Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η προϊστορία και η ιστορία του Τιμίου Σταυρού (με βιβλιογραφία - links)

Επιμέλεια - έρευνα: Δρ Δημήτρης Περδετζόγλου

εικόνα

εικόνα

Βιογραφία

Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Θείος ζήλος όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού.

Επάνω στο Γολγοθά υπήρχε ειδωλολατρικός ναός της θεάς Αφροδίτης, τον οποίο γκρέμισε και άρχισε τις ανασκαφές. Σε κάποιο σημείο, βρέθηκαν τρεις σταυροί. Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει. Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε.

Η είδηση διαδόθηκε σαν αστραπή σε όλα τα μέρη της Ιερουσαλήμ. Πλήθη πιστών άρχισαν να συρρέουν για να αγγίξουν το τίμιο ξύλο. Επειδή, όμως, συνέβησαν πολλά δυστυχήματα από το συνωστισμό, ύψωσαν τον Τίμιο Σταυρό μέσα στο ναό σε μέρος υψηλό, για να μπορέσουν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι.

Αυτή, λοιπόν, την ύψωση καθιέρωσαν οι άγιοι Πατέρες, να γιορτάζουμε στις 14 Σεπτεμβρίου, για να μπορέσουμε κι εμείς να υψώσουμε μέσα στις ψυχές μας το Σταυρό του Κυρίου μας, που αποτελείτο κατ' εξοχήν "όπλον κατά του διαβόλου".

Ορισμένοι Συναξαριστές, αυτή την ημέρα, αναφέρουν και την ύψωση του Τιμίου Σταυρού στην Κωνσταντινούπολη το 628 μ.Χ. από τον βασιλιά Ηράκλειο, πού είχε νικήσει και ξαναπήρε τον Τίμιο Σταυρό από τους Αβάρους, οι οποίοι τον είχαν αρπάξει από τους Αγίους Τόπους.

Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος α΄.

Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.

Κοντάκιον

Ἦχος δ΄. Αὐτόμελον.

Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως, τῇ ἐπωνύμῳ σου καινὴ πολιτεία, τοὺς οἰκτιρμούς σου δώρησαι, Χριστὲ ὁ Θεός, Εὔφρανον ἐν τῇ δυνάμει σου, τοὺς πιστοὺς Βασιλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων, τὴν συμμαχίαν ἔχοιεν τὴν σήν, ὅπλον εἰρήνης, ἀήττητον τρόπαιον.

Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ΄. Τὸ προσταχθὲν.

Ἐν Παραδείσῳ με τὸ πρίν, ξύλον ἐγύμνωσεν, οὗπερ τῇ γεύσει, ὁ ἐχθρὸς εἰσφέρει νέκρωσιν, τοῦ Σταυροῦ δὲ τὸ ξύλον, τῆς ζωῆς τὸ ἔνδυμα, ἀνθρώποις φέρον, ἐπάγη ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ κόσμος ὅλος ἐπλήσθη πάσης χαρᾶς· ὃν ὁρῶντες ὑψούμενον, Θεῷ ἐν πίστει λαοί, συμφώνως ἀνακράξωμεν· Πλήρης δόξης ὁ οἶκός σου. (Δίς)

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. δ΄. Τὸ προσταχθὲν.

Προδιετύπου μυστικῶς πάλαι τῷ χρόνῳ, ὁ Ἰησοῦς ὁ τοῦ Ναυῆ, Σταυροῦ τὸν τύπον, ὡς τὰς χεῖρας ἐξέτεινε σταυροφανῶς Σωτήρ μου· καὶ ἔστη ὁ ἥλιος ἕως ἐχθρούς, ἀνεῖλεν, ἀνθισταμένους σοι τῷ Θεῷ· νῦν δὲ οὗτος ἐσκότισται, ἐπὶ Σταυροῦ σε ὁρῶν, θανάτου κράτος λύοντα, καὶ τὸν ᾍδην σκυλεύοντα.

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος πλ. β΄.

Μόνον ἐπάγη τὸ ξύλον Χριστὲ τοῦ Σταυροῦ σου, τὰ θεμέλια ἐσαλεύθη τοῦ θανάτου Κύριε· ὃν γὰρ κατέπιε πόθῳ ᾍδης, ἀπήμεσε τρόμῳ· ἔδειξας ἡμῖν τὸ σωτήριόν σου Ἅγιε, καὶ δοξολογοῦμέν σε, Υἱὲ Θεοῦ, ἐλέησον ἡμᾶς. (Δίς)

Ἕτερον Κάθισμα

Ἦχος α΄. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.

Τοῦ Σταυροῦ σου τὸ ξύλον προσκυνοῦμεν Φιλάνθρωπε, ὅτι ἐν αὐτῷ προσηλώθης ἡ ζωὴ τῶν ἁπάντων· Παράδεισον ἠνέῳξας Σωτήρ, τῷ πίστει προσελθόντι σοι Ληστῇ· καὶ τρυφῆς κατηξιώθη, ὁμολογῶν σοι, Μνήσθητί μου Κύριε. Δέξαι ὥσπερ ἐκεῖνον καὶ ἡμᾶς, κραυγάζοντας· Ἡμάρτομεν, πάντες τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου, μὴ ὑπερίδῃς ἡμᾶς. (Δίς)

Ὁ Οἶκος

Ὁ μετὰ τρίτον οὐρανὸν ἀρθεὶς ἐν Παραδείσῳ, καὶ ῥήματα τὰ ἄρρητα καὶ θεῖα, ἃ οὐκ ἐξὸν γλώσσαις λαλεῖν, τὶ τοῖς Γαλάταις γράφει, ὡς ἐρασταὶ τῶν Γραφῶν, ἀνέγνωτε καὶ ἔγνωτε. Ἐμοί, φησί, καυχᾶσθαι μὴ γένοιτο, πλὴν εἰ μὴ ἐν μόνῳ τῷ Σταυρῷ τῷ τοῦ Κυρίου, ἐν ᾧ παθών, ἔκτεινε τὰ πάθη. Αὐτὸν οὖν καὶ ἡμεῖς βεβαίως κρατῶμεν τοῦ Κυρίου τὸν Σταυρὸν καύχημα πάντες· ἔστι γὰρ σωτήριον ἡμῖν τοῦτο τὸ ξύλον, ὅπλον εἰρήνης ἀήττητον τρόπαιον.

πηγή

εικόνα

Τεμάχιο Τιμίου Σταυρού, 

απο Ιερά Σκήτη Θεοπρομήτορος Αγίας Άννης Αγίου Όρους

Η προϊστορία και η ιστορία του Τιμίου Σταυρού

του π. Αθανασίου Γιουσμά

Πρόσωπα και πράγματα έχουν την ιστορία τους και γιατί όχι και την προϊστορία τους. Την ιστορία του και την προϊστορία του έχει και ο Τίμιος Σταυρός, που η Μητέρα μας Εκκλησία τιμά την Παγκόσμια Ύψωσή Του, στις 14 Σεπτεμβρίου.

Στο δυτικό τμήμα της Ιερουσαλήμ, έξω από τα τείχη και μέσα σε δασώδη όμορφη κοιλάδα, βρίσκεται η ονομαστή Μονή του Τιμίου Σταυρού. Στο σημείο αυτό, κατά την παράδοση, είχε φυτευτεί το ξύλο του Σταυρού, της καταδίκης του Ιησού. 

Ας παρακολουθήσουμε όμως, την όλη υπόθεση:

Ο ανιψιός του Αβραάμ, ο Λωτ, μετά την καταστροφή των Σοδόμων, κατέφυγε σε κάποιο σπήλαιο, αυτός και οι δυο του κόρες. Εκεί τον μέθυσαν οι θυγατέρες του «και εκοιμήθη μετ’ αυτών» (Γέν. 19, 34)! 

Σύμφωνα με μία συριακή παράδοση, ο Λωτ εξομολογήθηκε το αμάρτημά του στον πατριάρχη Αβραάμ και τον παρακάλεσε να προσευχηθεί στο Θεό να τον συγχωρήσει. Παρ’ όλο τούτο, καθημερινά δεν έπαυε να παρακαλεί το Θεό.

Κάποια ημέρα παρουσιάστηκε στο Λωτ ένας άγγελος και του έδωσε τρία ραβδιά, το καθένα από ένα είδος δέντρου, κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι, με την εντολή να τα φυτέψει και να φέρνει καθημερινά νερό από τον Ιορδάνη και να τα ποτίζει. Εάν βλαστήσουν του είπε, τότε αυτό θα σημαίνει πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά σου, διαφορετικά θα είσαι κολασμένος για πάντα.

εικόνα

εικόνα

Γεμάτος χαρά ο Λωτ, έκαμε όπως του υπέδειξε ο άγγελος. Ενώ όμως επέστρεφε από τον Ιορδάνη με το νερό, συνάντησε το μισόκαλο διάβολο, που του φθόνησε τη μετάνοια, μεταμφιεσμένο σε φτωχό άνθρωπο και ο οποίος του ζήτησε να πιει. Λίγο πιο πέρα συνάντησε και δεύτερο και τρίτο, μέχρι που εξαντλήθηκε το νερό. Αυτό έγινε αρκετές φορές κι ο Λωτ άρχισε να απελπίζεται, γιατί θα ξεραινόντουσαν τα τρία ραβδιά. Τότε φάνηκε για δεύτερη φορά άγγελος Κυρίου και τον πληροφόρησε πως τα ραβδιά βλάστησαν και μεγαλώνουν χωρίς νερό. 

Έτσι βεβαιώθηκε πως ο Θεός δέχτηκε τη μετάνοιά του! 

Σήμερα στο Μοναστήρι δείχνουν τον τόπο κάτω από μία Αγία Τράπεζα, όπου ο Λωτ φύτεψε το τρισύνθετο ξύλο από κέδρο, πεύκο και κυπαρίσσι.

εικόνα

Όταν ο βασιλιάς Σολομών είδε το παράξενο αυτό δέντρο, διέταξε να το κόψουν, για να το χρησιμοποιήσει στην ανοικοδόμηση του Ναού. Όμως, σύμφωνα με την παράδοση, σε καμία χρήση δεν ταίριαζε, γιατί άλλοτε μίκραινε κι άλλοτε μεγάλωνε. Έτσι το ονόμασαν ξύλο κατάρας κι έμενε για χρόνια αχρησιμοποίητο.

εικόνα

Αυτό το ξύλο αργότερα, κατ’ εντολή του αρχιερέα Καϊάφα, χρησιμοποίησαν οι άνομοι Εβραίοι για την κατασκευή του Σταυρού του Ιησού. Έτσι από ξύλο της κατάρας, έγινε το ξύλο της ευλογίας…

εικόνα

Εμείς έκτοτε το Ξύλο του Σταυρού, όχι απλώς το προσκυνάμε και το τιμούμε, αλλά το λατρεύουμε, το λιτανεύουμε, το ασπαζόμαστε… Έγινε για όλους μας το «ξύλο της ζωής», το «τρισμακάριστο και πανσεβάσμιο ξύλο», το «τρόπαιο» και το «όπλο» κατά των δαιμόνων. Αυτόν, τον πανάγιο του Χριστού Σταυρό, «αοράτως» περικυκλώνουν οι Ασώματες Δυνάμεις κι όλοι εμείς οι πιστοί σε Αυτόν καταφεύγουμε, γιατί αποτελεί «της οικουμένης φύλαξ» και «της Εκκλησίας η δόξα».

Για το λόγο αυτόν κατά το 325 μ.Χ. τον αναζήτησε η βασιλομήτωρ και Αγία Ελένη στα Ιεροσόλυμα, όπου παρέμεινε «κεκρυμμένος» στα έγκατα της γης. Για το λόγο αυτόν στη συνέχεια ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Μακάριος Τον ύψωσε στον άμβωνα του Ναού και βλέποντάς Τον οι Χριστιανοί προσευχόμενοι έλεγαν καιξανάλεγαν το «Κύριε ελέησον». Κάτι που λέμε κι εμείς την ημέρα της Υψώσεως…

Για το λόγο αυτόν ως σήμερα σχηματίζουμε το Σταυρό στο σώμα μας και με αυτόν τελεσιουργούμε τα Μυστήρια και λαμπρύνουμε τους Ναούς μας.

Ο Σταυρός του Χριστού αποτελεί για όλους μας την «ουρανομήκη κλίμακα», τη σκάλα δηλαδή εκείνη που μας οδηγεί από τη γη στον ουρανό και μας κάνει συγκατοίκους των αγγέλων…  

πηγή (προσαρμογή - επιλογή)

Περί του Τιμίου Σταυρού του Χριστού,
 οράτε επίσης και σε παλαιότερη ανάρτησή μας: 

- http://paishellas.blogspot.gr/2013/05/on-physical-death-of-jesus-christ.html

 14 Σεπτεμβρίου

Επέτειοι:

Παγκόσμια Ημέρα Πρώτων Βοηθειών, Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος.

Γιορτάζουν: Σταύρος, Σταυρούλα.

Γεγονότα

326: Η μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Ελένη, ανακαλύπτει στην Ιερουσαλήμ τον Σταυρό του μαρτυρίου.

628: Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος εισέρχεται θριαμβευτικά στην Κωνσταντινούπολη, αφού έχει κατατροπώσει τους Πέρσες και ανακτήσει τον Τίμιο Σταυρό.

1814: Ανήμερα της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, ο Νικόλαος Σκουφάς, ο Εμμανουήλ Ξάνθος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ, ιδρύουν στην Οδησσό τη Φιλική Εταιρεία.

1814: Ο Φράνσις Σκοτ Κι, έχοντας παρακολουθήσει τον 25ωρο βομβαρδισμό του οχυρού ΜακΧένρι της Βαλτιμόρης από τους Βρετανού, εμπνέεται και γράφει τους στίχους του εμβατηρίου Star-Spangled Banner, που θα υιοθετηθεί αργότερα ως ο εθνικός ύμνος των ΗΠΑ.

1890: Ιδρύεται στη Σμύρνη ο μουσικογυμναστικός σύλλογος Ορφέας, από τα μέλη του οποίου, τρία χρόνια μετά, θα ιδρυθεί ο γυμναστικός σύλλογος Γυμνάσιον. Οι δύο σύλλογοι θα ενωθούν το 1898 και θα δημιουργήσουν τον Πανιώνιο Γυμναστικό Σύλλογο Σμύρνης.

1920: Μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας, αρχίζει στην Ελλάδα η προεκλογική περίοδος για τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, με διαδηλώσεις και συμπλοκές μεταξύ βενιζελικών και αντιβενιζελικών.

Γεννήσεις

1849: Ιβάν Παβλόφ, ρώσος ψυχολόγος - ερευνητής, ο οποίος έγινε διάσημος κάνοντας πειράματα με το σκυλί του, το διάσημο «Πείραμα του Παβλόφ». (Θαν. 27/2/1936)

1910: Γιάννης Λάτσης, εφοπλιστής. (Θαν. 17/4/2003)

1956: Κώστας Καραμανλής, πολιτικός, που διατέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 2004 έως το 2009.

Θάνατοι

407: Ιωάννης ο Χρυσόστομος, εμβληματική μορφή της Χριστιανοσύνης, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες. (Γεν. 349) [Αποφθέγματα]

1321: Ντάντε Αλιγκιέρι, γνωστότερος στην Ελλάδα ως Δάντης, εθνικός ποιητής της Ιταλίας. («Θεία Κωμωδία») (Γεν. 1/6/1265) [Αποφθέγματα]

2001: Στέλιος Καζαντζίδης, λαϊκός τραγουδιστής και μουσικοσυνθέτης. (Γεν. 29/8/1931)

πηγή

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ, ΕΔΩ:

-http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/liturgical/h_symposio_eisigisi2.html

-http://www.discussion.gr/themata/stavros/index.html
-http://ekdoseisxrysopigi.blogspot.gr/2013/09/blog-post_2953.html
-http://www.osiaefxi.com/2013/09/h.html
-http://www.osiaefxi.com/2013/09/blog-post_4526.html
-http://www.osiaefxi.com/2013/09/blog-post_3042.html

-http://www.impantokratoros.gr/914C9E4B.el.aspx

-http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=afier&contents=contents_Ypsosis.asp&main=kat005&file=page1.htm

-http://www.osiaefxi.com/2013/09/blog-post_7623.html
-http://www.osiaefxi.com/2013/09/14_14.htmlhttp://www.diakonima.gr/2010/09/14/%CF%80%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%8D%CF%88%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B6%CF%89%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9/

-http://www.paterikiorthodoxia.com/2013/09/blog-post_4555.html

-http://zeidoron.blogspot.gr/2012/09/blog-post_9201.html

-http://nefthalim.blogspot.gr/2013/09/blog-post_7545.html

-http://armenisths.blogspot.gr/2011/09/14.html

-http://www.patirxristos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1506%3A2012-03-17-12-09-25&catid=249%3A2012-05-08-20-35-09&Itemid=75

-http://www.romiosini.org.gr/19930FD9.print.el.aspx

-http://proskynitis.blogspot.gr/2011/09/blog-post_14.html

-http://arpati.blogspot.gr/2012/10/11.html

-http://users.uoa.gr/~stsitsig/ergo/files/Ypsosi.pdf

-http://www.iordanitis.com/stin-giorti-gia-tin-ipsosi-tou-timiou-stavrou

-http://www.slideshare.net/VAGOS1985/ss-14223536

-http://www.pemptousia.gr/2012/09/%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%8D%CF%88%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B6%CF%89%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%8D-%CF%83%CF%84%CE%B1/

-http://www.churchofcyprus.org.cy/article.php?articleID=177

-http://invenio.lib.auth.gr/record/125216/files/GRI-2010-5955.pdf?version=1

-http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/fk/2010/37_2010.pdf

-http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/thriskeftika/eortologio/Stavros.pdf

-http://aganargyroi.gr/index.php/2011-07-02-05-10-51/377-2011-09-13-07-17-02.html

-http://users.otenet.gr/~mystakid/timjyl.htm

-http://fdathanasiou.wordpress.com/2011/09/12/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BE%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D/

-http://www.romiosini.org.gr/19930fd9.el.aspx

-http://epagelia.blogspot.gr/2011/09/blog-post.html

-http://enorion.blogspot.gr/2012/09/blog-post_2245.html

-http://www.pemptousia.gr/2013/09/%CE%B7-%CF%8D%CF%88%CF%89%CF%83%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%8D/

-http://www.impeh.gr/admin/upload_fotos//foto_arxeia_for_download/ENORIAKA%20NEA/Enoriaka_Nea_(teyxos21o_Septembrios2012.pdf

-http://www.kivotos.com/themedia/File/naos/prosforo.pdf