«Ἕλληνες ἀεί παῖδες ἐστε, γέρων δέ Ἕλλην οὐκ ἔστιν» (Πλάτων, Τίμαιος, 22b).


"Ὁμολογεῖται μὲν γὰρ τὴν πόλιν ἡμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι καὶ μεγίστην καὶ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ὀνομαστοτάτην· οὕτω δὲ καλῆς τῆς ὑποθέσεως οὔσης,
ἐπὶ τοῖς ἐχομένοις τούτων ἔτι μᾶλλον ἡμᾶς προσήκει τιμᾶσθαι. 24. Ταύτην γὰρ οἰκοῦμεν οὐχ ἑτέρους ἐκβαλόντες οὐδ' ἐρήμην καταλαβόντες
οὐδ' ἐκ πολλῶν ἐθνῶν μιγάδες συλλεγέντες, ἀλλ' οὕτω καλῶς καὶ γνησίως γεγόναμεν ὥστ' ἐξ ἧσπερ ἔφυμεν, ταύτην ἔχοντες ἅπαντα τὸν χρόνον διατελοῦμεν,
αὐτόχθονες ὄντες καὶ τῶν ὀνομάτων τοῖς αὐτοῖς οἷσπερ τοὺς οἰκειοτάτους τὴν πόλιν ἔχοντες προσειπεῖν".
(Ἰσοκράτης, Πανηγυρικός, στίχοι 23-24).

Τα άρθρα που φιλοξενούνται στον παρόντα ιστότοπο και προέρχονται απο άλλες πηγές, εκφράζουν αποκλειστικά και μόνον τις απόψεις των συγγραφέων τους.

Καθίσταται σαφές ότι η δημοσίευση ανάρτησης, δεν συνεπάγεται υποχρεωτικά αποδοχή των απόψεων του συγγραφέως.


ΕΑΝ ΘΕΛΕΤΕ, ΑΦΗΝΕΤΕ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΑΣ, ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΡΘΡΟ-ΑΝΑΡΤΗΣΗ (΄κλίκ΄ στο "Δεν υπάρχουν σχόλια"). ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ.

Ακολουθήστε μας στο Facebook

Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου 2013

Τα φυτά των Χριστουγέννων: ποιά είναι, χρήσεις και τοξικότητα για ανθρώπους και ζώα (με βιβλιογραφία-links)



Τα έθιμα και οι παραδόσεις των Χριστουγέννων έχουν τις ρίζες τους βαθιά στο χρόνο και σχετίζονται άμεσα με τη φύση. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε περιοχές της χώρας μας αλλά και σε χώρες του εξωτερικού και αποδεικνύει ότι ο άνθρωπος ανέκαθεν ήταν συνδεδεμένος με τη φύση και τις λειτουργίες της. 



Στη συνέχεια θα αναφέρουμε 
μερικά από τα φυτά, 
που στην Ελλάδα, συνδέονται με τα Χριστούγεννα.




File:Detailaufnahme Weihnachtsstern - groß.jpg




Είναι συνήθως τα πρώτα λουλούδια που έρχονται στο μυαλό μας, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα, που μπορούν να εμπλουτίσουν μια γιορτινή διακόσμηση. 

Το φυτό λοιπόν που θα συναντήσουμε αυτή την εποχή σε όλες τις αγορές φυτών είναι η Ποϊνσέττια ή Αλεξανδρινό. 

Υπάρχουν πολλές χρωματικές ποικιλίες αλλά αυτή που ξεχωρίζει είναι η κόκκινη. Χωρίς καμία αμφιβολία είναι τα ομορφότερα και τα διασημότερα Χριστουγεννιάτικα λουλούδια και προέρχονται από το Μεξικό. Η poinsettia πήρε το όνομά της το 1893 προς τιμήν του τότε Αμερικανού πρέσβη στο Μεξικό J.R.Poinsett, ο οποίος θαμπωμένος από την ομορφιά της την έφερε στους κήπους των ΗΠΑ το 1829. Αιώνες πριν οι Αζτέκοι τη θεωρούσαν σύμβολο της αγνότητας και την χρησιμοποιούσαν σαν φαρμακευτικό φυτό για τον πυρετό. 

Πίστευαν επίσης ότι τα φύλλα της βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα μιας θεάς της οποίας η καρδιά ράγισε από αγάπη. Παρόλο που οι περισσότεροι θεωρούν ότι το Αλεξανδρινό είναι φυτό για μία μόνο χρονιά, με την κατάλληλη φροντίδα μπορεί να ζήσει και να ανθίζει για αρκετά χρόνια. Οι ποϊνσέττιες είναι χαρακτηριστικές από το χρώμα των φύλλων που τριγυρίζουν τα μικροσκοπικά της λουλουδάκια στο κέντρο, φύλλα που συνήθως είναι κόκκινα, αλλά και λευκά ή ροζ. Το ύψος τους ξεκινά από τα 15 εκατοστά και μπορούν εύκολα να ξεπεράσουν το ένα μέτρο κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες.

Τις μέρες των εορτών όλοι μας λαμβάνουμε ή χαρίζουμε ένα φυτό. Συνήθως αυτό είναι ένα αλεξανδρινό ή ποινσέτια. Είναι ένα φυτό παρεξηγημένο. Ενώ είναι πολυετές το πετάνε οι περισσότεροι μετά το δεκαπενθήμερο των εορτών. 

Κατάγεται από το Μεξικό αλλά και από την Κεντρική Αμερική. Το επιστημονικό του όνομα είναι
Euphorbia pulcherrima. Σήμερα είναι γνωστό στο Μεξικό και στη Γουατεμάλα ως Noche Buena που σημαίνει χριστουγεννιάτικο απόγευμα. 

Η σύνδεσή του με τα Χριστούγεννα έρχεται από το 16ο αιώνα, όπου ο μύθος θέλει ένα πολύ φτωχό κορίτσι στο Μεξικό να αδυνατεί να προσφέρει στο Χριστό ένα δώρο. Ένας άγγελος ενέπνευσε το κορίτσι λοιπόν αυτό να μαζέψει τους σπόρους της ποινσέτιας και να τους τοποθετήσει μπροστά στο ιερό της εκκλησίας.

Από το 17ο αιώνα και μετά το τάγμα των Φραγκισκανών αδελφών του Μεξικού συμπεριλάμβανε τα εν λόγω φυτά στους εορτασμούς των Χριστουγέννων. Επιπρόσθετα το σχήμα άστρου που σχηματίζουν τα βράκτια φύλλα ( τα κόκκινα ) λέγεται ότι συμβολίζει το άστρο της Βηθλεέμ και το κόκκινό τους χρώμα το αίμα του Χριστού μέσω της σταύρωσης.

Τώρα όσον αφορά τη φροντίδα του είναι απλή. Τοποθετείστε το αρχικά στον εσωτερικό σας χώρο, 
επειδή κατά 90% αναπτύχθηκε σε θερμοκήπιο όπου οι θερμοκρασίες δεν έπεφταν κάτω από 10ο C,κατά τη διάρκεια της καλλιέργειάς του. Οπωσδήποτε να το τοποθετήσετε σε φωτεινό δωμάτιο και να το ποτίζετε ανάλογα με το μέγεθος της γλάστρας. Σε μία μέτρια γλάστρα του εμπορίου μία φορά την εβδομάδα είναι αρκετό. Στη συνέχεια θα ρίξει αρκετά από τα πράσινά του φύλλα, ως φυσιολογική αντίδραση. Μην τρομάξετε, απλά μεταφυτέψτε το σε μία μεγαλύτερη γλαστρούλα και θα το δείτε σύντομα να ξαναζωντανεύει!

Χρυσαυγή Κολέσσια
Γεωπόνος Γ.Π.Α


πηγή-mylady.gr (προσαρμογή)




Είναι ένα υπέροχο φυτό αυτής της περιόδου με ομόκεντρα φύλλα και ένα μακρύ στέλεχος στο κέντρο που στην κορυφή του αναπτύσσεται ένα μεγάλο και εντυπωσιακό άνθος σε χρώμα λευκό, ροζ, κίτρινο ή πορτοκαλί. Μια απλή, αλλά πραγματική κομψή παρουσία. Δοκιμάστε να τις τοποθετήσετε είτε μονές είτε τρεις μαζί μέσα σε δοχεία. Καλύψτε την περιοχή γύρω από το βολβό με βρύα προσθέτοντας ασημένιες ή χρυσές χριστουγεννιάτικες μπάλες.

Το ορνιθόγαλο (Ornithogalum umbellatum) ή Αστέρι της Βηθλεέμ είναι ένα χαμηλό βολβώδες φυτό, ανοιξιάτικης ανθοφορίας της οικογένειας Liliaceae, ενδημικό στην περιοχή της Μεσογείου αλλά εγκλιματισμένο στη βόρεια Αμερική και καλλιεργούμενο σε κήπους. 

Το φυτό έχει σκληρά μάλλον δύσκαμπτα φύλλα που μοιάζουν με γρασίδι και μια συστάδα από άσπρα αστεροειδή άνθη που στο πίσω μέρος τους στιγματίζονται με πράσινο χρώμα. Εξαπλώνεται εύκολα όπως τα αγριόχορτα. Αν και τα φρέσκα φυτά είναι δηλητηριώδη, οι βολβοί μαγειρεύονταν και χρησιμοποιούνταν σαν τρόφιμο σε παλιότερες εποχές. Το άνθος έχει συνδεθεί με το άστρο που οδήγησε τους “μάγους” στη φάτνη (αστέρι της Βηθλεέμ).

H Iστορία του Γκι

Λέγεται ότι οι Χριστουγεννιάτικες διακοσμήσεις προέρχονται από ένα έθιμο των Ρωμαίων, οι οποίοι συνήθιζαν να στέλνουν κλαδιά δέντρων μαζί με άλλα δώρα στους φίλους τους, κατά τη διάρκεια του εορτασμού της Saturnalia. Αυτό το έθιμο το υιοθέτησαν και οι πρώτοι Χριστιανοί. Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται και από ένα διάταγμα της εκκλησίας της Bracara που εκδόθηκε αργότερα και απαγόρευε στους Χριστιανούς να διακοσμούν τα σπίτια τους με κλαδιά δέντρων την ίδια εποχή με τους ειδωλολάτρες, καθώς η Saturnalia ξεκινούσε περίπου μία εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα. 

Η προέλευση των διακοσμήσεων φαίνεται να συνδέεται και με τους Δρυίδες οι οποίοι διακοσμούσαν τις καλύβες τους με αειθαλή δέντρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα, για να τα χρησιμοποιούν σαν κατοικία τους τα πνεύματα του δάσους. Σε πολλά εκκλησιαστικά ημερολόγια, βρίσκουμε την παραμονή των Χριστουγέννων να αναφέρεται ως η ημέρα που οι εκκλησίες είναι δαφνοστόλιστες και το έθιμο είναι ριζωμένο το ίδιο βαθιά στη σύγχρονη εποχή όπως και στους ειδωλολάτρες ή τους πρώτους Χριστιανούς.

Ενας παλιός μύθος λέει ότι το γκι φύτρωσε για πρώτη φορά στις πατημασιές του Χριστού,
όταν αυτός βάδιζε στη γη και τα αγκαθωτά φύλλα του αλλά και οι κόκκινοι καρποί του, συμβολίζουν τα μαρτύρια του Σωτήρα, λόγος για τον οποίο το γκι λέγεται και το «αγκάθι του Χριστού» σε πολλές γλώσσες της Βόρειας Ευρώπης. Πιθανότητα η σχέση με αυτούς τους μύθους ήταν ο λόγος που το γκι ονομάστηκε το «Αγιο Δέντρο», όπως αναφέρεται γενικότερα από τους παλιότερους συγγραφείς.

Ο Πλίνιος το περιγράφει με το όνομα Ακουϊφόλιους Aquifolius (λατινική ονομασία) και πρόκειται για το ίδιο δέντρο που ο Θεόφραστος αποκαλούσε Κράταιγο, Crataegus (λατινική ονομασία), αλλά οι μεταγενέστεροι σχολιαστές διαφωνούν. Ο Πλίνιος αναφέρει ότι αν το γκι φυτευτεί κοντά σε ένα σπίτι ή αγρόκτημα, διώχνει μακριά το δηλητήριο, το προστατεύει από τους κεραυνούς και τη μαγεία, ότι τα λουλούδια του κάνουν το νερό να παγώνει και το ξύλο του/ο κορμός του, αν το πετάξεις σε οποιοδήποτε ζώο ακόμα και χωρίς να το αγγίξει, έχει την ιδιότητα να κάνει τα ζώα να γυρίσουν πίσω και να ξαπλώσουν δίπλα του.


Η Ιστορία του Ιξού

O ιξός είναι μία από τις Χριστιανικές παραδόσεις που όμως είναι ειδωλολατρικής προέλευσης και δεν έχει κανένα Χριστιανικό συμβολισμό. Ο ιξός ανήκει στην οικογένεια των Βισκοειδών -Viscaceae . Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής είναι είτε παρασιτικά είτε ημι-παρασιτικά. 

Η λατινική λέξη viscus όπως και η ελληνική λέξη Ιξός αναφέρονται στο σπερματική γλοιώδη υφή των καρπών του. Αυτές οι λέξεις συνδέονται με τις λέξεις vis και ισχύς, που σημαίνουν δύναμη. Όλα τα είδη Χριστουγεννιάτικου Ιξού είναι ημι-παρασιτικά, που σημαίνει ότι είναι μόνο εν μέρει παρασιτικά. 

Λαμβάνουν ένα μέρος των θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται για την ανάπτυξή τους απομυζώντας με τις ρίζες τους τους χυμούς από τα κλαδιά ή τους κορμούς των δέντρων-«ξενιστών» στα οποία προσκολούνται και αναπτύσσονται, αλλά περιέχουν επίσης χλωροφύλλη και μπορούν να κάνουν φωτοσύνθεση για να παράγουν την τροφή τους.

Οι παραδόσεις με το φιλί κάτω από τον ιξό προέρχονται από το Ρωμαϊκό εορτασμό της Saturnalia και πιστευόταν ότι το φιλί κάτω από τον ιξό προήγαγε τη γονιμότητα. Σε πολλούς άλλους πολιτισμούς, όπως οι Κέλτες και οι Σκανδιναβοί, πίστευαν ότι ο ιξός είχε μαγικές ιδιότητες. Κάτι που πιθανότατα προσέθετε στην γοητεία και το μυστήριο του φυτού είναι ο τρόπος εξάπλωσης/πολλαπλασιασμού του. 

Οι καρποί που μοιάζουν με κερασάκια τρώγονται από τα πουλιά και οι σπόροι τους μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών. Κάποιοι αναφέρουν ότι το αγγλικό όνομα του φυτού «mistletoe» προέρχεται από δύο παλιές Αγγλικές λέξεις "mistel" που σημαίνει κοπριά/κόπρανα ζώου και "tan" που σημαίνει κλαράκι. Στην πραγματικότητα όμως η προέλευση της λέξης mistel παραμένει μυστήριο.

Ο αυθεντικός χριστουγεννιάτικος ιξός είναι ο Viscum album, ένα είδος που απαντάται στην Ευρώπη και ζει παρασιτικά σε έναν μεγάλο αριθμό διαφορετικών ειδών δέντρων. Οι καρποί του είναι τα παραδοσιακά λευκά μπαλάκια που χαρακτηρίζουν τον ιξό και μπορεί να αναπτυχθεί σε ενός μεσαίου μεγέθους θάμνο. Ο Luther Burbank το έφερε πρώτος στην Καλιφόρνια αλλά ευδοκιμεί και σε άλλα μέρη των ΗΠΑ. 

Τα πιο δημοφιλή είδη ιξού στις ΗΠΑ, ανήκουν όλα στο γένος Phoradendron. Ένα είδος, το P. tomentosum, απαντάται συχνά στο Τέξας και πωλείται σε όλες τις ΗΠΑ τα Χριστούγεννα. Αλλα είδη, όπως το P. villosum που αναπτύσσεται πάνω στις βελανιδιές, αποτελούν σημαντικό τμήμα της τοπικής χλωρίδας. Οι καρποί όλων των ειδών Phoradendron είναι συνήθως λευκοί, αλλά μπορεί να είναι επίσης κιτρινωποί ή ακόμη και ροζ.


Η σωστή ερμηνεία
Στην χώρα μας με την ονομασία γκι χαρακτηρίζουμε συνήθως όλα τα διακοσμητικά κλαδιά θάμνων και δέντρων που περιέχουν χρωματιστούς καρπούς και χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. 

Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς θα πρέπει να διευκρινίσουμε τα εξής:
Το διακοσμητικό φυτό "Ilex aquifolius" γνωστό και με την λαϊκή ονομασία αρκουδοπούρναρο, με τους σφαιρικούς κόκκινους καρπούς, στην πραγματικότητα είναι το "ΟΥ" (houx). 

Το φυτό "Viscum album" ο γνωστός ιξός, είναι το πραγματικό "ΓΚΙ" (gui). 

Τα κλαδιά αυτών των φυτών μαζί με κλαδιά κουμαριάς (Arbutus unedo) και ρούσκου (Ruscus aculeatus και Ruscus hypoglossum ) συγκαταλέγονται στα λεγόμενα γκι διακοσμητικά κλαδιά.

πηγή-valentine.gr


Αρκουδοπούρναρο
(Είδη του γένους Ilex L., 
ιδιαίτερα το είδος Ilex aquifolium L.)




Holly (Είδη του γένους Ilex L.)




File:Ilex-aquifolium (Europaeische Stechpalme-1.jpg


Ilex aquifolium L.

File:Hollyflowers.jpg


Πρόκειται για ένα φυτό που υπάρχει σε άγρια μορφή στη χώρα μας, όπου το συναντάμε και με άλλες ονομασίες, όπως λαύρος, μηλοπούρναρο, πρινάρι, πρίνος και λιόπρινο. 

Ανήκει σε μια μεγάλη ομάδα αειθαλών και φυλλοβόλων θάμνων και δέντρων, που αριθμεί 400 και πλέον είδη, με αρκετά υβρίδια και ποικιλίες. 

Κάποια από αυτά υπερβαίνουν τα 10 μέτρα σε ύψος, ενώ το «δικό μας» δεν ξεπερνά ποτέ τα 3 μέτρα. Όλα τα είδη έχουν πλούσιο φύλλωμα, με σκληρά ή μαλακά φύλλα, αγκαθωτά ή απλά, στιλπνά και καταπράσινα, συνήθως με δερματώδη υφή. 


Χαρακτηριστικό τους είναι τα αρσενικά ή θηλυκά φυτά που συνήθως πρέπει να βρίσκονται κοντά για να μπορέσει το φυτό να αναπαραχθεί.

Είναι μια πασίγνωστη οικογένεια φυτών καθώς έχει συνδεθεί με τη μεγαλύτερη γιορτή στον κόσμο,
 τα Χριστούγεννα. Οι όμορφοι, συνήθως κατακόκκινοι, στρογγυλοί καρποί του διακοσμούν εκατομμύρια σπίτια σε όλο τον κόσμο τις γιορτινές μέρες. Είναι φυτά που προτιμούν τα κρύα ή δροσερά σημεία. Μπορούν να αναπτυχθούν ακόμα και σε σκιερές ή ημισκιερές τοποθεσίες, καθώς και σε υγρά, καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη. 

Από τον Απρίλιο έως το Μάιο ανθοφορούν με πολυάριθμα, μάλλον ασήμαντα λουλούδια, που έχουν όμως ένα πολύ ελαφρύ άρωμα. Οφείλουν τη φήμη και την ανά τον κόσμο δημοτικότητά τους στους καρπούς τους, που εμφανίζονται στα θηλυκά φυτά την περίοδο μεταξύ Σεπτεμβρίου και Φεβρουαρίου. Είναι μικροί, σφαιρικοί, δίνουν χρώμα στο φυτό, προσδίδοντάς του μια ιδιαίτερη διακοσμητική αξία.

Αποτελούν μια θαυμάσια και περιζήτητη τροφή
για πολλά πουλιά και ζώα του δάσους, ενώ είναι ελαφρά δηλητηριώδεις για τον άνθρωπο.


Τα Χριστούγεννα οι ερωτευμένοι σπεύδουν να φιληθούν κάτω από τα κλαδιά του για να εξασφαλίσουν αιώνια ευτυχία και γονιμότητα. Οι Άγγλοι, οι Βορειοευρωπαίοι και οι Αμερικανοί το θεωρούν γούρι και το κρεμούν έξω από τις πόρτες τους για να διώξει την κακοδαιμονία και να τους φέρει τύχη. Το γκι μπορεί να πρωταγωνιστεί στο γιορτινό διακοσμητικό σκηνικό, όμως η πιο σημαντική ιδιότητά του παραμένει αφανής. 

Από τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα το γκι βρέθηκε γραμμένο στη λίστα των βοτάνων που πιθανόν, κατά τους επιστήμονες, να βοηθούν στη θεραπεία του καρκίνου, ιδιαίτερα του στήθους και των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Σκαλίζοντας τον ιστορικό του φάκελο, ανακαλύπτουμε ότι οι μάγοι των Γαλατών Δρυίδων το έβραζαν σε χύτρες για να φτιάξουν το μαγικό τους φίλτρο, οι μάγισσες του Μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν για τα ξόρκια τους, ενώ αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι το θεωρούσαν σχεδόν πανάκεια. Διόλου παράξενο λοιπόν που το ταπεινό γκι (ή ιξός, στην ελληνική του ονομασία) αποδεικνύεται πιο πολύπλευρο και αινιγματικό από όσο φαίνεται.


Με τα αγκαθωτά πράσινα φυλλαράκια και τους κόκκινους σφαιρικούς καρπούς, θεωρείται το άγιο φυτό των Ευρωπαίων και αποτελεί κλασικό θέμα στις γιορτινές κάρτες. Οι καρποί του είναι τοξικοί, όπως του γκι, και τα φύλλα του περιέχουν τεράστιες ποσότητες καφεΐνης, ιδιαίτερα σε κάποια από τα 600 είδη του. Φυτό ξεχωριστής σημασίας για τους Δρυίδες, όπως και το γκι, αντιπροσώπευε με τους κόκκινους καρπούς του το ιερό αίμα της θεάς τους. 

Στη χριστιανική παράδοση οι καρποί του συμβολίζουν το αίμα του Ιησού και πιστεύεται ότι φύτρωνε σε κάθε πατημασιά του. Λέγεται μάλιστα ότι ένας θάμνος από το φυτό έκρυψε τον Ιωσήφ, τη Μαρία και το Θείο Βρέφος στη φυγή τους προς την Αίγυπτο. Γι’ αυτό και η Παναγία το ευλόγησε να είναι πάντα καταπράσινο και να συμβολίζει την αθανασία. Η χρήση του στη σύγχρονη εποχή, σαν στολίδι του σπιτιού, θεωρείται ότι προσελκύει καλοτυχία, ειρήνη και χαρά, συμβολίζοντας την απόλαυση, τον εορτασμό και την ευθυμία.




Φυτό ξεχωριστής σημασίας για τους Δρυίδες, όπως και το γκι, αντιπροσώπευε με τους κόκκινους καρπούς του το ιερό αίμα της θεάς τους. Στη χριστιανική παράδοση οι καρποί του συμβολίζουν το αίμα του Ιησού και πιστεύεται ότι φύτρωνε σε κάθε πατημασιά του. Λέγεται μάλιστα ότι ένας θάμνος από το φυτό ου έκρυψε τον Ιωσήφ, τη Μαρία και το Θείο Βρέφος στη φυγή τους προς την Αίγυπτο. Γι’ αυτό και η Παναγία το ευλόγησε να είναι πάντα καταπράσινο και να συμβολίζει την αθανασία. 

Η χρήση του στη σύγχρονη εποχή, σαν στολίδι του σπιτιού, θεωρείται ότι προσελκύει καλοτυχία, ειρήνη και χαρά, συμβολίζοντας την απόλαυση, τον εορτασμό και την ευθυμία.


Viscum album - 
Mistletoe

File:Viscum album - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-281.jpg



File:VIscum album fruit kz.jpg





Ο Ιξός (Viscum album, γνωστός και ως γκι ή γκυ) είναι αειθαλές παράσιτο δέντρων, κυρίως των ελάτων. Το φυτό παράγει έναν λευκό σφαιρικό καρπό από τον οποίο εξάγεται μία κολλητική ύλη. Είναι φυτά που προτιμούν τα κρύα ή δροσερά μέρη. Μπορούν να αναπτυχθούν ακόμη και σε σκιερά μέρη ή ημισκιερές τοποθεσίες, καθώς και σε υγρά, καλά στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη.

Στην αρχαιότητα θεωρούταν φαρμακευτικό βότανο, ενώ για τους Κέλτες δρυΐδες ήταν ιερό φυτό. Στις αγγλοσαξονικές χώρες στόλιζαν με αυτό τα σπίτια την περίοδο των Χριστουγέννων. Θεωρείται καλότυχο φυτό και είναι σύμβολο της αγάπης, της ειρήνης και της ευημερίας, για αυτό και επιλέγεται για στολισμό στα σπίτια. Στην Ελλάδα συνήθως το κρεμάμε στις πόρτες για να φέρει καλοτυχία και να διώχνει την γρουσουζιά τα Χριστούγεννα και το νέο έτος.

Ιξός εννοιολογικά σημαίνει κόλλα, κολλητική ύλη, ιξεύω: πιάνω πουλιά με τη ξόβεργα και ιξευτής: ο ορνιθήρας. Η επάλειψη μιας βέργας με το πυκνόρρευστο χυμό της ανθοφορούσας ειδικά γαλατσίδας μας δίνει μια άριστη ξόβεργα.

Στη βοτανική ο ιξός του είδους Viscum album (Ιξός ο λευκός, Βίσκο το λευκό ) παρασιτεί κυρίως στα έλατα.







Ο ιξός (Viscum album) είναι ενδημικό φυτό της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Είναι γνωστός και σαν γκι (gui) ή European Mistletoe για να ξεχωρίζει από τα άλλα είδη του γένους. Ο ιξός ανήκει στην οικογένεια των Βισκοειδών (Viscaceae). Όλα τα είδη της οικογένειας αυτής είναι είτε παρασιτικά είτε ημι-παρασιτικά.

Τα κλαδιά του έχουν μήκος 30 - 100 εκατοστά με διχοτομημένες διακλαδώσεις. Τα φύλλα του είναι σε αντίθετα ζεύγη με δερματώδη υφή, 2-8 εκατοστά μήκος σε κιτρινοπράσινο χρώμα. Τα άνθη του είναι δυσδιάκριτα κιτρινοπράσινα με διάμετρο 2 -3 χιλιοστά. Ο καρπός του είναι λευκός ή κίτρινος σφαιρικός και περιέχει αρκετούς σπόρους σφηνωμένους στην πολύ κολλώδη και γλοιώδη μάζα του. Οι καρποί που μοιάζουν με κερασάκια τρώγονται από τα πουλιά και οι σπόροι τους μπορούν να γονιμοποιηθούν μόνο αφού περάσουν από το πεπτικό σύστημα των πουλιών.

Ο ιξός είναι ημιπαρασιτικό φυτό που αναπτύσσεται στα κλαδιά κάποιων φυλλοβόλων δέντρων. Μερικές φορές αναπτύσσεται και πάνω σε κωνοφόρα. Αντίθετα με αυτό που πιστεύει ο κόσμος ο ιξός σπάνια βρίσκεται πάνω σε βελανιδιές. Το δέντρο ξενιστής πρέπει να είναι τουλάχιστο 20 ετών σε ηλικία .Αν και τα κλαδιά στα οποία παρασιτεί συνήθως μαραζώνουν, το υπόλοιπο δέντρο ξενιστής σπάνια πεθαίνει.

Η λατινική λέξη viscus όπως και η ελληνική λέξη Ιξός αναφέρονται στο σπερματική γλοιώδη υφή των καρπών του. Αυτές οι λέξεις συνδέονται με τις λέξεις vis και ισχύς, που σημαίνουν δύναμη. Κάποιοι αναφέρουν ότι το αγγλικό όνομα του φυτού "mistletoe" προέρχεται από δύο παλιές Αγγλικές λέξεις "mistel" που σημαίνει κοπριά/κόπρανα ζώου και "tan" που σημαίνει κλαράκι. Στην πραγματικότητα όμως η προέλευση της λέξης mistel παραμένει μυστήριο.

Ο σπάνιος ιξός (γκι) που βρίσκεται στις βελανιδιές ήταν σεβαστό φυτό για τους αρχαίους Κέλτες και Γερμανούς και χρησιμοποιούταν σαν ιερό φυτό σε τελετές από τους αρχαίους Ευρωπαίους. Από τους αρχαίους καιρούς ο ιξός (γκι) ήταν ένα από πιο μαγικά, μυστηριώδη και ιερά φυτά στην ευρωπαϊκή λαϊκή παράδοση. Θεωρούταν σύμβολο ζωής και γονιμότητας, φυλαχτό ενάντια σε δηλητήριο και αφροδισιακό.

Στην Κελτική μυθολογία, στα τελετουργικά των Δρυίδων χρησιμοποιούνταν ως αντίδοτο στο δηλητήριο, αλλά μαζί με τους καρπούς προκαλούν εξανθήματα παρόμοια με αυτά που προκαλεί ο δηλητηριώδης κισσός σ' αυτούς που είναι ευαίσθητοι (που οι περισσότεροι είναι), έτσι κατέλεξε όλο το φυτό να θεωρείται δηλητηριώδες.

Το γκι της ιερής βελανιδιάς ήταν ιδιαίτερα ιερό για τους αρχαίους Κέλτες Δρυίδες. Την έκτη νύχτα του φεγγαριού, λευκοντυμένοι Δρυίδες ιερείς έπρεπε να κόψουν το γκι από την ιερή βελανιδιά με χρυσά δρεπάνια. Δύο λευκοί ταύροι έπρεπε να θυσιαστούν εν μέσω προσευχών που έλεγαν οι λαμβάνοντες το γκι.

Αργότερα, το τελετουργικό, της κοπής των γκι από την βελανδιά έφτασε να συμβολίζει την αποδυνάμωση του γέρου βασιλιά από τους διαδόχους του. Το γκι μνημονεύθηκε για καιρό σαν σεξουαλικό σύμβολο και σαν η "ψυχή" της βελανιδιάς. Συλλεγόταν κατά το θερινό αλλά και κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, και το έθιμο του στολισμού των σπιτιών τα Χριστούγεννα επιβίωσε από τους Δρυίδες και άλλες προχριστιανικές παραδόσεις.

Στο Μεσαίωνα και αργότερα, κλαδιά από γκι κρέμονταν από το ταβάνι για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Στην Ευρώπη τα έβαζαν μπροστά στις πόρτες των σπιτιών και των στάβλων για να προλαβαίνουν την είσοδο των μαγισσών.

Πίστευαν επίσης ότι το γκι από βελανιδιά μπορούσε να σβήσει μια φωτιά. Αυτή η αντίληψη προερχόταν από την αρχαία πίστη ότι το γκι μπορούσε από μόνο του να φυτρώσει στο δέντρο κατά τη διάρκεια μιας αστραπής.

Σε μερικές περιοχές της Αγγλίας και της Ουαλίας οι αγρότες έδιναν στις αγελάδες που γεννούσαν το πρώτο μοσχάρι του νέου έτους κλαδιά από γκι. Αυτό πίστευαν ότι έφερνε τύχη σε ολόκληρο το κοπάδι.

Στις Ρωμαϊκές παραδόσεις, ο ιξός θεωρείται πως εξασφαλίζει την καλοτυχία. Οι ιατρικές και οι υποτιθέμενες μαγικές ιδιότητες του φυτού χρησιμοποιούνται ακόμα και ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Το έθιμο αυτό υπάρχει από τους Δάκες.

Ο ιξός όπως πίστευαν, είχε τη δύναμη της γονιμότητας, και η "κοπριά" από την οποία πίστευαν ότι ξεπηδούσε πίστευαν ότι είχε τη δύναμη να δίνει ζωή.

Ο ιξός έχει ονομαστεί και "φυτό βρυκόλακας" γιατί μπορεί να εισχωρήσει κάτω από τον φλοιό του δέντρου για να απορροφήσει νερό και μεταλλικά στοιχεία ώστε να μπορέσει να επιβιώσει σε περίοδο ξηρασίας. Ο William Shakespeare κανει μια διόλου κολακευτική αναφορά στον "Τίτο Ανδρόνικο".

Στη Σκανδιναβία ο ιξός θεωρούταν το φυτό της ειρήνης, κάτω από το οποίο οι εχθροί δήλωναν ανακωχή των πολέμων, συμφιλιώνονταν και αλληλοασπάζονταν. Ο ιξός πρωταγωνιστούσε στη νορβηγική μυθολογία (από εκεί προέρχεται και το έθιμο του φιλιού κάτω από τα κρεμασμένα για διακόσμηση γκι). Ο θεός Baldur είχε σκοτωθεί με ένα όπλο φτιαγμένο από ιξό.

Στις μέρες μας, ο ιξός (γκι) συνήθως χρησιμοποιείται σαν Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Σύμφωνα με ένα Χριστουγεννιάτικο έθιμο, όταν δύο άτομα συναντιούνται κάτω από έναν κρεμάμενο γκι είναι υποχρεωμένα να φιληθούν. Η προέλευση αυτού του εθίμου μάλλον σχετίζεται με την ιστορία του Baldur να επιστρέφει στη ζωή επειδή η μητέρα του η Frigga (ή Frigg), η θεά του έρωτα που εξουδετέρωσε το δηλητήριο του ιξού με τα δάκρυά της. Όταν ο Baldur επέστρεψε στη ζωή αυτή φίλησε όλους όσους είχαν περάσει κάτω από τον ιξό, από τη χαρά και την ευγνωμοσύνη της και έτσι άρχισε το έθιμο.

Ρωμαϊκές πηγές αναφέρουν ότι οι παραδόσεις με το φιλί κάτω από το γκι προέρχονται από το Ρωμαϊκό εορτασμό της Saturnalia, επίσης ότι ο ιξός χρησιμοποιούνταν από τους Κέλτες σε κάποιο είδος τελετουργίας για τη γονιμότητα ή τη γοητεία κάνοντας τη συνήθεια του φιλιού κάτω απ' αυτό ακόμη πιο ενδιαφέρουσα.

Σε μερικές περιοχές της Αγγλίας, το γκι των Χριστουγέννων καιγόταν την δωδέκατη νύχτα μην τυχόν και όλα τα αγόρια και κορίτσια που φιλήθηκαν κάτω από αυτό μείνουν ανύπαντρα.

Ο ιξός χρησιμοποιήθηκε για αιώνες στην παραδοσιακή ιατρική για να θεραπεύσει ημικρανίες, πονοκεφάλους και διάφορες κρίσεις. Τα φύλλα και τα τρυφερά κλαδάκια είναι τα μέρη του φυτού που χρησιμοποιούνται από τους βοτανολόγους και είναι δημοφιλή στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Γερμανία, για να θεραπεύσουν προβλήματα του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος όπως και για όγκους ακόμη και κακοήθεις. 


Τα κλαδάκια, τα φύλλα και οι καρποί του ιξού χρησιμοποιούνται για να παραχθεί ένα εκχύλισμα, το οποίο ο ασθενής μπορεί να λάβει από το στόμα. Στην Ευρώπη το εκχύλισμα του ιξού χορηγείται και με ένεση κατόπι συνταγής. Στις Η.Π.Α. ενέσεις ιξού είναι διαθέσιμες μόνο για κλινικές δοκιμές. Εργαστηριακές έρευνες βρήκαν ότι ο ιξός σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Πηγή:
http://en.wikipedia.org/wiki/Viscum_albumhttp://nccam.nih.gov/health/eurmistletoe/http://www.gardenline.usask.ca/misc/mistleto.htmlhttp://en.wikipedia.org/wiki/Mistletoehttp://www.valentine.gr/christmas3_en.php







Ελάτη (Είδη του γένους Abies Mill.)



Abies koreana 

Abies koreana 






Το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου ξεκίνησε μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στη συνέχεια ο λαός το υιοθέτησε. Τα χιλιάδες εορταστικά δενδρύλλια που κατακλύζουν κάθε χρόνο την αγορά δεν κόβονται από τα ελληνικά δάση. 

Ένα μικρό μέρος εισάγεται από το εξωτερικό, αλλά το μεγαλύτερο μέρος παράγεται σε ιδιωτικές τεχνητές φυτείες που δημιουργήθηκαν ακριβώς γι’ αυτό το σκοπό. Κωνοφόρα φυτά που συνήθως προέρχονται από ψυχρές και υγρές περιοχές. Είναι συνήθως μεγάλα κωνοειδή δένδρα αλλά έχουν δημιουργηθεί και νανώδεις ποικιλίες. 

Είναι αειθαλή φυτά με μεμονωμένες βελόνες σε σπειροειδή ή δίσειρη διάταξη, με επίπεδη διατομή και δυο λευκές γραμμές στην κάτω επιφάνειά τους. Οι κώνοι τους είναι κυλινδρικοί όρθιοι που διαλύονται κατά την ωρίμανσή τους. Τα κλαδιά αναπτύσσονται σε κανονικούς σπονδύλους ενώ η ανάπτυξή τους είναι πολύ αργή σε νεαρή ηλικία.

Στην χώρα μας απαντώνται τρία είδη:

- Η Κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica) από τη νότια Πελοπόννησο ως τη κεντρική Ελλάδα, 
- η Λευκή ελάτη (Abies alba) σε ορισμένες θέσεις στα βόρεια σύνορά μας και 
- η Υβριδογενής ελάτη (Abies borisii regis) από τη κεντρική Ελλάδα ως το βορειότερο σημείο της χώρας μας.


Σκιόφυτα ή ημισκιόφυτα είδη με μεγάλες απαιτήσεις σε νερό.Χρειάζονται βαθιά, χαλαρά εδάφη με καλή αποστράγγιση και μεγάλη σχετική υγρασία στον αέρα. Τα δένδρα φυτεύονται μεμονωμένα και σε συστάδες, ενώ οι νανώδεις ποικιλίες σε συνθέσεις και βραχόκηπους. Τα μεγάλα φυτά χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Δεν απαιτούν κλάδεμα εκτός ίσως από ελάχιστες περιπτώσεις, όταν κάποιο κλαδί ξεφεύγει από το σχήμα του φυτού. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους, ενώ οι ποικιλίες με εμβόλια.

Ο τελευταίος και πιο χαρούμενος μήνας του χρόνου επιτέλους έφτασε. Το σπίτι είναι στολισμένο με γκι και κορδέλες, γλυκά και φαγητά που μοσχομυρίζουν. Όμορφα τραγούδια και γέλια ηχούν παντού και κάτω από τα κλαδιά του έλατου. Τα Χριστούγεννα πλησίαζουν με γοργούς ρυθμούς.


ΠΗΓΕΣ:
-Μαρία Σκέντερ - πηγή-savoirville.gr (προσαρμογή)
-πηγή-messiniwn-ithi (προσαρμογή)



Άλλα φυτά (εκ των πολυάριθμων),
που στο εξωτερικό, χαρακτηρίζονται ως "Χριστουγεννιάτικα φυτά"

Είδη του γένους Hedera L. 
(π.χ. Hedera helix - Κισσός)

File:Ivy fruits.JPG



Είδη του γένους Helleborus L. (Ελλέβορος)
(στην βιβλιογραφία αναφέρεται και ως Christmas rose)




File:Helleborus niger.JPG

Helleborus niger



File:Hellebore flowers.jpg
Άνθη ειδών του γένους Helleborus L. 



File:Helleborus niger .JPG

Helleborus niger



File:HelleborusFoetidus-plant.jpg

Helleborus foetidus





File:Helleborus foetidus0.jpg



Helleborus foetidus


File:Hellebore flower - greenish white P.2005.04.04.jpg

Helleborus 
× hybridus


Είδη του γένους Picea Mill.





Picea omorika


Picea abies


Nuytsia floribunda -
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της Αυστραλίας

Nuytsia floribunda είναι το επιστημονικό όνομα ενός ημι-παρασιτικού φυτού της νοτιοδυτικής Αυστραλίας. Το φυτό αυτό είναι γνωστό στους ντόπιους ως "Χριστουγεννιάτικο δέντρο",λόγω του ότι ανθίζει την περίοδο των Χριστουγέννων. Τα άνθη του έχουν ένα έντονο κίτρινο-πορτοκαλί χρώμα. Η περίοδος ανθοφορίας είναι από τον Οκτώβριο έως τον Ιανουάριο.

Φωτογραφία Ann Bryan


Φωτογραφία Gnangarra

Το ύψος του φτάνει τα 10 μέτρα. Οι ρίζες του προσκολλώνται στις ρίζες άλλων φυτών. Τρέφεται από το φυτό-ξενιστή του, από το οποίο παίρνει το νερό και τα υπόλοιπα θρεπτικάστοιχεία που του χρειάζονται για να αναπτυχθεί. Υπάρχουν αναφορές ότι παρασιτεί σε βάρος άλλων φυτών που βρίσκονται σε απόσταση 150 μέτρων.


Φωτογραφία jeans_Photo

Η καλλιέργεια του είδους είναι δύσκολη και υπάρχουν λίγες επιτυχημένες προσπάθειες σε περιοχές έξω από τον εγγενή βιότοπό τους. Η ανάπτυξη από σπόρους ή μοσχεύματα είναι σχετικά εύκολη, αλλά τα φυτά δεν επιζούν περισσότερο από δύο χρόνια.



Φωτογραφία WA Twitcher



Φωτογραφία SubiYurek


Φωτογραφία podiceps60

Φωτογραφία jockswa



Schlumbergera



File:Schlumbergera 06 ies trimmed.jpg
Ζυγόμορφο άνθος ενός είδους της ομάδας 
Schlumbergera truncata


File:Schlumbergera russelliana (Epiphyllum russellianum) Bot. Mag. 66. 3717. 1839.jpg
Schlumbergera russelliana (Epiphyllum russellianum) 


File:Schlumbergera cultivars variation.jpg

Καλλιεργούμενα είδη του γένους Schlumbergera 


Alstroemeria psittacina


Blandfordia grandiflora

Camellia sasanqua


Ceratopetalum gummiferum



Hydrangea



Κάκτοι Χριστουγέννων

Schlumbergera opuntioides



Schlumbergera kautskyi





Schlumbergera microsphaerica


Τοξικότητα των φυτών των Χριστουγέννων
(Γενικά για τις δηλητηριάσεις απο φυτά,
 οράτε παλαιότερες αναρτήσεις μας, εδώ κι εδώ)

Τα περισσότερα απο τα ανωτέρω περιγραφέντα φυτικά είδη, εμφανίζουν τοξικές - επιβλαβείς δράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό και μερικά και στα ζώα.
  
Χρειάζεται λοιπόν προσοχή στην χρήση τους, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν μικρά παιδιά στο σπίτι. Τα φυτά είναι πηγή ομορφιάς, έμπνευσης και χαράς, όταν γνωρίζουμε τον σωστό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο χρήσης τους.

Ευθύς αμέσως ακολουθούν παραπομπές, για αναλυτικότερες σχετικές πληροφορίες:

1. εδώ
2. εδώ
3. εδώ
4. εδώ
5. εδώ
6. εδώ
7. εδώ
8. εδώ
9. εδώ


ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ, ΕΔΩ:
-http://www.plantsdb.gr/en/articles/344-xmas-plants
-http://arnoldia.arboretum.harvard.edu/pdf/articles/1959-19--christmas-plants-around-the-world.pdf
-http://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_plants
-http://www.calpoison.org/public/winter-holidays.html
-http://www.ehow.com/list_6618180_toxic-christmas-plants.html
-http://chemistry.about.com/od/toxicchemicals/tp/poisonous-holiday-plants.htm
-http://uninvitedwriter.hubpages.com/hub/Christmas-Plants-That-Are-Dangerous-to-Pets-and-Small-Children
-http://vetmedicine.about.com/od/toxicology/qt/toxicplants.htm
-http://bluemountainhumane.org/pdfs/ToxicPlants.pdf
-http://www.homeatlastrescue.org/pdf/nontoxicplants.pdf
-http://www.azhumane.org/wp-content/uploads/2012/06/PoisonousPlants.pdf\
-http://www.permanente.net/homepage/kaiser/pdf/5110.pdf
-http://www.upstate.edu/poison/pdf/community/pp_info_sheets/websht_Christmas.pdf
-http://en.wikipedia.org/wiki/Christmas_flowers
-http://www.agro-help.com/2012/12/poinsettia.html
-http://ccesuffolk.org/assets/Horticulture-Leaflets/Care-Of-Holiday-Plants.pdf
-http://www.northwestgardenplants.com/support-files/christmas-cactus.pdf
-http://www.fakenhamgardencentre.co.uk/wp-content/uploads/2013/11/Christmas-Top-Tips-FINAL.pdf
-http://www.dpi.nsw.gov.au/__data/assets/pdf_file/0008/134837/blandfordia.pdf
-http://www.which.co.uk/documents/pdf/choosing-christmas-houseplants-153814.pdf
-http://www.petersonnursery.com/Documents/christmas%20cactus.pdf
-http://jamaicachm.org.jm/PDF/December2007.pdf
-https://www.scienceopen.com/document_file/016875f2-ba01-42a3-9d33-6667d87e1a08/PubMedCentral/016875f2-ba01-42a3-9d33-6667d87e1a08.pdf
-http://www.jlgardencenter.com/uploads/handouts/Christmas%20Cactus%20Care.pdf
-http://www.clemson.edu/extension/hgic/plants/pdf/hgic1554.pdf
-http://www.botanic-garden.ox.ac.uk/sites/botanic/files/images/The%2012%20Plants%20of%20Christmas%20Trail.pdf
-http://web.extension.illinois.edu/cook/downloads/9211.pdf
-http://extension.umass.edu/floriculture/sites/floriculture/files/pdf-doc-ppt/FS10_HolidayPlants_Winter.pdf
-http://www.caes.uga.edu/extension/cobb/anr/Documents/holidayplants.pdf
-http://www.wvu.edu/~agexten/hortcult/flowers/holiplts.pdf
-http://extension.oregonstate.edu/lane/sites/default/files/documents/hlidaypoisplnts.pdf
-http://www.aspcapro.org/sites/pro/files/toxbrief_1202.pdf
-http://www.petittigardencenter.com/planting_guide/HolidayPlantCare.pdf
-http://cesolano.ucanr.edu/newsletters/Seeds_for_Thought29631.pdf
-http://www.desu.edu/sites/default/files/dsu%20poinsettia%20fact%20sheet.pdf
-http://anrcatalog.ucdavis.edu/pdf/8114.pdf
-http://www.mtcubacenter.org/images/PDFs-and-SWFs/2010-12_2.pdf
-http://www.uwhealth.org/files/uwhealth/docs/pdf/poisonous_plants.pdf

Δεν υπάρχουν σχόλια: