Μετά τον κορεσμό της Ευρώπης από την υπερβολική μεγαλοπρέπεια του μπαρόκ τόσο στις εικαστικές τέχνες όσο και στην αρχιτεκτονική, μια καινούργια εποχή ανέτειλε για τη γηραιά ήπειρο.
Με τις ιεραρχίες να έχουν αρχίσει να κλονίζονται (η Γαλλική Επανάσταση βρισκόταν ήδη προ των πυλών και θα έθετε νέες βάσεις στην οργάνωση της κοινωνίας) και την επιστημονική έρευνα να θέτει νέους στόχους βασισμένους τώρα στη λογική που θα οδηγούσε τον άνθρωπο σε μια εποχή αθωότητας και ισότητας, η ανάγκη για την ανακάλυψη νέων τρόπων έκφρασης που να στηρίζονται στην αλήθεια, την τάξη, το μέτρο και τον κανόνα είχε γίνει πλέον επιτακτική.
Η φύση άρχισε να γίνεται πρωταρχικό σημείο αναφοράς για την Ευρώπη των μέσων του 18ου αιώνα, αφού σε αυτήν μπορούσαν να αναζητήσουν τα πρότυπα και τις αρχές που θα τους οδηγούσαν στη δημιουργία ενός κόσμου όπου θα κυβερνούσε ο νόμος της λογικής και της ισότητας.
Η φύση άρχισε να γίνεται πρωταρχικό σημείο αναφοράς για την Ευρώπη των μέσων του 18ου αιώνα, αφού σε αυτήν μπορούσαν να αναζητήσουν τα πρότυπα και τις αρχές που θα τους οδηγούσαν στη δημιουργία ενός κόσμου όπου θα κυβερνούσε ο νόμος της λογικής και της ισότητας.
Πίστευαν ότι οι τέχνες και η αρχιτεκτονική θα έπαιζαν ουσιαστικό ρόλο σε αυτή την πορεία, αφού, μέσα από την αισθητική αναγέννηση που επιδίωκαν, θα έφταναν και σε μια αναγέννηση ηθική και πολιτική.
Οι νόμοι λοιπόν που διέπουν τη φύση ήταν νόμοι που έπρεπε να ανακαλυφθούν και να εφαρμοστούν πιστά στα εικαστικά και αρχιτεκτονικά τους έργα από εδώ και στο εξής και οι μόνοι που προσέγγισαν αισθητικά τους νόμους της περισσότερο από κάθε άλλον μέχρι τότε ήταν οι αρχαίοι Έλληνες.
Από το 1750 η εξερευνητική μελέτη των ελληνικών αρχαιοτήτων μετατρέπεται σε μανία. Για τους νέους αρχιτέκτονες της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Γερμανίας, το ταξίδι στην Ελλάδα που γέννησε τους κλασικούς ρυθμούς (δωρικό, ιωνικό, κορινθιακό) αποτελεί βασικό μέρος της εκπαίδευσής τους.
Οι νόμοι λοιπόν που διέπουν τη φύση ήταν νόμοι που έπρεπε να ανακαλυφθούν και να εφαρμοστούν πιστά στα εικαστικά και αρχιτεκτονικά τους έργα από εδώ και στο εξής και οι μόνοι που προσέγγισαν αισθητικά τους νόμους της περισσότερο από κάθε άλλον μέχρι τότε ήταν οι αρχαίοι Έλληνες.
Ακρόπολη Αθηνών, Παρθενώνας
Από το 1750 η εξερευνητική μελέτη των ελληνικών αρχαιοτήτων μετατρέπεται σε μανία. Για τους νέους αρχιτέκτονες της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Γερμανίας, το ταξίδι στην Ελλάδα που γέννησε τους κλασικούς ρυθμούς (δωρικό, ιωνικό, κορινθιακό) αποτελεί βασικό μέρος της εκπαίδευσής τους.
Δύο Άγγλοι αρχιτέκτονες, ο J. Stuart και ο N. Revett, ήταν από τους πρώτους που ταξίδεψαν στην Ελλάδα, το 1751, η οποία τότε βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία. Περιηγήθηκαν στα μέρη αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, μελέτησαν γλυπτά και ναούς, μελέτησαν τον Παρθενώνα και στην επιστροφή τους στην πατρίδα δημοσίευσαν τα σχέδιά τους σε ένα έργο τεσσάρων τόμων, που χρησιμοποίησαν και ως έμπευση για την αρχιτεκτονική τους.
Αυτό ήταν μόνον η αρχή, αφού στη συνέχεια και άλλοι αρχιτέκτονες υιοθέτησαν τη νέα αισθητική, γεγονός που έδωσε αφορμή να γεννηθεί το λεγόμενο Greek Revival, ένα ρεύμα που πέρασε πολύ γρήγορα τον Ατλαντικό σαρώνοντας και την αμερικανική ήπειρο. Ο Λευκός Οίκος χτίζεται αυτή την περίοδο με σχέδιο βασισμένο στις αισθητικές αρχές του ιωνικού ρυθμού.
Στην εισαγωγή του πρώτου εκ των τεσσάρων τόμων της μελέτης τους πάνω στην αρχαιοελληνική τέχνη και αρχιτεκτονική, οι δύο Άγγλοι αρχιτέκτονες γράφουν: "Δίχως αμφιβολία, η Ελλάδα πρέπει να θεωρηθεί ο τόπος όπου δημιουργήθηκαν τα πιο ωραία κτήρια της Αρχαιότητας, και μονάχα εδώ θα πρέπει να αναζητηθούν τα πιο κομψά και τα πιο αγνά πρότυπα της αρχαίας αρχιτεκτονικής". Ο Νεοκλασικισμός είχε πλέον κατακτήσει τον κόσμο.
Το τετράτομο έργο των δύο Άγγλων αρχιτεκτόνων είχε τρομερή απήχηση στην αρχιτεκτονική της Αγγλίας, με τους άγγλους αρχιτέκτονες να εφαρμόζουν τη μορφή του αρχαιοελληνικού κλασικού ναού παντού, άλλοτε αυτούσια άλλοτε με επεξεργασμένες λεπτομέρειες σε διάφορες εκδοχές.
Βρισκόμαστε ακριβώς στην εποχή που έχουν κλαπεί τα Μάρμαρα του Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν, τα οποία έφτασαν στο Λονδίνο το 1803. Η ανάγκη για το κτίσιμο ενός μουσείου που θα στέγαζε τα ανεκτίμητης αξίας λάφυρα ήταν επιτακτική και άμεση.
Αυτό ήταν μόνον η αρχή, αφού στη συνέχεια και άλλοι αρχιτέκτονες υιοθέτησαν τη νέα αισθητική, γεγονός που έδωσε αφορμή να γεννηθεί το λεγόμενο Greek Revival, ένα ρεύμα που πέρασε πολύ γρήγορα τον Ατλαντικό σαρώνοντας και την αμερικανική ήπειρο. Ο Λευκός Οίκος χτίζεται αυτή την περίοδο με σχέδιο βασισμένο στις αισθητικές αρχές του ιωνικού ρυθμού.
Στην εισαγωγή του πρώτου εκ των τεσσάρων τόμων της μελέτης τους πάνω στην αρχαιοελληνική τέχνη και αρχιτεκτονική, οι δύο Άγγλοι αρχιτέκτονες γράφουν: "Δίχως αμφιβολία, η Ελλάδα πρέπει να θεωρηθεί ο τόπος όπου δημιουργήθηκαν τα πιο ωραία κτήρια της Αρχαιότητας, και μονάχα εδώ θα πρέπει να αναζητηθούν τα πιο κομψά και τα πιο αγνά πρότυπα της αρχαίας αρχιτεκτονικής". Ο Νεοκλασικισμός είχε πλέον κατακτήσει τον κόσμο.
Βρετανικό Μουσείο
Το τετράτομο έργο των δύο Άγγλων αρχιτεκτόνων είχε τρομερή απήχηση στην αρχιτεκτονική της Αγγλίας, με τους άγγλους αρχιτέκτονες να εφαρμόζουν τη μορφή του αρχαιοελληνικού κλασικού ναού παντού, άλλοτε αυτούσια άλλοτε με επεξεργασμένες λεπτομέρειες σε διάφορες εκδοχές.
Βρισκόμαστε ακριβώς στην εποχή που έχουν κλαπεί τα Μάρμαρα του Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν, τα οποία έφτασαν στο Λονδίνο το 1803. Η ανάγκη για το κτίσιμο ενός μουσείου που θα στέγαζε τα ανεκτίμητης αξίας λάφυρα ήταν επιτακτική και άμεση.
Τα γλυπτά του Παρθενώνα στάθηκαν ο λόγος που χτίστηκε το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο αυθής εξαρχής. Την κατασκευή του μουσείου ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Robert Smirke, ο οποίος βασίστηκε, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, στο πρότυπο του αρχαίου ιωνικού ναού, υποστήριξε δε για αυτή του την επιλογή ότι "μόνο η μεγαλοπρέπεια θα πρέπει να συνοδεύει τέτοιους είδους κτήρια με τέτοιους είδους θησαυρούς".
Εύα Ψαρρού ~
Εύα Ψαρρού ~
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου