Χρειάζεται Δημιουργό το Σύμπαν για να υπάρχει;

Το ΒΗΜΑ είχε άρθρο με τίτλο: «Το Σύμπαν δεν χρειαζόταν Δημιουργό», επισημαίνοντας ότι οδιάσημος βρετανός επιστήμονας, Stephen Hawking, ασπάζεται τελικά την άποψη ότι κοσμολογία και πίστη στο Δημιουργό είναι ασυμβίβαστες: 

«Είχε ανάγκη το Σύμπαν από έναν Δημιουργό; Οχι» απαντά ο Χόκινγκ στο βιβλίο του με τίτλο «Το Μεγάλο Σχέδιο», αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύθηκαν στους «Τimes» του Λονδίνου.

«Το Σύμπαν δεν είχε ανάγκη το 'χέρι' του Θεού για να δημιουργηθεί και το Μπιγκ Μπανγκ υπήρξε αναπόφευκτο αποτέλεσμα των νόμων της φυσικής», υποστηρίζει στο νέο του βιβλίο ο Στίβεν Χόκινγκ. 

Σε αυτό ο πιο διακεκριμένος επιστήμονας της Bρετανίας αναθεωρεί παλαιότερες θέσεις του και λέει τώρα ότι η επιστήμη της κοσμολογίας και η θεολογία δεν είναι συμβατές. Ο παραπληγικός επιστήμονας γράφει ότι η σύγχρονη φυσική δεν αφήνει καμία θέση για τον Θεό στη δημιουργία του Σύμπαντος, ακολουθώντας τα 'βήματα' του δαρβινισμού που απάλλαξε τη σφαίρα της βιολογίας και της εξέλιξης από την ανάγκη κάποιου 'Δημιουργού'».

Είναι αρκετά νωρίς να κάνει κανείς σχόλια επάνω σ΄αυτή τη διαπίστωση του Χόκινγκ (το βιβλίο του θα αρχίσει να πωλείται από την επόμενη Πέμπτη, 9 Σεπτεμβρίου) αλλά ήδη έχει δημιουργηθεί ντόρος στα μέντια για την «ανακάλυψη» αυτή. Θα επανέλθουμε στο θέμα αργότερα.

Στο βιβλίο του «Τα Όρια της Επιστήμης» ο Peter Medawar, ο λαμπρός επιστήμονας της Οξφόρδης που απέκτησε το Νόμπελ Ιατρικής για την εργασία του στην ανοσολογία, γράφει: «Η επιστήμη είναι ασύγκριτα το πιο πετυχημένο επιχείρημα» της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα. 

Αλλά, κάνει μια σημαντική διάκριση ανάμεσα σε αυτά που αποκαλεί «υπερβατικά» ερωτήματα, τα οποία πρέπει να απαντηθούν από τη θρησκεία και την μεταφυσική, και ερωτήματα σε σχέση με την οργάνωση και τη δομή του υλικού σύμπαντος.

Τι γίνεται με το ζήτημα του Θεού; Υπάρχει σκοπός στο σύμπαν; Ο Medawar επισημαίνει ότι οι επιστήμονες πρέπει να είναι προσεκτικοί σε ότι αφορά διακηρύξεις αυτοπεποίθησης και δογματικές υπερεκτιμήσεις επειδή εύκολα μπορεί να χάσουν την εμπιστοσύνη του κοινού. 

Αν και ορθολογιστής, καθ΄ ομολογία του, ο Medawar είναι σαφής σ΄ αυτό το θέμα: «Το ότι πράγματι υπάρχει όριο στην επιστήμη είναι αρκετά πιθανό επειδή υπάρχουν θέματα στα οποία η επιστήμη δεν μπορεί να προσφέρει απάντηση, και καμιά δυνατή περαιτέρω εξέλιξή της δεν θα μπορούσε να την εξουσιοδοτήσει να απαντήσει. ... 

Έχω κατά νου ερωτήματα όπως: Πώς έγιναν τα πάντα; Για ποιό λόγο είμαστε όλοι εδώ; Ποιό είναι το νόημα της ζωής; Ο δογματικός θετικισμός – σήμερα κάπως ξεπερασμένος – θα απέρριπτε τέτοια ερωτήματα ως μη-ερωτήματα ή ψευτο-ερωτήματα που μόνο ευκολόπιστοι μπορούν να θέσουν και μόνο τσαρλατάνοι ισχυρίζονται πως είναι σε θέση να απαντήσουν».

Το θέμα είναι σημαντικό: Η επιστήμη δεν μπορεί να πει αν υπάρχει Θεός ή όχι. Δεν μπορεί να μας πει γιατί είμαστε εδώ (αν και, όπως ο Hawking φαίνεται τώρα να έχει ανακαλύψει, μπορεί να υπάρχουν κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες ιδέες για το πώς αυτό συνέβει). Σε θέματα που αφορούν ένα νοήμα, έναν σκοπό ή αξίες, η επιστήμη είναι ανήμπορη να απαντήσει. 

Και αυτό δεν σημαίνει κριτική στην επιστήμη - απλά είναι η αναγνώριση πως υπάρχουν κάποια όρια στη ικανότητά της. Οι διακήρυξη του Hawking δεν είναι χαρακτηριστική για την επιστήμη στο σημείο αυτό, καθώς οι περισσότεροι επιστήμονες έχουν επίγνωση των ορίων του κλάδου τους, και δεν βλέπουν προβλήματα να αναζητήσουν απαντήσεις αλλού, ειδικά όταν πρόκειται για τα μεγάλα ζητήματα της ζωής.

Η πίστη στο Θεό δεν είναι κάτι το παράλογο, αλλά διαθέτει έναν ειδικό και ισχυρό ορθολογισμό. Αντιπροσωπεύει ένα θαυμάσιο τρόπο για την αίσθηση των πραγμάτων.

«Πιστεύω στον Χριστιανισμό», είπε ο C. S. Lewis, «όπως πιστεύω ότι ο ήλιος έχει ανατείλει - όχι μόνο επειδή τον βλέπω, αλλά επειδή μέσω αυτού βλέπω κάθετι άλλο».

πηγή-efilos Έραστος Φίλος