Δημοσιεύθηκε:
ΠΕΡΔΕΤΖΟΓΛΟΥ Δ., Το δέρμα του σώματος και οι δερμάτινοι χιτώνες της ανθρωπίνης φύσεως.
"Το Καλλυντικό" 7:26-29: Επίσημο Τριμηνιαίο Περιοδικό της Ελληνικής Εταιρείας Κοσμητολογίας, Τομέας Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, Φαρμακευτική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών
"5 οι γαρ κατά σάρκα όντες τα της σαρκός φρονούσιν, οι δε κατά πνεύμα τα του πνεύματος. 6 το γαρ φρόνημα της σαρκός θάνατος, το δε φρόνημα του πνεύματος ζωή και ειρήνη· διότι το φρόνημα της σαρκός έχθρα εις Θεόν· 7 τω γαρ νόμω του Θεού ουχ υποτάσσεται· ουδέ γαρ δύναται· 8 οι δε εν σαρκί όντες Θεώ αρέσαι ου δύνανται. 9 υμείς δε ουκ εστέ εν σαρκί, αλλ’ εν πνεύματι, είπερ Πνεύμα Θεού οικεί εν υμίν. ει δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ έστιν αυτού." (Ρωμαίους 8, 5-9).
Στο παρόν άρθρο, θα ασχοληθούμε με την εισαγωγή ενός σημαντικού θέματος, αυτού του δέρματος, προσεγγιζόμενο όμως από μίαν άλλη οπτική γωνία, ιστάμενοι διακριτικώς μακρόθεν της τρέχουσας αντιλήψεως…
Κατ΄ αρχήν «Δέρμα», σύμφωνα με την τρέχουσαν έννοια του όρου, σημαίνει το εκδεδαρμένον και ακατέργαστον περίβλημα του σώματος των ζώων, η δορά, το φυσικό περίβλημα του σώματος του ανθρώπου (Ομήρου Ιλιάς Ι 548 - Πινδάρου Πυθιονίκαι 4, 161 - Ηρόδοτου 6, 64 - Αριστοφάνους Ειρήνη 746 - Πλάτωνος Φαίδρος 98 D, κλπ.).
Σύμφωνα με άλλη ετυμολογική προσέγγιση, «Δέρμα» σημαίνει το (εξωτερικόν) στήριγμα ενός όντος που εκδηλώνεται μέσω έλλογης δημιουργικότητας και δραστηριότητας. Δύναται δε να θεωρηθεί, ότι το γράμμα Δ (δέλτα), προέρχεται από το γράμμα Λ (λάμδα), όπως κατωτέρω:
Δ + ΕΡΜΑ
Έλλογη
δημιουργικότητα + στήριγμα
Τούτο σημαίνει ότι το δέρμα στηρίζει (εξωτερικά), την έλλογη δημιουργική ανθρώπινη ύπαρξη. Από το έτυμον [1] της λέξεως συμπεραίνουμε ότι ασφαλώς και το δέρμα χρήζει της απαραίτητης καθημερινής προστασίας, φροντίδας, μέριμνας και επιμέλειας, δια πολλών και ποικίλων μέσων και τρόπων. Αλλά η επιμέλεια του μέτρου απέχει αληθινά πολύ της υπερβολής και καταχρήσεως, που δηλώνει εσωτερική ερημία, διαρκή ταραχή, μόνιμη ακαταστασία, διχασμό και πνευματικό μαρασμό. Η απώλεια του μέτρου οδηγεί στην αξιοποίηση και προσοχή πραγμάτων δευτερευόντων, που θεωρούνται πρώτα.
Προτιμάται το γυαλιστερό που θαμπώνει, το πνευματικώς φθηνό, το διαφημιζόμενο, το των πολλών, το αποδεκτό, το καταναλώσιμο. Η απόκτηση όμως δια του τρόπου αυτού, δεν είναι κατάκτηση, δεν περιέχει γνησιότητα, είναι καρπός παραπληροφόρησης και αποπροσανατολισμού.
Έτσι δίδονται σφαλερές προτεραιότητες, πλανερές, πλασματικές αποσπασματικές αλήθειες, ωραιοποίηση της ακοσμίας, απομονωτισμός επικίνδυνος, ναρκισσισμός νοσηρός, πολυχρωματισμός του κελύφους… Ώς λέγει σοφός Αγιορείτης, ασχολούμεθα διαρκώς, παρά την οικονομική κρίση, με μύρια περιττά, δευτερεύοντα, εξιδανικευμένες εξωτερικές εμφανίσεις, ποιότητες υφασμάτων, τιμές μηχανημάτων, ενδυμάτων και καλλυντικών, δεικνύοντες την δική μας αδιαφορία, αδιαθεσία και απροθυμία για ανδρεία εσωτερική ενδοσκαφή, αληθινή αυτογνωσία, βαθιά περισυλλογή, διαρκή νήψη.
Σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική επιστήμη, ευθύς αμέσως μετά την εκ του Παραδείσου πτώση του ανθρώπου και αφού τα θεοειδή χαρακτηριστικά και οι θεοειδείς τάσεις του «κατ’ εικόνα», ξέφυγαν από την φυσική τους κατάσταση, κατεύθυνση και λειτουργικότητα, για να επιζήσουν οι άνθρωποι «εποίησε Κύριος ο Θεός τω Αδάμ και τη γυναικί αυτού χιτώνας δερματίνους και ενέδυσες αυτούς» (Γένεση 3,21).
Αυτοί οι δερμάτινοι χιτώνες, δεν είναι το σώμα του ανθρώπου, αλλά εκφράζουν την νεκρότητα την οποία περιβλήθηκε ως δεύτερη φύση του ο άνθρωπος και μετατράπηκε η όντως Ζωή, σε βασανιστική επιβίωση. Είναι το ένδυμα με το οποίο ο άνθρωπος αντιμετωπίζει τον θάνατο.
Είναι σαν την καινούργια οργάνωση του ανθρωπίνου βίου, τις καινούργιες μεθόδους, σαν μια άλλη στολή κατάλληλη και απαραίτητη για να αντιμετωπισθούν οι άλλες συνθήκες μέσα στις οποίες βρέθηκε με την πτώση του ο άνθρωπος, αφού μετά την πτώση, οι άνθρωποι διεστράφησαν πνευματικώς και ηθικώς και υποτάχθηκαν στην άλογη φύση [2].
Ο άνθρωπος πρίν ενδυθεί τους δερματίνους χιτώνες, φορούσε στολή «θεοΰφαντη [3]», το ψυχοσωματικό ένδυμά του ήταν υφασμένο με την χάρη, με το φώς και την δόξα του Θεού. Ο άνθρωπος ήταν απαθής, μακάριος και άφθαρτος.
Ο πρωτόπλαστος κάνοντας ορθή χρήση των ενοποιών δυνάμεων της αρχετυπικής θεοϋφάντου στολής του, είχε ως σκοπό να πραγματώσει ενεργητικά την εν δυνάμει ενότητα, ενοποιώντας κι έτσι καταργώντας τις τέσσερες μεγάλες διαιρέσεις-διασπάσεις του Σύμπαντος[4]: την διαίρεση του ανθρώπου σε άρσεν και θήλυ, της γής σε παράδεισο και ουρανό, της αισθητής φύσεως σε γή και ουρανό, της κτιστής φύσεως σε νοητά και αισθητά και τελικά την πέμπτη, ύψιστη και άρρητη διαίρεση ανάμεσα σε κτίση και Κτίστη[5].
Αυτό το έργο που δεν έκανε ο πρωτόπλαστος άνθρωπος, το πραγματοποίησε ο Χριστός και καλούμεθα εάν επιθυμούμε να γίνουμε γνήσιοι άνθρωποι, αυτό το έργο να το ενστερνισθούμε και εμείς. Και τούτο γίνεται δια μέσου της ορθοδόξου ψυχοθεραπευτικής μεθόδου των Αγίων Πατέρων, που ευχής έργον θα ήταν όλοι εμείς, οι περί πολλά μεριμνώντες και τυρβάζοντες, οι τιτλούχοι κοσμικοί χρεοκοπημένοι νόες, να μελετήσουμε και να προσεγγίσουμε βιωματικά, αφού «... δια τους Πατέρας δεν διαχωρίζονται οι άνθρωποι εις ηθικούς και ανηθίκους ή εις καλούς και κακούς βάσει ηθικών κανόνων.
Ο διαχωρισμός αυτός είναι επιφανειακός. Εις το βάθος διακρίνεται η ανθρωπότης εις ψυχικά αρρώστους, εις θεραπευομένους και εις θεραπευμένους. Όλοι όσοι δεν είναι εις την κατάστασιν του φωτισμού είναι ψυχικά άρρωστοι... Δεν είναι μόνον η καλή θέλησις, η καλή απόφασις, η ηθική πράξις και η αφοσίωσις εις την Ορθόδοξον Παράδοσιν που κάμει τον Ορθόδοξον, αλλά η κάθαρσις, ο φωτισμός και η θέωσις. Τα στάδια αυτά θεραπείας είναι ο σκοπός της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας, όπως μαρτυρούν τα λειτουργικά κείμενα [6]».
Οι άγιοι έπασχαν «τα θεία μη διανοούμενοι». Θεολογούσαν όχι αριστοτελικώς, δηλαδή με την διάνοια, εγκεφαλικά, αλλά αλιευτικώς, δηλαδή με την ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος, κατόπιν πολύ σκληρού πολυετούς αγώνα. Αν δεν καθαρθεί προηγουμένως ο άνθρωπος από τα σκληρά πάθη, και κυρίως από την νοσηρά φαντασία του, είναι ανίκανος να διαλεχθεί με τον Θεό και να μιλήσει για τον Θεό.
Η αληθινή Θεολογία, είναι πέρα από την κοινή καθημερινή έννοια, αξία και σημασία της λογικής. Είναι αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο και οι ορίζεται ως θεωρία.
Εκείνος που ήνωσε τελείως τις αισθήσεις του με τον Θεό, μυσταγωγείται υπ’ Αυτού. Αν δεν έχει γίνει αυτό, τότε «χαλεπόν περί Θεού διαλέγεσθαι» [7]. Αντίθετα, εκείνος που δεν γνώρισε τον Θεό υπαρκτικά, αυτός «στοχαστικώς αποφθέγγεται»[8]. Μάλιστα, κατά την πατερική διδασκαλία, το να μιλά κανείς στοχαστικά (στείρα διανοητικά-επιστημονικά) για τον Θεό, είναι πολύ κακό, γιατί οδηγεί τον άνθρωπο στην πλάνη.
Η προσπάθεια να κρατήσει κανείς τον νου του καθαρό και η προσπάθεια να ελευθερωθεί από τους πολλούς περισπασμούς έχει σαν αποτέλεσμα να φανεί μέσα μας ο νους, ο οποίος μέχρι πρότινος ήταν νεκρός και άρα αφανής.
Έχει μεγάλη σημασία η καθαρότης του νοός. Και αυτή ασφαλώς δεν επιτυγχάνεται με την σχολαστική εγωϊστική ενασχόληση της επιφάνειάς μας, του λίαν αγαπητού σαρκίου μας και τον υπέρμετρο καλλωπισμό του, αλλά με την ακολούθηση της διδασκαλίας της Κοσμετολογίας του πνεύματος, που δεν είναι άλλη από την ζωηφόρο, αλλά απολύτως άγνωστη σε εμάς Ορθόδοξη Ελληνική Παράδοσή μας.
Μόνο δι΄ αυτής θα απεκδυθούμε των δερματίνων χιτώνων της φθοράς, της επιφανειακής προσεγγίσεως της φύσεως και της κτίσεως, αλλά και αυτής της πυρέσσουσας οικονομικής κρίσεως.
[1] Έτυμος σημαίνει αληθινός. Κατά συμπέρασμα, η ετυμολογία μιάς λέξεως είναι ο αληθής λόγος σημαίνων το πρωταρχικόν νόημα αυτής.
[2] «Έστι δε ά προσέλαβεν (ο άνθρωπος) από του αλόγου δέρματος η μίξις, η σύλληψις, ο τόκος, ο ρύπος, η θηλή, η τροφή, η εκποίησις, η κατ΄ ολίγον επι το τέλειον αύξησις, η ακμή, το γήρας η νόσος, ο θάνατος» (Γρηγορίου Νύσσης, Περί ψυχής και αναστάσεως, PG 46, 148C-149Α) δηλαδή ό,τι σήμερα ονομάζουμε βιολογική ζωή.
[3] «Στολήν με ενέδυσας θεοΰφαντον, Σωτήρ» (Α΄ τροπάριον στ΄ ωδής Κανόνος Κυριακής της Τυρινής).
[4] Παναγιώτη Νέλλα, 1992. Ζώον Θεούμενον, σελ. 58. Γ΄ έκδ. Εκδόσεις Αρμός. Αθήνα.
[5] Μαξίμου Ομολογητού, Περί διαφόρων αποριών των αγίων Διονυσίου και Γρηγορίου. PG 91, 1304D-1308C.
[6] Ιω. Ρωμανίδου1984. Ρωμαίοι ή Ρωμηοί Πατέρες της Εκκλησίας, τόμος Ι, σελ. 27. Εκδ. Πουρνάρα. Θεσσαλονίκη.
[7] Ιωάννου του Σιναΐτου. Κλίμαξ, Λόγος Λ’, ιβ’, σελ. 169. εκδ. Παπαδημητρίου. Αθήνα.
[8] Ιωάννου του Σιναΐτου. Κλίμαξ, Λόγος Λ’, ιγ’, σελ. 169
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου