Κόρδαξ
Αρχαίος φαλλικός οργιαστικός χορός, ο οποίος μνημονεύεται συχνά στις αττικές κωμωδίες. Φαίνεται πως αρχικά τον χόρευαν στην Πελοπόννησο προς τιμήν της Άρτεμης.κόρδαξ, ὁ (Α)
1. είδος χορού τής αρχαίας κωμωδίας που χαρακτηρίστηκε από τους μεταγενεστέρους ως απρεπής και αισχρός («ἀμέλει δυνατὸς καὶ ὀρχεῑσθαι νήφων τὸν κόρδακα», Θεόφρ.)
2. χορός προς τιμήν τής Αρτέμιδος
3. επιδεικτική ασχημοσύνη, απρεπής κίνηση.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ: Αβέβαιης ετυμολ. λ. τής δωρ. διαλ.
Έχουν προταθεί διάφορες συνδέσεις, όπως με τα κράδη, κραδάω, κραδαίνω ή με το αρχ. ινδ. kūrdati «πηδώ», το οποίο όμως ίσως να μην είναι ΙΕ προελεύσεως, πράγμα που δεν αποκλείεται και για το ίδιο το κόρδαξ.
ΠΑΡ. κορδακίζω
αρχ. κορδακικός].
'κλίκ' επάνω στην εικόνα, για μεγέθυνση
Aρχαίος ελληνικός χορός το τσιφτετέλι;
Το τσιφτετέλι είναι αντικρυστός αυτοσχεδιαζόμενος, γυναικείος χορός στα 2/4, διαδεδομένος τόσο στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, όσο και στην Ανατολή.
Οι μελετητές αναφέρουν ως πιθανότερο τόπο προέλευσής του την αρχαία Ελλάδα, καθώς υποστηρίζουν πώς πρόκειται για τον αρχαιοελληνικό χορό του Αριστοφάνη, κόρδακα.
Ο 'Κόρδακας', είναι ένας Αρχαίος Ελληνικός προκλητικός, άσεμνος χορός, της αρχαίας κωμωδίας.
Είναι η παλαιότερη μορφή του τσιφτετελιού και θεωρούνταν χιουμοριστικός ως χυδαίος. Ο Αθήναιος τον βάζει μαζί με την υπορχηματική όρχηση, προσθέτοντας ότι και οι δύο είναι "παιγνιώδεις" (ΙΔ' 630Ε, 28), ενώ λέει: "Ο μεν κόρδαξ παρ' Έλλησι φορτικός", δηλαδή "Ο κόρδακας είναι στους Έλληνες, χυδαίος".
Ο Πολυδεύκης (IV, 99) τον χαρακτηρίζει κωμικό λέγοντας: "Είδη δε ορχημάτων, εμμέλεια τραγική, κόρδακες κωμικοί, σικιννίς σατυρική", ενώ το λεξικό του Σουΐδα, γράφει: "κορδακίζειν· αισχρώς ορχείται. Κόρδαξ γαρ είδος ορχήσεως κωμικής".
Η εκτέλεση του κόρδακα λεγόταν κορδακισμός και κορδάκισμα και χρησιμοποιούνταν με τη σημασία του άσεμνου χορού, ενώ ο χορευτής του κόρδακα ονομάζονταν κορδακιστής.
Είναι εντυπωσιακό ότι ακόμα και την περίοδο των Βυζαντινών χρόνων, παρ’ ότι η στάση της Ορθόδοξης –όπως και της Καθολικής – Εκκλησίας υπήρξε εχθρική απέναντι στους χορευτές, κάποιοι από τους αρχαίους ρυθμούς επιβίωσαν και ενσωματώθηκαν από τα λαϊκά κυρίως στρώματα στις καθημερινές τους εκδηλώσεις.
Έτσι οι χοροί αυτής της περιόδου εξακολουθούν να παραμένουν «κύκλιοι» με στοιχεία που παραπέμπουν άμεσα στην σημερινή παραδοσιακή χορευτική πρακτική.
Είναι εντυπωσιακό ότι ακόμα και την περίοδο των Βυζαντινών χρόνων, παρ’ ότι η στάση της Ορθόδοξης –όπως και της Καθολικής – Εκκλησίας υπήρξε εχθρική απέναντι στους χορευτές, κάποιοι από τους αρχαίους ρυθμούς επιβίωσαν και ενσωματώθηκαν από τα λαϊκά κυρίως στρώματα στις καθημερινές τους εκδηλώσεις.
Έτσι οι χοροί αυτής της περιόδου εξακολουθούν να παραμένουν «κύκλιοι» με στοιχεία που παραπέμπουν άμεσα στην σημερινή παραδοσιακή χορευτική πρακτική.
Ο «συρτός» των Βυζαντινών για παράδειγμα, χορευόταν από πολλούς χορευτές, με λαβή από τις παλάμες ή με μαντίλια ενδιάμεσα και με τον καιρό εξελίχτηκε σε μικτό χορό.
Επιβίωσαν ακόμα την εποχή εκείνη ο «Πυρρίχιος» και «Κόρδακας», ένας αρχαίος άσεμνος χορός που εκτελούταν από υποκριτές του θεάτρου.
Άλλοι προσπαθούν να τεκμηριώσουν την καταγωγή του στην Κεντρική Ασία.
Άλλοι προσπαθούν να τεκμηριώσουν την καταγωγή του στην Κεντρική Ασία.
H ετυμολογία του πιθανότατα προέρχεται από τό ότι παιζόταν κάποτε σέ διπλή (τσιφτέ) χορδή (τέλι).
Δηλαδή, οι παλιοί Έλληνες Μικρασιάτες και γενικά Ανατολίτες μουσικοί, τοποθετούσαν τις 2 ψηλότερες χορδές του βιολιού κοντά-κοντά και τις χόρδιζαν στην ίδια νότα με διαφορά οκτάβας (συνήθως ρε΄-ρε΄΄) ώστε η μελωδία να παίζεται με οκτάβες και να ηχεί ενισχυμένη («Tsifte-Teli»).
Η Βυζαντινή μουσική στην κλίμακα του χορού, είναι φανερή. Τον χορεύουν ζευγάρια.
Στους ρεμπέτικους χορούς, μόνο στο «τσιφτετέλι» χαμογελούν περισσότερο.
Όταν χορεύεται από γυναίκα "σόλο", αυτό γίνεται πάνω σε τραπέζι γεμάτο πιάτα (για να μην μπορεί να κάνει βηματισμούς, αλλά μόνο να σείει το στήθος, τη μέση και τους γλουτούς...) ενώ η παρέα συνοδεύει με ρυθμικά παλαμάκια.
Όταν η ρυθμική αγωγή του χορού είναι σε 4/4, το συνοδευτικό ρυθμικό σχήμα εμφανίζεται συνήθως ως: 1/8-2/16+2/8+2/8+1/4.
el-democracy.blogspot.gr
πηγή-inewsgr.com
el-democracy.blogspot.gr
πηγή-inewsgr.com
Στην διάλεκτο της περιοχής Πραισού όπως και σε άλλες περιοχές της Κρήτης και της άλλης Ελλάδας υπάρχει η έκφραση για κάποιο που περιαυτολογεί, αυτοεπαινείται και παριστάνει τον σπουδαίο:
Αυτός κορδίζεται ή κορδακίζεται.
Όπως σε πάρα πολλές λέξεις της νέας ελληνικής και εδώ, υπάρχει ανάμνηση μιας πανάρχαιας Ελληνικής παράδοσης.
'Κορδακισμός' και 'κορδάκισμα', λεγόταν τα αστεία και οι κωμικοί τρόποι των μίμων".
'Κορδακίζειν' λεγόταν η εκτέλεση ενός άσεμνου χορού, του κόρδακα, που χορευόταν στις αρχαίες κωμωδίες και 'Κορδακιστής' λεγόταν ο χορευτής αυτού του χορού.
Ο χορός πρέπει στην αρχική του μορφή, να παρίστανε ένα προδωρικό χθόνιο χορό, αφιερωμένο στη λατρεία της θεάς Αρτέμιδος.
Ήταν όμως και ο κατ’εξοχήν χορός της κωμωδίας και χαρακτηρίζεται ως γομφικής όρχησης, δηλαδή αισχρώς κινούσα την οσφύν, εξ ού και στην Ελλάδα θεωρείται ως πρόδρομος του γομφικού χορού, δηλαδή του 'χορού της κοιλιάς'.
Για πρώτη φορά εμφανίζεται η λέξη “κόρδαξ” το έτος 423 π.Χ, στην κωμωδία “Νεφέλες” του Αριστοφάνη.
Εδώ καταγγέλλει, ότι άλλοι συγγραφείς της εποχής του προσπαθούν να κρύψουν την αδυναμία των έργων τους, φέρνοντας μια ηλικιωμένη γυναίκα πάνω στη σκηνή να χορέψει τον κόρδακα.
Σημειώνει με υπερηφάνεια, ότι οι χορηγοί του, δεν θα βρουν τέτοια τεχνάσματα στα έργα του.
Κατά τα σχόλια, πρόκειται για μία άσχημη μορφή χορού της κωμωδίας (είδος ορχήσεως κωμικής ασχήμονος).
Κωμικός χορός κατά τον οποίο οι γοφοί κινούνται αισχρώς.
Ο Δημοσθένης στον δεύτερο ολυνθιακό λόγο κατά του Φιλίππου το έτος 349/348, λέει: Ο Φίλιππος είναι άνθρωπος υβριστής. Καθημερινώς ενδίδει στην ακολασία και οινομανία μετ’ ασέμνων χορών και κορδακισμών.
Ο Δημοσθένης στον δεύτερο ολυνθιακό λόγο κατά του Φιλίππου το έτος 349/348, λέει: Ο Φίλιππος είναι άνθρωπος υβριστής. Καθημερινώς ενδίδει στην ακολασία και οινομανία μετ’ ασέμνων χορών και κορδακισμών.
Από τον Θεόφραστο μαθαίνουμε, ότι ο κόρδαξ ήταν λαϊκός χορός ο οποίος χορευόταν σε κατάσταση αμυαλοσύνης.
Στην αρχαιότερη κωμωδία, συγκεκριμένα στον Κρατίνο (περίπου 450 π.Χ.) έχουμε μιά περιγραφή του: Με κλειστά πόδια εκτελούνται πηδηχτές κινήσεις, με σκυφτό το σώμα προς τα εμπρός και τους βραχίονες, εναλλάξ τεντωμένους - σαν ένα ξίφος - προς τα εμπρός και προς το άνω.
Στις τρεις αυτές κινήσεις, που αναφέρονται και στις κωμωδίες του Αριστοφάνη, προστίθενται και το μάζεμα όπως ο πετεινός και το τίναγμα του ενός σκέλους προς τα εμπρός ή πλαγίως και προς τα άνω, έτσι ώστε να εξέχουν επιδεικτικά τα οπίσθια ή οι γοφοί και με ένα πήδημα να εγγίζουν οι πτέρνες τα οπίσθια.
Οι χοροί αυτοί χορεύονται τακτικά μόνον από άνδρες και μερικές φορές με γυναικείο ρουχισμό. Όταν χορευόταν από γυναίκες, αυτές έδεναν φαλλούς εμπρός τους.
Αυτός ο ελληνικός χορός χορευόταν και την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας του ελληνικού κόσμου δηλαδή όλου του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας τους.
Στο δείπνο που περιγράφεται στο Σατυρικό του Πετρωνίου, ο ήρωας του Τριμαλχίων λέει, ότι κανένας δεν χορεύει κόρδακα καλύτερα από τη σύζυγό του, την Φορτουνάτα.
πηγή-praisos
Ευκαιρία, να αναφερθούμε και στο 'χορό της κοιλιάς', που συχνά-πυκνά βλέπομε ακόμα και τηλεοπτικά προγράμματα.
πηγή-praisos
Ευκαιρία, να αναφερθούμε και στο 'χορό της κοιλιάς', που συχνά-πυκνά βλέπομε ακόμα και τηλεοπτικά προγράμματα.
Το «τσιφτετέλι» δηλαδή, που ΔΕΝ έχει τις ρίζες του στην Ανατολή, αλλά στην αρχαία Ελλάδα.
Ο «Κόρδακας» ή «Κόρδαξ», είναι ένας από τους αρχαιότερους ελληνικούς χορούς, που χορευόταν με λίκνισμα της μέσης, για επίδειξη αυτής της σημαντικής περιοχής του σώματος.
Ο χορός αυτός είχε σκοπό να τραβήξει την προσοχή ερωτικά.
Άλλωστε από τη λέξη «Κόρδαξ» προέρχεται και το ρήμα «κορδώνομαι».
Για το χορό της κοιλιάς τον «Κόρδακα», γράφει και ο Ιππόλοχος, που εξιστορεί το γάμο του επιφανή άρχοντα της Μακεδονίας Κάρανου, κατά τους Αλεξανδρινούς χρόνους, όπου περιγράφει ένα στιγμιότυπο του γλεντιού, όταν μπήκαν μέσα στην αίθουσα γυναίκες και χόρευαν αυτόν το χορό, λικνίζοντας τη μέση τους και διαδοχικά όλο τους το σώμα.
Για το χορό της κοιλιάς τον «Κόρδακα», γράφει και ο Ιππόλοχος, που εξιστορεί το γάμο του επιφανή άρχοντα της Μακεδονίας Κάρανου, κατά τους Αλεξανδρινούς χρόνους, όπου περιγράφει ένα στιγμιότυπο του γλεντιού, όταν μπήκαν μέσα στην αίθουσα γυναίκες και χόρευαν αυτόν το χορό, λικνίζοντας τη μέση τους και διαδοχικά όλο τους το σώμα.
Η ιστορία αυτή, αναφέρεται στους «Δειπνοσοφιστές» (128-131).
Αναφέρεται επίσης, ότι 'στη Γαλιλαία των εθνών', μπροστά στον Ηρώδη, γιου του Ηρώδη του Α΄, ο οποίος ήταν γιος του Αντίπατρου Ελληνικής καταγωγής, και ήταν βασιλιάς της Γαλιλαίας, μπροστά του η Σαλώμη χόρεψε αυτό το χορό, παρ’ όλο που δεν ήταν Ελληνίδα, για να τον ευχαριστήσει, με απώτερο σκοπό τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη του Προδρόμου.
Περισσότερα, εδώ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου