ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΦΥΤΑ, ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

Νάρκισσος - Νάρκισσος, Μανουσάκι

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην Ελληνική Μυθολογία ήταν και ο Νάρκισσος. Ένας ωραίος νέος της Βοιωτίας, γιος της Νύμφης Λειριώπης και του ποταμού Κηφισού χάριν του οποίου και αναπτύχθηκαν πολλές παραδόσεις (μύθοι). Ας δούμε κάποιους από αυτούς τους μύθους:

► Κάποια μέρα καθισμένος ο ωραίος Νάρκισσος κοντά σε μια πηγή, είδε το πρόσωπό του στα νερά της πηγής. Γοητεύτηκε τόσο από την ομορφιά του πού έμεινε εκεί ακίνητος θαυμάζοντας τον εαυτό του μέχρι που μαράζωσε και πέθανε στις όχθες της πηγής. Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος, ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.

► Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας για τον έρωτα, του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ο ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δεύτερου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον, να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του (το είδωλό του) και να την ερωτευθεί τόσο, ώστε να πεθάνει από τον ανικανοποίητο έρωτα προς τον εαυτό του.

► Ο Νάρκισσος, μετά το θάνατο της επίσης πανέμορφης δίδυμης αδελφής του Ηχούς, με τη οποία και ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτόν του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του. Μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση.

► Η γνωστότερη όμως και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο ήταν η παρακάτω που οφείλεται στον Οβίδιο (στο έργο του "Μεταμορφώσεις" ΙΙΙ 342).
Σύμφωνα μ΄ αυτή ο ωραίος Βοιωτός νέος, απασχολημένος να θαυμάζει την καθ’ όλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες ποταμού, στα νερά του, δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της Νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν, η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε ν’ ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε Νάρκισσος να πεθαίνει αυτοθαυμαζόμενος στο νερό του ποταμού που το χρησιμοποιούσε ως κάτοπτρο.


Κρόκος - Ζαφορά

Ο Κρόκος ήταν φίλος του θεού Ερμή. Μια μέρα και ενώ οι δύο φίλοι έπαιζαν, ο Ερμής χτύπησε κατά λάθος τον Κρόκο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Στον τόπο του συμβάντος φύτρωσε ένα λουλούδι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του άτυχου νέου που έπεσαν στο κέντρο του λουλουδιού έδωσαν τα στίγματα του φυτού που από τότε πήρε το όνομα κρόκος. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο Κρόκος ήταν ένας νεαρός, που εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα για τη Νύμφη Σμίλακα μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο φυτό. Ταυτόχρονα η Σμίλαξ έγινε το ομώνυμο αναρριχητικό φυτό (Σμίλαξ Ασπίρα - Ουρβιά).

Δάφνη - Δάφνη του Απόλλωνα

Η νύμφη Δάφνη ήταν κόρη του ποταμού Λάδωνα ή κατ’ άλλους του Πηνειού και της Γαίας (Γης). Ήταν κυνηγός και είχε αφιερώσει τη ζωή της στην Άρτεμη τη θεά του κυνηγιού. Όπως η θεά έτσι και αυτή, αρνιόταν να παντρευτεί. Την περιτριγύριζαν πολλοί θαυμαστές, αλλά αυτή τους απέρριπτε όλους, ακόμα και τον ισχυρό γιο του Δία, τον Απόλλωνα. Ο Απόλλωνας ερωτεύθηκε την Δάφνη και όταν αυτή αρνήθηκε τις προτάσεις του, την κυνήγησε ασταμάτητα ανάμεσα στα δέντρα. Εξαντλημένη η Δάφνη, παρακάλεσε τη μητέρα της, τη Γαία, να τη βοηθήσει, κι έτσι μεταμορφώθηκε σε δέντρο, όταν ο Απόλλων προσπάθησε να την αγκαλιάσει.
Ο Απόλλων, τότε, για να παρηγορηθεί έκοψε ένα κλαδί από το δένδρο και στεφανώθηκε. Από τότε η δάφνη είναι το ιερό φυτό του θεού Απόλλωνα, ο οποίος και
καθιέρωσε την απονομή δάφνινου στεφανιού στους πρωταθλητές και σε όσους υπερείχαν σε διάφορα επίπεδα.

Αγαύη - Αμάραντος, Αθάνατος

Η λέξη αγαύη σημαίνει θαυμαστή ή ευγενικής καταγωγής. Το φυτό της Αγαύης ήρθε στην Ελλάδα από το Μεξικό. Ωστόσο το όνομά του είναι ελληνικό και πιθανώς του αποδόθηκε επειδή η Ελληνίδα Αγαύη, για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω, ήταν και μια από τις δευτερεύουσες θεές του φεγγαριού, και αυτό σήμαινε πως ότι ήταν μια όψη της αρχαίας Μητέρας γης της Μεσογείου που θυμίζει το έδαφος του Jalisco του Μεξικό.
Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Αγαύη, που απαντάται και ως Αγαυή ή Αγάβη, είναι γνωστές τέσσερις γυναίκες της Ελληνικής μυθολογίας. Πιό γνωστή είναι η όμορφη κόρη του βασιλιά των Θηβών Κάδμου και της Αρμονίας, κατά τη Θεογονία του Ησιόδου.
Η Αγαύη είχε αδελφές την Ινώ, τη Σεμέλη και την Αυτονόη, όπως γράφει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (Δ 2, 1). Η Αγαύη παντρεύτηκε τον Εχίονα και γέννησε τον Πενθέα (Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, Γ 4, 2). Η Αγαύη, ζηλεύοντας τη δόξα της αδελφής της, της Σεμέλης, που την είχε ερωτευθεί ο ίδιος ο πατέρας των θεών Δίας και από αυτόν είχε μείνει έγκυος τον θεό Διόνυσο, διέδωσε ότι η Σεμέλη έλεγε ψέματα και ότι πραγματικός πατέρας του παιδιού που θα έφερνε στον κόσμο ήταν κάποιος θνητός. Ο Δίας τότε χτύπησε με ένα κεραυνό του την Αγαύη. Πολύ αργότερα, όταν ο Διόνυσος μεγάλωσε και έμαθε τις συκοφαντίες της θείας του, απεφάσισε να εκδικηθεί για την προσβολή της μητέρας του: Πήγε στη Θήβα και προκάλεσε θεϊκή μανία στις γυναίκες, που παρακινήθηκαν από αυτόν να εορτάσουν μία βακχική γιορτή πάνω στο βουνό Κιθαιρώνας. Ο γιος της Αγαύης Πενθέας, που στο μεταξύ είχε γίνει βασιλιάς των Θηβών, θέλησε να εμποδίσει την εισαγωγή της Διονυσιακής λατρείας στο βασίλειό του, οπότε ανέβηκε απαρατήρητος στον Κιθαιρώνα για να κατασκοπεύσει τις Μαινάδες, τις γυναίκες δηλαδή που είχαν καταληφθεί από θεϊκή μανία. Διαμελίσθηκε όμως και κατασπαράχθηκε από την ίδια τη μητέρα του, την Αγαύη, που βρισκόταν επίσης σε έξαλλη κατάσταση. Με αυτό τον τρόπο, ο Διόνυσος εκδικήθηκε. Σε παραλλαγή του μύθου αυτού βασίζεται και η σωζόμενη τραγωδίαΒάκχαι του Ευριπίδη. Μετά από το κακούργημά της αυτό, η Αγαύη έφυγε από τη Θήβα και κατέφυγε στη μακρινή Ιλλυρία, όπου και παντρεύτηκε τον βασιλιά Λυκοθέρση, τον οποίο επίσης αργότερα σκότωσε για να δώσει τη βασιλεία στον πατέρα της, τον Κάδμο. Σε ένα νόμισμα της πόλεως Αμάστριδας παριστάνεται η Αγαύη να κρατά το κεφάλι του γιου της Πενθέα. Με το ίδιο όνομα αναφέρεται και μία από τις 50 κόρες του Δαναού, δηλαδή μία από τις Δαναΐδες (βλ.λ.). Η Αγαύη αυτή παντρεύτηκε τον γιο του Αιγύπτου Λύκο και τον δολοφόνησε την πρώτη νύχτα του γάμου τους, όπως έπραξαν με τους συζύγους τους και οι άλλες 48 από τις Δαναΐδες. Επίσης, μία από τις Νηρηίδες (κόρες του Νηρέα και της Δωρίδας) ονομαζόταν Αγαύη.

Έλατο - Ελάτι

Στις μέρες μας το γνωρίζουμε σαν το ιδανικότερο χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τι αναφέρουν όμως οι αρχαίοι ελληνικοί μύθοι για το έλατο;

Το έλατο ονομαζόταν από τους αρχαίους Έλληνες Πίτυς όπως και το πεύκο, και ήταν το ιερό δέντρο του θεού Πάνα. Αυτός είχε κάποτε ερωτευθεί την νύμφη Πίτυ που άρεσε και στον Βοριά. Η Πίτυς προτίμησε τον Πάνα που έκανε λιγότερο θόρυβο κι ο Βοριάς για να την εκδικηθεί, την φύσηξε και την γκρέμισε κάτω από ένα βράχο. Εκεί την βρήκε ξεψυχισμένη ο Πάνας και την μεταμόρφωσε στο ιερό του δέντρο έλατο. Από τότε η νύμφη έκλαιγε κάθε φορά που φυσούσε ο βοριάς και τα δάκρυά της είναι οι σταγόνες ρετσινιού, που στάζουν κάθε φθινόπωρο από τα κουκουνάρια του έλατου.

Κυπαρίσσι - Κυπάρισσος

 Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση ο Κυπάρισσος ήταν ένας όμορφος νέος από την Κέα, γιος του Τήλεφου και εγγονός του Ηρακλή. Ήταν αγαπημένος του Απόλλωνα αλλά και του Ζέφυρου. Αγαπημένο του σύντροφο είχε ένα εξημερωμένο ιερό ελάφι. Αλλά κάποια καλοκαιρινή μέρα ενώ το ελάφι κοιμόταν ξαπλωμένο στον ίσκιο, ο Κυπάρισσος το σκότωσε από απροσεξία με ένα ακόντιο. Ο νέος γεμάτος απελπισία, θέλησε να πεθάνει. Ζήτησε από τον ουρανό τη χάρη να κυλούν τα δάκρυα του αιώνια. Οι θεοί τον μετέτρεψαν σε κυπαρίσσι, το δέντρο της θλίψης. Από τότε το κυπαρίσσι θεωρείται σαν πένθιμο δέντρο και φυτεύεται μέχρι σήμερα στα 

νεκροταφεία.

Αμυγδαλιά - Μυγδαλιά

Η ελληνική μυθολογία μας μιλά για μια όμορφη πριγκίπισσα που ονομαζόταν Φυλλίς, και που ήταν θυγατέρα ενός βασιλιά της Θράκης. Αυτή ερωτεύτηκε τον γιο του Θησέα τον Δημοφώντα. Ο νέος αυτός βρέθηκε στα μέρη της καθώς επέστρεφε με το καράβι του από την Τροία και ο βασιλιάς του έδωσε ένα μέρος του βασιλείου του και την θυγατέρα του για γυναίκα.

Μετά από κάποιο διάστημα ο Δημοφών νοστάλγησε την πατρίδα του την Αθήνα τόσο πολύ που ζήτησε να πάει εκεί για λίγο διάστημα. Η Φυλλίς συμφώνησε αφού της υποσχέθηκε ότι θα γύριζε πίσω σύντομα και έτσι εκείνος μπήκε στο καράβι του και απέπλευσε. Η Φυλλίς έμεινε πίσω περιμένοντας τον, στον τόπο της τελετής του γάμου της.
Τα χρόνια περνούσαν και ο Δημοφώντας δεν επέστρεφε.
Απελπισμένη η βασιλοπούλα που τον έχασε για πάντα πήγε και
κρεμάστηκε σ΄ ένα δέντρο. Το δέντρο κράτησε την ψυχή της κι από τότε
δεν ξανάβγαλε φύλλα ούτε άνθισε.
Κάποτε με τα χιόνια του Γενάρη γύρισε ο γιος του Θησέα.
Σαν έμαθε τον τραγικό χαμό της αγαπημένης του πήγε, αγκάλιασε το δέντρο και
αυτό άρχισε να βγάζει τρυφερά φύλλα και άνθη.
Η ψυχή της βασιλοπούλας ένιωσε χαρά με το γυρισμό του Δημοφώντα
μα δεν ξαναπήρε την ανθρώπινη μορφή της.
Έμεινε δέντρο και κάθε χρόνο το Γενάρη, στολίζεται με κάτασπρα λουλούδια.

Έτσι η αμυγδαλιά, έγινε σύμβολο της ελπίδας, δ
είχνοντας ότι η αγάπη δεν μπορεί να νικηθεί από το θάνατο.

Αμαρυλλίς
Σύμφωνα με τους κλασικούς ποιητές Θεόκριτο, Οβίδιο και Βιργίλιο, η Αμαρυλλίδα ήταν μια βοσκοπούλα.

Μια παρθένα νύμφη, συνεσταλμένη και ντροπαλή αλλά και σκληροτράχηλη. Ερωτεύτηκε σφοδρά τον από τον Αλταίονα, ένα βοσκό με παγωμένη καρδιά, αλλά τόσο όμορφο όσο ο Απόλλωνας και τόσο δυνατό όσο ο Ηρακλής, και αποφάσισε να είναι αληθινή μόνο γι' αυτόν χωρίς να νοιάζεται για τις συνέπειες. Ο Αλταίων ασυγκίνητος από τη γοητεία της, είχε μοναδική επιθυμία να του προσφερόταν ένα λουλούδι που να μην υπήρχε ποτέ στον κόσμο. Η Αμαρυλλίδα συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών και της είπαν να τρυπήσει την καρδιά της με ένα χρυσό τόξο μπροστά στην πόρτα του Αλταίονα. Το έκανε αυτό, φορώντας ένα κατάλευκο φόρεμα, για τριάντα συνεχόμενα βράδια, ρίχνοντας το αίμα της. Ο βοσκός τελικά άνοιξε την πόρτα του και είδε ένα λουλούδι με βαθυκόκιννα πέταλα, που είχε βαφτεί από το αίμα της καρδιάς της Αμαρυλλίδας.

πηγή