρήσουμε με τα τηλεσκόπιά μας, και συνεπώς πιστεύουμε πως δεν αλληλεπιδρά με το φώς.

Εικάζουμε λοιπόν την ύπαρξή της με έμμεσο τρόπο, παρατηρώντας τον αντίκτυπο που έχει στην ορατή ύλη. Αστρονομικές παρατηρήσεις έχουν επίσης σχεδόν αποκλείσει το ενδεχόμενο τα σωματίδια σκοτεινής ύλης να φέρουν ηλεκτρικό φορτίο.


Φερμιόνια Μαχοράνα και μαγνητικά ανάπολα
Οι δύο θεωρητικοί φυσικοί, εξετάζουν το ενδεχόμενο τα σωματίδια σκοτεινής ύλης να είναι φερμιόνια Μαχοράνα, μια μυστηριώδης κατηγορία σωματιδίων που ονομάστηκαν έτσι από τον Ιταλό φυσικό Ετόρε Μαχοράνα ο οποίος και τα πρότεινε λίγα χρόνια πριν εξαφανιστεί από προσώπου γης, το 1938, σε μια ιστορία που έχει προκαλέσει τη φαντασία πολλών ερευνητών.

Μια ενδιαφέρουσα ιδιότητα αυτών των σωματιδίων είναι πως ενώ είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, μπορούν να αποκτήσουν τις ηλεκτρομαγνητικές ιδιότητες ενός ανάπολου.

Πρόκειται για ένα είδος μαγνητισμού,
που προβλέφθηκε το 1958 από το σοβιετικό φυσικό Yakov Zel’dovich, και έχει παρατηρηθεί στους πυρήνες βαριών ατομικών στοιχείων όπως ισότοπα του καισίου.

Ενώ σωματίδια με κοινές ηλεκτρικές και μαγνητικές ιδιότητες
αλληλεπιδρούν με ηλεκτρομαγνητικά πεδία ακόμη και όταν είναι ακίνητα, τα σωματίδια που φέρουν ανάπολα πεδία πρέπει να κινούνται, και μάλιστα όσο μεγαλύτερη η ταχύτητά τους, τόσο μεγαλύτερη και η αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Ως αποτέλεσμα, τα ανάπολα σωματίδια
θα ήταν πολύ πιο ενεργά στα πρώιμα στάδια της εξέλιξης του Σύμπαντος, όταν αυτό ήταν ακόμη πολύ θερμό και κινητικό, και λιγότερο ενεργά αργότερα, όταν το Σύμπαν διαστελλόταν και κρύωνε.

Έτσι, τα σωματίδια που προτείνουν οι Ho και Scherrer,
εξαυλώθηκαν κατά κύριο λόγο στις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις στο νεαρό Σύμπαν, και τα υπόλοιπα που απέμειναν από εκείνες τις συγκρούσεις αποτελούν τη σκοτεινή ύλη που βλέπουμε σήμερα. Επειδή η σκοτεινή ύλη κινείται σήμερα με πολύ μικρότερες ταχύτητες, τα σωματίδια αυτά δεν αλληλεπιδρούν πολύ με την υπόλοιπη ύλη, διαφεύγοντας μέχρι σήμερα τον απευθείας εντοπισμό τους.



Οι πρώτες ενδείξεις για τη σκοτεινή ύλη;
Τα πρώτα αποτελέσματα του Αλφα Μαγνητικού Φασματόμετρου που έχει αναλάβει την ανίχνευσή της ανακοινώθηκαν στη Γενεύη

Η σκοτεινή ύλη υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί στο 86% της μάζας του Σύμπαντος, ως τώρα όμως παραμένει ασύλληπτη από 

Οι πρώτες σαφείς ενδείξεις – αλλά όχι απτές αποδείξεις – για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης, της υποθετικής αλλά ως τώρα αόρατης μορφής ύλης που φαίνεται να αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο μέρος της μάζας του Σύμπαντος, παρουσιάστηκαν από διεθνή ομάδα επιστημόνων. Τα στοιχεία έρχονται από το Αλφα Μαγνητικό Φασματόμετρο (Alpha Magnetic Spectrometer – AMS), το «σούπερ» όργανο που έχει εγκατασταθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό με αποστολή την ανίχνευση της κοσμικής ακτινοβολίας για τον εντοπισμό «εξωτικών» μορφών ύλης.

Όπως είχε προαναγγελθεί τον περασμένο Φεβρουάριο, τα πρώτα και πολυαναμενόμενα αποτελέσματα του AMS – το οποίο έχει αποκτήσει επίσης το παρατσούκλι «ο LHC του Διαστήματος» – ανακοινώθηκαν τελικά από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στη Γενεύη.

Η σχετική μελέτη, η οποία θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση «Physical Review Letters», αναφέρει ότι το φασματόμετρο ανίχνευσε στην κοσμική ακτινοβολία εκατομμύρια ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια (τα αντισωμάτια των ηλεκτρονίων) σε μια αναλογία ύλης-αντιύλης η οποία φαίνεται να προκύπτει από τη σύγκρουση – ή εξουδετέρωση – των σωματιδίων της σκοτεινής ύλης, υποδηλώνοντας για πρώτη φορά την ύπαρξή της.

«Πρόκειται για μια ένδειξη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για απόδειξη» τόνισε ο νομπελίστας φυσικός Σάμιουελ Τινγκ, «πατέρας», του AMS και εκπρόσωπος του πειράματος, ο οποίος έκανε τη σχετική ανακοίνωση σε σεμινάριο που πραγματοποιήθηκε στην έδρα του CERN. Αν και τίποτε ως τώρα δεν είναι απολύτως βέβαιο, η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική καθώς, σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί, θα αποτελεί την πρώτη «ματιά» των επιστημόνων σε αυτή την ως τώρα ασύλληπτη μορφή ύλης.



Η μεγαλύτερη καταγραφή
Σύμφωνα με τη θεωρία, αν η μυστηριώδης σκοτεινή ύλη υπάρχει, τα σωματίδιά της συγκρούονται μεταξύ τους καθώς συναντιούνται στο Διάστημα και αλληλοεξουδετερώνονται. Αν αυτό ισχύει, τότε θα πρέπει να διασπώνται σε ίσο αριθμό ηλεκτρονίων και ποζιτρονίων, γεγονός το οποίο θα πρέπει να οδηγεί σε αύξηση του συνολικού αριθμού των ποζιτρονίων της κοσμικής ακτινοβολίας σε σχέση με τα ηλεκτρόνια.

Τα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν
βασίζονται στην καταγραφή από το AMS περίπου 25 δισ. «γεγονότων» μέσα σε ενάμιση χρόνο, εκ των οποίων τα 6,8 εκατομμύρια αντιστοιχούν σε ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται 400.000 ποζιτρόνια με ενέργειες από 0,5 ως 350 γιγαηλεκτρονιοβόλτ (GeV) – ο μεγαλύτερος αριθμός σωματιδίων αντιύλης που έχει καταγραφεί ποτέ στο Διάστημα.



Η αναλογία ποζιτρονίων που καταγράφηκε από το AMS
βρίσκεται σύμφωνα με τους ερευνητές σε απόλυτη συμφωνία με τη θεωρία για την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η αναλογία ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων αυξάνεται ελαφρά στις ενέργειες από 10-250 GeV, ενώ η αύξηση αυτή μειώνεται κατά μια τάξη μεγέθους στις ενέργειες επάνω από 20-250 GeV. Παράλληλα δεν παρατήρησαν κάποια σημαντική μεταβολή με τον χρόνο ενώ είδαν ότι τα σωματίδια δεν φαίνονται να έρχονται από μια συγκεκριμένη κατεύθυνση (όπως θα συνέβαινε αν προέρχονταν από μια μεμονωμένη πηγή, όπως π.χ. κάποιο πάλσαρ).

Όλα τα παραπάνω στοιχεία υποδηλώνουν, όπως τονίζουν οι επιστήμονες, ότι τα ποζιτρόνια που καταγράφηκαν προέρχονται από την εξουδετέρωση της σκοτεινής ύλης. Οι ενδείξεις ωστόσο δεν είναι ακόμη αρκετά σαφείς ώστε να επιτρέπουν να αποκλειστούν άλλες ερμηνείες. Για κάτι τέτοιο θα χρειαστούν περαιτέρω μελέτες, οι ειδικοί όμως είναι αισιόδοξοι ότι σύντομα θα υπάρξουν κάποιες απαντήσεις.

«Με την ακριβέστερη μέτρηση ροής ποζιτρονίων στην κοσμική ακτινοβολία που έχει γίνει ως σήμερα, τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ξεκάθαρα την ισχύ και τις ικανότητες του ανιχνευτή του AMS» υπογράμμισε ο κ. Τινγκ. «Στους επόμενους μήνες το AMS θα μπορέσει να μας δώσει οριστικές απαντήσεις για το αν αυτά τα ποζιτρόνια αποτελούν σήμα της σκοτεινής ύλης ή αν προέρχονται από κάποια άλλη πηγή».


πηγή, Λαλίνα Φαφούτη


Cosmology: Σκοτεινή ύλη, σκοτεινή ενέργεια: 

Οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος;

Οι αστρονόμοι του πανεπιστημίου St Andrews
πιστεύουν ότι μπορούν να “διευκρινίσουν την σκοτεινή πλευρά του σύμπαντος” ρίχνοντας περισσότερο φως σε δύο από τα πιο μυστήρια συστατικά του. Ο Dr Hong Sheng Zhao του Πανεπιστημίου Φυσικής και Αστρονομίας, έχει δείξει ότι η αινιγματική σκοτεινή ύλη και η συμπληρωματική της, σκοτεινή ενέργεια, πιθανότατα συνδέονται πολύ περισσότερο από ότι θεωρούνταν μέχρι τώρα.



Μόνο το 4% του σύμπαντος είναι φτιαγμένο από υλικό που είναι γνωστό – το υπόλοιπο 96% χωρίζεται σε δύο τομείς, την σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια.

Ένας Βρετανός Αστροφυσικός ο Dr Zhao σημειώνει.Η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια μπορεί να είναι οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος. Καθώς οι αστρονόμοι θα κατανοούν όλο και περισσότερο τα περίπλοκα αποτελέσματα της σκοτεινής ενέργειας στους γαλαξίες στο μέλλον, θα λύσουμε ευθύς αμέσως το μυστήριο της σκοτεινής ύλης.”

Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ολόκληρο το σύμπαν και οι γαλαξίες συγκρατούνται μεταξύ τους λόγω της βαρυτικής έλξης που ασκείται από μια τεράστια ποσότητα “αόρατης” ύλης, την οποία πρώτη φορά παρατήρησε ο Ελβετός αστρονόμος Fritz Zwicky το 1933, η οποία είναι ευρέως γνωστή ως σκοτεινή ύλη.

Στο μοντέλο του Dr Zhao, η σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη είναι απλά δύο διαφορετικές εκδηλώσεις του ιδίου πράγματος, το οποίο αυτός καλεί “σκοτεινό ρευστό (dark fluid)”. 


Στην κλίμακα των γαλαξιών, το σκοτεινό αυτό ρευστό συμπεριφέρεται ως ύλη αλλά στην συμπαντική κλίμακα συμπεριφέρεται ως ενέργεια οδηγώντας στην διαστολή του σύμπαντος. Αξίζει να σημειωθεί, πως το μοντέλο του Dr Zhao, σε αντίθεση με άλλα μοντέλα, είναι αρκετά λεπτομερές ώστε να παράγει την αναλογία 3 : 1 σκοτεινής ενέργειας προς σκοτεινή ύλη, η οποία προβλέπεται από τους κοσμολόγους.

Προσπάθειες για την αναζήτηση πολύ μαζικών, σκοτεινής ύλης, σωματιδίων είναι σε εξέλιξη. Ο LHC (Large Hadron Collider) στο CERN είναι ένας επιταχυντής σωματιδίων που μεταξύ άλλων, ενδεχομένως ανιχνεύσει σωματίδια σκοτεινής ύλης.

Σύμφωνα με τον Dr Zhao, οι προσπάθειες αυτές μπορεί να αποβούν άκαρπες. Πιο συγκεκριμένα, η σκοτεινή ύλη μπορεί να “εμφανίζεται” σε εκπληκτικά χαμηλές θερμοκρασίες, τόσο χαμηλές που δεν μπορούν να ερευνηθούν με τον LHC.

Η αναζήτηση σωματιδίων σκοτεινής ύλης έχει μέχρι στιγμής επικεντρωθεί στην έρευνα σωματιδίων υψηλής ενέργειας. Αν η σκοτεινή ύλη λοιπόν είναι ένα δίδυμο φαινόμενο της σκοτεινής ενέργειας, τότε αυτή δεν πρόκειται να εμφανιστεί σε ερευνητικές διατάξεις όπως ο LHC, όμως παρατηρείται συνέχεια από τους αστρονόμους στους γαλαξίες.

Παρόλα αυτά το σύμπαν μπορεί να κενό σωματιδίων σκοτεινής ύλης. Τα ευρήματα του Dr Zhao είναι επίσης συμβατά, με μια ερμηνεία του σκοτεινού συστατικού ως τροποποίηση του νόμου της βαρύτητας, παρά σωματιδίων ενέργειας.

Ο Dr Zhao καταλήγει. Χωρίς να έχει σημασία τι ακριβώς είναι η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια, αυτά είναι δύο φαινόμενα τα οποία πιθανότατα δεν είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους.

πηγή





ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ, ΕΔΩ:

2 σχόλια:

Κυανός Αστέρας είπε...

Πολύ καλό και πολύ ενδιαφέρον θέμα η σκοτεινή ύλη!!! Έχουμε τόσα πολλά ακόμα να μάθουμε για το Σύμπαν... Ευχαριστώ κιόλας που πήρατε υλικό από το ιστολόγιό μου, τα Θαύματα του Σύμπαντος. Μπορείτε να πάρετε κι άλλες πηγές από κει, αρκεί παρακαλώ, όπως και τώρα, να γράφετε τη διεύθυνση.

Δημήτρης Περδετζόγλου είπε...

Σας ευχαριστώ θερμώς, για την ευγένειά σας και το σχόλιό σας. Έρρωσθε.