- Κομφούκιος (για την μεροληπτική ματιά)
Όλη η γνώση έρχεται από την εμπειρία. Ερχόμαστε στο κόσμο σαν άγραφος πίνακας και οι αισθήσεις μας είναι το μόνο που έχουμε για να εξερευνήσουμε αυτόν τον κόσμο. Τι είναι όμως η εμπειρία;
Γράφει ο Π. Ηλιόπουλος στο "Σχετικά με την Αντίληψη και τη Φύση του Χρόνου": "Η κίνηση είναι αυτή που δημιουργεί την αντίληψη". Βλέπουμε μια εικόνα και την αποθηκεύουμε στη μνήμη μας. Στη συνέχεια υπάρχει κίνηση στο οπτικό μας πεδίο. Τώρα ενθυμούμενοι τις δύο αυτές εικόνες μπορούμε να τις συγκρίνουμε. Κάπως έτσι ξεκινάει η σκέψη και κατά συνέπεια η αντίληψη. Είναι σύγκριση και οφείλεται στην ανάμνηση. Η εμπειρία όπως υποδεικνύει και η ρίζα της (πείρα) είναι ανάμνηση. Συνεπώς αν όλη η γνώση προέρχεται από την εμπειρία τότε όλα υπάρχουν εξαιτίας της μνήμης. Χωρίς την μνήμη δεν θα υπήρχε τίποτα. Γνώση = μνήμη.
"Γι' αυτόν που καταλαβαίνει ό,τι βλέπει
και δεν βλέπει μόνο ό,τι καταλαβαίνει"
- Αγνώστου"...έτσι συνδέεται ο χρόνος και ο χώρος·
όταν κοιτάμε στο χώρο, κοιτάμε πίσω στο χρόνο."
-Αϊνστάιν
Η μνήμη λοιπόν γίνεται σκέψη, η σκέψη αντίληψη και η αντίληψη με την σειρά της εμπειρία, δηλαδή γνώση. Μια αντίληψη όμως καθαρά προσωπική δηλαδή υποκειμενική. Είναι το γνωστό από την κβαντική συμπέρασμα ότι ο παρατηρητής επηρεάζει το παρατηρούμενο. Στην ουσία κάνει το παρελθόν παρόν (μέσω της ενθύμησης), για να μπορέσει να παρατηρήσει δηλαδή να συγκρίνει. Τι συμπέρασμα όμως μπορούμε να βγάλουμε τότε για την ακρίβεια μιας υποκειμενικής παρατήρησης; Με άλλα λόγια κατά πόσο αληθινή είναι η υποκειμενική μας αντίληψη; Πόσο η δεδομένη διαφορετικότητα μας επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και κατά συνέπεια κατανοούμε μια εμπειρία; Μήπως ζούμε σε ένα μεγάλο τσίρκο αυτοδημιούργητων ψευδαισθήσεων, στις οποίες πιστεύουμε τόσο έντονα που δύσκολα πια μπορούμε να δούμε ότι είναι ψευδαισθήσεις;
Κάποιες ερωτήσεις όμως μπορούν να εγερθούν από την ίδια την πείρα μας. Για παράδειγμα, από μια οπτική ψευδαίσθηση. Πως αντιλαμβανόμαστε κάτι ως αληθινό; Πως είμαστε σίγουροι; Πως βλέπουμε κάτι χωρίς να το χρωματίζουμε με την σκέψη μας;
"Σκέφτομαι άρα υπάρχω"
- Καρτέσιος
"Είχα σκεφτεί τον εαυτό μου όρθιο", είπε·
"Αυτός ήταν και ο μόνος τρόπος για να σηκωθώ"
- Κ. Καστανέντα
Υπάρχω, ως αποτέλεσμα της μνήμης. Άρα υπάρχω, αν το σκέφτομαι. Η ερώτηση τι είμαι, πάντα απαντιέται ως τι νομίζω (σκέφτομαι) ότι είμαι, δηλαδή πάντα στο παρελθόν. Δεν μπορείς να πεις τι είσαι, μπορείς μόνο να πεις, τι σκέφτεσαι ότι είσαι. Γιατί η σκέψη αντλείται από την μνήμη. Αυτή δίνει υπόσταση στο είναι που σκέφτομαι. Δημιουργώ κάθε φορά που σκέφτομαι ένα είναι που είναι ήδη ξεπερασμένο.
Η θάλασσα που σκέφτεται.
Κάποτε ήταν μια θάλασσα. Η θάλασσα ζούσε σε μια τέλεια και φυσική κατάσταση υγρασίας και κυμάτων. Ένα πρωί, έτσι ξαφνικά, της ήρθε να σκεφτεί ότι είναι ένα δέντρο. Αυτή η ιδέα έμεινε για πάντα. Η θάλασσα δεν ήταν πια ευτυχισμένη.
Είναι καλοκαίρι, διακοπές. Όπως κάθε χρόνο, πήγα στη θάλασσα να κολυμπήσω. Όταν βούτηξα το κεφάλι μου μέσα, με ρώτησε η θάλασσα: "Καλέ μου φίλε, με ξέρεις τόσο καιρό. Είμαι ένα μεγάλο δέντρο. Αλλά κάτι δεν πάει καλά. Τι πρέπει να κάνω για να ξαναγίνω ευτυχισμένη όπως τότε την πρώτη φορά που ήρθες και κολύμπησες σε μένα;"
"Τίποτα φυσικά" απάντησα. "Απλά πρέπει να εγκαταλείψεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι ένα δέντρο".
Η σκέψη περιορίζει την θάλασσα. Έτσι και εμάς οι ιδέες που έχουμε για τους εαυτούς μας, το πως σκεφτόμαστε ότι είμαστε, μας περιορίζουν. Τι είμαι; Το μόνο που μπορώ να πω, είναι ότι είμαι. Μπορώ μόνο να σκεφτώ (μνήμη), τι είμαι.
Λέμε είμαι άνδρας, γυναίκα, πατέρας, ζωγράφος, αλλά αυτά είναι ιδέες. Και το τι είμαστε, δεν μπορεί να είναι ιδέα ή σκέψη. Είμαστε όμως, υπάρχουμε, αυτό το νιώθουμε όλοι μας. Δεν μπορεί να είμαστε σκέψη, όμως γιατί αν είμασταν, θα εξαφανιζόμασταν μόλις έφευγε και η σκέψη. Μόλις σκεφτούμε ότι είμαστε κάτι, είναι που ταυτιζόμαστε με μια εικόνα.
Κάποιοι έφτασαν στα άκρα και θέλησαν να σταματήσουν τη σκέψη τους. Πήγε κάποιος σε κάποιον ξακουστό διδάσκαλο και τον ρώτησε αν μπορεί να του μάθει πως. Ο δάσκαλος του είπε ότι ευχαρίστως θα του μάθαινε, αν μπορούσε για εξάσκηση, τουλάχιστον να μην σκέφτεται πιθήκους, μέχρι την επόμενη μέρα που θα ξεκινούσαν τα μαθήματα. "Μα δεν σκέφτομαι ποτέ πιθήκους!" του απάντησε. Την επόμενη μέρα ο μαθητής εκλιπαρούσε να τον κάνει να σταματήσει να σκέφτεται πιθήκους.
Δεν χρειάζεται προσπάθεια, λένε πολλοί δάσκαλοι. Γιατί ποιος θα την έκανε την προσπάθεια; Σκέφτεσαι και μιλάς για μια προσπάθεια που ΕΣΥ θα κάνεις. Στην ουσία δεν μπορείς να επηρεάσεις αυτό που είσαι. Η θάλασσα είναι θάλασσα ότι κι αν σκέφτεται.
"Μια ευχάριστη και χαρούμενη ζωή, δεν έρχεται από εξωτερικά πράγματα: ο άνθρωπος αντλεί από μέσα του, σαν από πηγάδι, ευτυχία και χαρά"
- Πλούταρχος
Ρωτάμε τι πρέπει να κάνουμε για να γίνουμε ευτυχισμένοι. Είναι μια λάθος ερώτηση. Ποιος ρωτάει; Το εγώ ρωτάει. Το εγώ είναι που θέλει να είναι ευτυχισμένο. Είναι η ιδέα που θέλει να είναι ευτυχισμένη. Πως μπορεί μια ιδέα να είναι ποτέ ευτυχισμένη; Αυτό είναι το πρόβλημα και η λύση ταυτόχρονα. Σκεφτόμαστε ότι εξωτερικοί παράγοντες θα μας κάνουν ευτυχισμένους και αυτό είναι μια ψευδαίσθηση.
Κατά αυτή την έννοια είναι πολύ πιθανό, ότι όλη η πνευματική γνώση να οδηγεί σε λίγα ή και σε τίποτα. Είναι η γνωστή ιστορία του μουλά Νασρεντίν που είδε κάποιον νύχτα να ψάχνει κάτι κάτω από μια λάμπα. Τον ρώτησε τι ήταν και έμαθε ότι ο άνθρωπος έψαχνε το κλειδί του. Άρχισε να ψάχνει και αυτός λοιπόν όταν τον ρώτησε σε ποιο σημείο ακριβώς το έχασε. Ο άλλος έδειξε πιο πέρα στο σκοτάδι. "Μα τότε γιατί ψάχνεις εδώ κάτω από την λάμπα;" Για να πάρει την απάντηση: "Εδώ τουλάχιστον έχει φως."
Ίσως μάλιστα, η πνευματική γνώση, να έχει και αντίθετα αποτελέσματα αν κάποιος πιστέψει ότι βρίσκεται στο "σωστό δρόμο". Δεν υπάρχει σωστός δρόμος, ή ακόμη καλύτερα δεν υπάρχει δρόμος. Οι λέξεις δεν μπορούν να μεταδώσουν εμπειρίες. Η λέξη σκύλος δεν δαγκώνει. Δεν μπορείς να χορτάσεις διαβάζοντας το μενού ενός εστιατορίου. Κανένας δεν μπορεί να σου εξηγήσει τι γεύση έχει το αλάτι, πρέπει απλά να το δοκιμάσεις ο ίδιος.
Δεν υπάρχει δρόμος για την ευτυχία, η ευτυχία είναι δρόμος. "Τι ασυνέπεια, να φιλοδοξώ να επαρκώ στον εαυτό μου!"
-Φ. Πεσσόα
Έχουμε κλειδώσει τους εαυτούς μας χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι σε μια τεράστια, αόρατη φυλακή. Γι' αυτό μόλις ταυτιζόμαστε με το εγώ μας, υπάρχει αυτόματα έγκριση και αποδοκιμασία. Έχουμε μάθει να πιστεύουμε δογματικά στην ύπαρξη του χαρακτήρα μας, του Εγώ.
Σκεφτείτε τα όνειρα. Δεν είναι σαν αληθινά; Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι το εγώ είναι αληθινό μόνο όταν είμαστε ξύπνιοι; Δεν είναι τότε ειρωνικό να λέμε ότι εγώ ονειρεύομαι;
Όλοι μας έχουμε αρχές, πεποιθήσεις. Άλλες μας τις μεταδώσανε, άλλες βγήκαν εξ' επαγωγής με την λογική μας από εμπειρίες. Είναι δε απαραίτητες για να σκεφτούμε και να δράσουμε. Όμως η εμπειρική λογική κρύβει παγίδες, γιατί οι εμπειρίες μας είναι κατά προσέγγιση και αποσπασματικές.
ΠΗΓΗ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ):
http://revealedtheninthwave.blogspot.com/2013/04/blog-post_5726.html#ixzz2Qln1xF00
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου