Η Μεγάλη Έκρηξη δεν έγινε ποτέ, λένε δύο αστροφυσικοί, υποστηρίζοντας ότι το σύμπαν υπήρχε από πάντα, όπως λέει ο Ηράκλειτος.
Η Μεγάλη Έκρηξη και η διαστολή του σύμπαντος, σύμφωνα με την κλασική θεωρία της φυσικής.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ (Big Bang) είναι μια κοσμολογική θεωρία σύμφωνα με την οποία το σύμπαν δημιουργήθηκε από μια υπερβολικά πυκνή και θερμή κατάσταση, πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια.
Η υπόθεση αυτή στηρίζεται στη γενική θεωρία της Σχετικότητας που ανέπτυξε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, σύμφωνα με την οποία ένα σημείο με άπειρη πυκνότητα, γνωστό ως μοναδικότητα (singularity), άρχισε να διαστέλλεται στο πλαίσιο της Μεγάλης Έκρηξης, δημιουργώντας τον εξελισσόμενο τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Το πρόβλημα με τη θεωρία αυτή είναι ότι δεν δίνει απαντήσεις για το τι συνέβη πριν ή την ίδια τη στιγμή “μηδέν” της Μεγάλης Έκρηξης.
Μια άλλη απορία είναι πώς το σύμπαν προήλθε από το μηδέν, όταν όλοι γνωρίζουμε ότι από το τίποτα παράγεται τίποτα.
Τώρα δύο αστροφυσικοί δίνουν μια νέα απάντηση στο αιώνιο ερώτημα για το πώς άρχισε ο κόσμος, απάντηση που εμπεριέχει σημαντικές φιλοσοφικές προεκτάσεις. Οι δύο αστροφυσικοί υποστηρίζουν ότι το Σύμπαν δεν αποτελεί προϊόν της Μεγάλης Έκρηξης αλλά ότι είναι αιώνιο, υπήρχε δηλαδή από πάντα.
Ο δρ. Αχμέτ Φαράζ Αλί, αστροφυσικός από το Πανεπιστήμιο Μπένχα της Αιγύπτου και ο καθηγητής Σαούρια Ντας από το Πανεπιστήμιο Λέθμπριτζ του Καναδά, με μια σειρά εξισώσεωνπαρουσιάζουν ένα αιώνιο σύμπαν χωρίς αρχή και τέλος. Σύμφωνα με το πόρισμα των δύο επιστημόνων, η Μεγάλη Έκρηξη, ως γεγονός και γενεσιουργός αιτία του κόσμου, δεν συνέβη ποτέ.
Το μοντέλο που προτείνουν οι δύο αστροφυσικοί συμπληρώνει τη γενική θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν με κβαντικές διορθώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν επίσης να εξηγήσουν την ύπαρξη της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας.
Στην εργασία τους ο Αλί και ο Ντας χρησιμοποιούν τις ιδέες του Ντέιβιντ Μπομ (1917-1992), του κορυφαίου πυρηνικού φυσικού και φιλόσοφου, για να κάνουν μια σειρά κβαντικών διορθώσεων σε μια εξίσωση που αναπτύχθηκε από τον Ινδό φυσικό Amal Kumar Raychaudhuri (η λεγόμενη εξίσωση Raychaudhuri), συνδυάζοντας έτσι στοιχεία τόσο από την κβαντομηχανική όσο και από τη γενική θεωρία της Σχετικότητας. Ως αποτέλεσμα, πήραν ένα σύμπαν που έρχεται σε αντίθεση με την ιδέα του πληθωρισμού –την εκθετική διαστολή του σύμπαντος στις πρώτες στιγμές της ύπαρξής του– και το οποίο δεν υπήρξε ποτέ ως σημείο άπειρης πυκνότητας.
«Η μοναδικότητα (singularity) της Μεγάλης Έκρηξης είναι το πιο σοβαρό πρόβλημα της γενικής σχετικότητας, επειδή οι νόμοι της φυσικής φαίνεται να μην εφαρμόζονται εκεί», λέει ο Αλί.
Η σκοτεινή ενέργεια
Τι γίνεται όμως με τη σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη; Στη φυσική κοσμολογία και την αστρονομία, η σκοτεινή ενέργεια είναι ένα υποθετικό είδος ενέργειας που εκτείνεται παντού στο σύμπαν και τείνει να επιταχύνει τη διαστολή του.
Πρόκειται για ένα άλλο άλυτο μυστήριο του σύμπαντος που έχει βασανίσει για καιρό τους επιστήμονες. Αν και έχει επιβεβαιωθεί ότι η σκοτεινή ύλη μαζί με τη σκοτεινή μορφή ενέργειας αποτελούν περίπου το 95% της συνολικής περιεκτικότητας του σύμπαντος, πολύ λίγα είναι γνωστά σχετικά με αυτά τα μυστηριώδη φαινόμενα.
Η σκοτεινή ύλη είναι αόρατη. Με τη χρήση όμως ενός βαρυτικού φακού, ικανού να κάμψει το φως που φτάνει από αυτά τα συμπλέγματα των γαλαξιών στο μάτι του παρατηρητή, παρουσιάζεται ένα δαχτυλίδι σκοτεινής ύλης που απεικονίζεται με ανοιχτό μπλε χρώμα.
Εδώ το μοντέλο που προτείνουν οι Αλί και Ντας λέει ότι η σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη μπορεί να προέρχονται από το συμπύκνωμα Bose-Einstein (BEC), μια κατάσταση της ύλης στην οποία σωματίδια παρουσιάζουν μακροσκοπικά κβαντικά φαινόμενα. Αυτό το συμπύκνωμα λέγεται ότι υπήρχε στο πρώιμο σύμπαν και ότι σχηματίστηκε από τα βαρυτόνια (gravitons) – υποθετικά σωματίδια που πλημμυρίζουν το σύμπαν και μεταφέρουν τη βαρύτητα, αλλά δεν έχουν μάζα.
Παρ’ όλο που το μοντέλο τους δεν αποτελεί μια πλήρη θεωρία κβαντικής βαρύτητας, περιέχει στοιχεία από την κβαντική μηχανική και τη γενική θεωρία της σχετικότητας, ενώ οι δύο ερευνητές εκτιμούν πως, ακόμη κι όταν διατυπωθεί μια πλήρης θεωρία που να ενοποιεί πλήρως τις δύο περιγραφές της φύσης, τα συμπεράσματά τους θα εξακολουθούν να ισχύουν.
Πάντως, πέρα από το ότι δεν θεωρεί τη Μεγάλη Έκρηξη μιας μοναδικότητας ως αφετηρία του Σύμπαντος, το νέο μοντέλο αποκλείει επίσης ότι το σύμπαν θα αρχίσει να συρρικνώνεται, καταλήγοντας σε ένα σημείο άπειρης πυκνότητας.
title
Η θέση του Ηράκλειτου
Με τη νέα θεωρία τους οι δύο φυσικοί επιστρέφουν σ’ εκείνο που είχε προτείνει ο Ηράκλειτος (535 – 475 π.Χ.), λέγοντας ότι «κόσμον τόνδε, τον αυτόν απάντων, ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλά ην αεί και έστιν και έσται πυρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα».
Δηλαδή ότι το σύμπαν (κόσμος), με όλα όσα περιέχει μέσα του, δεν το έφτιαξε κανείς, ούτε θεός ούτε άνθρωπος, αλλά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει – μια φωτιά αιώνια ζωντανή που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο.
Εν πρώτοις, ο Ηράκλειτος αποκαλεί το σύμπαν κόσμο, από το κοσμώ, διακοσμώ, δηλαδή στολίδι, προφανώς λόγω της αρμονίας και της τάξης που το διέπει, μια τάξη η οποία συμβαίνει όχι σύμφωνα με τον χρόνο, αλλά σύμφωνα με τη σκέψη: «ου κατά χρόνον είναι γεννητόν τον κόσμον, αλλά κατ’ επίνοιαν».
Η αρμονία αυτή είναι δυναμική (παλίντονος αρμονίη) και αφορά το σύνολο των όντων και των φαινομένων (και όχι μόνο των ουρανίων σωμάτων) τα οποία συγκροτούν αυτό που εμείς αποκαλούμε σύμπαν ή κόσμο. Το σύνολο αυτό δεν είναι απλό άθροισμα των στοιχείων του, αλλά χαρακτηρίζεται από μια συγκεκριμένη δομή στα πλαίσια της οποίας όλα τα επιμέρους στοιχεία κατέχουν μια λειτουργική θέση και συνδέονται δυναμικά και διαλεκτικά.
Για τον Ηράκλειτο, αλλά και τους άλλους Ίωνες στοχαστές και κοσμολόγους (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Αναξαγόρας), όπως και για τους ατομικούς φιλοσόφους (Λεύκιππος, Δημόκριτος), ο κόσμος δεν έχει κανένα δημιουργό, ούτε θεό ούτε άνθρωπο.
Σε αντίθεση με τα μεταγενέστερα θρησκευτικά δόγματα που κυριάρχησαν στην ανθρώπινη σκέψη, η μη ύπαρξη θεού-δημιουργού είναι χαρακτηριστική θέση της αρχαίας ελληνικής σκέψης: οι θεοί δεν δημιούργησαν τον κόσμο, αλλά αποτελούν και αυτοί μέρος του. Ο ρόλος τους συνίσταται στο να τον διοικούν και να εγγυώνται την ευνομία και την ισορροπία του στο πλαίσιο ενός συστήματος συμπληρωματικών σχέσεων, με γενικό θα λέγαμε συντονιστή τον Δία.
Ο Ηρόδοτος μάλιστα ετυμολογεί τον όρο θεοί από το ρήμα τίθημι (θέτω), με την έννοια ότι είναι εκείνοι που θέτουν, δηλαδή καθορίζουν την ευταξία του κόσμου (2. 52, 3. 108).
Καθετί στο σύμπαν υπόκειται στην αρχή της δομημένης τάξης, με αποτέλεσμα να αντικρίζουμε γύρω μας αυτό που αποκαλούμε κόσμο.
Πηγή: News media
Για να γεφυρώσει αυτή τη θεμελιακή διαφορά, η σύγχρονη φυσική πρότεινε τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, όπου δεν υπάρχει εμφανής θεός-δημιουργός. Το σύμπαν είναι αυτοδημιούργητο, εκπορεύεται όμως από μια αρχική αιτία γνωστή ως μοναδικότητα (singularity), κάτι που υποκρύπτει την παρουσία μιας υπερευφυΐας. Όπως είδαμε όμως η πρόταση αυτή αφήνει αναπάντητα πολλά ερωτηματικά που προσπαθεί τώρα να καλύψει η κβαντική φυσική με διορθωτικές προτάσεις.
Ούτε η έννοια της μοναδικότητας ήταν άγνωστη στους αρχαίους κοσμολόγους. Οι όροι μόνο διαφέρουν. Τότε την αποκαλούσαν Χάος. «Πρώτιστα Χάος γένετο», λέει ο Ησίοδος στηΘεογονία (116). Όμως και το πρωταρχικό αυτό Χάος (η άβυσσος που χάσκει) δεν είναι αυτοδημιούργητο. Από κάπου γεννήθηκε (γένετο), αλλά δεν ξέρουμε από πού.
Έτσι, η γενεσιουργός αιτία του κόσμου παραμένει άδηλη και σε αυτό ακριβώς το ερώτημα ο Ηράκλειτος δίνει μια σαφή όσο και ριζοσπαστική απάντηση: ο κόσμος είναι αυτοδημιούργητος, δεν έχει κανένα δημιουργό.
Η θέση αυτή είναι απόλυτα συνεπής με τον ορισμό του κόσμου ως διευθετημένου και δομημένου συνόλου: η ενέργεια του ποιείν δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την έννοια της τάξης και της διαρρύθμισης, η οποία όμως υπάρχει μόνο μέσα στον κόσμο.
Αν λοιπόν υποθέσουμε την ύπαρξη μια δύναμης ή οντότητας εκτός του κόσμου, η οποία και τον δημιούργησε, τότε αυτή, ως μη ανήκουσα στον κόσμο, δεν υπόκειται στην αρχή της δομημένης τάξης, και συνεπώς δεν μπορεί να έχει την ικανότητα του ποιείν, μια και αυτή προϋποθέτει τάξη και δομή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου