Περί Φυτοθεραπείας

εικόνα

Δρος Δημητρίου Κ. Περδετζόγλου

Φαρμακοποιού-Διευθυντή Ε.Σ.Υ.

ex-Ass. Res. Professor, Botanical Laboratory - University of Copenhagen

Διδάκτωρος Τμήματος Φαρμακευτικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Δημοσιεύθηκε: ΠΕΡΔΕΤΖΟΓΛΟΥ Δ. 9-10/2005. Περί Φυτοθεραπείας. Περιοδικό Φαρμακευτικά Χρονικά 9:38-44 και μέρος αυτής: ΠΕΡΔΕΤΖΟΓΛΟΥ Δ., 24-25.2.2000. Κίνδυνοι από τη χρήση της χλωρίδας για θεραπευτικούς σκοπούς. 5ο Διήμερο Πανελλήνιο Συνέδριο,      Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο-Μαιευτήριο «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»: «Περιβάλλον και υγεία: Ρυπαντές Περιβάλλοντος - Διατροφή», Πάντειο                 Πανεπιστήμιο. Αθήνα.

  Το παρόν αφιέρωμα είναι μια συνοπτική προσέγγιση στον απέραντο κόσμο  της Φυτοθεραπείας, όπως αυτή επισήμως εφαρμόζεται, κυρίως στο εξωτερικό, για ενημερωτικούς λόγους.

ΟΡΙΣΜΟΙ

Φυτοθεραπεία (φυτοθεραπευτική) (Phytotheraphy, Herbal medicine,  Botanical medicine, κλπ.) υπό την ευρεία έννοια του όρου, είναι η χρήση των φυτών, των μερών του, των υδατικών ή άλλων ποικίλων εκχυλισμάτων,  των αιθερίων ελαίων, των ρητινών, των κόμμεων,  των εκκρίσεων ή άλλων επεξεργασμένων μορφών, που αφορούν σε προϊόντα φυτικής προελεύσεως. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν θεραπευτικά (πάντοτε μετά μεγίστης προσοχής και με διάκριση και εντός του υφιστάμενου εν Ελλάδι νομικού πλαισίου) , με σκοπό να στηρίξουν ποικίλα συστήματα του οργανισμού ή να αντιμετωπίσουν, να θεραπεύσουν ή να προλάβουν μία ασθένεια των ζώων ή των ανθρώπων. 

Στην Φυτοθεραπευτική, μπορεί να χρησιμοποιηθεί όλο το φυτό ή μεμονωμένα, τα υπέργεια-επίγεια τμήματά του (Herba), τα άνθη του (Flores), οι καρποί του (Fructus), τα σπέρματά του (Semina), οι ρίζες του (Radix), τα φύλλα του (Folium), οι οφθαλμοί του (Gemmae), οι φλοιοί του (Cortex), κλπ. Στην ακαδημαϊκή ιατρική, χρησιμοποιούνται απολύτως ελεγμένα και ασφαλή, φυτικής προελεύσεως φάρμακα, με την συνδρομή βεβαίως επιστημόνων ιατρών.

Η αναζήτηση των φαρμάκων άρχισε από το περιβάλλον. Όπως και τα ζώα, ο πρωτόγονος άνθρωπος είχε πολύ ανεπτυγμένο το ένστικτο αυτοπροστασίας. Σταδιακά κυριάρχησε η παρατήρηση και ο συσχετισμός των θεραπευτικών μέσων με συγκεκριμένες ασθένειες. Αναμφίβολα και η τύχη βοήθησε στην ανακάλυψη των φαρμάκων.

Η φυτοθεραπευτική, ασφαλώς είναι η αρχαιότερη και μακροβιότερη από όλες τις θεραπευτικές μεθόδους. Παρά όμως την αποτελεσματικότητα τους, η αυτή τέθηκε για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στο περιθώριο. Μετά το 19ο αιώνα, η πρόοδος της χημείας εκτόπισε αρκετά τη χρήση των φυσικών φαρμάκων και έκανε τους περισσότερους να τα θεωρούν ξεπερασμένα.

Η θεραπευτική αξία των φυτών δε χάθηκε, ούτε πρόκειται να χαθεί ποτέ.

Ένα φυτοθεραπευτικό φάρμακο είναι ένα θεραπευτικής αξίας παρασκεύασμα από φυτά και μπορεί να αποτελείται από νωπά ή αποξηραμένα φυτά ή απ’ όλο το φυτό, μέρος φυτού, τεμαχισμένο ή σε σκόνη ή (συνήθως) μια υψηλής τεχνολογίας κατεργασμένη μορφή του φυτού, μέσω ποικίλων εκχυλισμάτων, όπως υδατικού, αιθανολικού ή χρησιμοποιώντας έναν οργανικό διαλύτη, όπως π.χ. ακετόνη. Τέτοιου είδους φυτικής προελεύσεως παρασκευάσματα, που συχνά έχουν σταθεροποιημένες χημικές παραμέτρους, καλούνται σταθεροποιημένα εκχυλίσματα (standardized extracts).

Ένα φυτοθεραπευτικό παρασκεύασμα είναι εξ ορισμού ένα χημικά σύνθετο παρασκεύασμα, διότι περιέχει πολλά φυσικά συστατικά του φυτού ή μέρους του φυτού. Σε αντίθεση, τα κλασικά φυτικής προελεύσεως φάρμακα, όπως η ατροπίνη, η κολχικίνη, η εφεδρίνη, η κινίνη, ρεσερπίνη και σκοπολαμίνη, είναι απλές ουσίες.

Η Αρωματοθεραπεία  είναι ένας κλάδος της φυτοθεραπείας  που στηρίζεται πρωτογενώς στην χρήση των αιθερίων ελαίων. Υπάρχουν και επί μέρους διαιρέσεις αυτής, όπως εσωτερική αρωματοθεραπεία,  ενεργειακή αρωματοθεραπεία, κλπ.

Η Φυσικοθεραπεία είναι μια φιλοσοφία που βασίζεται στην επιστροφή στην φύση και ένα ιατρικό σύστημα που πιστεύει  στην ενεργή χρήση των φυτών, την φυσική και μη συνθετική φαρμακολογική θεώρηση, καθώς και στην αντιμετώπιση της ασθένειας ως «αποτέλεσμα» επιδράσεως φυσικών παραγόντων (αέρας, νερό, φαγητό, κλπ).

Άλλα γνωστά θεραπευτικά συστήματα και μέθοδοι που χρησιμοποιούν φαρμακευτικά φυτά με διαφόρους τρόπους είναι: Αγιουρβέδα (Ayurveda = η επιστήμη της ζωής),  Ομοιοπαθητική, Γεμμοθεραπεία, Ανθοϊάματα του Bach (Bach Flower Remedies), Θερμοθεραπεία με μόξα, Κινέζικη βοτανοθεραπευτική, Βοτανική θεραπεία των Ινδιάνων Χόποι, Ολιστική αισθητική.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Η παρατιθέμενη ετυμολογία, δεν είναι αυθαίρετη. Αντιθέτως μάλιστα, στηρίζεταιστους επτά κανόνες αναγραμματισμού του διαλόγου του «Κρατύλου» του Πλάτωνος, τον Κώδικα της Ελληνικής Γλώσσης, αλλά και την γένει μελέτη των Ελληνίδων λέξεων, όπως αυτές είναι θησαυρισμένες στα ποικίλα λεξικά της αρχαίας, αλλά και νεότερης Ελληνικής Γραμματείας, καθώς και σε έργα σχετικά με την δομή και το έτυμον του Έλληνος Λόγου.

ΦΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ = ΦΥΤΟ + ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Φ= ο φωτοφόρος οργανισμός τον οποίον διαπερνά η ακτίς του φωτός

Υ= η ρέουσα συσσωρευμένη ενέργεια (εδώ δια της φωτοσυνθέσεως) 
      που κινείται δια νόμων

Τ= στερεούμενος επί του εδάφους (επί στερεάς δομημένης ύλης)

ΟΝ = ζών αυτόνομος οργανισμός

    Είναι εκπληκτικά τα νοήματα που δίδει η ετυμολογική ανάλυση αυτής της ελληνίδας λέξεως, που σύμφωνα με τα παραπάνω, το κάθε φυτό είναι ένας ζωντανός αυτόνομος οργανισμός, στερεωμένος επί του εδάφους, ο οποίος φωτοσυνθέτει, βάσει φυσικών νόμων και ο οποίος έχει συσσωρευμένη ενέργεια (την οποία μεταδίδει δια της βρώσεως ή εν γένει της χρησιμοποιήσεως αυτού, στον άνθρωπο ή το ζώον).  
  

       Άς σημειωθείς ότι η λέξη «φυτόν» στους Αττικούς ποιητές έχει την σημασία του έμψυχου πλάσματος (π.χ. Αισχύλος, Ικέτιδες, 28, Ευριπίδης, Μήδεια, 231).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ… 

ΘΕΡΑΠΕΥΩ = ΘΕΡΑ + ΠΑΥΩ = σταματάω, παύω  τον πυρετό, την θερμότητα, φέρνοντάς την σε φυσιολογικά επίπεδα, άρα βοηθάω τον οργανισμό να γίνει υγιής. Ακόμη: δεικνύω προς τον Θεόν τον σεβασμό δια της θεραπείας μου (Πλάτωνος, Πολιτεία, 427Β, Αριστοτέλης Πολιτικά, 1329), αποκαθιστώντας την αρμονία της ψυχοσωματικής μου ενότητας με την φύση, (που είναι δημιούργημα του Θεού). Δηλα-δή ετυμολογικά, η λέξη «θεραπεία» αναφέρεται όχι στην αυτόνομη αυτοθεραπεία του ανθρώπου, αλλά στην συνεργασία Θεού και ανθρώπου. Έτσι έχουμε, αφ΄ ενός μεν την θεία συνδρομή (Θ), δια της ροής της ενέργειας (Ρ) από τον ουρανό στη γή και την διάχυση αυτής σε οριζόντια διάσταση (Ε), αλλά και στην απελευθέρωση της κεκλεισμένης δυνάμεως του ανθρώπου (Α), μετά την επενέργεια της άνωθεν βοήθειας.  Εδώ αναφέρουμε, ενδεικτικά, σχετικά αγιογραφικά χωρία:

-«Κύριος έκτισεν εκ γής φάρμακα, και ανήρ φρόνιμος που προσοχθιεί αυτοίς… και αυτός έδωκεν ανθρώποις επιστήμην ενδοξάζεσθαι εν τοις θαυμασίοις αυτού, εν αυτοίς εθεράπευσε και ήρε τον πόνον αυτού»  (Σοφία Σειράχ 38,4-7)

-«και γάρ ούτε βοτάνη ούτε μάλγαμα εθεράπευσεν αυτούς, αλλά ο σός, Κύριε, λόγος ο πάντα ιώμενος» (Σοφία Σολομώντος 16,12)

Διαφορά λαϊκής θεραπευτικής- Εθνοφαρμακολογίας και επιστημονικής - ακαδημαϊκής Φυτοθεραπείας

    Η πρώτη βασίζεται στην λαϊκή παράδοση από παππού και γιαγιά, σε παιδιά και εγγόνια έχουσα ως αρχή την παρατήρηση ιάσεως ή βελτιώσεως της νόσου, ενώ η επίσημη Φυτοθεραπεία βασίζεται στην διεθνώς αποδεκτή επιστημονική μεθοδολογία και συγκεφαλαιώνεται σε φυτοχημικές, φαρμακολογικές-τοξικολογικές μελέτες και τέλος σε ενδελεχή, εντελεχή, επισταμένη και συστηματική κλινική εμπειρία και έρευνα.

ΒΑΣΙΚEΣ ΑΡΧEΣ ΤΗΣ ΦΥΤΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚHΣ   

-Τα φυτοθεραπευτικά φάρμακα, ακριβώς όπως και τα συνθετικά-χημικά, περιλαμβάνουν ένα ευρύτατο φάσμα, απο εκείνα με την πολύ ισχυρή φαρμακολογική δράση (Belladona, Digitalis, κλπ), την ενδιάμεση δράση (γλυκύρριζα, κλπ.), μέχρι την πιό ήπια (χαμομήλι, μέντα).

- Η φυτοθεραπευτική πρέπει να στηρίζεται στα πορίσματα (φυτοχημικά, φαρμακολογικά, κλινικά) της σύγχρονης επιστήμης, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν την ιδιοσυγκρασία του κάθε προσώπου, συνεργαζόμενη αρμονικά και άμεσα με την ακαδημαϊκή ιατρική. 

- Η θεραπευτική αξία των φαρμακευτικών φυτών βασίζεται στην σχέση μεταξύ της χημικής δομής των δραστικών συστατικών τους και της φαρμακολογικής δράσης τους επί του ανθρωπίνου οργανισμού. Το γεγονός ότι η πλειοψηφία των φαρμακευτικών φυτών έχουν σύνθετη χημική δομή, που σημαίνει ότι περιέχουν μεγάλο αριθμό χημικών ουσιών, που μερικές εξ αυτών έχουν αποδεδειγμένα φαρμακολογική δράση, εξηγεί και τις πολλαπλές φαρμακολογικές δράσεις του ενός και του αυτού φυτού. Τα πράγματα γίνονται πιό σύνθετα, στην περίπτωση των μειγμάτων των φυτών ή μειγμάτων φυτικής προελεύσεως βαμμάτων, σκόνης φυτών, ή άλλων σύνθετων φαρμακολογικών μορφών. Στην επιστημονική βιβλιογραφία δίδονται πολυάριθμα παραδείγματα απο τα οποία προκύπτει πως με την χορήγηση περισσότερων του ενός φαρμάκων ταυτόχρονα (κλασικών φαρμάκων ή φαρμακολογικά ενεργών ουσιών που περιέχονται στα φυτά), η φαρμακολογική δράση της μιάς δραστικής ουσίας μπορεί να ενισχυθεί, μειωθεί ή και να αδρανοποιηθεί εξ αιτίας της παρουσίας άλλης ή άλλων δραστικών συστατικών (φαινόμενο αλληλεπίδρασης φαρμάκων κλινικής σημασίας). Έτσι λοιπόν χρειάζεται περίσκεψη, υπευθυνότητα και σωφροσύνη στην λήψη γενικά των φαρμάκων, αλλά και των φυτών (μόνων τους ή σε συνδυασμό), γιατί σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να έχουμε αντίθετα και επιβλαβή αποτελέσματα (ανεπιθύμητες ενέργειες).

- Η χρησιμοποίηση του (των) πλέον καταλλήλου (ων) φυτού (ών) για την θεραπεία της συγκεκριμένης παθήσεως του ασθενούς, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπ΄ όψιν την εγγενή-κληρονομική ή επίκτητη αντοχή του στα λαμβανόμενα δραστικά συστατικά, αλλά και την βιοδιαθεσιμότητα του  φαρμάκου-δραστικών ουσιών.

- Για την καλύτερη αποτελεσματικότητα της φυτοθεραπείας είναι αναγκαία η μετά προσοχής εφαρμογή μιάς θεραπείας μακράς διάρκειας. Ταυτόχρονα, τονίζεται ο σεβασμός και η ακολούθηση κατάλληλου διαιτολογίου (κατάλληλης δίαιτας).

 - Ορισμένες αναφερόμενες ιδιότητες κάποιων φυτών, είναι πιθανόν να μη ανταποκρίνονται απόλυτα στην πραγματικότητα, είτε για λόγους ιδιοσυγκρασίας του ατόμου, είτε γιατί οι ιδιότητες αυτές είναι πιθανόν να μην έχουν πλήρως αποδειχθεί στην πράξη.

- Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε βότανα (μόνα ή σε ποικίλους συνδυασμούς) διαίτης (κυρίως φυτά με ιδιότητες διουρητικές-ιδρωτοποιές [1], καθαρτικές [2]) και ομορφιάς [3] (φυτά για την περιποίηση του προσώπου, των χεριών, του σώματος) που ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και την κατάσταση υγείας του οργανισμού και εάν χρησιμοποιηθούν χωρίς διάκριση, γνώση και εμπειρία, είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό (π.χ. υπόταση, διαταραχή ηλεκτρολυτών, ερεθισμός του εντέρου, αλλεργία, ερεθισμός δέρματος, κλπ.).

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ

(Η συγκεκριμένη ενότητα ανακοινώθηκε:

Δημήτρης Περδετζόγλου και Άννα Μαρκοπούλου. Η κοινωνιολογική προσέγγιση και ερμηνεία της χρήσεως των θεραπευτικών φυτών. 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή, του Περιφερειακού Γενικού Νοσοκομείου-Μαιευτηρίου «ΕΛΕΝΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ»: με τίτλο «ΦΥΤΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ» 17- 19.5.2001, ΑΘΗΝΑ).

     Η χρήση των θεραπευτικών φυτών από τους ανθρώπους, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και σήμερα, εξακολουθεί να είναι σε πολλές περιπτώσεις, αναλλοίωτη μέσα στο χρόνο. Κι’ αυτό, μεταξύ άλλων, για τους παρακάτω λόγους:

-πρώτον, γιατί ο άνθρωπος από την εμφάνισή του στο κόσμο μέχρι και σήμερα έχει τον έμφυτο φόβο της ασθένειας, δηλαδή του θανάτου και τη συνακόλουθη επιθυμία της ιάσεως, απόρροια και τα δύο, του βασικού ενστίκτου της αυτοσυντήρησης.

-δεύτερον,  γιατί η ιστορία των ανθρώπων, των κοινωνιών, αλλά και της επιστήμης δεν εξελίσσεται γραμμικά, αλλά σπειροειδώς. Δεν εξελίσσεται δηλαδή προς μία κατεύθυνση, έστω κι αν έχει δρομολογηθεί προς αυτή, αλλά κινείται με παλινδρομήσεις, πότε προς τα εμπρός, πότε προς τα πίσω, πότε με ταχύτερους και πότε με βραδύτερους ρυθμούς.

-τρίτον, γιατί ο άνθρωπος παραδοσιακά, αν και πολλές φορές λαθεμένα, θεωρεί τα φυτά πιο αγνά, αθώα και αποτελεσματικά από τα φάρμακα του φαρμακείου.

-τέταρτον,  γιατί ο άνθρωπος καθημερινά έρχεται σε επαφή παντού με φυτά: στο σπίτι, στην εργασία, στο δρόμο. Γενικώς σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις του, η συμβολική παρουσία των φυτών είναι έντονη, οικεία και καθοριστική. Γι’ αυτό ο άνθρωπος  επιλέγει από το άμεσο φυσικό περιβάλλον του οικεία σ’ αυτόν φυτά για να θεραπευθεί. Σε κάποιες δε περιπτώσεις, εμπιστεύεται τα βότανα περισσότερο από τα σύγχρονα φάρμακα, αφού μάλιστα τα χρησιμοποιεί είτε σαν πρώτη θεραπευτική προσέγγιση πριν πάει στο γιατρό, είτε σαν συμπληρωματική θεραπεία της επίσημα συνταγογραφημένης.

-πέμπτον, γιατί ο άνθρωπος ως κοινωνικό όν, ανάλογα με το μορφωτικό επίπεδό του και την εν γένει εμπειρία του, επηρεάζεται από το άμεσο οικογενειακό, επαγγελματικό, φιλικό ή γειτονικό περιβάλλον του και έτσι δέχεται να χρησιμοποιήσει δοκιμασμένες (ή μη) από το περιβάλλον του θεραπείες βασισμένες σε φαρμακευτικά φυτά, πολλές φορές μηχανικά, χωρίς κριτική επεξεργασία και χωρίς σοβαρό λόγο (μιμιτισμός). Εδώ μερικές φορές η οικογενειακή παράδοση, από το/τη σοφό/-ή γέροντα/γερόντισσα παππού/γιαγιά στον άπειρο νεαρό εγγονό, παίζει μεγάλο ρόλο.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΦΥΤΑ

(Τα περισσότερο χρησιμοποιούμενα

και δημοφιλή θεραπευτικά φυτά   στην Αμερική)
(αναφέρονται προς ενημέρωση και όχι για θεραπεία-λήψη)

Hypericum perforatum

Υπάρχει και στην Ελλάδα αυτοφυές. Αν και χρειάζεται περισσότερη και ευρύτερη έρευνα, υπάρχουν αποδείξεις ότι το βαλσαμόχορτο είναι σχετικά ασφαλές, καλά ανεκτό και φθηνό, και είναι περισσότερο αποτελεσματικό απ΄ ότι το placebo  στην θεραπεία την  ήπιας κατάθλιψης. Άλλες χρήσεις του είναι ως: αναλγητικό, αντιβακτηριακό,  αντιφλεγμονώδες, στυπτικό.

Echinacea purpurea

Όταν λαμβάνεται ενωρίς στην διάρκεια του κοινού κρυολογήματος, μπορεί να είναι ασφαλής και δραστική στην μείωση της βαρύτητας και της διάρκειας του κρυολογήματος.

Ginkgo biloba (Ginkgo)

Είναι αυτοφυής σε μια πολύ μικρή περιοχή της ΝΑ Κίνας. Στην υπόλοιπη Κίνα, την Ιαπωνία, την Ευρώπη και την Αμερική είναι καλλιεργούμενο είδος.

Τα εκχυλίσματα του Ginkgo βελτιώνουν την διανοητική λειτουργία, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή.

Serenoa repens (Saw palmetto)

Μειώνει τα συμπτώματα του καλοήθους όγκου της υπερπλασίας του προστάτη.

Chrysanthemum parthenium (Tanacetum parthenium)

Μπορεί να προλάβει την ημικρανία με δραστικότητα που συγκρίνεται  ικανοποιητικά με τους β-αναστολείς και το βαλπροΐκό οξύ.

Allium sativum

Υπάρχει ασφαλώς και στην Ελλάδα. Υπάρχουν περιορισμένες αποδείξεις ότι το σκόρδο μπορεί να έχει ήπια αποτελέσματα στην μείωση των λιπιδίων. Είναι ασφαλές και φθηνό.

Zingiber officinale (Ginger)

Είναι ασφαλές και εύκολα διαθέσιμο. Υπάρχουν ενδείξεις ότι είναι δραστικό αντιεμετικό.

Panax ginseng (Ginseng)

Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα στοιχεία που στηρίζουν τα πλεονεκτήματα της δρόγης ως τονωτικό, ανοσοδιεγερτικό, αντικαταθλιπτικό, αντιβακτηριακό.

Valeriana officinalis

Υπάρχει και στην Ελλάδα αυτοφυές. Ηρεμιστικές ιδιότητες. Είναι ασφαλές.

Ephedra sp.

Υπάρχει και στην Ελλάδα αυτοφυές. Άν και η εφεδρίνη είναι αποτελεσματική ως αποσυμφορητικό της ρινός, χρησιμοποιήθηκε με επιφύλαξη σε ανθρώπους με υπέρταση ή καρδιακές παθήσεις.  Γενικώς προσοχή στην χρήση της.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ Πίνακας
 πολύ ολίγων φαρμάκων φυτικής προέλευσης, 
 κυκλοφορούντων στην Ελλάδα

α/α	Εμπορική ονομασία φαρμάκου (αλφαβητικά)	Φαρμακολογική δράση	Δραστικό συστατικό	Φυτό προέλευσης (Πρωτογενώς)
1	Aminophylline	Αντιασθματικό, διουρητικό	Αμινοφυλλίνη (από Θεοφυλλίνη)	Thea sinensis Sims (οικ. Theaceae) (Φύλλα Τεϊου)
2	Aspirin	Αναλγητικό, αντιπυρετικό, αντιρρευματικό	Ακετυλο- σαλικυλικό οξύ	Salix alba L. (οικ. Salicaceae)
3	Atropine	Οφθαλμοσκοπήσεις, μυδριατικό, σπασμολυτικό, αντιφλεγμονώδες	Ατροπίνη, Θειϊκή ατροπίνη	Atropa belladonna L. (οικ. Solanaceae)
4	Βάμβαξ κεκαθαρμένος (Βαμβάκι)	Γενική φαρμακευτική και νοσοκομειακή χρήση	Επεξεργασμένες ταινιοειδείς τρίχες σπερμάτων (από τρίχωρη διαρραγείσα κάψα)	Gossypium spp. (οικ. Malvaceae)
5	Buscopan	Σπασμολυτικό	Υοσκίνη-Ν-Βουτυλοβρωμι- ούχος	Atropa belladonna L. και Scopolia carniolica Jacq. (οικ. Solanaceae)
6	Digoxine	Καρδιοτονωτικό	Διγοξίνη (Καρδιοτονωτικός γλυκοσίδης)	Digitalis spp. (οικ. Scrophulariaceae)
7	Έμπλαστρα	Τοπικό αντιρρευματικό, αναλγητικό	Καμφορά, Μινθόλη, έλαιο Κινναμώμου	Cinnamomum camphora T. Nees & Ebermayer Mentha L. spp. (οικ. Labiatae) Cinnamommum ceylanicum Nees (οικ. Lauraceae)
8	Gesidine	Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονος, καρκίνος μαστού, κλπ.	Θειϊκή βιντεσίνη	Catharanthus roseus (=Vinca rosea) (οικ. Apocynaceae)
9	Hycamtin	Αντινεοπλασματικό, αντικαρκινικός παράγων	Τοποτεκάνη	Camptotheca acuminata (Οικ.Nyssaceae)
10	Ipecavom	Εμετικό	Εκχύλισμα Ιπεκακουάνας	Cephaelis ipecacuanha Brotero (οικ. Rubiaceae)
11	Lipiodol	Βρογχογραφίες, σαλπιγγογραφίες	Ιωδιούχο έλαιο σπόρων Παπαρούνας	Papaver somniferum L. (οικ. Papaveraceae)
12	Methergine	Σε αιμορραγίες της μήτρας	Μεθυλεργομετρίνη (Αλκαλοειδές της Ερυσιβώδους ολύρας -Βρίζας και τα παράγωγά της)	Secale cereale Βρίζα - σίκαλη (οικ. Gramineae)
13	Oncovin	Αντινεοπλασματικό, Αντιλευχαιμικός παράγων	Βινκριστίνη	Catharanthus roseus (=Vinca rosea L.) (οικ. Apocynaceae)
14	Sival-B, Lonalgal, κλπ.	Αντιβηχικό, Αναλγητικό	Φωσφορική Κωδεϊνη Φωσφορική Κωδεϊνη και Παρακεταμόλη	Papaver somniferum L. (οικ. Papaveraceae)
15	Taxol®	Αντινεοπλασματικός παράγων	(Paclitaxel)	Taxus brevifolia (οικ. Taxaceae)
16	Taxotere®	Αντινεοπλασματικός παράγων	Δοσεταξέλη (Docetaxel)	Taxus brevifolia (οικ. Taxaceae)
17	Velbe	Νόσος του Hodgkin, μη Hodgkin λευκώματα, καρκίνος όρχεων, σάρκωμα Kaposi	Θειϊκή βινβλαστίνη	Catharanthus roseus (=Vinca rosea L.) (οικ. Apocynaceae)
18	Vepesid	Μη λεμφοκυτταρική οξεία λευχαιμία, νόσος του Hodgkin, μη Hodgkin λευκώματα, νευροβλάστωμα, σαρκώματα, κλπ.	Ετοποσίδης	Podophyllum peltatum L. (οικ. Berberidaceae)
19	Vicks inhaler, κλπ.	Για κοινό κρυολόγημα, επιπαστικό	Καμφορά (Καφουρά)	Cinnamomum camphora T. Nees & Ebermayer (οικ. Lauraceae)

    Οι παρακάτω ουσίες (ο παρατιθέμενος πίνακας έχει τις κυριότερες των ουσιών), πωλούνται ως φάρμακα παγκοσμίως, με μερικές διαφοροποιήσεις. Μερικές ευρωπαϊκές χώρες έχουν διαφορετική πολιτική για τις φυτικής προελεύσεως ουσίες και τα φυτικά προϊόντα, από ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

      Ακολουθεί πίνακας δευτερογενών μεταβολιτών φυτικής προελεύσεως, χρησιμοποιούμενες διεθνώς, ως φάρμακα. 

Μερικές από τις ουσίες αυτές παράγονται τώρα και συνθετικά.

Φάρμακο/Χημική ουσία (αλφαβητικά)	Δράση/Κλινική χρήση στην Ιατρική επιστήμη	Φυτό προέλευσης
Αγριμορφόλη	Ανθελμινθικό	Agrimonia eupatoria
Αισκίνη	Αντιφλεγμονώδες	Aesculus hippocastanum
Αισκουλετίνη	Κατά της δυσεντερίας	Frazinus rhychophylla
Ακετυλοδιγιτοξίνη	Καρδιοτονωτικό	Digitalis lanata
α-Λοβελίνη	Διεγερτικό αναπνοής, (ανασταλτικό καπνίσματος)	Lobelia inflata
Αρεκολίνη	Ανθελμινθικό	Areca catechu
Δ9-Τετραϋδροκανναβινόλη	Αντιεμετικό, μειώνει την ενδοφθάλμια πίεση	Cannabis sativa
Ατροπίνη	Αντιχολινεργικό	Atropa belladonna
Βαλεποτριάτες	Ηρεμιστικό	Valeriana officinalis
Βασικίνη	Ωκυτόκιο	Adhatoda vasica
Βερβερίνη	Αντιβακτηριακό, βακτηριακή δυσεντερία	Berberis vulgaris
Βινκαμίνη	Διεγερτικό του εγκεφάλου	Vinca minor
Βινπλαστίνη, Βινκριστίνη	Αντινεοπλασματικό, Αντιλευχαιμικός παράγων	Catharanthus roseus
Γαλανθυαμίνη	Αναστολέας της χοληνεστεράσης	Lycoris squamigera
Γλαυκίνη	Αντιβηχικό	Glaucium flavum
Γλυκυρριζίνη	Γλυκαντική ουσία (νόσος του Addison)	Glycyrrhiza glabra
Δεμεκολχίνη	Αντινεοπλασματικός παράγων	Colchicum autumnale
Δεσλανατοσίδης, Διγοξίνη	Καρδιοτονωτικό	Digitalis lanata
Διγιταλίνη, Διγιτοξίνη	Καρδιοτονωτικό	Digitalis purpurea
Δοσεταξέλη (Docetaxel, Taxotere®)	Αντινεοπλασματικός παράγων	Taxus brevifolia
Εμετίνη	Κατά της αμοιβάδας, εμετικό	Cephaelis ipecacuanha
Εσπεριδίνη	Ευθραυστότητα αγγείων, αντιαιμορραγικό των αγγείων	Citrus spp.
Ετοποσίδης	Αντινεοπλασματικός παράγων	Podophyllum peltatum
Εφεδρίνη	Συμπαθομιμητικό, αντιΐσταμινικό	Ephedra sinica
Θεοβρωμίνη,	Διουρητικό, αγγειοδιασταλτικό	Theobroma cacao
Θεοφυλλίνη	Διουρητικό, βρογχοδιασταλτικό	Camellia sinensis
Θυμόλη	Αντιμυκητιασικό (τοπικό)	Thymus vulgaris
Ιρινοθεκάνη	Αντικαρκινικό, αντινεοπλασματικός παράγων	Camptotheca acuminata
Καβαΐνη	Ηρεμιστικό	Piper methysticum
Καμπτοθεκίνη	Αντικαρκινικό	Camptotheca acuminata
Καμφορά	Ερεθιστικό δέρματος	Cinnamomum camphora
(+)-Κατεχίνη	Αιμοστατικό	Potentilla fragarioides
Κελλίνη	Βρογχοδιασταλτικό	Ammi visnaga
Κοκαΐνη	Τοπικό αναισθητικό	Erythroxylum coca
Κολχικίνη	Αντινεοπλασματικός παράγων, κατά της ουρικής αρθρίτιδας	Colchicum autumnale
Κομβαλλατοξίνη	Καρδιοτονωτικό	Convallaria majalis
Κουρκουμίνη	Χολερετικό	Curcuma longa
Κυναρίνη	Χολερετικό	Cynara scolymus
Κωδεϊνη	Αναλγητικό, αντιβηχικό	Papaver somniferum
L-Ντόπα	Αντι-παρκινσονικό	Mucuna deeringiana
Λανατοσίδης A, B, C	Καρδιοτονωτικό	Digitalis lanata
Μινθόλη	Ερεθιστικό δέρματος	Mentha spp.
Μορφίνη	Αναλγητικό	Papaver somniferum
Νοσκαπίνη (ναρκοτίνη)	Αντιβηχικό	Papaver somniferum
Ουαβαϊνη	Καρδιοτονωτικό	Strophanthus gratus
Παλματίνη	Αντιπυρετικό, αποτοξινωτικό	Coptis japonica
Παπαΐνη	Πρωτεολυτικό, βλενολυτικό	Carica papaya
Παχυκαρπίνη [(+)-σπαρτεΐνη]	Ωκυτόκιο	Sophora pαchycarpa
Πικροτοξίνη	Αναληπτικό	Anamirta cocculus
Πιλοκαρπίνη	Παρασυμπαθομιμητικό	Pilocarpus jaborandi
Ποδοφυλλοτοξίνη	Αντινεοπλασματικός παράγων, αντικαρκινικό, εσχαρωτικό	Podophyllum peltatum
Προβερατρίνες A, B	Αντυϋπερτασικό	Veratrum album
Ρεσκινναμίνη, Ρεσερπίνη	Αντυϋπερτασικό, ηρεμιστικό	Rauvolfia serpentina
Ρουτίνη	Ευθραυστότητα αγγείων, αντιαιμορραγικό των αγγείων	Είδη του γένους Citrus
Σαγκουϊναρίνη	Αναστολέας της οδοντικής πλάκας	Sanguinaria canadensis
Σαλικίνη	Αναλγητικό	Salix alba
Σαντονίνη	Ασκαριδοκτόνο	Artemisia maritma
Σεννοσίδες A, B	Υπακτικό	Cassia spp.
Σιλυμαρίνη	Αντιηπατοτοξικό	Silybum marianum
Σκοπολαμίνη	Ηρεμιστικό	Datura spp.
Σπαρτεΐνη	Ωκυτόκιο	Cytisus scoparius
Ταξόλη=Taxol® (Paclitaxel)	Αντινεοπλασματικός παράγων	Taxus brevifolia
Τενιποσίδης	Αντινεοπλασματικός παράγων	Podophyllum peltatum
Τοποτεκάνη	Αντινεοπλασματικό, αντικαρκινικός παράγων	Camptotheca acuminata
Υδραστίνη	Αιμοστατικό, στυπτικό	Hydrastis canadensis
Υοσκυαμίνη	Αντιχολινεργικό	Hyoscyamus niger
Υοχιμβίνη	Αδρενεργικός αναστολέας, Αφροδισιακό	Pausinystalia johimbe
Φυσοστιγμίνη (εσερίνη)	Αναστολέας της χολινεστεράσης	Physostigma venenosum
Χυμοπαπαΐνη	Proteolytic, mucolytic	Carica papaya
Ψευδοεφεδρίνη και νορ-Ψευδοεφεδρίνη	Συμπαθομιμητικό	Ephedra sinica

Ενδεικτικός (για διδακτικούς σκοπούς) πίνακας:
 Αντενδείξεις, παρενέργειες 
και αλληλεπιδράσεις φυτών-φαρμάκων

Φυτό	Αντενδείξεις	Παρενέργειες	Αλληλεπιδράσεις
Vaccinium myrtillus-Μύρτιλλο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ - ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΙΚΡΟΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ lΝΥΚΤΕΡΙΝΗ ΤΥΦΛΩΣΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΟ ΖΩΗΡΟ ΦΩΣ.	-Μη γνωστές. -Ασφαλής στην κύηση - ευεργετικό στις φλεβίτιδες και τις αιμορροϊδες.	Μη γνωστές στην συνήθη δοσολογία	Μη γνωστές
Rhamnus purshiana-Ράμνος ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ	-Εντερική απόφραξη, οξεία εντερική φλεγμονή, π.χ. νόσος του Crohn, σκωληκοειδίτιδα, ελκώδη κολίτιδα,  κοιλιακός πόνος άγνωστης αιτιολογίας. -Όχι σε κύηση ή γαλουχία ή σε παιδιά κάτω των 12 ετών.	-Σε απλά περιστατικά, ενοχλήματα - σπασμοί της γαστρεντερικής οδού. Εδώ χρειάζεται μείωση της δόσεως. -Διαταραχές ηλεκτρολυτών, ειδικότερα έλλειψη καλίου.	-Χρόνια/υπερβολική χρήση, οδηγεί σε απώλεια καλίου που μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των καρδιακών γλυκοσιδών. -Δράση στα αντιαρρυθμικά είναι πιθανή.
Capsicum annuum-Πιπεριά ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΕΞΑΓΕΙ ΑΕΡΙΑ-ΚΑΤΑ  ΤΟΥ ΜΕΤΕΩΡΙΣΜΟΥ -ΕΦΙΔΡΩΤΙΚΟ	Υπερβολική χρήση οδηγεί στην γαστρεντερίτιδα και βλάβη συκωτιού ή νεφρών	Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανισθεί υπερευαισθησία	Μη γνωστές
Echinacea purpurea-Ρουντμπεκία ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑΤΟΣ -ΧΡΟΝΙΕΣ ΜΟΛΥΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ	-Διαδοχικές συστηματικές ασθένειες, όπως φυματίωση, κολλαγόνωση, πολλαπλή σκλήρωση. -Όχι στην κύηση.	Μη γνωστές. Σε εξατομικευμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να εμφανισθούν αλλεργικές αντιδράσεις ή δερματίτιδα.	Μη γνωστές
Allium sativum- Σκόρδο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΥΨΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ	-Μπορεί να παρέμβει με υπάρχουσες υπογλυκαιμικές και αντιπηκτικές θεραπείες. -Μπορεί να ενισχύσει την αντιθρομβωτική δράση των αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. -Δρα στην μήτρα και επηρεάζει. τον κύκλο της εμμήνου ρύσεως.	Σπάνια γαστρεντερικά συμπτώματα, επιδρά στην εντερική χλωρίδα ή προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις.	Ενδεχόμενη αλληλεπίδραση μεταξύ σκόρδου και αντιπηκτικών φαρμάκων, όπως η βαρφαρίνη.
Panax ginseng ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΤΟΝΩΤΙΚΟ, ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΟΤΙΚΟ -ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΕ ΦΥΣΙΚΗ Ή ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΤΟΝΙΑ-ΕΞΑΣΘΕΝΙΣΗ ΣΤΡΕΣ, ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΕ ΜΟΛΥΝΣΗ	-Οξεία αδιαθεσία, υπέρταση, χρήση μεγάλου ποσού άλλων διεγερτικών, αντιψυχωτικά φάρμακα. -Με προσοχή σε καρδιακές παθήσεις, διαβήτη υπέρ-, και υποτασικές διαταραχές και όλες οι στεροειδικές θεραπείες. -Όχι στην κύηση.	Μη γνωστές	Μη γνωστές
Glycyrrhiza glabra-Γλυκόρριζα, γλυκορρίζι ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ - ΚΑΤΑΡΡΟΪΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ -ΓΑΣΤΡΙΚΟ /ΔΩΔΕΚΑΔΑΚΤΥΛΙΚΟ ΕΛΚΟΣ - ΑΔΡΕΝΟΚΟΡΤΙ-ΚΟΕΙΔΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ.	-Επηρεάζει υπάρχουσα ορμονοθεραπεία.-Όχι σε κύηση και γαλουχία.	Σε παρατεταμένη χρήση και υψηλές δόσεις, παρατηρείται κατακράτηση νερού και απώλεια καλίου, συνοδευόμενη από υπέρταση και οίδημα	Είναι δυνατόν να αυξηθεί η απώλεια καλίου, εξαιτίας άλλων φαρμάκων, π.χ. θειαζιδικά διουρητικά. Με την απώλεια καλίου, η ευαισθησία στους γλυκοσίδες της διγιταλίτιδας αυξάνει.
Hypericum perforatum-βάλσαμο, βαλσαμόχορτο, σπαθόχορτο ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΗΠΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΙΕΣ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ	-Υπερβολικές δόσεις μπορεί να ενισχύσουν υπάρχουσα θεραπεία με αναστολείς της ΜΑΟ και μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία σε ευαίσθητα άτομα. -Όχι στην κύηση.	Σε υψηλές δόσεις φωτοευαισθησία	Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται στο ίδιο χρονικό διάστημα με αντικαταθλιπτικά
Valeriana officinalis ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ -ΝΕΥΡΙΚΟΤΗΤΑ -ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ ΝΕΥΡΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ	Η αποδεδειγμένα κατευναστική δράση της Βαλεριάνας στο ΚΝΣ, είναι δυνατόν να επιδράσει συνεργικά με υπάρχουσα θεραπεία ηρεμιστικών.	Μη γνωστές. Ήπια, παροδική στομαχική διαταραχή	Μη γνωστές. Η κατασταλτική δράση της Βαλεριάνας δεν κάνει συνέργεια με την αλκοόλη.

Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΦΥΤΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

         Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι το 80% των ανθρώπων παγκοσμίως χρησιμοποιεί φαρμακευτικά φυτά για κάποια μορφή πρωτογενούς θεραπείας. Τα φάρμακα φυτικής προελεύσεως, είναι τα πλέον διαδεδομένα φάρμακα παγκοσμίως σήμερα. Υπολογίζεται ότι σήμερα, περίπου 5,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, χρησιμοποιούν θεραπευτικά φάρμακα που βασίζονται στα φυτά, χρησιμοποιούνται για οξέα και χρόνια περιστατικά, από την θεραπεία κοινών κρυολογημάτων, έως τον έλεγχο της αρτηριακής πιέσεως και την χοληστερίνη.

     Ο κόσμος δεν έπαψε ποτέ να προσφεύγει στη φυτοθεραπευτική. Τελευταία μάλιστα αυξήθηκε παντού ο αριθμός των οπαδών της, σε παγκόσμια κλίμακα περίπου το 80-85% των ανθρώπων χρησιμοποιεί φυσικά φάρμακα, έναντι 20-15% των συνθετικών. Μόνο στη Γερμανία και μόνο για το Ginkgo και μόνο σε ένα χρόνο αναγράφηκαν 5.000 συνταγές. Η Γαλλία για το ίδιο φυτό έχει διαθέσει τεράστια χρηματικά ποσά για να εγκαταστήσει φυτείες του ώστε να έχει άμεση εκμετάλλευση. Στα νέα δεδομένα προστίθεται και ένα ακόμα. Σε όλο τον κόσμο οι έρευνες των φυσικών προϊόντων έχουν εντατικοποιηθεί.

      Τα τελευταία 20 έτη, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, υπάρχει κλίμα επιστροφής στην φυσική ιατρική, αφού το κόστος της κλασικής θεραπείας είναι πολύ υψηλό. Οι πωλήσεις στα προϊόντα φυτοθεραπείας έχει ραγδαία αύξηση, ιδιαίτερα στη Αμερική, όπου 1 στους 3 περίπου Αμερικανούς τα χρησιμοποιεί. Η αγορά για συμπληρώματα φυτικής προελεύσεως το 1997 έφθασε τα 5,1 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η φαρμακευτική αμερικανική βιομηχανία, ξόδεψε 4,1 δισεκατομμύρια δολάρια στην  έρευνα και την ανάπτυξη φαρμάκων φυτικής προελεύσεως για το έτος 1985. Η πλέον ραγδαία αύξηση αναφέρθηκε για το φυτό Hypericum perforatum (βαλσαμόχορτο) του οποίου οι πωλήσεις σε ένα έτος αυξήθηκαν κατά 2.800%!    

      Ακόμη στην Αμερική, το 25% όλων των συνταγών από τα φαρμακεία, μεταξύ των ετών 1959 και 1980, περιείχαν συστατικά από ανώτερα φυτά.

    Στην Γερμανία 600-700 φυτικής προελεύσεως φάρμακα είναι διαθέσιμα και συνταγογραφούνται, από το περίπου 70% των ιατρών

      Δυστυχώς μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε  στο περιοδικό New England Journal of Medicine, δεικνύει ότι περίπου το 70% των καλά μορφωμένων και ευκατάστατων ανθρώπων που λαμβάνουν φάρμακα φυτικής προελεύσεως, ήταν απρόθυμοι να αποκαλύψουν την χρήση συμπληρωματικών και εναλλακτικών φαρμάκων στους ιατρούς τους. Είναι ευνόητο το πόσο επικίνδυνη είναι μια τέτοια πρακτική.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ

ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ, 1997-2002
(σε εκατομμύρια δολάρια)

Κατηγορία φαρμάκου φυτικής προελεύσεως	1997	2002
Τερπένια	7,660	12,400
Γλυκοσίδες	7,300	9,230
Αλκαλοειδή	3,600	4,045
Άλλα	4,048	5,013.5
ΣΥΝΟΛΟ	22,608	30,688.5

  Υπολογίζεται ότι σήμερα χρησιμοποιούνται διεθνώς 4.000–6.000 φαρμακευτικά φυτά.  

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΓΟΡΑ 

ΓΙΑ ΤΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΕΩΣ ΦΑΡΜΑΚΑ 

μέχρι το 2007

(σε δισεκατομμύρια δολάρια)

                                          1999   2000     2001   2002   2007    

Βόρεια Αμερική                5.36     5.81     6.32    6.87    9.85     

Υπόλοιπος κόσμος            6.04    6.29      6.58    6.87    8.91     

ΣΥΝΟΛΟ                             

ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ:            11.40  12.10   12.90   13.74  18.76

    
Απο το 1986, περισσότερα απο 40.000 δείγματα φυτών έχουν δοκιμασθεί,
αλλά μόνον πέντε ουσίες απομονώθηκαν και 
έδειξαν σημαντική δραστικότητα κατά του AIDS. Τρείς εξ αυτών ευρίσκονται τώρα σε
προκλινικό επίπεδο. 

Μόνον μία σε κάθε 4.000-10.000 ουσίες που ανακαλύπτονται- απομονώνονται
από φυτά,  μπορεί να γίνει
εκμεταλλεύσιμη.

Υπάρχουν περί τα 3.000 φυτά που έχουν κάποιου είδους αντικαρκινικές ιδιότητες.

     Δύο από τους μεγαλύτερους χρήστες φαρμακευτικών φυτών είναι η Κίνα και η Ινδία. Η παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική χρησιμοποιεί περί τα 5.000 φυτά . Η Ινδία περί τα 7000. Στην Κίνα, οι πωλήσεις των παραδοσιακών φυτών υπερδιπλασιάστηκαν τα τελευταία πέντε έτη, ενώ στην Ινδία οι εξαγωγές σε φαρμακευτικά φυτά, περίπου τριπλασιάσθηκαν την τελευταία δεκαετία. Το 1990 οι Κινέζοι ιατροί χρησιμοποίησαν 700.000 τόνους φυτικού υλικού. Η Κίνα έχει περίπου 250.000 ιατρούς  που έχουν εκπαιδευθεί στην παραδοσιακή ιατρική, ενώ η Ινδία 460.000 ιατρούς. 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

American Botanical Council’s 1998. Herb Reference Guide. American Botanical Council. Austin, USA.

Fugh-Berman A. 2000. Herb-drug interactions. Lancet 355(9198):134-8

Garg VK, Hershey CO. 2003. The top 10 herbal therapies: findings, cautions about these natural remedies. Postgrad Med 114(2)

Greenwald J, 2000. Physicians' Desk Reference for Herbal Medicines. ed. 2nd ed. Montvale, Medical Economics. New York.

O'Hara M, Kiefer D, Farrell K, et al. 1998. A review of 12 commonly used medicinal herbs. Arch Fam Med 7(6):523-36

Schulz V, Hänsel R, Tyler VE, 2001. Rational Phytotherapy: A Physicians' Guide to Herbal Medicine. Springer-Verlag. Berlin.

Χαρβάλα Α., 1994. Ομοιοπαθητική-Φυτοθεραπευτική. Τομέας Φαρμακογνωσίας, Φαρμακευτικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα.

---

[1] Herba Violae tricoloris, Folium Urticae, Folium, Herba et Radix Taraxaci, Herba Centauri, Folium Cynarae, Folium Betulae, Flores Millefolii, Radix Saponariae et Gypsophyllae, Stigmata maydis, κλπ.

[2] Althaea officinalis, Malva sylvestris, Triticum vulgare, Ficus carica, Prunus domestica, Tamarindus indica, Cassia acutifolia, Aloe spp., Convolvulus arvensis.

[3] Flores Calendulae, Flores Chamomillae, Radix Althaeae, Folium Menthae, Folium Salviae, κλπ.