«Ἕλληνες ἀεί παῖδες ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν» (Πλάτων, Τίμαιος, 22b).


"Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην· οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης,
ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. 24. Ταύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες
οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν,
αὐτόχθονες ὄντες καὶ τῶν ὀνομάτων τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ τοὺς οἰκειοτάτους τὴν πόλιν ἔχοντες προσειπεῖν".
(Ἰσοκράτης, Πανηγυρικός, στίχοι 23-24).

Τα άρθρα που φιλοξενούνται στον παρόντα ιστότοπο και προέρχονται απο άλλες πηγές, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνον τις απόψεις των συγγραφέων τους.

Καθίσταται σαφές ότι η δημοσίευση ανάρτησης, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά αποδοχή των απόψεων του συγγραφέως.


ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ, ΑΦΗΝΕΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟ-ΑΝΑΡΤΗΣΗ (΄κλίκ΄ στο "Δεν υπάρχουν σχόλια"). ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Κυριακή 20 Οκτωβρίου 2013

Σαρκοφάγα φυτά (με βιβλιογραφία - links)



Επιμέλεια - έρευνα - επεξεργασία: Δρ Δημήτρης Περδετζόγλου

 Η Φύση συνεχίζει να μας εκπλήσσει... 





Heliamphora sp.

Το φυτό της Λατινικής Αμερικής έχει τον τρόπο του στην προσέλκυση εντόμων και την κατασπάραξή τους. Περιλαμβάνεται μάλιστα στα ελάχιστα σαρκοφάγα φυτά που έχουν την ικανότητα παραγωγής πεπτικών ενζύμων, με τα περισσότερα να βασίζονται στη δράση συμβιωτικών βακτηρίων για τη διάσπαση της λείας τους...

 Protocarnivorous bromeliads 

Το φυτό έχει μακρά ιστορία ως οικιακό λουλούδι, παρά την σαρκοφάγα φύση του. Η δική του μέθοδος είναι ελαφρώς διαφορετική: προσελκύει το έντομο στο εσωτερικό του και κατόπιν το πνίγει στο συγκεντρωμένο νερό που φιλοξενεί στις δομές του! Όσο για την πέψη, βασίζεται στη φυσική αποσύνθεση των πτωμάτων, ενώ η εξέλιξη έχει πριμοδοτήσει κάποια είδη της οικογένειας με πεπτικά ένζυμα. 

Οι βοτανολόγοι περιμένουν μάλιστα ότι στο μέλλον θα αναπτύξουν ακόμα πιο σοφιστικέ τεχνικές και θα μετατραπούν σε πλήρως σαρκοφάγα...

 Σαρκοφάγοι σπόροι 


Η Capsella Βursa-Ρastoris δεν μοιάζει στην όψη με τα άλλα σαρκοφάγα φυτά κι αυτό γιατί η σαρκοβόρα φύση της αποτελεί ακόμα ερευνητική υπόθεση. 

Οι σπόροι του φυτού -και μόνο οι σπόροι του- εκκρίνουν μια εξαιρετικά κολλώδη ουσία, η οποία αποδεικνύεται ιδιαίτερα ελκυστική για τις προνύμφες διάφορων εντόμων: όταν έρθουν σε επαφή, οι προνύμφες πεθαίνουν σύντομα προσφέροντας τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στους σπόρους του φυτού! Όταν αναπτυχθεί πάντως η Capsella, ακολουθεί πιο παραδοσιακά μονοπάτια...

Nepenthes bicalcarata


Η σταμνοειδής φύση του Nepenthes, με το σχήμα του να συγκρατεί υγρά στο εσωτερικό του, έχει μία και μόνο μία λειτουργία: δελεάζει τα έντομα να πλησιάσουν, τα πνίγει κατόπιν στο νερό και τα χωνεύει μετά με την ησυχία του. 

Στα «ατού» του είναι η σπάνια συμβιωτική σχέση που έχει αναπτύξει με ένα ασυνήθιστο είδος μυρμηγκιού, το Camponotus Schmitzi: τα μοναδικά στο είδος τους αμφίβια μυρμήγκια φτιάχνουν την αποικία τους στο στέλεχος του φυτού και βυθίζονται κατόπιν στην υγρή παγίδα των φύλλων, όπου μπορούν να περάσουν μεγάλα χρονικά διαστήματα. 

Κι ενώ αρχικά είχε υποτεθεί ότι τα μυρμήγκια παρασιτούν σε βάρος του φυτού, με μεγάλη έκπληξη οι βοτανολόγοι παρατήρησαν ότι η σχέση είναι συμβιωτική: τα μυρμήγκια κάνουν την παγίδα ακόμα φονικότερη, εμποδίζοντας το έντομο-λεία να εγκαταλείψει τον υγρό του τάφο!

Και κατόπιν βοηθούν φυσικά το φυτό στην πέψη, καθώς επεξεργάζονται την τροφή πολύ γρηγορότερα από ό,τι θα το έκαναν τα ατελή ένζυμα του Nepenthes. Κι όταν πέσει πείνα στο φυτό, τα περιττώματα και τα νεκρά μυρμήγκια παρέχουν τα απαραίτητα συστατικά στον φυτικό τους ξενιστή...

Nepenthes lowii

Εδώ η δράση αγγίζει επίπεδα επιστημονικής φαντασίας. Παρά το γεγονός ότι το φυτό είναι εξοπλισμένο με όλες τις δομές για να συλλαμβάνει και να χωνεύει ζωντανή λεία, η εξέλιξη το έχει προικίσει με μια ακόμα πηγή τροφής, απείρως πιο αηδιαστική: τα γλυκά και κολλώδη εκκρίματα του προσελκύουν είδος μικρόσωμου ποντικιού, με τις εξαιρετικά καθαρτικές ιδιότητες του εκκρίματος να προμηθεύει το φυτό με περιττώματα! 

Σε μελέτη μάλιστα του 2009 υποδείχτηκε ότι κάποια είδη του φυτού τρέφονται πλέον αποκλειστικά με περιττώματα, με το εκχύλισμα να έχει γίνει ακόμα πιο αποτελεσματικό: μόλις το γευτεί ο ποντικός, η πλήρης κένωση του εντερικού του σωλήνα συντελείται άμεσα...
Nepenthes rafflesiana


Κι εδώ η πρωταρχική μορφή τροφής είναι τα περιττώματα των μικρών ζώων, τα οποία αποσπά το φυτό με πολύ διαφορετικό τρόπο από το Nepenthes Lowii, κι αυτό γιατί έχει μετατραπεί στον ιδανικό υπνόσακο για νυχτερίδες! 

Παρέχει λοιπόν στις νυχτερίδες το κατάλληλο περιβάλλον για να κουρνιάσουν στο εσωτερικό του, με τη σαρκοφάγα φύση του (συνεχίζει να τρέφεται και με έντομα) να το κάνει ακαταμάχητο στις νυχτερίδες, που βρίσκουν στο εσωτερικό του καταφύγιο από τα παράσιτα. Και βέβαια η συμβιωτική τους σχέση που αναπτύχθηκε με τα χρόνια απαιτεί ένα μικρό αντάλλαγμα από τη νυχτερίδα: να το χρησιμοποιεί σαν τουαλέτα...
Nepenthes ampullaria


Όπως και τα άλλα είδη της οικογένειας, είναι ταυτόχρονα σαρκοφάγο και περιττωματο-φάγο, έχει ωστόσο εξελιχθεί δραστικά και τρέφεται πλέον και από άλλες πηγές, κομπάζοντας για μια σειρά από μοναδικές στο είδος τους εξελικτικές προσαρμογές: καταβροχθίζει οτιδήποτε πιαστεί στη φάκα του, από φύλλα και πέταλα μέχρι και λαχανικά. 

Κι ενώ τα ξαδελφάκια του απεχθάνονται τις φυτικές τροφές, που μπορούν ακόμα και να φράξουν το εσωτερικό τους, η εξελιγμένη Ampullaria όχι μόνο δεν έχει κανένα πρόβλημα να τις καταβροχθίζει, αλλά τις μετατρέπει κιόλας σε λαχταριστό έκκριμα που προσελκύει ακόμα περισσότερα έντομα! Προνύμφες κουνουπιών και άλλα υδρόβια έντομα αποικούν συνήθως το εσωτερικό του ζωντανού αυτού κάδου σκουπιδιών, με τις συμβιωτικές σχέσεις που αναπτύσσονται να είναι πολυχρηστικές...

 Drosera glanduligera

To φυτό τον έχει τον τρόπο του στο να συλλαμβάνει το θήραμά του: η κολλώδης ουσία του κάνει όλη τη δουλειά, με το ίδιο να περικυκλώνει κατόπιν τη λεία με εξαιρετικά αργή κίνηση. Κι ενώ ο «τεμπελάκος» σαρκοφάγος κίνδυνος δεν είναι ιδιαίτερα ενεργητικός, κάποια είδη του έχουν εξοπλιστεί με μακριά και ευαίσθητα «πλοκάμια»: όταν το έντομο κάνει αισθητή την παρουσία του, το νέο αυτό εξάρτημα το συλλαμβάνει με αστραπιαία ταχύτητα (αστραπιαία όμως!) και το ρίχνει πάνω στα κολλώδη σταγονίδια του κυρίως φυτού...
Μύκητες που πιάνουν σκουλήκια

Παραβιάζοντας τα όρια μεταξύ φυτικού και ζωικού οργανισμού, ο μύκητας την έχει την παραξενιά του. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για σαρκοβόρο μύκητα! Σαφώς πιο παράξενα από τα σαρκοφάγα φυτά, τα είδη του σαρκοφάγου μύκητα -στα οποία περιλαμβάνονται ακόμα και κοινά μανιτάρια- είναι φονικά επικίνδυνα: το υπόγειο τμήμα τους είναι επενδεδυμένο με μια σειρά από «θηλιές». 

Όταν το σκουλήκι περάσει μέσα από τις φονικές αυτές παγίδες, ειδικά κύτταρα του μύκητα τις κάνουν να σφίγγουν, αιχμαλωτίζοντας τον μικροσκοπικό οργανισμό και κρατώντας τον στη θέση του για να καταβροχθιστεί αργά-αργά. Ακόμα πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι είδη του μύκητα αναπτύσσουν τις θηλιές μόνο όταν εντοπίσουν την παρουσία σκουληκιών στο περιβάλλον: στήνουν τις παγίδες τους δηλαδή μόνο όταν μυριστούν τροφή!

Roridula sp.

Θεωρούμενη ως ένα από τα μεγαλύτερα σαρκοφάγα φυτά του πλανήτη, η Roridula αγγίζει ύψος 2 μέτρων, με την επιφάνειά της να καλύπτεται φυσικά από μικροσκοπικές -ιδιαίτερα κολλώδεις δε- απολήξεις. Τα έντομα δεν ανησυχούν βεβαίως από το φυτό, αλλά από το μοναδικό στον κόσμο είδος αρπακτικού εντόμου που κατοικεί στα κολλώδη φύλλα του: οτιδήποτε λοιπόν κι αν προσεγγίσει το φυτό, είναι στο έλεος των μικρών αυτών τεράτων, που συνεργάζονται ιδανικά με τη Roridula για να αιχμαλωτίζουν ακόμα μεγαλύτερες σε μέγεθος λείες και να τις απομυζούν κατόπιν από κάθε θρεπτικό συστατικό. 

Κι έτσι η Roridula όχι μόνο προστατεύεται από έναν τρομακτικό στρατό, αλλά απομυζεί τα απαραίτητα συστατικά της από τα περιττώματα της αποικίας των εντόμων στο φύλλωμά της, τρεφόμενη εμμέσως από τα θύματά τους...



Στη φύση υπάρχουν 630 είδη σαρκοφάγων φυτών, που ανήκουν σε δώδεκα γένη. Τα φυτά αυτά προσελκύουν και παγιδεύουν τη λεία τους, που είναι κυρίως έντομα και άλλα αρθρόποδα, για να πάρουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται.

Για να χαρακτηριστεί ένα φυτό σαρκοφάγο, θα πρέπει να καταναλώνει τη λεία του και νααπορροφά τα θρεπτικά συστατικά από αυτήν.

Τα σαρκοφάγα φυτά έχουν διάφορους μηχανισμούς για να παγιδεύουν τα θύματά τους.

Κάποια είδη έχουν τέτοιο σχήμα ώστε το έντομο να μπει μέσα στην παγίδα και να μην μπορεί να ξαναβγεί. Άλλα έχουν "σαγόνια" που κλείνουν γρήγορα, παγιδεύοντας έτσι τη λεία τους. Άλλα επίσης έχουν στην επιφάνειά τους κολλώδεις ουσίες, ενώ κάποια έχουν έντονο άρωμα ή έντονο χρώμα. 

Darligtonia californica



Είναι το μοναδικό φυτό της οικογένειας Darlingtonia και είναι σπάνιο στη φύση. Είναι εγγενέςστη Βόρεια Καλιφόρνια και στο Όρεγκον, στις ΗΠΑ.

Ονομάζεται και "φυτό-κόμπρα", επειδή το σχήμα του μοιάζει με το γνωστό φίδι.



Sarracenia psittacina

Το είδος αυτό είναι εγγενές στη Βόρεια Αμερική και στις νοτιοανατολικές περιοχές των ΗΠΑ. Χρησιμοποιεί τον ίδιο μηχανισμό παγίδευσης, όπως και το Darlingtonia παραπάνω, δηλαδή, χρησιμοποιεί μια μικρή είσοδο στο στόμα του, από την οποία μπαίνει το θύμα ψάχνοντας γιανέκταρ. 

Το θήραμα συγχέεται από το φως που βλέπει στο εσωτερικό του φυτού και προχωρά μέσα στο φυτό, νομίζοντας ότι θα βρει έξοδο. Εκεί υπάρχουν ένζυμα, που βοηθούν στην αποσύνθεσητου.
Stylidium graminifolium

Το φυτό αυτό θεωρείται σαρκοφάγο γιατί κάτω από τα λουλούδια του έχει τριχίδια με τα οποία παγιδεύει και καταναλώνει τη λεία του. 

Είναι είδος ενδημικό στην Αυστραλία.


Pinguicula moranensis

Το είδος αυτό είναι ενδημικό στο Μεξικό και στην Γουατεμάλα. Σχηματίζει ένα ρόδακα, που τα φύλλα του έχουν κολλώδεις αδένες που προσελκύουν και παγιδεύουν αρθρόποδα.
Τα θρεπτικά συστατικά που παίρνουν από τη λεία τους συμπληρώνουν τα λίγα θρεπτικά συστατικά που παίρνουν από το έδαφος.


Sarracenia rubra

Το είδος αυτό ευδοκιμεί στις ανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ και στις ανατολικές περιοχές του Καναδά. Η επιφάνεια του σωλήνα, που έχει το άνθος, έχει αδένες που εκκρίνουν νέκταρ. Ταθύματα που εισέρχονται στο σωλήνα διαπιστώνουν ότι η μοίρα τους είναι αβέβαιη. Πέφτουν κατακόρυφα στο βάθος του σωλήνα όπου υγρά πέψης και τριχίδια εμποδίζουν τη διαφυγήτους.
Pinguicula gigantea

Εγγενές στο Μεξικό, το φυτό αυτό έχει μωβ χρώμα. Περιστασιακά έχουν αναφερθεί και φυτά με μπλε χρώμα. Τα φύλλα του έχουν τριχίδια, τα οποία εκκρίνουν μια κολλώδη ουσία, πουπαγιδεύει το θύμα τους. Έχει τα μεγαλύτερα φύλλα απ' όλα τα είδη τους γένους του, όπως δείχνει και το όνομά του.






1 – Venus flytrap
Είναι ένα από τα πιο γνωστά σαρκοφάγα φυτά στον κόσμο που τρέφεται με αραχνοειδή. Τα φύλλα του περιβάλλονται από «λεπίδες», ενώ εκκρίνουν βλέννα για να απορροφήσουν ευκολότερα το θήραμά τους.

2 – Drosera sp.

Από τις μεγαλύτερες οικογένειες σαρκοφάγων φυτών, που αντιπροσωπεύει σχεδόν 194 είδη. Πήρε το όνομά της από τις δροσοσταλίδες που καλύπτουν τα «πλοκάμια» της, πάνω στις οποίες κολλάνε τα έντομα.


3 – Cephalotus sp.

Αναπτύσσεται στα εδάφη της Αυστραλίας και είναι ένα από τα πλέον εντυπωσιακά σε εμφάνιση φυτά, οι κώνοι του οποίου εκκρίνουν ένζυμα για να αφομοιώσουν τα έντομα.
4 – Butterworts
Ένα από τα πιο θανατηφόρα σαρκοφάγα φυτά στον κόσμο παρά την… αθωότητά του! Ευδoκιμεί στη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Ευρώπη και την Ασία και παγιδεύει έντομα τα οποία έλκονται από τα όμορφα λουλούδια του.

5 – Darligtonia sp.
Σαρκοφάγο κρίνο με σωληνοειδές σώμα από το οποίο δεν γλιτώνει κανένα έντομο, που πνίγεται στο εσωτερικό του μέσα στην πληθώρα υγών που εκκρίνει.
6 – Nepenthes sp.



Ευδοκιμεί κυρίως σε ασιατικές χώρες όπως η Ινδία, οι Φιλιππίνες, η Μαλαισία, το Βόρνεο και η Σουμάτρα. Αποθηκεύει νερό στο εσωτερικό του όπου πνίγει ποντίκια, αράχνες ακόμα και αρουραίους. Το ύψος του μπορεί να φτάσει τα 10-15 μέτρα!


7 – Bladderworts
Προσελκύει μικρά έντομα που κολυμπούν γύρω από τις ρίζες του και ευδοκιμεί κοντά σε γλυκά νερά, σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου.
8 – Waterwheel plant
Οφείλει την ονομασία του στο σχήμα του τροχού και παγιδεύει τα έντομα μέσα στα υγρά φύλλα του, τα οποία κλείνουν δυνατά και ανοίγουν ξανά μετά από 10-20 ώρες.

9 – Rainbow plant
Το φωτεινό χρώμα του άνθους προσελκύει τα έντομα και τη στιγμή που προσγειώνονται στα πέταλά του αυτά κλείνουν και εκκρίνουν κολλώδη ουσία.

10 – Sarracenia sp.
Τα έντομα προσελκύονται από τα φωτεινά χρώματά του και εισχωρούν στις χοάνες, που αποτελούν τον «τάφο» τους. Στη βάση υπάρχουν ένζυμα όταν το έντομο διαλύεται και αφομοιώνεται στο φυτό.
πηγή-perierga.gr
Ακολουθούν φωτογραφίες σαρκοφάγων φυτών








































Επιστημονική Συστηματική Βοτανική κατάταξη των 
σαρκοφάγων φυτών

πηγή

carnivorous plant, venus flytrap, venus fly trap, Dionaea, plant, flower
πηγή









πηγή-botany.org



Περισσότερα στοιχεία 
για την επιστημονική Βοτανική κατάταξη 
των σαρκοφάγων φυτών: 
-εδώ, 
-εδώ, 
-εδώ κι





πηγή



ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΕΔΩ:
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)