"Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής", Γ. Γραμματικάκη

Συνέντευξη του Καθηγητή Γ. Γραμματικάκη, 
στην 'Ελευθεροτυπία'

Με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο, «Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής», ο γνωστός πανεπιστημιακός μιλάει για το θαυμαστό Σύμπαν και το άγνωστο, για τη Γνώση ως μοχλό μεγάλων αλλαγών, αλλά και για το «ακρωτηριασμένο» σήμερα πανεπιστήμιο και τη χαμένη εθνική μας αξιοπρέπεια

Σε αλλοκαιρινές εποχές, ο αστρολάβος καθοδηγούσε τους ναυτικούς στα ταξίδια τους και αποκάλυπτε στους ανθρώπους τις κινήσεις των άστρων και τις φωτεινές αναλαμπές τους. Ο «Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής» δεν έχει διαφορετική φιλοδοξία. Το ταξίδι όμως που υπόσχεται κρύβει μεγαλύτερες εκπλήξεις και αναπάντεχες διαδρομές. 

Ξεκινά από τα θαυμαστά του Σύμπαντος, τους μακρινούς γαλαξίες και τους κομήτες, την αντιύλη και τις υπέρλαμπρες εκρήξεις αστεριών, αναζητεί τις απαντήσεις που δίνει η σημερινή επιστήμη στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου: για την έννοια του χρόνου, αλλά και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. 

Οι κόσμοι του πανεπιστημιακού και συγγραφέα Γιώργου Γραμματικάκη προσδοκούν να συναντήσουν και τους κόσμους του αναγνώστη, τις αγωνίες και τα ερωτήματά του. «Τότε η χειραψία του συγγραφέα με τον αναγνώστη δεν θα είναι πια στα σκοτεινά. Θα γίνει υπό το φως των άστρων και με το στίγμα που αποκάλυψε ένας Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής».

* Κύριε καθηγητά, πώς θα περιγράφατε εσείς, ένας παραμυθάς επιστήμονας, το Σύμπαν και την απεραντοσύνη του;

- Δεν είναι ότι εγώ είμαι ένας παραμυθάς επιστήμονας. Το ίδιο το Σύμπαν είναι ένα παραμύθι, και μάλιστα χωρίς τελειωμό. Εχει ωστόσο γραφεί στη γλώσσα των φυσικών νόμων και οι σελίδες του διαρκώς αποκρυπτογραφούνται. Ολοένα όμως ανακαλύπτονται καινούργιες. Αν υπάρχει ένα ιδιάζον χαρακτηριστικό στο παραμύθι του Σύμπαντος, είναι ότι ο συγγραφέας του παραμένει πάντοτε άγνωστος.

* Το τελευταίο σας βιβλίο «Αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής», αποτελείται από κείμενα που έχουν τη δική τους, αυτοδύναμη ζωή. Ποιο από αυτά είναι το αγαπημένο σας;

- Ένας συγγραφέας δεν μπορεί ποτέ να ξεχωρίσει τις αγαπημένες του σελίδες. Στα δικά του μάτια μοιάζουν όλες ισοδύναμες. Ισως επειδή έχουν γραφεί με την ίδια εσωτερική αναζήτηση και ένταση, ή ακόμα -ανάλογα με το θέμα που θίγουν- και με μια βαθύτερη αγωνία. Αν επιμένετε όμως σε κάποια διάκριση, ο «Αστρολάβος» είναι το πιο προσωπικό από τα βιβλία μου. 

Στην «Κόμη της Βερενίκης», πρωταγωνιστής ήταν το Σύμπαν, η Γένεση και η εξέλιξή του. 

Στην «Αυτοβιογραφία του Φωτός», το ίδιο το φως και οι θαυμαστοί τρόποι που οδήγησε την επιστήμη στις πιο σπουδαίες κατακτήσεις της. 

Στον «Αστρολάβο», τέλος, πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος, τα δεινά και τα επιτεύγματά του. Είναι εκείνος που ατενίζει τώρα τους Ουρανούς και τον εαυτό του.

Best seller ο «Αστρολάβος»

* Οπως όμως και τα προηγούμενα βιβλία σας, επί μήνες τώρα ο «Αστρολάβος» βρίσκεται στους πίνακες των ευπώλητων βιβλίων, των best sellers. Πώς ερμηνεύετε αυτήν την επιτυχία;

- Νομίζω ότι η απάντηση μπορεί να δοθεί από τους αναγνώστες, και όχι από εμένα. Ειδικά για τον «Αστρολάβο», η δική μου πρόθεση ήταν να γράψω ένα βιβλίο, που θα ξεκινά από τα θαυμαστά του Σύμπαντος, θα διέρχεται από τα μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα της εποχής και θα καταλήγει στον άνθρωπο, την Ελλάδα και τα σημερινά δεινά της. Προσπαθώ δηλαδή να συνθέσω ένα μεγάλο ζωγραφικό πίνακα, που ίχνη του υπήρχαν και σε παλαιότερα κείμενά μου.

* Η πραγματικότητα παραβιάζει κάθε επιστημονικό αξίωμα;

- Το χειρότερο είναι ότι συντρίβει ανθρώπινες ζωές. Σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην Ελλάδα. Οι ανθρώπινες αξίες έχουν υποχωρήσει, οι πόλεμοι και οι θρησκευτικοί φανατισμοί ανθούν, ενώ ένα ανάλγητο οικονομικό σύστημα απλώνει τις ρίζες του παντού. 

Έγραφα από παλιά -το επαναλαμβάνω και στον «Αστρολάβο»- ότι ο σημερινός άνθρωπος αισθάνεται μετέωρος. Χωρίς κάποιο έρμα για να στηριχθεί, χωρίς πραγματικές προοπτικές για τον ίδιο και τον πλανήτη, που τον φιλοξενεί. Η μόνη λύση είναι λοιπόν μια «επανάσταση των σιωπηλών», που περιγράφω και στο βιβλίο μου. Η έννοια αυτή, που μοιάζει ουτοπική, αλλά δεν είναι, άγγιξε πολύ τον κόσμο.

* Η σιωπή, το ανώτερο στάδιο της πολιτικής ωριμότητας;

- Όταν έχουν διαψευστεί όλα τα άλλα. Τα πολιτικά συστήματα, οι τεχνοκρατικές κυβερνήσεις, οι βίαιες επαναστάσεις. Η σιωπή είναι στο βάθος της μια υπέρτατη γνώση. Η Γνώση όμως υπήρξε πάντοτε ο μοχλός των μεγάλων αλλαγών.

* Μπορεί το πανεπιστήμιο να γίνει πυλώνας της κοινωνίας και του δημοκρατικού λόγου;

- Θεωρητικά, αυτός είναι και ένας από τους λόγους της υπάρξεώς του. Στην πράξη όμως ισχύει το αντίθετο. Τα σημερινά πανεπιστήμια, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, βρίσκονται στη δίνη της οικονομικής δυσπραγίας.

πηγή