Οι αρουραίοι... ετυμολογικά!

'Αρουραίος' είναι ο επιθετικός προσδιορισμός του ουσιαστικοποιημένου πια επιθέτου 'ποντικός'. Είναι παράγωγο της λέξης 'άρουρα', πανάρχαιης ελληνικής λέξης, αφού συναντάται ακόμη και στη μυκηναϊκή γραφή Β΄, περί το 1500 π.Χ. Η 'άρουρα' λοιπόν, είναι η καλλιεργήσιμη γη, από το ἀρόω (=καλλιεργώ), από το οποίο και το άροτρο, η άροση, ο αρόσιμος κλπ. Επομένως ο αρουραίος, είναι ο χωραφίσιος. 

Ο ποντικός στην αρχαία ελληνική λεγόταν μῦς, όπως στα αγγλικά το συγγενές mouse. Οι μύες λοιπόν ήταν δύο κατηγοριών:

α) ο της θάλασσας, δηλ. του πόντου, άρα ο ποντικός μυς

β) ο της αγροτικής ζωής, της άρουρας, δηλ. ο αρουραίος μυς.

Δεν είναι λοιπόν δύσκολο να καταλάβουμε πώς κατάντησαν τα δύο επίθετα (αρουραίος και ποντικός) να σημαίνουν το ουσιαστικό (μυς) που συνόδευαν. Πρέπει ωστόσο να διακρίνουμε τον αρουραίο από τον ποντικό και λόγω μεγέθους αλλά και λόγω ...εντοπιότητας.

Το άρουρα είναι πολύ γνωστό και στη φράση που λέμε για έναν εντελώς άχρηστο άνθρωπο: άχθος αρούρης, δηλ. είναι βάρος για τη γη, η οποία ωστόσο μπορεί να σηκώσει δισεκατομμύρια άλλους ανθρώπους και ζώα.

Τέλος, να σημειώσουμε τα συγγενή στις λατινογενείς γλώσσες:

α) 'rus', 'ruris', το χωράφι στα λατινικά

β) 'ruralis' ο αγροτικός πάλι στα λατινικά και από εκεί το 'rural' στα αγγλικά και γαλλικά και το 'rurale' στα ιταλικά.

πηγή (προσαρμογή)