ΜΝΗΜΕΙΟ ΛΥΣΙΚΡΑΤΟΥΣ
ΟΔΟΣ ΤΡΙΠΟΔΩΝ!
Ένας από τους κυριότερους δρόμους της αρχαίας Αθήνας και η συντομότερη δίοδος σύνδεσής του με την Αγορά. Ξεκινά από την είσοδο του τεμένους του Διονύσου συνεχίζει περιφερειακά προς ανατολάς , παρακάμπτει την ανατολική πλευρά της Ακροπόλεως, διατρέχει το βόρειο τμήμα του ιερού βράχου που οδηγεί στην οδός Παναθηναίων και στην αφετηρία το Πρυτανείο της Αγοράς,σύμφωνα με τον Παυσανία .
Η οδός πήρε το όνομά της από τα δεκάδες μικρά κτίσματα που υπήρχαν εκτεθειμένα κατά μήκος και εκατέρωθέν της και έφεραν επάνω τους χάλκινους τρίποδες-έπαθλα χορηγών (χρηματοδοτών-παραγωγών) νικηφόρων θεατρικών και μουσικών αγώνων. Την μεγαλύτερη πυκνότητα σε χορηγικά μνημεία φαίνεται πως είχε κατά τον 4ο αι. π.Χ. το κομμάτι του δρόμου στις ανατολικές υπώρειες του λόφου της Ακροπόλεως, όπως αποδεικνύεται από τα ανασκαφέντα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που ορίζουν τα κράσπεδά του.
Οι θεατρικές και μουσικο-χορευτικές παραστάσεις που διεξάγονταν στο Θέατρο του Διονύσου λάμβαναν την μορφή διαγωνισμών, οι νικητές των οποίων σταδιακά γέμισαν τον χώρο του Διονυσιακού ιερού με ποικίλα αναθήματα-αφιερώματα εις ανάμνηση των επιτυχιών τους.
Οι τρίποδες ήταν έπαθλα των χορηγών των θεατρικών αγώνων που συχνά αφιερώνονταν στον θεό Απόλλωνα.
Γι΄ αυτό τα μνημεία ονομάστηκαν χορηγικά και τοποθετούνταν στο δρόμο που ήταν έξω από το θέατρο.
Οι τρίποδες ήταν τοποθετημένοι πάνω σε βάσεις, που τον 5ο αιώνα ήταν απλές, ενώ τον 4ο πήραν τη μορφή μικρού ναού.
Το μνημείο του Λυσικράτη
Τα περισσότερα μνημεία της οδού Τριπόδων καταστράφηκαν με το πέρασμα του χρόνου.
Το μνημείο του Λυσικράτη που κατασκευάστηκε το 334 π.ε, από τον χορηγό Λυσικράτη από τα Κίκυννα, ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΛΥΣΙΚΡΑΤΗ, γιου του Λυσιθείδη, για τον εορτασμό του νικητή της χρονιάς στον καθιερωμένο διαγωνισμό δραματικών έργων στο θέατρο του Διονύσου.Την Αθήνα διοικούσε ο Ευαίνετος, όπως φαίνεται και στην γραφή του αφιερώματος και είναι το καλύτερα διατηρημένο μέχρι σήμερα.
Το όνομα του χορηγού – νικητή αναφέρεται σε επιγραφή που βρίσκεται στο επιστύλιο του κυλινδρικού κτίσματος. Το κέρδισε ως χορηγός σε αγώνα χορού παιδιών της Ακαμάντιδας φυλής κατά την 111η Ολυμπιάδα.
Το όνομα του χορηγού, η καταγωγή των ηθοποιών, το όνομα του συγγραφέα και τελευταίο του άρχοντα της πόλης. «Λυσικράτης Λυσιθέου Κικυνεύς εχορήγει Ακαμαντίς παίδων ενίκα, θεών ηύλει, Λυσιάδης Αθηναίος εδίδασκε Ευαίνετος ήρχε».
Το μνημείο αποτελείται από ένα ψηλό ορθογώνιο βάθρο από πωρόλιθο, πάνω στο οποίο υψώνεται το κυρίως μνημείο, κτίσμα κυκλικό με έξι κορινθιακούς κίονες από πεντελικό μάρμαρο.
Στη ζωφόρο υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις με θέμα την περιπέτεια του θεού Διονύσου με τους Τυρρηνούς πειρατές, με σκοπό να τιμήσει τον θεό, προ τιμήν του οποίου γινόταν οι αγώνες.
Ο Διόνυσος στη ζωφόρο του μνημείου εμφανίζεται να κάθεται ήσυχος πάνω σε βράχο και νικητής πλέον να παρακολουθεί την καταδίωξη των πειρατών από τους Σάτυρους.Ο τρίποδας- βραβείο ήταν στηριγμένος στην άκανθο, πάνω στη στέγη.
Το μνημείο της οδού Τριπόδων αγοράστηκε το 1669 από μοναχούς Καπουτσίνους και οι οποίοι απέτρεψαν τον Ελγιν να το κλέψει .
Μετά την ελληνική επανάσταση του 1821, το μνημείο παρέμεινε στην ιδιοκτησία της γαλλικής κυβέρνησης, μέχρι που ανταλλάχτηκε με ένα οικόπεδο στην οδό Διδότου και έκτοτε ανήκει στο ελληνικό δημόσιο.
Η χορηγία στην Αθηναϊκή πολιτεία αντικαθιστούσε την φορολογία πλούσιων Αθηναίων, οι οποίοι αναλάμβαναν τα έξοδα του ανεβάσματος των παραστάσεων. Όταν το έργο, για το οποίο είχαν αναλάβει τα έξοδο, κέρδιζε βραβείο, ο χορηγός ανταμειβόταν από την πόλη με ένα τρίποδα χάλκινο ή επίχρυσο.
Τον τρίποδα αυτό τοποθετούσε επάνω σε χορηγικό μνημείο, αφιερωμένο στον Διόνυσο. Η οδός Τριπόδων πήρε το όνομά της από την τοποθέτηση αυτών των τριπόδων δεξιά και αριστερά του δρόμου. Οι Αθηναίοι έκαναν τη βόλτα τους στην Τριπόδων για να θαυμάσουν τα μνημεία αυτά και να διαβάσουν ταυτόχρονα και τα ονόματα των νικητών χορηγών.
ΤΟ ΦΑΝΑΡΙ ΤΟΥ ΔΙΟΓΕΝΗ
Στα μεσαιωνικά χρόνια θεωρούσαν ότι η άκανθος ήταν η βάση κάποιου φαναριού και εξαιτίας αυτού πήρε την ονομασία «λύχνος», φανάρι ή κάνδυλος του Διογένους, υπενθυμίζοντας στον κόσμο το Φανάρι με τον Διογένη, τον οποίο η παράδοση παρουσίαζε να περπατά κρατώντας φανάρι ψάχνοντας απεγνωσμένα στην αρχαία αγορά για «ανθρώπους». Κατά μία μάλιστα παράδοση θεωρείται ότι ο κυνικός φιλόσοφος έμεινε για ένα διάστημα εκεί.Ακόμα λεγόταν και «φανάρ» του Δημοσθένους καθώς ο ρήτορας Δημοσθένης είχε τη συνήθεια να μελετά έως αργά τη νύχτα.
ΚΛΕΙΩ ΑΡΤΕΜΙΔΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου