Οι περισσότεροι ξέρουμε τον Εφιάλτη τον Τραχίνιο,
τον γιο του Ευρυδήμου, που πρόδωσε τους Έλληνες στις Θερμοπύλες.
Εφιάλτης ο Ευρυδήμου
Ο Εφιάλτης ήταν αρχαίος Έλληνας, γιος του Ευρυδήμου. Όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος παρουσιάστηκε στον Ξέρξη και του υπέδειξε τη στενή διάβαση που έφερνε από το όρος Καλλίδρομο στις Θερμοπύλες και ανέλαβε να οδηγήσει από κει τους Πέρσες για να χτυπήσουν έτσι από τα νώτα τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα (480 π.Χ.).
Για την κυκλωτική κίνηση των Περσών επιλέχθηκαν οι 10.000 επίλεκτοι φρουροί του βασιλιά, γνωστοί και ως "Αθάνατοι", με αρχηγό τους τον Υδάρνη. Οι Πέρσες ακολούθησαν τον Εφιάλτη με τη δύση του ηλίου. Όλο το βράδυ ακολούθησαν το μονοπάτι που τους οδηγούσε ο Έλληνας προδότης. Το όνομα αυτού του στενού περάσματος ήταν Ανοπαία Ατραπός και, επειδή και οι ελληνικές δυνάμεις του βασιλιά Λεωνίδα γνώριζαν την ύπαρξη του, είχαν θέσει ως φρουρούς του περάσματος 1.000 Φωκείς.
Στο χάρτη (στο μεγεθυμένο κυκλικό τμήμα) φαίνεται η πορεία που ακολούθησαν οι "Αθάνατοι" ύστερα από την υπόδειξη του Εφιάλτη
Οι Πέρσες απώθησαν τους Φωκείς και κύκλωσαν τους Έλληνες. Ο Εφιάλτης είχε εκπληρώσει το ρόλο του. Για τη πράξη του αυτή ο Πέρσης αυτοκράτορας του έδωσε μια μεγάλη χρηματική ανταμοιβή. Η Δελφική Αμφικτυονία, όταν οι Πέρσες νικήθηκαν και έφυγαν από την Ελλάδα, τον επικήρυξε έναντι χρηματικής αμοιβής και γι' αυτό ο Εφιάλτης είχε καταφύγει στηΘεσσαλία. Όταν έπειτα από χρόνια γύρισε στην πατρίδα του στην Αντίκυρα Βιωτιας δολοφονήθηκε. Ο άντρας που τον σκότωσε ήταν ένας Τραχίνιος, ο Αθηνάδης, ο οποίος σύμφωνα με τον Ηρόδοτο τον αναγνώρισε.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πηγές που αναφέρουν και ως προδότες τους Ονήτη του Φαναγόρα, με καταγωγή από την Κάρυστο, αλλά και τον Κορυδαλλό από την Αντίκυρα. Αυτοί οι δυο κατά τον Ηρόδοτο δεν μπορεί να ήταν προδότες εφόσον η Αμφικτυονία δεν τους επικήρυξε. Ήταν γνωστό πως ο Ηρόδοτος έτρεφε μεγάλη πίστη στην κρίση και στις αποφάσεις τωνΔελφών.
Η Δελφική Αμφικτυονία, όταν οι Πέρσες νικήθηκαν και έφυγαν από την Ελλάδα, τον επικήρυξε έναντι χρηματικής αμοιβής και γι' αυτό ο Εφιάλτης είχε καταφύγει στη Θεσσαλία. Όταν έπειτα από χρόνια γύρισε στην πατρίδα του στην Αντίκυρα Φθιώτιδας δολοφονήθηκε.
Ο άντρας που τον σκότωσε ήταν ένας Τραχίνιος, ο Αθηνάδης, ο οποίος σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τον αναγνώρισε και τον σκότωσε...
Ο Εφιάλτης (- 461 π.Χ.), γιος του Σοφωνίδη, ήταν διαπρεπής πολιτικός στην αρχαία Αθήνα και μέντορας του Περικλή.
Η βιογραφία του είναι ελάχιστα γνωστή, ωστόσο παραδίδεται πως ήταν φτωχός, δίκαιος και αδιάφθορος. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο περιστατικό που αναφέρεται σε αυτόν. Κάποτε οι φίλοι του θέλησαν να του δώσουν δέκα τάλαντα, εκείνος όμως δεν τα δέχθηκε, με το εξής επιχείρημα: «αυτά θα με αναγκάσουν, επειδή θα σας ντρέπομαι, να αποκρύψω κάτι από τα δίκαια. Επειδή όμως ούτε θέλω να σας ντρέπομαι, ούτε να σας χαρίζομαι, θα σας φανώ δυσάρεστος». Ακόμη, όταν κάποτε ένας στρατηγός τον κατηγόρησε ως φτωχό, αποκρίθηκε: «γιατί όμως δεν ανέφερες και το άλλο, ότι δηλαδή είμαι δίκαιος;».
Ανήκε στην προοδευτική πολιτική παράταξη των δημοκρατικών, την αρχηγία της οποίας ανέλαβε μετά τον εξοστρακισμό του Θεμιστοκλή το 471 π.Χ., και αντιπολιτευόταν τον προβεβλημένο πολιτικό Κίμωνα, εκπρόσωπο της αριστοκρατικής παράταξης. Αγωνίστηκε για τον περιορισμό της εξουσίας του αριστοκρατικού σώματος του Αρείου Πάγου. Κυριότερη πηγή για τις μεταρρυθμίσεις του είναι η Αθηναίων πολιτεία του Αριστοτέλη.
Ο Εφιάλτης ξεκίνησε δικαστικές διώξεις εναντίον μελών του Αρείου Πάγου επικρίνοντας τη διαφθορά τους και πέτυχε έτσι τη μείωση του γοήτρου του στην αθηναϊκή κοινωνία. Το 462/61 π.Χ. εκμεταλλεύτηκε την απουσία του Κίμωνα στη Μεσσηνία κατά τον Γ΄ Μεσσηνιακό Πόλεμο και πέτυχε να περάσει νόμο στην εκκλησία του δήμου, που αφαιρούσε πολλές εκτελεστικές και δικαστικές αρμοδιότητες από τον Άρειο Πάγο. Την επικράτηση της αντιλακωνικής δημοκρατικής παράταξης βοήθησε η αποτυχημένη, λόγω της Σπαρτιατικής καχυποψίας, εξέλιξη της αθηναϊκής βοήθειας προς τη Σπάρτη υπό την ηγεσία του Κίμωνα.
Ο Εφιάλτης ξεκίνησε δικαστικές διώξεις εναντίον μελών του Αρείου Πάγου επικρίνοντας τη διαφθορά τους και πέτυχε έτσι τη μείωση του γοήτρου του στην αθηναϊκή κοινωνία. Το 462/61 π.Χ. εκμεταλλεύτηκε την απουσία του Κίμωνα στη Μεσσηνία κατά τον Γ΄ Μεσσηνιακό Πόλεμο και πέτυχε να περάσει νόμο στην εκκλησία του δήμου, που αφαιρούσε πολλές εκτελεστικές και δικαστικές αρμοδιότητες από τον Άρειο Πάγο. Την επικράτηση της αντιλακωνικής δημοκρατικής παράταξης βοήθησε η αποτυχημένη, λόγω της Σπαρτιατικής καχυποψίας, εξέλιξη της αθηναϊκής βοήθειας προς τη Σπάρτη υπό την ηγεσία του Κίμωνα.
Οι Σπαρτιάτες απέπεμψαν με προσβλητικό τρόπο από την Ιθώμη την αθηναϊκή δύναμη, που οι ίδιοι είχαν καλέσει για βοήθεια εναντίον των επαναστατημένων ειλώτων. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν συμμαχώντας με το Άργος, τον προαιώνιο εχθρό της Σπάρτης, και στράφηκαν εναντίον του Κίμωνα, που είχε υποστηρίξει ένθερμα την αποστολή βοήθειας. Οι δημοκρατικοί, με τον Εφιάλτη και τον Περικλή, ανέκτησαν το κύρος τους στο δήμο και έστρεψαν την πόλη προς την πολιτική της σύγκρουσης με τη Σπάρτη και της ηγεμονίας επί των άλλων πόλεων στα πλαίσια της Αθηναϊκής Συμμαχίας.
Ο νόμος που ψηφίστηκε με πρωτοβουλία του Εφιάλτη
Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος που ψήφισε η εκκλησία του δήμου με πρωτοβουλία του Εφιάλτη:
Μετέφερε πολιτικές, ελεγκτικές και δικαστικές αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου στην εκκλησία του δήμου, τη βουλή και τα λαϊκά δικαστήρια της Ηλιαίας. Ο Άρειος Πάγος διατήρησε μόνο τη δικαστική αρμοδιότητα για φόνους εκ προθέσεως, τραυματισμούς με σκοπό το φόνο, εμπρησμούς, δηλητηριάσεις και κοπές ιερών δέντρων, όταν και οι δύο διάδικοι ήταν Αθηναίοι πολίτες
Επιφόρτισε τη βουλή με το συντονισμό και την επίβλεψη των αρχών που εμπλέκονταν σε πράξεις διοικήσεως και την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που ανέκυπταν στο διάστημα ανάμεσα σε δύο συνεδριάσεις του δήμου.
Μετέτρεψε τη σολώνεια Ηλιαία, που ως τότε συνερχόταν ολόκληρη και πιθανόν ταυτιζόταν με την εκκλησία του δήμου, σε «δεξαμενή» 6000 κληρωμένων και ορκισμένων Αθηναίων άνω των 30 ετών, από την οποία λαμβάνονται στο εξής οι δικαστές για τα ηλιαστικά δικαστήρια.
Αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων ήταν να χάσει ο Άρειος Πάγος και τα τελευταία μέσα έμμεσης πολιτικής επιρροής, όπως π.χ. την καταδίκη φιλόδοξων αρχόντων μετά το τέλος της θητείας τους και τον αποκλεισμό τους από τον Άρειο Πάγο. Την αρμοδιότητα εκλογής αρχόντων και προβουλευτικής επεξεργασίας των ψηφισμάτων είχε αφαιρέσει από τον Άρειο Πάγο ήδη ο Σόλων. Έτσι, ο Άρειος Πάγος απώλεσε το ρόλο του ως υπέρτατης αρχής και φύλακα του αθηναϊκού πολιτεύματος. Το πολίτευμα της Αθήνας έκανε ακόμα ένα σημαντικό βήμα προς τον εκδημοκρατισμό.
Όταν επέστρεψε ο Κίμων, προσπάθησε να αναστρέψει το νόμο, πράγμα που δεν κατόρθωσε. Αντιθέτως, οι αντίπαλοί του, λόγω της αποτυχημένης επιχείρησής του στη Μεσσηνία και της μεγάλης προσβολής που υπέστη το αθηναϊκό γόητρο εξαιτίας του, πέτυχαν να εξοστρακισθεί (461 π.Χ.).
Έτσι, επικράτησαν τελικά οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη, αλλά ο ίδιος ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε λίγο αργότερα από όργανα των αριστοκρατικών και τον ηγετικό ρόλο του στη δημοκρατική παράταξη της Αθήνας ανέλαβε ο Περικλής. Λόγω της επίσης σημαντικής προσφοράς του τελευταίου στην ανάδειξη της Αθήνας σε ηγέτιδα δύναμη στο Αιγαίο, αλλά και ευρύτερα στον ελληνικό κόσμο τον 5ο αι. π.Χ., πολλές μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη αποδόθηκαν εσφαλμένα στον Περικλή.
Λίγα χρόνια μετά τις μεταρρυθμίσεις, το 458 π.Χ., διδάχθηκε η Ορέστεια του Αισχύλου, στην οποία ο Άρειος Πάγος προβάλλεται ως το ανώτατο, αδιάφθορο δικαστήριο που φυλάσσει το δίκαιο του αίματος (Blutrecht) ως τη βάση κάθε δικαίου και πολιτειακής τάξης.
Λίγα χρόνια μετά τις μεταρρυθμίσεις, το 458 π.Χ., διδάχθηκε η Ορέστεια του Αισχύλου, στην οποία ο Άρειος Πάγος προβάλλεται ως το ανώτατο, αδιάφθορο δικαστήριο που φυλάσσει το δίκαιο του αίματος (Blutrecht) ως τη βάση κάθε δικαίου και πολιτειακής τάξης.
Οι απόψεις σχετικά με την ιστορική ερμηνεία του φαινομένου διίστανται: Αποτελεί η Ορέστεια προσπάθεια καθησυχασμού των πολιτών για τις μεταρρυθμίσεις της δημοκρατικής παράταξης, προσπάθεια διάσωσης του γοήτρου του Αρείου Πάγου παρά τις μεταρρυθμίσεις ή απόπειρα αντίδρασης στις μεταρρυθμίσεις και προβολής του επιχειρήματος ότι ο Άρειος Πάγος είναι η βάση κάθε δικαίου;
(αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του Άγγελου Βλάχου
«Η ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ»)
Το όνομα Εφιάλτης είναι πασίγνωστο. Είναι το όνομα του προδότη που αποκάλυψε στον Ξέρξη την ύπαρξη του κρυφού μονοπατιού Ανοπέα από το οποίο πέρασε ο Υδάρνης με μια μονάδα του περσικού στρατού που κύκλωσε τον Λεωνίδα στις Θερμοπύλες. Έχει γίνει συνώνυμο τρομακτικού ονείρου και, κατ’ επέκταση, με άλυτο πολιτικό ή κοινωνικό πρόβλημα, κοινώς βραχνάς.
Άγχος και τρόμο θα είχε προκαλέσει στους Αθηναίους ολιγαρχικούς (αριστίνδην - πλουτίνδην) των μέσων του 5ου αι. π.Χ. ο Εφιάλτης ο Σοφωνίδου, μεγαλύτερος στα χρόνια από τον Περικλή και καθοδηγητής του, που κατόρθωσε ν’ αφαιρέσει από τον Άρειο Πάγο πολλές από τις αρμοδιότητές του και να αποχρωματίσει οριστικά το δημοκρατικό πολίτευμα από κάθε ολιγαρχική απόχρωση. Η απόγνωση των ολιγαρχικών τούς οδήγησε μέχρι της δολοφονίας του Εφιάλτη από τον Ταναγραίο Αριστόδικο το 461 π.Χ.
«Ἐφιάλτην μέν οὖν, φοβερόν ὄντα τοῖς ὀλιγαρχικοῖς καί περί τάς εὐθύνας καί διώξεις ταῶν τόν δῆμον ἀδικούντων ἀπαραίτητον, ἐπιβουλεύσαντες οἱ ἐχθροί δ’ Ἀριστοδίκου τοῦ Ταναγρικοῦ κρυφαίως ἀνεΐλον» (Πλουτ. Περικλής, 10).
Εκτός του ότι ο Εφιάλτης ήταν ο τρίτος “μεταρρυθμιστής” (η μεταρρύθμισή του δεν είχε βεβαίως το εύρος και το βάθος των δύο πρώτων (Σόλωνος και Κλεισθένους), ξέρομε ελάχιστα πράγματα γι’ αυτόν. Ασφαλώς δεν ανήκε στην τάξη των πλουσίων και ασφαλώς ήταν ισχυρή προσωπικότης.
Επίσης ασφαλώς θα είχε παράσχει σημαντικές υπηρεσίες για να αναδειχθεί “προστάτης” του Δήμου. Αναφέρεται ότι “τριάκοντα μόναις (ναυσί) Ἐφιάλτην ἐπέκεινα πλεῦσαι Χελιδονίων” (Πλουτ. Κίμων, 13) και τούτο είναι βεβαίωση ότι αναδείχθηκε στρατηγός. Το γεγονός ότι έπλευσε με πολεμικά πλοία πέρα από τα νησιά Χελιδόνιοι θα θεωρήθηκε επίτευγμα επειδή ήταν πρόκληση προς τον Αρταξέρξη αφού δεν είχε ακόμη συναφθεί η “ειρήνη του Καλλία” (449 π.Χ.).
Η μεταρρύθμιση του Εφιάλτη (461 π.Χ.) είχε καθαρά πολιτικό και όχι κοινωνικό χαρακτήρα, αφού μόνο 4 χρόνια αργότερα έγιναν δεκτοί και οι ζευγήτες ως άρχοντες ενώ προηγουμένως δεν ήσαν εκλέξιμοι παρά μόνο οι πεντακοσιομέδιμνοι και οι ιππείς.
Ο Αριστοτέλης (Αθ. Πολ., 25, 1) αναφέρει τα εξής: “...γενόμενος τοῦ δήμου προστάτης Ἐφιάλτης ὁ Σοφωνίδου, δοκῶν καί ἀδωροδόκητος είναι καί δίκαιος πρός τήν πολιτείαν, ἐπέθετο ταῇ βουλῇ (του Αρείου Πάγου)...”, δηλαδή έστρεψε τις ενέργειες του εναντίον του Αρείου Πάγου. Άρχισε από την καθαίρεση πολλών Αρεοπαγιτών προκαλώντας δίκες εναντίον τους όσον αφορά τον τρόπο που είχαν ασκήσει την εξουσία τους. Αφού μείωσε την δημοτικότητα του θεσμού, αφαίρεσε, με απόφαση του Δήμου, όλες τις “πρόσθετες” εξουσίες που καθιστούσαν τον Άρειο Πάγο “φύλακα της πολιτείας” και τις μετέφερε στην Εκκλησία του Δήμου και στην Ηλιαία.
Η αοριστία της διατυπώσεως “ἅπαντα περιείλετο τά ἐπίθετα δι’ ὧν ἦν ἡ τῆς πολιτείας φυλακή” (Αριστ. Αθ. Πολ., 25, 2) μας αναγκάζει ν’ αναζητήσομε, ποιες ήσαν αυτές οι “πρόσθετες εξουσίες” του Αρείου Πάγου τις οποίες του αφήρεσε ο Εφιάλτης και τι σήμαινε “ή τής πολιτείας φυλακή”.
Ίσως μια ικανοποιητική απάντηση είναι τα ακόλουθα:
Όλοι όσοι ασκούσαν δημόσιο λειτούργημα προτού αναλάβουν τα καθήκοντά τους υφίσταντο την “δοκιμασία” και όταν τελείωνε η θητεία τους υφίσταντο λεπτομερή έλεγχο, την “εὐθύνη”. Έπρεπε ν’ αποδώσουν λογαριασμό της διαχειρίσεώς τους και να υποβάλουν γενική έκθεση πεπραγμένων. Είναι πλέον πιθανό ότι την αρμοδιότητα της “δοκιμασίας” και της “εὐθύνης” είχε, πριν από την μεταρρύθμιση του Εφιάλτη, ο Άρειο Πάγος, πράγμα που σήμαινε ότι είχε ένα είδος γενικής επιβλέψεως και ελέγχου επί των δημοσίων λειτουργιών.
Επί πλέον κατά την νομοθεσία του Σόλωνος, ο Άρειος Πάγος ήταν αρμόδιος να αποφασίσει επί των “εισαγγελιών” εναντίον εκείνων που ήσαν ύποπτοι συνωμοσίας κατά του πολιτεύματος. Αλλά οι “εισαγγελίες” πέρασαν στην αρμοδιότητα της Βουλής τω 500, η οποία είχε αρμοδιότητα και για την “δοκιμασία” των αρχόντων. Αυτή πρέπει να ήταν η μεταρρύθμιση του Εφιάλτη και ήταν σοβαρό πλήγμα εναντίον των ολιγαρχικών αφού ο Άρειος Πάγος - εξ ορισμού συντηρητικό όργανο αποτελούμενο απ πρώην άρχοντες - στερήθηκε της “δοκιμασίας” και της “ευθύνης”.
Η δολοφονία του Εφιάλτη φαίνεται να οφείλεται περισσότερο σε προσωπικούς εκδικητικούς λόγους (αρεοπαγίτου ή αρεοπαγιτών που είχαν εκδιωχθεί από το σώμα ύστερα από καταγγελίες του Εφιάλτη) παρά σε πολιτικούς λόγους για να απαλλαγούν οι ολιγαρχικοί από έναν δραστήριο και επικίνδυνο εχθρό. Ακραίος δημοκράτης, αν είχε ζήσει ίσως θα είχε έρθει σε διάσταση με τον Περικλή που, αριστοκράτης αυτός, και έχοντας ως Αλκμεωνίδης διασυνδέσεις με τους Φιλαΐδες, τον Κίμωνα και την αδελφή του Ελπινίκη, δέχθηκε συμβιβασμούς μαζί τους.
Αθήνα 462 π.χ....Τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, κυρίως αυτά που αποζούσαν απο τη θάλασσα, καθώς και τα μεσαία στρώματα που ασχολούνταν με το εμπόριο και τη ναυτιλία, όταν συνειδητοποίησαν τη δύναμη που τους έδινε ο στόλος, άρχισαν να κινούνται για την κατάλυση του καθεστώτος των γαιοκτημόνων ευγενών.
Το κίνημά τους απέβλεπε στη ριζική αλλαγή του καθεστώτος και όχι απλώς στην αφαίρεση της διοίκησης από τον Άρειο Πάγο και στην επαναφορά του πολιτεύματος του Κλεισθένη. Απαιτούσαν την κατάργηση των κοινωνικών διακρίσεων σε ευγενείς και λαό, και την πλήρη εξίσωση όλων των πολιτών. Έτσι άρχισε ένα λαϊκό κίνημα για την ανατροπή του καθεστώτος των γαιοκτημόνων ευγενών και την εγκαθίδρυση της εξουσίας του λαού.
Ηγέτης του επαναστατικού αυτού κινήματος έγινε ο Εφιάλτης, ο γιος του Σοφωνίδου, με πιθανό συνεργάτη τον Αρχέστρατο, στον οποίο η ιστορία δεν κάνει καμία αναφορά. Αυξανομένου του πλήθους, λέει ο Αριστοτέλης, έγινε ηγέτης του λαού ο Εφιάλτης, ο γιος του Σοφωνίδου, ο οποίος εθεωρείτο πατριώτης αδιάφθορος, και επιτέθηκε στη Βουλή του Αρείου Πάγου.
Όταν το λαϊκό κίνημα απόκτησε δύναμη, ο Εφιάλτης χρησιμοποίησε τα δικαστήρια της Ηλιαίας που είχε θεσπίσει ο Σόλων και πέρναγε απ’ αυτά το ένα μετά τον άλλο τους Αρεοπαγίτες με την κατηγορία της κακοδιοίκησης. Κατά πρώτον εξόντωσε πολλούς από τους Αρεοπαγίτες, κινώντας εναντίον τους δίκες σχετικές με τη διοίκησή τους.
Ο Εφιάλτης έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Αρεοπαγιτών και όλων εκείνων που αδικούσαν το λαό, γιατί έτρεμαν στη σκέψη ότι αργά ή γρήγορα θα πλήρωναν για τις αδικίες τους. Ζούσαν συνεχώς μ' αυτή την αγωνία που τους έκανε να μη μπορούν να κοιμηθούν, γιατί μόλις τους έπαιρνε ο ύπνος, έβλεπαν τον Εφιάλτη να τους καταδιώκει για να τους τιμωρήσει. Έτσι επικράτησε μέχρι σήμερα να λέγεται Εφιάλτης κάθε τρομακτικό όνειρο που καταπιέζει την ψυχή και προκαλεί αγωνία.
Η επίσημη ιστορία, από φόβο μήπως τον... αδικήσει, προτίμησε να τον αποσιωπήσει. Έτσι ο μεγάλος αυτός επαναστάτης δεν είναι γνωστός παρά μόνο στους ειδικούς της ιστορίας, ενώ ο συνώνυμός του Εφιάλτης, ο Τραχίνιας, ο προδότης των Θερμοπυλών, είναι γνωστός στους πάντες.
Υ.Γ.
Ένα απόσπασμα από το βιβλίο "Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΤΟΥ ΕΦΙΑΛΤΗ" (η εξουσία των πολιτών) που έγραψε ο Χρήστος Γ. Ρήγας. Εκδόσεις ΕΛΕΥΣΙΣ 2008. Με γλαφυρό τρόπο ο Ρήγας φωτίζει αθέατες πλευρές της ιστορίας. Εξαιρετικό από κάθε άποψη.
πηγή-ekivolos.gr
πηγή-dimokratia.org
πηγή-ekivolos.gr
πηγή-dimokratia.org
Εφιάλτης: Ένας ηγέτης της δημοκρατίας
Ο Εφιάλτης ( - 461), γιος του Σοφωνίδη, υπήρξε διαπρεπής πολιτικός της κλασικής περιόδου στην Αθήνα. Δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί λεπτοµέρειες του βίου του. Ωστόσο, γνωρίζουµε ότι διαδέχτηκε τον Θεµιστοκλή, ο οποίος ήταν ηγέτης της δηµοκρατικής παράταξης, το 471 π.Χ., µετά τον εξοστρακισµό του.
Δίπλα του µαθήτευσε πολιτικά ο περίφηµος Περικλής. Στην παράδοση έχει µείνει ως φτωχός, δίκαιος και αδιάφθορος πολιτικός. Αντιπαρατέθηκε µε τον συντηρητικό εκπρόσωπο της αριστοκρατικής παράταξης Κίµωνα, που ήταν ιδιαίτερα δηµοφιλής στην πολιτική σκηνή της εποχής. Αγωνίστηκε για τον περιορισµό της εξουσίας του αριστοκρατικού σώµατος του Αρείου Πάγου. Για τις πολιτικές του µεταρρυθµίσεις, η κυριότερη πηγή είναι ο Αριστοτέλης στην «Αθηναίων Πολιτεία».
Συγκεκριµένα, ξεκίνησε µια σειρά δικαστικών διώξεων σε βάρος των µελών του ανωτάτου δικαστηρίου κατηγορώντας τους για διαφθορά. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να πληγεί το γόητρο του Αρείου Πάγου στην αθηναϊκή κοινωνία. Αργότερα, και συγκεκριµένα το 462/61 π.Χ., εκµεταλλεύτηκε την απουσία του Κίµωνα, που έλειπε στη Μεσσηνία εξαιτίας του Γ Μεσσηνιακού Πολέµου, για να περάσει νόµο που αφαιρούσε µια σειρά από εκτελεστικές και δικαστικές αρµοδιότητες από τον Άρειο Πάγο.
Επίσης, λόγω των πολιτικών συγκυριών, εκµεταλλεύτηκε τη δυσαρέσκεια των Αθηναίων προς τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι απέπεµψαν το εκστρατευτικό τους σώµα από την Ιθώµη που έσπευσε προς βοήθειά τους εναντίον των επαναστατηµένων ειλώτων. Οι Αθηναίοι, εκνευρισµένοι από την απρεπή και προσβλητική στάση των Σπαρτιατών, συµµάχησαν µε τους παραδοσιακούς εχθρούς τους, τους Αρ-γείους, και στην Αθήνα κυριάρχησε η αντισπαρτιατική δημοκρατική παράταξη. Αυτό υπήρξε η αρχή της αλλαγής και στην εξωτερική πολιτική της Αθηναϊκής Συμμαχίας, στην οποία υπό την ηγεσία του Εφιάλτη συνέδραμε πλέον και ο Περικλής.
Πιο συγκεκριμένα, με τον νόμο που ψήφισε η Εκκλησία του Δήμου οικειοποιήθηκε τις πολιτικές, ελεγκτικές και δικαστικές αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου, της Βουλής και των λαϊκών δικαστηρίων της Ηλιαίας. Ο Άρειος Πάγος διατήρησε μόνο τη δικαστική αρμοδιότητα για φόνους εκ προθέσεως, τραυματισμούς με σκοπό τον φόνο, εμπρησμούς, δηλητηριάσεις και κοπές ιερών δέντρων, όταν και οι δύο διάδικοι ήταν Αθηναίοι πολίτες.
Οι μεταρρυθμίσεις που επέβαλε ο Εφιάλτης στη λειτουργία των θεσμών ήταν ουσιαστικές και έδωσαν άλλον αέρα στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, ανοίγοντας ουσιαστικά τον δρόμο στον διάδοχό του Περικλή για τη μεγάλη πορεία που ακολούθησε. Ανέθεσε στη Βουλή αρμοδιότητες που αφορούσαν τη διοίκηση, αλλά και την κατέστησε υπεύθυνη για την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που ανέκυπταν στο διάστημα ανάμεσα σε δύο συνεδριάσεις του Δήμου. Επίσης, επέφερε αλλαγές και στον τρόπο λειτουργίας της Ηλιαίας. Φυσικά, όλες αυτές οι ριζικές μεταρρυθμίσεις δημιούργησαν και εχθρούς.
Έτσι, με την επιστροφή του συντηρητικού Κίμωνα στην Αθήνα έγινε μια ανεπιτυχής προσπάθεια να ανατραπούν οι αλλαγές που επέφερε ο Εφιάλτης. Μάλιστα, ο Κίμων θεωρήθηκε υπεύθυνος για την προσβολή που δέχτηκαν οι Αθηναίοι από τους Σπαρτιάτες.
Επιπλέον, η αποτυχημένη επιχείρησή του στη Μεσσηνία συνέβαλε τελικά στο να εξοστρακιστεί το 461 π.Χ. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να δολοφονηθεί αυτός ο σπουδαίος ηγέτης της δημοκρατικής παράταξης στην Αθήνα από όργανα των ολιγαρχικών. Εσφαλμένα, μεγάλο μέρος από το μεταρρυθμιστικό έργο του Εφιάλτη έχει αποδοθεί στον διάδοχό του Περικλή, ο οποίος κατέστησε την Αθήνα ηγετική δύναμη στο Αιγαίο αλλά και σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο.
πηγή-topontiki
Εφιάλτης (όνειρο)
Ο Εφιάλτης, Henry Fuseli, 1781
Ο όρος εφιάλτης χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα όνειρο που προκαλεί μια δυνατή δυσάρεστη αισθηματική αντίδραση σε αυτόν που το βιώνει.
Η αντίδραση συνήθως είναι φόβος ή τρόμος, προκαλεί ακόμα και αισθήματα πόνου, πνιγμού και θανάτου, ενώ πολλές φορές δημιουργεί την αίσθηση ότι κάποιος πέφτει από μεγάλο υψόμετρο. Τέτοια όνειρα οφείλονται σε σωματικές διαταραχές όπως υψηλό πυρετό, ή και σε ψυχολογικές διαταραχές όπως ψυχολογικό τραύμα και άγχος, ωστόσο τις περισσότερες φορές η εμφάνιση τους δεν έχει κάποια φανερή αιτία. Αν κάποιο άτομο έχει βιώσει μια ψυχολογικά τραυματική εμπειρία στη ζωή του, για παράδειγμα, εάν έχει βασανιστεί σωματικά τότε αυτή η εμπειρία θα επανέλθει στα όνειρά του προκαλώντας εφιάλτη.
Αυτοί που βιώνουν ένα εφιάλτη συνήθως ξυπνούν με αίσθημα έντονου άγχους και είναι δύσκολο να πάνε για ύπνο για πολλή ώρα.
Οι εφιάλτες είναι κοινοί στη ζωή κάποιου, ωστόσο πολλές φορές είναι τόσο έντονοι και εμφανίζονται τόσο συχνά που μπορούν να επέμβουν στον ύπνο κάποιου και μπορεί να προκαλέσουν σε μερικά άτομα να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια.
Η λέξη προέρχεται από τον Εφιάλτη τον Αθηναίο, για τον οποίο λεγόταν ότι οι άρχοντες και τα μέλη του Άρειου Πάγου (στην Αθήνα του Κίμωνα) έβλεπαν στα όνειρά τους.
#/media/File:John_Henry_Fuseli_-_The_Nightmare.JPG){kind=link}
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου