Το Σύμπαν διαστέλλεται και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό χωρίς όμως να είναι γνωστή η γενεσιουργός αιτία αυτού του φαινομένου. Για το λόγο αυτό, επινοήθηκε από τους επιστήμονες η έννοια της σκοτεινής ενέργειας, μιας αγνώστου μορφής ενέργειας που αντιστοιχεί στο 72% περίπου της συνολικής μάζας και ενέργειας που εμπεριέχονται στο Σύμπαν.
Ένα ποσοστό δυσθεώρητο αν αναλογιστεί κανείς πως όλο το ορατό Σύμπαν που παρατηρούμε με τα τηλεσκόπια μας δεν είναι παρά το 4.6% του συνόλου των πραγμάτων που υπάρχουν εκεί έξω, με το υπόλοιπο 23% να αντιστοιχεί στη σκοτεινή ύλη. Ένα από τα επικρατέστερα μοντέλα για την εξήγηση της σκοτεινής ενέργειας, είναι η ενσωμάτωσή αυτής της μορφής ενέργειας στις εγγενείς ιδιότητες του κενού χώρου, μία ιδέα που έχει εμφανιστεί ξανά στις εξισώσεις της φυσικής με τη μορφή της κοσμολογικής σταθεράς*.
Υπάρχουν όμως και πολλές άλλες ιδέες γύρω από την εξήγηση του φαινομένου της επιταχυνόμενης διαστολής του Σύμπαντος, με μία από αυτές να αναπτύσσεται στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης από τον ερευνητή Δρ. Μάρτιν Σαλέν και τους συνεργάτες τους. Η συγκεκριμένη ομάδα εργάζεται σε ένα μοντέλο όπου στην κοσμολογική σταθερά προστίθεται ένα νέο πεδίο, το οποίο επηρεάζει την πυκνότητα της σκοτεινής ενέργειας και σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την τοπική πυκνότητα της συνηθισμένης ύλης. [Topology and Dark Energy: Testing Gravity in Voids (Phys. Rev. Lett. 111, 241103 (2013)) (PDF)]
Ο συγκεκριμένος συλλογισμός οδηγεί στην παρατήρηση πως η πυκνότητα της σκοτεινής ύλης, μεταβάλλεται με το χρόνο, αφού στα πρώιμα χρόνια της δημιουργίας του Σύμπαντος η πυκνότητα της ύλης ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη σημερινή, και συνεπώς η επιρροή της σκοτεινής ενέργειας θα ήταν τότε μηδαμινή, σύμφωνα με τους ερευνητές. Όσο όμως το Σύμπαν διαστελλόταν και η πυκνότητα της ύλης μειωνόταν η σκοτεινή ενέργεια ξεκίνησε να διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο, με αποτέλεσμα σήμερα να επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος.
Το καλό νέο είναι πως η νέα αυτή θεωρία μπορεί να επαληθευθεί από παρατηρήσεις αφού προϋποθέτει πως μεγάλες και καθόλου πυκνές περιοχές στο Σύμπαν, τα κοσμικά κενά, θα πρέπει να συμπεριφέρονται διαφορετικά από ότι προβλέπουν θεωρίες που περιέχουν μόνο την κοσμολογική σταθερά. Για την ακρίβεια, όταν περιοχές με μεγάλη πυκνότητα όπως τα γαλαξιακά σμήνη συμπεριφέρονται ως βαρυτικοί φακοί, συγκεντρώνοντας την ακτινοβολία γύρω τους όπως και ένα μεγεθυντικός φακός συγκεντρώνει τις ακτίνες του Ήλιου, έτσι και τα κοσμικά κενά θα πρέπει να στρέφουν το φως μακριά όπως ένας κοίλος φακός, ένα φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί με τα σύγχρονα μέσα. Μια ακόμη πρόβλεψη της θεωρίας είναι πως το γκραβιτόνιο*, το σωματίδιο που είναι υπεύθυνο για τη βαρύτητα, θα έχει και μία μικρή μάζα, κάτι που βρίσκεται σε ευθεία αντίθεση με τις σημερινές αντιλήψεις, και που σημαίνει πως εάν η συγκεκριμένη θεωρία ευσταθεί θα οδηγήσει σε μία νέα θεωρία βαρύτητας. Θετικό στοιχείο για τους ερευνητές είναι πως τον περασμένο Σεπτέμβριο μία αστρονομική ομάδα είχε ανακοινώσει τα πρώτα ευρήματα απο-μεγένθυσης από κοσμικά κενά. Ωστόσο τα δεδομένα αυτά δεν είναι αρκετά για να βοηθήσουν τους επιστήμονες να αποφανθούν υπέρ της Γενικής Σχετικότητας ή υπέρ μιας θεωρίας με γκραβιτόνια που έχουν μάζα. Νέα όμως παρατηρητήρια και πειραματικές διατάξεις, όπως το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Ευκλείδης (Euclid) το οποίο αναμένεται να εκτοξευθεί το 2020, θα μπορέσουν να δώσουν οριστικές απαντήσεις στο πρόβλημα.
Λεξικό:Κοσμολογική Σταθερά: όρος που εισήγαγε ο Αϊνστάιν στις εξισώσεις της Γενικής Σχετικότητας, ώστε αυτές να περιγράφουν ένα στατικό Σύμπαν, όπως όριζε η αντίληψη της εποχής. Όταν μετέπειτα ανακαλύφθηκε από τον Χαμπλ η διαστολή του Σύμπαντος, ο Αϊνστάιν την αποκάλεσε «το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του». Μετά την ανακάλυψη της σκοτεινής ενέργειας, η κοσμολογική σταθερά έχει επιστρέψει στο προσκήνιο.
Γκραβιτόνιο: Όλες οι δυνάμεις στη φύση φέρονται από τα αντίστοιχα σωματίδια. Το σωματίδιο που προκύπτει από τα βαρυτικά πεδία είναι το γκραβιτόνιο, το μόνο από τα στοιχειώδη σωματίδια που έχουν προβλεφθεί και δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί πειραματικά, εξαιτίας της χαμηλής ενέργειας της βαρύτητας σε σχέση με τις υπόλοιπες τρεις δυνάμεις (ηλεκτρομαγνητισμός, ασθενής και ισχυρή πυρηνική). Το σωματίδιο δεν έχει ηλεκτρικό φορτίο, έχει σπιν 2 και η Γενική Σχετικότητα προβλέπει πως έχει μηδενική μάζα.
To πανίσχυρο μαγνητικό πεδίο του Ηλιου αλλάζει πολικότητα κάθε 11 χρόνια. Η NASA ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες ότι έπειτα από διεργασίες λίγων μηνών το φαινόμενο ολοκληρώθηκε στο μητρικό μας άστρο. Ανάμεσα στα άλλα, η αντιστροφή αυτή επηρεάζει τη λεγόμενη ηλιόσφαιρα, μια γιγάντια σφαίρα που εκτείνεται πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα και αντιστοιχεί στην περιοχή μέσα στην οποία ασκεί την επιρροή του το μαγνητικό πεδίο του Ηλιου. Ποιος είναι όμως ο Ηλιος; Ας δούμε δέκα από τα πιο χαρακτηριστικά «βιογραφικά» στοιχεία του.
1) Ο Ηλιος συγκεντρώνει το 99,8% της μάζας ολόκληρου του ηλιακού μας συστήματος. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι ο πυρήνας του Ηλιου, αν και καταλαμβάνει μόνο το 2% του όγκου του μητρικού μας άστρου, διαθέτει το 50% της μάζας του.
2) Ο Ηλιος κινείται με ταχύτητα 220 χλμ./δευτ. και χρειάζεται 225-250 εκατομμύρια έτη για να ολοκληρώσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Γαλαξία. 3) Με περιφέρεια κοντά στα 4,5 εκατομμύρια χλμ. ο Ηλιος θα μπορούσε να χωρέσει μέσα του ένα εκατομμύριο πλανήτες σαν τη Γη.
4) Ο Ηλιος αποτελείται κατά 92,1% από υδρογόνο και κατά 7,8% από ήλιο και περιστρέφεται γύρω από τον άξονά του ολίγον... ασύμμετρα. Στον ισημερινό η περιστροφή γύρω από τον άξονά του γίνεται μία φορά κάθε 25 ημέρες, ενώ στους πόλους η περιστροφή αυτή διαρκεί 36 ημέρες.
5) Κάποια στιγμή έπειτα από μερικά δισ. έτη ο Ηλιος θα έχει μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης. Αρχικά το άστρο θα «φουσκώσει» και θα γίνει ερυθρός γίγαντας καταπίνοντας κυριολεκτικά τον Ερμή, την Αφροδίτη και πιθανώς τη Γη. Στη συνέχεια θα μετατραπεί σε έναν λευκό νάνο, ένα άστρο με μικρό μέγεθος αλλά γιγάντια μάζα.
6) Το μαγνητικό πεδίο του Ηλιου παράγει τους λεγόμενους «ηλιακούς ανέμους», γιγάντιες ποσότητες φορτισμένων σωματιδίων που ταξιδεύουν στο Διάστημα και όταν πλησιάζουν τη Γη προκαλούν προβλήματα στις τηλεπικοινωνίες και στα ηλεκτρικά δίκτυα. 7) Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη πλήρη εικόνα για τον μηχανισμό αντιστροφής των μαγνητικών πεδίων του Ηλιου.
8) Η θερμοκρασία στην επιφάνεια του Ηλιου αγγίζει τους 5.500 βαθμούς Κελσίου. Στον πυρήνα του οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται αγγίζουν τους 15 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου!
9) Στον Ηλιο λαμβάνουν χώρα μαγνητικές «καταιγίδες» που απελευθερώνουν μαγνητική ενέργεια και οι οποίες με τη σειρά τους παράγουν γιγάντιες «φλόγες» που εκτινάσσονται από το εσωτερικό του άστρου στο Διάστημα. Θεωρείται το πιο βίαιο φαινόμενο στο ηλιακό μας σύστημα.
10) Στον Ηλιο εμφανίζονται οι λεγόμενες «ηλιακές κηλίδες», σκοτεινά σημεία όπου η θερμοκρασία είναι αισθητά χαμηλότερη από τις υπόλοιπες περιοχές του άστρου. Οι ηλιακές κηλίδες προκαλούνται από διαταραχές του ηλιακού μαγνητικού πεδίου. Ο αριθμός τους αυξομειώνεται (από το ελάχιστο στο μέγιστο και ξανά στο ελάχιστο) κάθε 11 χρόνια, χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην αντιστροφή των μαγνητικών πόλων του Ηλιου.
Η δράση των κηλίδων προκαλεί το φαινόμενο των «ηλιακών καταιγίδων» (ή ηλιακών εκλάμψεων), την εκτόξευση τεράστιων ποσοτήτων φορτισμένων σωματιδίων. Οι ηλιακοί άνεμοι οδηγούν αυτά τα σωματίδια σε όλα τα μήκη και πλάτη του ηλιακού μας συστήματος.
Ο Αιθέρας σύμφωνα με την Θεογονία του Ησίοδου ήταν θεότητα που γεννήθηκε από την ένωση της Νύχτας και του Ερέβους ('Ἐκ Χάεος δ᾽ Ἔρεβός τε μέλαινά τε Νὺξ ἐγένοντο· Νυκτὸς δ᾽ αὖτ᾽ Αἰθήρ τε καὶ Ἡμέρη ἐξεγένοντο').
Ο Αιθέρας ήταν θεότητα που συνδεόταν με την ευτυχία όπως και η αδερφή του Ημέρα σε αντίθεση με τους γονείς του Έρεβος και Νύχτα που συνδέονταν με την δυστυχία. Από τον Αιθέρα και την Ημέρα σύμφωνα με κάποιους αρχαίους μύθους γεννήθηκε η Θάλασσα.
Ο Αιθέρας σύμφωνα με την αρχαία και την μεσαιωνική αντίληψη, ήταν το υλικό που γέμιζε τον χώρο του σύμπαντος γύρω από την γήινη σφαίρα.
Στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε η ιδέα του αιθέρα για να εξηγηθούν φαινόμενα διάδοσης του φωτός ιδέα που απορρίφθηκε μετά το πείραμα των Μάικελσον και Μόρλεϋ.
Το πείραμα αυτό απέδειξε ότι ο αιθέρας είναι ακίνητος ως προς τη γη, το οποίο σημαίνει ότι η γη είναι ακίνητη σε όλο το σύμπαν και επιπλέον έχει αποδειχθεί ότι το φως δεν είναι (μόνο) κύμα. Έτσι, δεν πιστεύεται πλέον ότι υπάρχει ο αιθέρας. Ωστόσο η ιδέα της ύπαρξης του αιθέρα ήταν αποδεχτή μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, ενώ την ιδέα της ύπαρξής του εισήγαγαν οι αρχαίοι Έλληνες, ως το πέμπτο στοιχείο τη πεμπτουσία.
Αρχαίες θεωρίες για τον αιθέρα
Ο αιθέρας ήταν το πέμπτο στοιχείο, μαζί με τη φωτιά, τον αέρα, το νερό και τη γη, από τα οποία ήταν φτιαγμένος ο κόσμος. Ενώ τα προηγούμενα στοιχεία δομούσαν τον κόσμο των ανθρώπων, ο αιθέρας πίστευαν ότι δομούσε τον ουρανό, τους πλανήτες, τα άστρα και γενικά τον υπόλοιπο κόσμο.
Ο αιθέρας πίστευαν ότι είχε το σχήμα του κανονικού δωδεκάεδρου, γιατί ήταν το μοναδικό κανονικό στερεό του οποίου το ανάπτυγμα δεν αναλυόταν σε ορθογώνια ή ισοσκελή τρίγωνα. Έτσι, του απέδιδαν ξεχωριστές ιδιότητες, αφού ο κόσμος τον οποίο δομούσε ήταν ιδανικός και η κατοικία των θεών. Η ιδέα αυτή για τον αιθέρα διατηρήθηκε και στο Μεσαίωνα με την Αλχημεία.
Όλοι μας γνωρίζουμε τα τέσσερα στοιχεία, το ΠΥΡ τον ΑΕΡΑ την ΓΗ και το ΥΔΩΡ από τα οποία συγκροτείται η περίφημη Πυθαγορική ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ, που θεωρείται ως το κατασκευαστικό όργανο του Σύμπαντος.
Υπάρχει όμως και ένα ΠΕΜΠΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ, που αναφέρεται πολλές φορές και σαν «ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ» το οποίο αποτελεί ουσιαστικά την ένωση αυτών των τεσσάρων στοιχείων.
Οι Αρχαίοι Έλληνες, αυτό το πέμπτο στοιχείο το ονομάζουν ΑΙΘΕΡΑ και μάλιστα ο Πλάτωνας τον παρομοιάζει με το στερεό του δωδεκάεδρου.
Ο Αριστοτέλης στα «Μετεωρολογικά» χωρίζει το Σύμπαν σε δύο βασικούς «τόπους»:
Στον «ΥΠΟΣΕΛΗΝΙΟ ΤΟΠΟ», που εκτείνεται από την Γη μέχρι την Σελήνη και στον «ΥΠΕΡΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΠΟ» που εκτείνεται από την Σελήνη μέχρι το Άπειρο.
Η Ειδοποιός διαφορά αυτών των δύο τόπων, είναι ότι ο υποσελήνιος τόπος βρίσκεται κάτω από την επίδραση των τεσσάρων στοιχείων ΠΥΡ-ΑΗΡ-ΓΗ-ΥΔΩΡ, ενώ ο υπερουράνιος τόπος βρίσκεται κάτω από την επίδραση του ΑΙΘΕΡΑ.
Τα τέσσερα στοιχεία από τα οποία συνίσταται ο ΥΠΟΣΕΛΗΝΙΟΣ ΤΟΠΟΣ, είναι ανά δύο αντίθετα μεταξύ τους και από αυτήν την συμπεριφορά τους προκύπτει ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ στον οποίο ζούμε. Το ΠΥΡ είναι αντίθετο προς την ΓΗ και ο ΑΗΡ είναι αντίθετος προς το ΥΔΩΡ.
Αντιθέτως, ο ΥΠΕΡΟΥΡΑΝΙΟΣ ΤΟΠΟΣ είναι αδιάσπαστος και ενοποιημένος και για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζεται από τελείως διαφορετικές ιδιότητες από αυτές που γνωρίζουμε κατά την ένσαρκη ζωή μας στον πλανήτη Γη.
Με άλλα λόγια θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσω των τεσσάρων στοιχείων, εκφράζονται οι δυνατότητες του Ανθρώπου ενώ μέσω του ΑΙΘΕΡΑ εκφράζονται οι δυνατότητες του Θεού.
Όπως γνωρίζουμε, σήμερα οι σύγχρονοι Φυσικοί έχουν απορρίψει το στοιχείο του Αιθέρα.
Στο αρχαίο κείμενο που ακολουθεί, διαπιστώνουμε ότι ο Αριστοτέλης, δέχεται απολύτως την άποψη του Αναξαγόρα και συμφωνεί απολύτως μαζί του, ως προς στην ύπαρξη και στην λειτουργία του Αιθέρα.
Ας δούμε το αρχαίο, ιερό κείμενο από τα Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη, το οποίο είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικό:
Δεν πρέπει λοιπόν να το πούμε μόνο μία φορά, ούτε δύο φορές, ούτε καν λίγες φορές, αλλά ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ (για την ύπαρξη του Αιθέρα) ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΥΝΕΧΩΣ στην Ανθρώπινη διδασκαλία. Πρέπει να το πούμε άπειρες φορές.
Σήμερα βεβαίως, οι θεωρίες αυτές όχι μόνο δεν διδάσκονται, αλλά όπως είναι γνωστό η θεωρία του Αιθέρα έχει αφαιρεθεί εντελώς από τους λεγόμενους Φυσικούς Φιλοσόφους που ήταν οι πρώτοι υλιστές του 18ου αιώνα, με πρωτεργάτη τον John Locke.
Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να μην γίνεται αποδεκτή η πανάρχαια ελληνική γνώση της ύπαρξης του Αιθέρα από την σύγχρονη επιστημονική κοινότητα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Όσοι όμως υποστηρίζουν, αφενός ότι αυτό που περιέχει εν δυνάμει ο Αιθέρας και σε αυτό εκδηλώνεται είναι το καθαρό πυρ (θα πρέπει να προσθέσουμε ότι) αυτό, δεν αφορά μόνο στα σώματα που θα προκύψουν από αυτόν (τα τέσσερα στοιχεία), διότι υπάρχουν και άλλες σοβαρότατες επιπτώσεις.
τὸ δὲ μεταξὺ γῆς καὶ τῶν ἄστρων ἀέρα,
Καθότι επιδρά, αφετέρου και στα αέρια που βρίσκονται στον χώρο μεταξύ της Γης και λοιπών Ουρανίων σωμάτων.
Εάν (οι σπουδαστές της φυσικής) κατανοήσουν αυτές τις θεωρίες που διδάσκονται και αποδεικνύονται στα μαθήματα του Αναξαγόρα, θα λέγαμε ότι στην περίπτωση αυτή θα μπορούσαν να πάψουν να πιστεύουν σε ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΑΝΟΗΣΙΕΣ.
λίαν γὰρ ἁπλοῦν τὸ νομίζειν μικρὸν τοῖς μεγέθεσιν εἶναι τῶν φερομένων ἕκαστον, ὅτι φαίνεται θεωροῦσιν ἐντεῦθεν ἡμῖν οὕτως. Διότι είναι πάρα πολύ απλουστευμένο για εμάς να πιστεύουμε, ότι το μέγεθος της σημασίας του κάθε ενός από τα τέσσερα στοιχεία, που προκύπτουν από την διάσπαση του Αιθέρα, ότι είναι μικρής σημασίας, όπως φαίνεται ότι πιστεύουν αυτοί οι φυσικοί φιλόσοφοι.
Άρα το θέμα της διάσπασης του Αιθέρα, στα τέσσερα στοιχεία, είναι το κυρίαρχο θέμα σε όλη την φυσική του Σύμπαντος.
Παρόλα αυτά, έχουμε μιλήσει και πριν για αυτό το θέμα, όταν αναφερθήκαμε στις θεωρίες για τις κινήσεις των σωμάτων που βρίσκονται στον υπερουράνιο χώρο,
λέγωμεν δὲ τὸν αὐτὸν λόγον καὶ νῦν. ισχυριζόμαστε δε και τώρα, την ίδια άποψη.
Προκύπτει επομένως το συμπέρασμα, ότι σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο ΑΙΘΕΡΑΣ όχι μόνο υφίσταται, αλλά το πρώτο στοιχείο με το οποίο εκδηλώνεται και δημιουργείται είναι το στοιχείο του ΠΥΡΟΣ, δηλαδή αυτό που στην σημερινή ορολογία της φυσικής, ονομάζουμε ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΣΜΟ. Πράγματι η ενέργεια της θερμότητας και ο Ηλεκτρομαγνητισμός έχουν στενότατη σχέση και πολλές φορές η μία εκφράζεται μέσω της άλλης. Είναι πολύ λογικό να εμφανίζεται πρώτος ο Ηλεκτρομαγνητισμός διότι αφορά τόσο στις κινήσεις των κβαντικών σωματιδίων, όσο και των αστρικών συστημάτων. Επομένως, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι ο Ηλεκτρομαγνητισμός είναι η πρώτη ενέργεια που εμφανίζεται με την ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ, η οποία αποτελείται υποχρεωτικά από καθαρή Ενέργεια, δηλαδή από Ηλεκτρομαγνητισμό, αλλά συγχρόνως και από υψηλότατες θερμοκρασίες. Στην συνέχεια αυτή η ΕΝΕΡΓΕΙΑ, θα δημιουργήσει την ΥΛΗ βάσει της θεωρίας της σχετικότητας και τότε θα εμφανιστούν με την σειρά τους και τα υπόλοιπα στοιχεία της Τετρακτύος, δηλαδή τόσο οι Ασθενείς Πυρηνικές δυνάμεις που σχετίζονται με το στοιχείο του Ύδατος, οι Ισχυρές Πυρηνικές δυνάμεις που σχετίζονται με τον Αέρα, όσο και η Βαρύτητα που σχετίζεται με το στοιχείο της Γης. Άρα, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι το Σύμπαν πρωτοεκδηλώνεται με Ηλεκτρομαγνητική Ενέργεια συγχρόνως με την υψηλή θερμότητα της Μεγάλης Έκρηξης.
Ο Αιθέρας στους Ηράκλειτο και Παρμενίδη
(1) Στον Ηράκλειτο:
Κάποτε ο Ευριπίδης έδωσε στον στενότατο φίλο του Σωκράτη, τον υιό του Σωφρονίσκου, να διαβάσει το βιβλίο του Ηρακλείτου από την Έφεσο της Μ.Ασίας. Όταν αργότερα τον ρώτησε πως του φάνηκε, εκείνος του απήντησε: «όσα κατάλαβα είναι σπουδαία, υποθέτω όμως ότι και όσα δεν κατανόησα θα είναι σπουδαία. Πάντως χρειάζεται Δήλιο κολυμβητή, για να μπορέσει να το κατανοήσει κανείς».
Ο Ηράκλειτος ο γιος του Βλόσωνα ή του Ηράκωντα, γεννήθηκε στην Έφεσσο το 544π.Χ και μάλλον είχε επηρεαστεί από τις θέσεις του Ξενοφάνη, αφού θεωρεί τον κόσμο έναν, ενιαίο, αγέννητο και αιώνιο.
Τις φιλοσοφικές του θέσεις της έγραψε σε ένα βιβλίο που έφερε τον τίτλο ‘‘Περί Φύσεως’’ η, κατά άλλους, ‘‘Οι Μούσες’’.
Το σύγγραμμα, λοιπόν, αυτό χωριζόταν σε τρία μέρη: περί σύμπαντος, περί της πολιτικής και περί του θεού, και όπως αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος: «επίτηδες το έγραψε σε ύφος κάπως μπερδεμένο, για να είναι προσιτό μονάχα στους ικανούς και να μην πέσει σε καταφρόνηση, επειδή θα διαβάζεται εύκολα».
Εξ αιτίας αυτού του τρόπου γραψίματός του ο Ηράκλειτος ονομάστηκε κατά τον Διογένη Λαέρτιο ‘‘αινιγματικός’’, ενώ κατά τον Τίτο Λίβιο ‘‘σκοτεινός’’.
Πρωταρχική ουσία του κόσμου θεωρούσε το αείζωον Πυρ, με την λέξη ‘‘Αείζωος’’ να σημαίνει ‘‘αυτός που ζει, που υπάρχει αιώνια, αθάνατος, άφθαρτος, διαρκής, αιώνιος’’.
Δηλαδή, όπως και οι προγενέστεροί του φιλόσοφοι έτσι κι αυτός ορίζει μία ένυλο αρχή για το σύμπαν, διότι όσο και αν θεωρήσουμε το πυρ ως μία λεπτότατη και, κατά κάποιο τρόπο, αιθέρια ουσία, δεν παύει να είναι ύλη. Και επέλεξε το πυρ για κοσμογονική του αρχή διότι αυτό από όλα τα στοιχεία έχει την λιγότερη σταθερή υπόσταση.
Από αυτό, λοιπόν, το πυρ, το οποίο νοείται ως ζεστός, ξηρός ατμός, δημιουργούνται τα πάντα, μέσω μίας διαδικασίας πύκνωσης και αραίωσής του, όπως δείχνουν τα ακόλουθα σωζώμενα αποσπάσματα από το βιβλίο του: (απ.30) «κόσμον τόνδε τον αυτόν απάντων ούτε τις θεών ούτε ανθρώπων εποίησεν, αλλ’ήν αεί και έστιν και έσται˙πυρ αείζωον, απτόμενον μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα», δηλ.:«αυτόν τον κόσμο, που είναι ένας στην ολότητά του, δεν τον έπλασε κανένας θεός η άνθρωπος, αλλά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει˙ μία αιώνια, ζωντανή φωτιά που ανάβει και σβήνει με μέτρο», (απ.31) «πυρός τροπαί˙ πρώτον θάλασσα, θαλάσσης δε το μεν ήμισυ γη το δε ήμισυ πρηστήρ…γη θάλασσα διαχέεται, και μετρέεται εις τον αυτόν λόγον οκοίος προσθεν ην η γενέσθαι γη», δηλ.: «μετατροπές της φωτιάς: πρώτα θάλασσα, και το ένα μισό της θάλασσας είναι γη, το άλλο μισό φλογιστής…η γη διαλύεται στην θάλασσα και η ποσότητά της είναι τέτοια ώστε να έχει την ίδια αναλογία όπως πριν γίνει γη».
Σύμφωνα με τους μελετητές του, με την φράση «κόσμον τόνδε» ο Ηράκλειτος υποδηλώνει ότι υπάρχει κάτι άλλο˙ δηλαδή ο λόγος-πυρ (ή αλλιώς αιθήρ) που περιβάλλει τον κόσμο στην καθαρότητά του, άσβεστος και αόρατος, νους και ψυχή στην υψηλότερη μορφή τους. Η διαδικασία τώρα, κατά την οποία το πυρ γίνεται θάλασσα και μετά γη και στην συνέχεια από γη σε θάλασσα και σε φωτιά, καλείται από τον Ηράκλειτο ‘‘οδός άνω και κάτω’’.
Όμως αυτή η ανάλυση του πυρός αλλά και η επιστροφή σε αυτό γίνεται με βάση έναν σταθερό νόμο, τον οποίο ο Ηράκλειτος καλεί Ειμαρμένη, Λόγο, Δίκη. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Ηράκλειτος ταύτιζε την ανάγκη με την ειμαρμένη και για την οποία (ειμαρμένη) δεχόταν ότι είναι αιθήρ, σπέρμα της γέννησης του παντός και λόγος που διατρέχει την ουσία του παντός˙ κατά τον Αέτιο, ο Ηράκλειτος έλεγε πως η Ειμαρμένη είναι λόγος που δημιουργεί τα όντα με αντιδρομες κινήσεις.
Το πυρ του Ηρακλείτου είναι ζωντανό (αείζωον), για αυτό περιέχει και ψυχή, η οποία είναι ο Λόγος και ο οποίος μπορεί να κατανοηθεί μόνο με τον νου. Ότι το πυρ του Ηρακλείτου είναι έμψυχο φαίνεται και στο κάτωθι κείμενο του Αριστοτέλη, όπου σύμφωνα με τον Guthrie μπορούμε αντί ‘‘ψυχής’’ να διαβάσουμε φωτιά: «Ο Ηράκλειτος λέει ότι η αρχή είναι ψυχή, δηλαδή η αναθυμίαση από την οποία συνθέτει άλλα πράγματα. Είναι η λιγότερο υλική όλων των ουσιών και βρίσκεται σε συνεχή ροή».
Αν και ο Ηράκλειτος χρησιμοποιεί με διάφορες σημασίες την λέξη Λόγος, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο Λόγος έχει περισσότερο την έννοια της αναλογίας και του μέτρου. Αυτό σημαίνει ότι το πυρ δεν μεταβάλλεται τυχαία, αλλά με μέτρο, δηλαδή με βάση την αναλογία την οποία έχει καθορίσει ο σταθερός νόμος.
Τον σταθερό νόμο δεν μπορεί να τον παρακούσει ούτε και ο ήλιος, τον οποίον τότε οι άνθρωποι θεωρούσαν θεό, (απ.94): «Ήλιος ουχ υπερβήσεται μέτρα˙ ει δε μη, Ερινύες μιν Δίκης επίκουροι εξευρήσουσιν», δηλ.: «Ο ήλιος δεν θα ξεπεράσει τα μέτρα του˙ αλλιώς οι Ερινύες, οι θεραπαινίδες της Δικαιοσύνης, θα τον ανακαλύψουν».
Αν θα επιθυμούσαμε να δούμε ποιοί έχουν δώσει την ιδέα στον Ηράκλειτο να μιλήσει για Λόγο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τον ενέπνευσαν οι ακόλουθοι:
1) οι Πυθαγόρειοι που πίστευαν στην αρμονία των πραγμάτων,
2) ο Αναξίμανδρος που θεωρούσε ότι η δικαιοσύνη (δίκην) ρύθμιζε την γένεση των όντων και την φθορά, αλλά και ταυτίζοντας το άπειρον με τον θείον έλεγε ότι περιέχει και κυβερνά τα πάντα, και
3) ο Ξενοφάνης που υποστήριζε ότι το θείον είναι τέλειο και κυβερνά τα πάντα με τον νου. Κατά τον Κ. Λογοθέτη, ο Λόγος και το πυρ είναι οι δυό όψεις του ενός και του αυτού πράγματος. Δηλαδή ο κόσμος, ο οποίος είναι μία αρμονική σύνθεση του όντος και του μη όντος, έχει δύο όψεις˙ μία εξωτερική που είναι υλική και λαμβάνει γένεση από το πυρ και μία εσωτερική που είναι νοερή και ζωογονείται και εμψυχώνεται ο κόσμος από τον θείο νου. Μέρος, τώρα, του αείζωου πυρός είναι και η ψυχή του ανθρώπου, για αυτό και ο άνθρωπος είναι ζωντανός όσο έχει μέσα του το θείο πυρ. Σύμφωνα με τον Μακρόβιο: «Ο Ηράκλειτος έλεγε ότι η ψυχή είναι μία σπίθα από την ουσία των άστρων».
Μόνο που εμείς γνωρίζουμε ότι τα άστρα είναι αιθήρ˙ επομένως η ανθρώπινη ψυχή είναι από αιθέρα. Σύμφωνα με τους οπαδούς του Ορφέα, οι ζωντανοί οργανισμοί αποκτούν την ψυχή δια της αναπνοής.
Κάτι παρόμοιο φαίνεται να πίστευε και ο Ηράκλειτος, αφού κατά τον Σέξτο, αυτός πίστευε ότι με την λειτουργία της αναπνοής λαμβάνεται ο λόγος των θεών, δηλαδή το θεϊκό πνεύμα, που κατευθύνει το παν. Αυτό το θεϊκό πνεύμα είναι ταυτόσημο με το αείζωον πυρ, Ιππόλυτος ‘‘έλεγχος πασών των αιρέσεων’’: «Λέγει δε [ο Ηράκλειτος] και φρόνιμον τούτο είναι το πυρ και της διοικήσεως των όλων αίτιον», δηλ.: «Λέει ο Ηράκλειτος ότι η φωτιά αυτή έχει νου και αυτός είναι η αιτία της τάξης του σύμπαντος».
Είναι πολύ πιθανόν ο Ηράκλειτος να ταύτιζε την αμιγή κοσμική φωτιά, ή αλλιώς αείζωον πυρ, με τον αιθέρα, την λαμπρή φλόγινη ουσία που γεμίζει τον αστραφτερό ουρανό και που περιβάλλει τον κόσμο. Από την άλλη, η ιδέα ότι η ψυχή συγγενεύει με την ουσία των άστρων σχετίζεται με την δοξασία ότι ο αιθέρας είναι θείος και παράλληλα αποτελεί έναν τόπο όπου μένουν οι ψυχές˙ [Inscriptiones Graecae: αιθήρ μεν ψυχάς υπεδέξατο, σώματα δε χθων].
Σύμφωνα με τον W.K.C Guthrie: «Ήταν μία δημοφιλής αρχαιοελληνική πεποίθηση, ότι ο αιθήρ, η ουσία που γέμιζε το υψηλότερο στρώμα του ουρανού, πάνω από τον λιγότερο καθαρό αέρα, γύρω από την γη, και από τον οποίο αποτελούνταν τα ουράνια σώματα, ήταν ζωντανός και θείος. Και μέχρι την εποχή του Αριστοτέλη, η πολύ λίγο πριν, ο αιθήρ και το πυρ δεν είχαν διακριθεί σαφώς.Επιπλέον τον 5ο αιώνα, και αναμφίβολα νωρίτερα, υπήρχε μία ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, ότι η ψυχή ήταν αθάνατη επειδή αποτελούσε μία φυλακισμένη σπίθα αιθέρα, η οποία, με τον θάνατο, θα συναντούσε το όμοιό της.
Με δεδομένο ότι πίστευαν πως ο αιθήρ γέμιζε όλες τις ανώτερες περιοχές του σύμπαντος, δεν ήταν μόνο η ορατή φλογερή υπόσταση του ηλίου και των άστρων, και αυτό αναμφίβολα βοήθησε τον Ηράκλειτο στην υπόθεσή του ότι το ‘‘Πύρ’’ του δικού συστήματος δεν ήταν φλόγα, αλλά ένας ζεστός ατμός».
Από τον δοξογράφο Αέτιο μαθαίνουμε ότι: «Ο Ηράκλειτος λέει ότι η ψυχή είναι άφθαρτη, διότι βγαίνοντας από το ανθρώπινο σώμα μεταβαίνει προς την ψυχή του σύμπαντος, που είναι της ίδιας ουσίας». Επομένως, ο Ηράκλειτος πίστευε ότι η ανθρώπινη ψυχή, που αποτελείται από αείζωον πυρ, μετά θάνατον ενώνεται με την κοσμική ψυχή που είναι και αυτή από αείζωον πυρ˙ κάτι που αποδεικνύει την ταύτιση αείζωου πυρός και αιθέρα.
Επιπροσθέτως, είναι αρκετά πιθανό με την φράση: ‘‘οι αθάνατοι είναι θνητοί, οι θνητοί αθάνατοι, καθώς η ζωή αυτών είναι ο θάνατος εκείνων κι η ζωή εκείνων ο θάνατος αυτών’’, ο Ηράκλειτος να υπαινίσσεται ότι η αθάνατη ψυχή όσο βρίσκεται μέσα στο θνητό σώμα βρίσκεται σε κατάσταση θανάτου. Όταν όμως επέλθει ο θάνατος τότε βρίσκει πάλι την αθάνατη φύση της καθώς ξαναενώνεται με το αείζωον πυρ.
Επίσης το (απ. 64)-δηλ.: «τα δε πάντα οιακίζει (=κατευθύνει) κεραυνός» -δείχνει ότι η φωτιά του Ηρακλείτου- και συγχρόνως η αμιγέστερη και αστραφτερότερη μορφή της, ο αιθέριος και θείος κεραυνός-έχει την δύναμη να κατευθύνει. Λόγω του ρήματος ‘‘οιακίζω’’, το απ.64 γίνεται μία πολύ ωραία παρομοίωση. Συγκεκριμένα, ο Ηράκλειτος λέει πως όπως ο τιμονιέρης χειρίζεται την λαβή του πηδαλίου (δηλ. τον οίακα) και δίνει κατεύθυνση στο πλοίο, έτσι κι ο κεραυνός δίνει κατεύθυνση και κυβερνά τα πάντα.
Κατά την μυθολογία, την δύναμη του κεραυνού την έλεγχε ο Ζευς, που ταυτίζεται με τον αιθέρα ή την πυρώδη φύση. Την σχέση του Δία με τον αιθέρα την εντοπίζουμε στον Ηράκλειτο στο (απ.120): «ηούς και εσπέρας τέρματα η άρκτος και αντίον της άρκτου ούρος αιθρίου Διος», δηλ.: «ανατολής και δύσης τέρματα η άρκτος και απέναντι από την άρκτο το όριο του αίθριου (δηλ. αιθέριου) Δία. Επίσης σύμφωνα με το λεξικό των συμβόλων του J.Cirlot: «Κεραυνός: Είναι η ουράνια φωτιά στην ενεργητική της μορφή, τρομερού δυναμισμού και αποτελεσματικότητας. Ο κεραυνός του Παραβραχμάνα, η φωτιά-αιθέρας των Ελλήνων, είναι το σύμβολο της υπέρτατης δημιουργικής δύναμης.
Από το άλλο μέρος, το φως της αστραπής σχετίζεται με την αυγή και τον φωτισμό. Ο Δίας είναι κάτοχος του κεραυνού που επιβεβαιώνει την υπόστασή του ως δημιουργού…Ο κεραυνός θεωρείται έμβλημα βασιλείας… Οι τρεις κεραυνοί του Δία συμβολίζουν την τύχη, το πεπρωμένο και την πρόνοια, δηλαδή τις τρεις δυνάμεις που υπεισέρχονται σε μία δημιουργία». Αυτός ο κεραυνός, κατά τον Κ.Ι.Βάμβακα, ταυτίζεται με το Εν και την φωτιά˙ με το Εν να είναι το σοφό που γνωρίζει τα πάντα και κυβερνά τα πάντα δια πάντων.
Όμως αυτό το Εν και θέλει και δεν θέλει να το λένε Ζήνα (δηλ. Δία), Ηράκλειτος 'Περί φύσεως': «εν το σοφόν μούνον λέγεσθαι ουκ εθέλει και εθέλει Ζηνός όνομα», δηλ.: «Ένα πράμα, το μόνο αληθινά σοφό, θέλει και δεν θέλει να αποκαλείται με το όνομα του Δία».
Ίσως ο Ηράκλειτος να αποκαλεί το αείζωον πυρ (δηλ. τον αιθέρα) Ζευς-Δία, υπό την έννοια ότι η λέξη ‘‘Ζηνός’’ εμπεριέχει το ζην (δηλ. την ίδια την ζωή), αλλά και το μοναδικό ένα: [Ζηνός=Ζ-ηνός=ενός].
(2) Στον Παρμενίδη:
Κατά μία εκδοχή ο πραγματικός ιδρυτής της ελεατικής φιλοσοφικής σχολής ήταν ο Παρμενίδης, ο υιός του Πύρη, που γεννήθηκε στην Ελέα, την οποία παλαιότερα ονόμαζαν Υέλη η Έλη, από το όνομα μιας πηγής. Αυτός υπήρξε μαθητής τόσο του Ξενοφάνη, όσο και του Πυθαγόρειου Αμεινία, ενώ κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο ύπηρξε ακροατής του Ξενοφάνη, αλλά ποτέ δεν έγινε μαθητής του, διότι δεν ακολούθησε την φιλοσοφική του σκέψη.
Επειδή μας είναι άγνωστος ο ακριβής χρόνος κατά τον οποίο έζησε, υπάρχουν τρεις θέσεις σχετικά με αυτό: η μία τον θέλει να έχει γεννηθεί το 540 π.Χ και να έχει πεθάνει το 475 π.Χ ή το 470 π.Χ, η άλλη θεωρεί ότι το έτος γεννήσεώς του πρέπει να είναι γύρω στο 515 π.Χ και το έτος του θανάτου του το 440 π.Χ, ενώ το λεξικό του Σουΐδα αναφέρει ότι ο Παρμενίδης είχε για δάσκαλο τον Αναξίμανδρο, κάτι το οποίο σημαίνει ότι ο Παρμενίδης ο Ελεάτης θα πρέπει να είχε γεννηθεί γύρω στο 570 π.Χ.
Αν ευσταθεί η πληροφορία του βυζαντινού λεξικού, τότε η συνάντηση του 65χρονου Παρμενίδη με τον περίπου 20χρονο Σωκράτη είναι φανταστικό δημιούργημα του Πλάτωνα, ο οποίος είχε επηρεαστεί από την σκέψη του Παρμενίδη. Επηρεασμένος από τον Ξενοφάνη, ο Παρμενίδης έγραψε την φιλοσοφία του σε δακτυλικούς εξάμετρους στίχους, από τους οποίους έχουν διασωθεί οι 156.
Το ποίημά του φέρει τον τίτλο ‘‘Περί φύσιος’’ και χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο ή ‘‘τας προς αλήθειαν’’ όπου έχουμε την εσωτερική φύση του κόσμου, ενώ στο δεύτερο ή ‘‘τας προς δόξαν’’ όπου γίνεται αναφορά στην εξωτερική, την αισθητική και φαινομενική του μορφή. Ο Πλούταρχος λέει ότι: «Ο Παρμενίδης ο Ελεάτης, μαθητής του Ξενοφάνη, την ίδια στιγμή, από την μία ιδιοποιήθηκε τις φιλοσοφικές απόψεις αυτού και από την άλλη επιχείρησε να εκφράσει και τις αντίθετες θέσεις».
Έτσι στο πρώτο μέρος του ‘‘Περί φύσιος’’, όπου η Θεά εξηγεί στον Παρμενίδη πως είναι στην πραγματικότητα ο κόσμος, εκφέρονται οι θέσεις του Ξενοφάνη, ενώ στο δεύτερο μέρος αναφέρει πως αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι τον κόσμο στηριζόμενοι στις αισθήσεις τους.
Έτσι βάζει την Θεά να του λέει: «Διότι αποφάσισαν (οι άνθρωποι) να ονομάζουν δύο μορφές, εκεί που μία δεν πρέπει να ονομάζουν- να γιατί γελιώνται-και τις θεώρησαν αντίθετες στην όψη και τους έβαλαν σημάδια διαφορετικά ανάμεσά τους: η μία είναι η αιθέρια φλόγα της φωτιάς, απαλή και πανάλαφρη, ίδια παντού με τον εαυτό της, αλλά όχι με το άλλο˙ κι αυτό το άλλο είναι ακριβώς το αντίθετο: νύχτα σκοτεινή, πηκτή και βαριά».
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, οι αρχές του Παρμενίδη είναι το θερμό και το ψυχρό, που τις προσαγορεύει ως πυρ και γη, με το θερμό να είναι το ον και το ψυχρό το μη ον. Επειδή ο Παρμενίδης δεν πίστευε στην ύπαρξη του μη όντος, βάζει την Θεά να λέει πως κακώς το ονοματίζουν.
Επίσης από τους Αλέξανδρο Αφροδισιέα και Ιππόλυτο μαθαίνουμε ότι το πυρ είναι το ποιητικό αίτιο, ενώ η γη η ύλη. Για την κοσμολογία τώρα που αναπτυσσόταν στο β’ μέρος του ‘‘Περί φύσιος’’, ο Αέτιος ο δοξογράφος παραδίδει τα ακόλουθα:
«Ο Παρμενίδης έλεγε ότι υπάρχουν δακτύλιοι, κουλουριασμένοι ο ένας γύρω από τον άλλο, από τους οποίους ο ένας αποτελείται από την αραιή (πυρ-θερμό) και ο άλλος από την πυκνή ουσία (γη-ψυχρό)˙ και ότι ανάμεσά τους υπάρχουν και άλλοι μεικτοί δακτύλιοι από φως και σκότος˙ και αυτό που τους περιέχει όλους σαν ένα τείχος είναι, λέει, από την φύση του στέρεο˙ κάτω από αυτό είναι ένας πύρινος δακτύλιος˙ και ο,τι βρίσκεται στην μέση όλων αυτών των δακτυλίων είναι και αυτό στέρεο, και γύρω του υπάρχει πάλι ένας πύρινος δακτύλιος.
Ο κεντρικός από τους μεικτούς δακτυλίους είναι η πρωταρχική αιτία της κίνησης και της γένεσης όλων των άλλων. Ο Παρμενίδης την αποκαλεί Θεά που κυβερνά τα πάντα, Κλειδοκρατόρισσα, Δικαιοσύνη και Ανάγκη. Ο αέρας, λέει, είναι απόκριμα της γης, που εξατμίστηκε λόγω της μεγαλύτερης συμπύκνωσης της γης. Ο ήλιος είναι εκπομπή φωτιάς, το ίδιο και ο γαλαξίας. Η σελήνη έχει μεικτή σύνθεση: αποτελείται από φωτιά και αέρα. Ο Αιθέρας κατέχει την ανώτερη ζώνη από όλες και περιβάλλει τα πάντα˙ αμέσως κάτω από αυτόν είναι το πύρινο πράγμα που ονομάζουμε ουρανό, και τελευταία έρχεται η ζώνη της γης».
Εντός του Αιθέρος βρίσκεται ο Αυγερινός, που είναι άστρο πρώτου μεγέθους και ταυτίζεται με τον Έσπερο.
Μετά από αυτόν τοποθετεί τον ήλιο, που τον θεωρεί πύρινο, και κάτω από αυτόν τα άστρα στο πύρινο ουρανό, όπου σύμφωνα με τον Αέτιο: «Ο Αναξιμένης και ο Παρμενίδης λένε ότι ο ουρανός είναι η περιφορά στο πιο έξω μέρος της γης».
Την δοξογραφία τούτη του Αέτιου σχετικά με τις κοσμολογικές θέσεις του Παρμενίδη, ο Χ. Τουλ σχολιάζει ως εξής: «Εκκινούμεν εκ της φράσεως του Αέτιου: το μεσαίτατον πασών στερεόν (=και ο,τι βρίσκεται στην μέση όλων αυτών των δακτυλίων είναι και αυτό στερεό). Τούτο προφανώς αναφέρεται εις την εν τω κέντρω του κόσμου κείμενην γην.
Η εν συνεχεία φράσις: περί ο πάλιν πυρώδης (στεφάνας) (=και γύρω του υπάρχει πάλι ένας πύρινος δακτύλιος), αφορά, κατά την γνώμη μας, τον ουρανό μετά των απλανών, τον οποίον ο φιλόσοφος ετοποθετεί εγγύς της γης, διότι απετελεί το όριον των περιγείων. Η φράσις:το περιέχον δε πάσας, τείχους δίκην στερεόν υπάρχειν (=και αυτό που περιέχει όλους σαν ένα τείχος είναι από την φύση του στερεό), θα αφορά το έσχατο στερεό περίβλημα του κόσμου πιθανώς τον έσχατον Όλυμπο.
Εν συνεχεία: υφ’ό η πυρώδης στεφάνη (=κάτω από αυτό είναι ένας πύρινος δακτύλιος), αφορά καθ’ημάς την σφαίρα του αιθέρος, εντός της οποίας εκινούντο ο ήλιος μετά της Αφροδίτης. Μικτάς δε άλλας (στεφάνας) εκ φωτός και σκότους μεταξύ τούτων (=και ότι ανάμεσά τους υπάρχουν άλλοι μεικτοί δακτύλιοι, από φως και σκοτάδι), δηλαδή αι ούσαι μεταξύ της πύρινης του αιθέρος και της του ουρανού μετά των απλανών. Ως τοιαύτας θεωρούμεν τας στεφάνας της σελήνης και του Γαλαξίου. Την σελήνην ο Αέτιος ρητώς αποκαλεί ‘‘συμμιγή εξ αμφοίν’’ (=έχει μεικτή σύνθεση), δια δε τον Γαλαξίαν λέγει: του πυκνού και του αραιού μίγμα, εξ εκατέρου των οποίων επεκρίθησαν η σελήνη και ο ήλιος».
Επίσης στο κεφάλαιο ‘‘Παρμενίδης’’ του βιβλίου του Αντ. Ανδριανόπουλου ‘‘Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι’’, ο συγγραφέας αναφέρει ότι στο τμήμα ‘‘τας προς δόξαν’’ του ‘‘Περί φύσιος’’ ο Παρμενίδης λέει ότι δύο για τους θνητούς είναι οι ποιητικές αρχές του κόσμου: το πυρ-αιθήρ και η πυκνή ουσία-γη. Αμφότερα τούτα λαμβάνουν ίσο μέρος στην δημιουργία των πλασμάτων. Εκ των δύο τούτων ουσιών υπάρχουν γύρω από την γη τρεις ζώνες, όπου η πρώτη είναι σκοτεινή ενώ η εξώτατη επηρεάζεται από το αιθέριο πυρ και από τα όσα λέει στον πρόλογό του [ο Παρμενίδης] αυτή την ζώνη θεωρεί ως κατοικητήριο των θεών. Μεταξύ τούτων των ζωνών βρίσκεται η ζώνη του Δαίμονα, την οποία διατρέχει με το άρμα για να φτάσει στην φωτεινή ζώνη. πηγή-strangefiles.me
Ο Αιθέρας αποτελεί αντικείμενο μελέτης και κατανόησης από αρχαιοτάτων χρόνων. Μέσα στους αιώνες έχει γίνει αποδεκτός, έχει αναφερθεί ως ανυπόστατος, έχει αποδειχθεί μαθηματικά, έχει αμφισβητηθεί από την φυσική. Τέλος, κάποιοι που τον κατέρριψαν, τελικά, αναθεώρησαν, όπως ο Αϊνστάιν.
Για τους Αρχαίους Έλληνες ο Αιθέρας ήταν μία από τις πρωταρχικές θεότητες.
Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την «ποιότητά» του, θα πρέπει να εντρυφήσουμε σε Αριστοτέλη, Ευριπίδη, Εμπεδοκλή, Πλάτωνα και πολλούς άλλους Αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους. Κυρίως, όμως, στα Ορφικά Κείμενα και την Ορφική Θεογονία.
Τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες του Aιθέρος είναι: διεισδυτικότατος, ταχύτατος, εξ ουρανού προερχόμενος, πυρ καθαρό, φύση ελαφρότατη, άπειρος, κυκλοφορητικός.
Ο Χρόνος γέννησε τον Αιθέρα, το Χάος, το Έρεβος και στην συνέχεια το Κοσμικό Αυγό από το οποίο φανερώθηκε ο Φάνης (Ιερωνύμου και Ελλάνικου Θεογονία, 1(54)) και το Σύμπαν μας.
Το Έρεβος είναι τόπος διάβασης και συνεπώς, δεν συμμετέχει στην κοσμοποιία (Ιλιάδα Π 327, Οδύσσεια Κ 528, Λ 564, Μ 81 κλπ).
Το δε Χάος αποτελεί το σύνολο του περιεχομένου του Κοσμικού Αυγού (Ιερωνύμου και Ελλάνικου Θεογονία, 2(55)) Κατά συνέπεια, ο κόσμος μας και όλο το Σύμπαν μας «υπάρχει» στην αγκαλιά του Αιθέρα.
«Ο Ζευς ονομάζεται και Αιθήρ» (Ορφικά Αποσπάσματα 28), οπότε, και σύμφωνα με την όλη Ορφική Θεολογία, μία εκ των ιδιοτήτων του Αιθέρος είναι η γέννηση.
«Και νους αδιάψευστος, βασιλιάς, είναι ο άφθαρτος Αιθέρας, γιατί μ’ αυτό λέει τα πάντα και ακούει και δεν υπάρχει φωνή, ούτε κραυγή, ούτε κτύπος, ούτε και φήμη, που να ξεφεύγει από τα αυτιά του πανίσχυρου Κρονίωνα. Έτσι, λοιπόν, είναι ο νους και η κεφαλή του Διός» (Ορφικά Αποσπάσματα 6, 19-23).
Κατά συνέπεια ο Αιθέρας έχει πλήρη αντίληψη του εαυτού του, απ’ άκρη σ’ άκρη του. Επιπλέον έχει νοημοσύνη.
Όλα τα δημιουργήματα που υπάρχουν μέσα στον Αιθέρα, βρίσκονται σε ένα κραταιό δεσμό με χρυσό σχοινί από τον Αιθέρα (Ορφικά Αποσπάσματα 10).
Δηλαδή, όλα τα δημιουργήματα συνδέονται μεταξύ τους με κάποια μορφή «σχοινιού», ώστε κάθε ταλάντωση σε ένα σημείο θα φτάνει, κάποια στιγμή, στο πιο μακρινό.
Επομένως όλα θα επηρεάζονται με κάποιον τρόπο, όπως περίπου τα συγκοινωνούντα δοχεία ή ένα τεντωμένο πανί. Θα μπορούσε να περιγραφεί σαν ο «Συμπαντικός Υμένας» που συνδέει τα πάντα μεταξύ τους.
«Όπου υπάρχει γέννηση υπάρχει και χρόνος» (Ορφικά Ανέκδοτα Αποσπάσματα 13).
Με άλλα λόγια εφόσον ο Αιθήρ μπορεί να γεννήσει (και γεννάει, λόγω πολλών άλλων ιδιοτήτων του αλλά και διότι όπως είδαμε παραπάνω ταυτίζεται με τον Δία) τότε, μετατρέπεται σε «χρόνο». Αλλά για να γεννηθεί κάτι χρειάζεται και «χώρο».
Ο Αιθήρ μπορεί να ταυτιστεί με τον «χωροχρόνο» (St. Hawking, Το χρονικό του Χρόνου).
Πηγάζει και σχετίζεται όχι μόνο με την γη, αλλά και με το κάθε τι που ζει, εξελίσσεται, αναπνέει από αυτήν και με αυτήν.
Εμπλουτίζει τον άνθρωπο με ενέργεια και πνευματική διαύγεια. Η αιώνια αυτή ενέργεια, εμπεριέχεται στον άνθρωπο και σε κάθε τι ζωντανό, έμψυχο και υλικό.
Είναι η κοσμική πνοή που διαπερνάει τα πάντα και βρίσκεται παντού στο Σύμπαν. Είναι η ενέργεια που πληρεί τα πάντα, είναι το ίδιο το θείον. Είναι η ίδια η φύση του σύμπαντος κόσμου. Μας επισκέπτεται από τα ουράνια, τον συναντούμε καθημερινά, τον περιέχουμε μέσα μας και τον εκπέμπουμε παντού.
Διαποτίζει τα πάντα και ανανεώνεται από τα πάντα. Είναι η μουσική του κόσμου και ο κόσμος αποτελεί το ακροατήριό της.
Είναι αυτό που μας δονεί και μας τρέφει. Υπήρχε πάντα και θα συνεχίσει να υπάρχει. πηγή-enneaetifotos
Μόλις ανακάλυψαν μέσω αστρονομικών παρατηρήσεων ότι το φως χρειάζεται κάποιο χρόνο, για να ταξιδέψει οι επιστήμονες αναρωτήθηκαν για τη φύση του φωτός. Επειδή το φως είχε κυματικές ιδιότητες, δηλαδή συμπεριφερόταν σαν κύμα συμπέραναν ότι ήταν κύμα. Το επόμενο ερώτημα ήταν πού μεταδιδόταν αυτό το κύμα.
Επειδή δεν υπήρχε κάποιο απτό υλικό που να το μεταδίδει αποφάσισαν να το ονομάσουν αιθέρα. Ωστόσο, ο Νεύτωνας υποστήριζε ότι οι κυματικές ιδιότητες του φωτός δεν αποδείκνυαν ότι υπήρχε αιθέρας. Η κβαντική Φυσική καθώς και οι διάφορες θεωρίες για την Ενέργεια του Μηδενικού Σημείου ανάστησαν ως ένα βαθμό την ομιχλώδη και «απαγορευμένη» θεωρία του Αιθέρα.
Εμφανίστηκαν έτσι οι λεγόμενοι νεοαιθεριστές, που υποστήριζαν τη σύγκλιση Φυσικής και μεταφυσικής.
Ένας πρωτοπόρος νεοαιθεριστής ήταν και ο Βίλχελμ Ράιχ. Αυτός «ανακάλυψε» την οργόνη, μια αρχέγονη κοσμική ενέργεια που βρίσκεται παντού στο σύμπαν, και η οποία έχει σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού Αιθέρα. Το 1954 ο διακεκριμένος Άγγλος φυσικός P. A. M. Dirac αναρωτήθηκε σοβαρά για τη σκοπιμότητα η επιστήμη να ρίξει μια δεύτερη ματιά στη θεωρία του Αιθέρα: «H φυσική θεωρία που δεν βασίζεται στον αιθέρα φαίνεται πως έφθασε στο ανώτατο στάδιο και στο τέλος των δυνατοτήτων της. Ίσως δούμε στο Αιθέρα μια νέα ελπίδα για το μέλλον».
Ένας από αυτούς που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Dirac ήταν και ο E. W. Silvertooth, ένας αμερικανός επιστήμονας από την Ουάσιγκτον. Το 1986 ο Silvertooth εκτέλεσε ένα πείραμα χρησιμοποιώντας εξοπλισμό λέιζερ και τις ειδικές γνώσεις του στην προωθημένη οπτική.
Σ’ αυτό το πείραμα μετρήθηκε η κίνηση της Γης στο διάστημα. Υπολογίστηκε πως το ηλιακό μας σύστημα κινείται προς ολοταχώς προς τον αστερισμό του Λέοντα με ταχύτητα 400 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, δηλαδή 144.000 χιλιόμετρα την ώρα!
Ο Silvertooth πέτυχε εκεί που οι Michelson-Morley απέτυχαν. Το γεγονός ότι μπορούσε να ανιχνευθεί η κίνηση της Γης στο διάστημα, σήμαινε ότι πρέπει να υπήρχε ένα σταθερό σημείο αναφοράς, ο Αιθέρας.
Ο Silvertooth χρησιμοποίησε για τα πειράματα του πανάκριβο εξοπλισμός και η έρευνα του στηρίχθηκε από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ κι από μια άλλη αμυντική υπηρεσία. Δεν είναι γνωστό αν επανέλαβε με επιτυχία το πείραμα του. Γνωστό είναι πάντως πως ένας Αυστριακός φυσικός υποστήριξε πως και ο ίδιος εντόπισε πειραματικά την ύπαρξη του Αιθέρα.
Σήμερα οι θεωρητικοί του Αιθέρα δεν τον βλέπουν ως ένα αόρατο υγρό, που βρίσκεται παντού στο σύμπαν. Αντίθετα λένε ότι είναι ένα σπειροειδές θεμέλιο του σύμπαντος, που δεν μπορεί να μετρηθεί με τα όργανα επειδή κινείται πολύ γρήγορα. Ο δρ Moray B. King από τη Γιούτα των ΗΠΑ δεν είναι ο μόνος επιστήμονας της «ενέργειας του χώρου», που πιστεύει πως ο Αιθέρας κινείται με σπειροειδή κίνηση.
Ο Ινδός επιστήμονας Paramahamsa Tewari έχει την ίδια άποψη. Σύμφωνα μ’ αυτή το σύμπαν, σε κάθε κυβικό του εκατοστό, είναι γεμάτο από κολοσσιαία επίπεδα ενέργειας τα οποία κινούνται με εκπληκτικές ταχύτητες σε «μορφή δίνης». Αυτή είναι η αιτία που από τους γαλαξίες μέχρι και τα ηλεκτρόνια κυριαρχεί η σπειροειδής κίνηση. Γιατί όμως η ενέργεια του Αιθέρα δεν μπορεί να εντοπιστεί και να χρησιμοποιηθεί ακόμη; Ένας επιστήμονας περιέγραψε την ενέργεια αυτή σαν δύο γιγάντιους, αόρατους ελέφαντες που σπρώχνουν ταυτοχρόνως από τις δύο πλευρές μια πόρτα. Όσο κι αν σπρώχνουν με ίσες δυνάμεις, η πόρτα δεν πρόκειται ν’ ανοίξει ούτε από τη μία πλευρά ούτε από την άλλη. Η άντληση της αιθερικής ενέργειας απαιτεί μια κατάλληλη διαφορά δυναμικού.
Οι θεωρητικοί της νέας Φυσικής πιστεύουν πως ο Αιθέρας δεν υπακούει στους περιβόητους Νόμους της Θερμοδυναμικής, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η ενέργεια δεν μπορεί να δημιουργηθεί ούτε και να καταστραφεί, παρά μόνον ν’ αλλάξει μορφή. Γι’ αυτούς η ενέργεια πάντα υπήρχε και πάντα θα υπάρχει. Δεν χρειάζεται να δημιουργηθεί ή να καταστραφεί.
Εκείνο που χρειάζεται είναι ένας νέος Αϊνστάιν, που θα ξεπεράσει τους νόμους διατήρησης της ενέργειας και θα δημιουργήσει το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα στηριχτεί η νέα αιθερική τεχνολογία (Aether Technology). Μετά την ανακάλυψη του ηλεκτρομαγνητικού κύματος οι επιστήμονες το ταύτισαν με το φως. Σύντομα ανακαλύφθηκε ότι τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα ήταν εγκάρσια, και επειδή τα εγκάρσια κύματα διαδίδονται στα στερεά συμπέραιναν ότι ο αιθέρας ήταν στερεό.
Αυτό οδήγησε σε διάφορες κοσμολογικές θεωρίες που ταύτιζαν το σύμπαν με τον αιθέρα και ερμήνευαν την ύλη ως δίνες του αιθέρα, όπως συμβαίνει σε σύγχρονες ερμηνείες της γενικής θεωρίας της σχετικότητας, όπου αντί για αιθέρα θεωρούν το χωρόχρονο.
Το πείραμα Μίκελσον-Μόρλεϋ
Οι Μίκελσον και Μόρλεϋ επηρεασμένοι από αυτές τις θεωρίες αποφάσισαν να μετρήσουν την ταχύτητα του φωτός μετρώντας ουσιαστικά την ταχύτητα του αιθέρα ως προς τη γη ή για την ακρίβεια ως προς τη διάταξη του πειράματος. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο αιθέρας ήταν ακίνητος ως προς τη γη. Η πιο πειστική θεωρία για την ερμηνεία του φαινομένου ήταν ότι δεν υπήρχε αιθέρας. Η αποτυχία του αιθέρα ενέπνευσε πολλούς επιστήμονες να μελετήσουν τη σταθερότητα της ταχύτητας του φωτός της οποίας το αποτέλεσμα ήταν η εμφάνιση της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας.
Το μοντέλο του αιθέρα έχει γίνει κάτι σαν θέμα ταμπού από τις αρχές του 20ου αιώνα. Αρκετά συχνά οι θεωρίες περί αιθέρα χαρακτηρίζονται ως αντιφατικές με τις θεωρίες της σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Το ενδιαφέρον είναι ότι οι θεωρίες του Αϊνστάιν δεν ήταν και τόσο πρωτότυπες: η ειδική θεωρία της σχετικότητας ενσωμάτωσε πολλές σχετικιστικές έννοιες (π.χ ο παράγοντας Lorentz στη συστολή του μήκους και την διαστολή του χρόνου, κλπ.) από την Θεωρία αιθέρα του Lorentz και στη συνέχεια επεσήμανε τον αιθέρα ως «περιττό», καθώς και αρνήθηκε τον ίδιο τον χώρο ως μια πραγματική ύπαρξη.
Στο ενδιάμεσο διάστημα της εισαγωγής της ειδικής θεωρίας της σχετικότητας (SRT) από τον Αϊνστάιν το 1905, και της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας (GRT) μέσα στα επόμενα 10-20 χρόνια, φαίνεται να έχει επιστρέψει στην έννοια του αιθέρα σε μια ήπια μορφή, τουλάχιστον, καθορίζοντας τον χώρο ως ένα δίκτυο δυναμικών σχέσεων μεταξύ των συστατικών του (που ορίζεται από μετρικούς τανυστές).
Ο αιθέρας όπως τείνουμε να καταλάβουμε φαίνεται να είναι σε μια διαρκή κατάσταση ανάδρασης και δυναμικής δραστηριότητας. Συχνά ωστόσο ο αιθέρας εξακολουθεί να συνδέεται με την έννοια του «απόλυτου χώρου» του Νεύτωνα που είναι στατική / μη δυναμική και δεν υπόκειται σε κοσμολογική ανάδραση. Η Ειδική και η Γενική θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν εξόρισαν τον κλασικό (στατικό) Νευτώνειο αιθέρα και τον αντικατέστησε με ένα σχετικιστικό (δυναμικό/ σχεσιακό) χωροχρονικό πεδίο που υπακούει σε συγκεκριμένους κανόνες της θεωρίας ομάδων και της διαφορικής γεωμετρίας . Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Αϊνστάιν σε μια διάλεξη στο Leiden, στην Ολλανδία:
«Η έννοια του αιθέρα έχει για μια ακόμη φορά αποκτήσει σαφές περιεχόμενο. Ο αιθέρας στη Γενική θεωρία της σχετικότητας είναι ένα μέσο το οποίο το ίδιο στερείται όλες τις μηχανικές και κινητικές ιδιότητες, αλλά έχει μερίδιο στον προσδιορισμό μηχανικών και ηλεκτρομηχανικών περιστατικών».
Όταν η κβαντομηχανική συμβιβάστηκε με την Ειδική θεωρία της σχετικότητας από τον Dirac το 1930, με έναν τρόπο που ο Αϊνστάιν δεν ήταν σε θέση να κάνει , θεωρώντας μια κλασική (όχι κβαντομηχανική) περιγραφή του χώρου, ο Dirac αναβίωσε κατά λάθος τον αιθέρα με τη σύλληψη του, περί μιας « θάλασσας» ηλεκτρονίων αρνητικής ενέργειας . Όπως ήταν αναμενόμενο η «θάλασσα Dirac» δέχτηκε επιθέσεις κυρίως από τον Heisenberg και τον Pauli που την αναγνώρισαν ως απειλή για το επικρατούν θεωρητικό υπόβαθρο. Αυτό το δοκίμιο επιδιώκει να προσφέρει μια καλύτερη κατανόηση του πραγματικού χαρακτήρα του αιθέρα. Στο τέλος του 19ου αιώνα η σύλληψη ενός ρευστού-μηχανικού αιθέρα έχει επισκιαστεί από μια σειρά από εξελιγμένα μοντέλα. Ο νέος αιθέρας καταφέρνει να μένει μακριά από τις κλασικές ελλείψεις (στηριζόμενος στη σχετικότητα και την κβαντική επανάσταση), ενώ ταυτόχρονα ενσωματώνει και περιλαμβάνει το ευρέως αναγνωρισμένο / αποδεδειγμένο επιστημονικό corpus. Παρακάτω παρέχεται μια συνοπτική λίστα των μοντέλων που θεωρούνται ότι είναι τα πιο ελπιδοφόρα:
1) Zero Point Field (ZPF) (γνωστό και ως κβαντικό κενό) Η σημερινή διαμόρφωση του κβαντικού κενού έχει τις ρίζες της στο έργο του Paul Dirac από τα τέλη της δεκαετίας του 1920. Στην προσπάθεια του για την επίλυση ζητημάτων που σχετίζονταν με το άπειρο σε πρόσφατους υπολογισμούς του, που αφορούσαν το ηλεκτρόνιο, παρήγαγε την ύπαρξη ενός αντι-σωματίδιου του ηλεκρονίου (ποζιτρόνιο) που περιέγραψε ως «οπή» της θάλασσας των ηλεκρονίων αρνητικής ενέργειας μέσα στο χώρο, που δεν μπορεί παρά να είναι «κατεχόμενη» από ένα κβάντο / ηλεκτρόνιο οποιοδήποτε στιγμή.
Κάλεσε «ποζιτρόνια» αυτά τα αντι-σωματίδια -«οπές», τα οποία επιβεβαιώθηκαν λίγο αργότερα, κερδίζοντας έτσι ο Dirac ένα βραβείο Νόμπελ. Ωστόσο το αρχικό μοντέλο του Dirac (θάλασσα ηλεκτρονίων- ποζιτρονίων) ερμηνεύθηκε από τον Heisenberg ως ένα σύνολο «εικονικών σωματιδίων», των οποίων οι ιδιότητες ορίζονται σε μεγάλο βαθμό από την δική του αρχή της αβεβαιότητας (HUP). Η αρχή αυτή υποθέτει κβαντικές διακυμάνσεις του χώρου οι οποίες αντλούνται από τον μη απόλυτο προσδιορισμό ιδιοτήτων(π.χ τον χρόνο ή την ενέργεια, τη θέση ή την ορμή, κ.λπ.) μιας κβαντικής οντότητας.
Με τον τρόπο αυτό η αρχή της αβεβαιότητας επεκτάθηκε πέρα από τον αρχικό της ρόλο και την αρχική της ισχύ διέποντας ολόκληρη τη χωροχρονική υφή.
Έτσι, ο αιθέρας είναι ζωντανός και καλά ενσωματωμένος στο κβαντομηχανικό καθιερωμένο πρότυπο (κβαντική θεωρία πεδίου). Αλλά επειδή η θεωρία χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ασυνεπών μαθηματικών, περιορισμένης προγνωστικής δύναμης και κοσμολογικών αντιφάσεων, το πρότυπο μοντέλο κενού (κβαντικό κενό) έχει κληρονομήσει παρόμοιες ελλείψεις. Αλλά αυτό που τραβάει την προσοχή των οπαδών της ελεύθερης ενέργειας είναι η τιμή της ενέργειας του κενού όταν αυτό βρίσκεται στη θεμελιώδη (χαμηλότερη) ενεργειακή του κατάσταση.
Ενώ υπάρχουν πολλές υποθέσεις γύρω από την πραγματική ενεργειακή πυκνότητα του κενού στη θεμελειώδη του κατάσταση, αναμφίβολα υπάρχει ενέργεια, ακόμη και όταν ένα θεωρητικό σύστημα είναι απαλλαγμένο από κάθε άλλη ορατή ύλη / ενέργεια. Συντηρητικοί θεωρητικοί (π.χ.Haische , Puthoff) είδαν το πεδίο μηδενικού σημείου (ZPF) ως υποπροϊόν / υπολειμματική επίδραση ενός Κοσμολογικού μηχανισμού ανάδρασης που δημιουργείται μεταξύ όλης της ύλης / ενέργειας στο Σύμπαν.
Άλλοι (π.χ. οι Sarfatti , Funaro , Hotson , Rowe ) είδαν το ZPF ως μία νεοκλασική, πρωταρχική οντότητα που πιθανά δημιουργεί φωτονικά σωματίδια δίνης (ηλεκτρόνια, κ.λπ.) και σπάσιμο της συμμετρίας των αποθεμάτων ενέργειας (ενεργειακές διακυμάνσεις / παραγωγή ζευγών σωματιδίων-αντισωματιδίων/ σκοτεινή ενέργεια ) στον παρατηρήσιμο τρισδιάστατό μας χώρο.
Το ZPF μπορεί λοιπόν να είναι μια εκδήλωση στην επιφάνεια του τρισδιάστατου χώρου, κάτι σαν ένα συμπύκνωμα Bose-Einstein (π.χ η θεωρία Hotson Big-BEC) που ελαχιστοποιεί τις τριβές (όπως στους υπεραγωγούς) και συμπεριφέρεται σαν ένα σύμφωνο σύνολο (εγγενώς μη-τοπικό) όταν βρίσκεται σε αρκετά χαμηλές θερμοκρασίες. Ωστόσο, οποιοδήποτε μοντέλο αιθέρα θα μπορούσε εξίσου εύκολα να θεωρήσει το πεδίο ZPF ως «επιφανειακό αποτέλεσμα» ενός βαθύτερου συνεχούς / μηχανισμού.
2) Μοντέλο G Κινητικού αιθέρα Το συγκεκριμένο μοντέλο αιθέρα αναπτύχθηκε από τον αμερικανό φυσικό Paul LaViolette. Ο Δρ LaViolette έλαβε πτυχίο στη φυσική από το Johns Hopkins και έλαβε το διδακτορικό του στη θεωρία των συστημάτων από το Portland State University. Αυτός είναι σήμερα ο διευθυντής του μη κερδοσκοπικού Ιδρύματος Starburst Foundation. Έχει αναπτύξει τη θεωρία του από το 1970 και είχε δημοσιευτεί επίσημα στο περιοδικό International Journal of General Systems στα μέσα της δεκαετίας του 1980.
Ο κινητικός Αιθέρας είναι το βασικό συστατικό της συνολικής θεωρίας του Paul LaViolette γνωστή ως Subquantum Kinetics : Μια γενική συστημική προσέγγιση στη μικροφυσική και κοσμολογία. Μέσα στο μοντέλο G-πλαισίου, ο αιθέρας συμπεριφέρεται παρόμοια με ένα μεταλλασσόμενο κινητικό βαθμωτό πεδίο που αποτελείται από υποθετικά αιθερόνια (Etherons).
Ο Αιθέρας του LaViolette μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μεταλλασσόμενο ανοιχτό σύστημα που καθοδηγείται μέσω ανάδρασης. Ενώ υπάρχουν μια σειρά από αντιδράσεις από μεταλλασσόμενα είδη αιθερονίων εντός του αιθέρα, μόνο τα X-ons(που ενσωματώνουν το αρνητικό φορτίο), τα Y-ons (που ενσωματώνουν το θετικό φορτίο) και τα G-ons(που ενσωματώνουν τη βαρύτητα) έχουν ορατή επίπτωση στο Σύμπαν μας. Αυτά τα αιθερόνια είναι εγκλωβισμένα σε σταυρωτούς καταλυτικούς βρόχους αντίδρασης που είναι αυτο-παραγόμενοι και αυτο-οργανούμενοι.
Αυτό οδηγεί όχι μόνο σε όλες τις τέσσερις θεμελιώδεις δυνάμεις της φύσης (εφόσον επιτευχθούν επαρκείς συγκεντρώσεις αιθερονίων), αλλά και να παρέχει μια λογική / συνεπή θεωρία για το πώς η ύλη αυτοδημιουργείται συνεχώς στο Σύμπαν με τη μορφή σολιτονικών κυμματικών δομών . 3) Αιθέρας υγρών κρυστάλλων Αυτό το μοντέλο αιθέρα είναι δημιούργημα του Βρετανού φυσικού Harold Aspden. Ο Δρ Aspden έλαβε το διδακτορικό του από το Trinity College του Cambridge, ήταν ένας μηχανικός, και υπηρέτησε ως Εισαγγελέας Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας για την IBM για 20 χρόνια. Ανέπτυξε το μοντέλο του / θεωρία σε διάρκεια 50 ετών, από το 1955 μέχρι που απεβίωσε το 2011, με κίνητρο σε μεγάλο βαθμό την διδακτορική του διατριβή στο σιδηρομαγνητισμό.
Χρησιμοποιώντας το μοντέλο Αιθέρα και ξεκινώντας από τις πρώτες αρχές, ο Aspden ήταν σε θέση να αντλήσει, να προβλέψει μια σειρά από εντυπωσιακές αριθμητικές τιμές πριν από τη διαθεσιμότητα των υπολογιστικών τεχνολογιών. Παρήγαγε σωστά την αναλογία μάζας πρωτονίων-ηλεκτρονίων. Προέβλεψε σωστά την τιμή της σταθεράς της λεπτής υφής χρόνια πριν από την «επίσημη ανακάλυψη» της. Προέβλεψε επίσης με υψηλό βαθμό ακρίβειας τη μαγνητική ροπής του πρωτονίου.
Ο Aspden αναφέρεται στον αιθέρα ως «υγρό κρύσταλλο», διότι συμπεριφέρεται ως ένα συνεχές δυναμικό ρευστό που περιέχει επίσης κρυσταλλική δομή. Ο ίδιος δανείζεται ένα ποσό της ορολογίας του από το Καθιερωμένο Μοντέλο για την περιγραφή του αιθέρα, έτσι ώστε το μοντέλο Aspden θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως αδρονικός αιθέρας.
Ο Aspden είδε τον αιθέρα ως μία ηλεκτρικά φορτισμένη οντότητα, αλλά ουδέτερη συνολικά. Αποτελείται από quons που σχηματίζουν πλεγματικές δομές και καθορίζει το πλαίσιο αναφοράς του ηλεκτρομαγνητισμού, από muons που καθορίζουν το αδρανειακό σύστημα αναφοράς βοηθώντας την ισορροπία της περιστροφής των Quons, και βοηθάει να ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας σωματιδίων και από tauons που λειτουργούν ως βαρυτόνια και σε συνδυασμό με το συνεχές των muons.
4) Κοσμικό υπόβαθρο Νετρίνων Ο Wallace Thornhill ένας Αυστραλός ηλεκτρολόγος μηχανικός και ο Γερμανός φυσικός Konstantin Meyl τηρούν την ιδέα ότι η συντριπτική ακτινοβολίας νετρίνων που διαπερνά το Σύμπαν μπορεί να παρομοιαστεί με ένα κλασικό, ατμοσφαιρικό αιθέρα.
Τόσο η θερμοκρασία του κοσμικού υπόβαθρου των νετρίνων και η πανταχού παρούσα εκπομπών νετρίνων από τα αστέρια είναι καθιερωμένα μέσα στο σώμα του της καθιερωμένης κοσμολογίας. Τα νετρίνα είναι πραγματικά περίεργα: δεν εμφανίζουν αισθητό φορτίο, έχουν μικρή μάζα, και είναι πιθανό να διαθέτουν ιδιότητες Majorana (ενεργούν τα ίδια ως τα δικά τους αντι-σωματίδια).
Σχετικά με το θέμα ο Thornhill έχει δηλώσει: "Μία απέραντη θάλασσα αδρανών νετρίνων θα μπορούσε να είναι ο λεγόμενος « αιθέρας », που διαπερνά το χώρα. Ο χώρος δεν είναι κενός. Τότε θα είχαμε ένα ηλεκτρικά ανταποκρινόμενο μέσο για τη μετάδοση του φωτός στο οποίο η χαρακτηριστική ταχύτητα για μια ηλεκτρική διαταραχή στο εν λόγω μέσο είναι η λεγόμενη ταχύτητα του φωτός. (c)
Στο μοντέλο Electric Universe , επειδή τα ηλεκτρόνια και τα ποζιτρόνια αποτελούνται από ένα είδος υπο-κουάρκ που φέρουν την ένδειξη «subtrons», αυτά τα εικονικά σωματίδια δεν καταστρέφονται πραγματικά αλλά μάλλον συγχωνεύονται, εκπέμποντας το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους ως ένα φωτόνιο, και αλλάζουν τη κατάστασή τους με ένα νετρίνο.
Η δημιουργία και καταστροφή ζεύγους σωματιδίων - αντισωματιδίων είναι τυχαία στο Καθιερωμένο Μοντέλο της σωματιδιακής φυσικής. Το ερώτημα σχετικά με το εάν τα σωματίδια αληθινά καταστρέφουν το ένα το άλλο, είχε επίσης συζητηθεί σε βάθος ως προϊόν της παραπάνω διαδικασίας από τον φυσικό Mendel Sachs.
Αν και ποτέ δεν υπέθεσε τον σχηματισμό νετρίνων ως υποπροϊόν, πίστευε ότι η εξαύλωση των σωματιδίων ήταν μια ψευδαίσθηση και ότι υπήρχαν βαθιά συνδεδεμένα μέρη μηδενικής ενέργειας (σωματίδια),που παρέχουν μόνο έμμεσες νύξεις της ύπαρξής τους και διαπερνούν τον χώρο και πιθανότατα αποτελούν αυτό που γνωρίζουμε ως «σκοτεινή ύλη» .
Και κατά την άποψη του Δρ Konstantin Meyl : «Τα νετρίνα είναι [πεδιακές διαμορφώσεις], τα οποία κινούνται μέσα στο χώρο, ως σολιτόνια[solitons]. Είχαν εισαχθεί από τον Pauli ως άμαζα αλλά η ενέργεια που μεταφέρουν τα σωματίδια να είναι σε θέση να εκπληρώνει την αρχή της διατήρησης της ενέργειας για τη β διάσπαση.Τίποτα δεν θα ήταν πιο προφανές από το να χρησιμοποιηθεί ακτινοβολία νετρίνων τεχνολογικά ως πηγή ενέργειας. "
5) Διπολικό Ηλεκτρικό μέσο (Electric Continuum) Ο Frederick David Tombe είναι ένας Ιρλανδός φυσικός που δίδαξε στο Μπέλφαστ για μια σειρά ετών. Το μοντέλο του στηρίζεται πίσω στις κλασικές αντιλήψεις του αιθέρα, όπως σχεδιάστηκε από τον JC Maxwell και ET Whittaker.Ο Tombe αναγνωρίζει ότι ο αιθέρας είναι δυναμικός: τεντώνεται, συμπιέζεται, και είναι γεμάτος με δίνες.
Αλλά υπάρχει επίσης ένας χώρος για τον υγρό αιθέρα, μέσω αυτού που ο ίδιος αποκαλεί ηλεκτρική θάλασσα, που αποτελείται από περιστρεφόμενα δίπολα(ζεύγη ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων) που δημιουργούν δυναμική δινών εντός του αιθέρα.
Όπως άλλα μοντέλα δείχνουν τα δίπολα ηλεκτρονίων-ποζιτρονίων μάλλον είναι πυκνά κατασκευάσματα του αιθέρα (δηλαδή σολιτονικά ζεύγη σωματιδίων). Περιστρέφεται το ένα γύρω από το άλλο σε μορφή δίνης (παρόμοια με όταν ένα Positronium περιστρέφεται εσωτερικά και τελικά εξαϋλώνεται) που παρασύρουν τον αιθέρα περισσότερο ( γύρω από αυτά και μέσα τους).
Αυτές οι διπολικές δίνες τελικά αυτομετατρέπονται σε διπλής έλικας μοτίβα που αποτελούν στη συνέχεια τις ηλεκτρικές και μαγνητικές γραμμές δύναμης . Σύμφωνα με τον Tombe αυτό το μοντέλο πηγαίνει πιο βαθειά από τον κλασικό αιθέρα του Maxwell ακόμα κι αν φαίνεται ανάλογο με την θάλασσα αρνητικής ενέργειας του Dirac.
6) 'Αλλα αξιοσημείωτα Μοντέλα
Α) Η θεωρία κυβικού πλέγματος (EPOLA) του Ισραηλίτη καθηγητή Μ. Simhony: Αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από τους Aspden και Hotson, αλλά όλοι βγάζουν παρόμοια συμπεράσματα σχετικά με την κυβική δομή του πλέγματος και της δυναμικής συμπεριφοράς του «αιθέρα». Ενώ ο Simhony, δεν εξισώνει ρητά το μοντέλο του με το αιθέρα, παραδέχτηκε:
"Η θεωρία EPOLA θα είχε ικανοποιήσει την αναζήτηση του Faraday για ένα διηλεκτρικό αιθέρα και τη μηχανιστική βάση για τις εξισώσεις του Maxwell που δημοσίευσε το 1873."
Β) Η θεωρία Ambipolar Aether των Paulo και Alexandra Correa: Ένα μοντέλο που αναπτύχθηκε από ένα ανδρόγυνο από τον Καναδά. Είναι σύνθεση των θεωριών αιθέρα των Tesla, Reich, και Aspden ενισχυμένες περαιτέρω από συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν μέσω των δικών τους πειραματικών εργασιών . Εκτιμήθηκε πολύ τόσο από τον Eugene Mallove όσο και από τον Harold Aspden .
Γ) Η θεωρία Space Vortex του P. Tewari: Είναι σύλληψη ενός Ινδού πυρηνικού μηχανικού, με ένα εντυπωσιακό βιογραφικό. Είναι ένα ενδιαφέρον υβρίδιο που ανήκει ως επί το πλείστον εντός της οικογένειας των μοντέλων περί ενός δυναμικού ρευστού αιθέρα.
Ο David Tombe είχε να πει για αυτό: "Έχει κάποιες σωστές ιδέες, αλλά δεν έχει ενωθεί όλες μαζί ακόμα με λογικό τρόπο."
Φαίνεται ότι όλες αυτές οι προτάσεις είναι υποσχόμενες. Παρόλο που σαφώς διαφέρουν η μία από την άλλη, είναι όλες αυστηρές και υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες μεταξύ τους, που υποδηλώνουν την πιθανότητα τελικά να υπάρξει συναίνεση / ενοποίηση για αυτό που ο αιθέρας είναι με βάση τα συμφωνηθέντα χαρακτηριστικά του πηγή-prisonplanet.gr
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου, ο κόσμος γεννήθηκε από το Χάος, ύστερα η Γαία, μετά το Έρεβος και η Νύκτα. Στη συνέχεια αυτά γέννησαν τον Αιθέρα, μετά την Ημέρα, τον Έρωτα, κτλ.
Σύμφωνα με τον Υγίνο (βιβλιοθηκάριο της βιβλιοθήκης του Αυτοκράτωρος Αυγούστου 60 π.κ.ε. – 10 μ.κ.ε.) ο Αιθέρας μαζί με την Ημέρα απέκτησαν τη Γαία, τον Ουρανό και τον Πόντο.
Ο αιθέρας αποτέλεσε σημαντικό μέρος της προσπάθειας των επιστημόνων για την κατανόηση του Σύμπαντος, από τον Αριστοτέλη (και τους παλαιότερούς του) μέχρι τους επιστήμονες – ερευνητές της σύγχρονης εποχής. Παράλληλα όμως, ο αιθέρας υπήρξε και ένα πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ των επιστημόνων για τον αν υφίσταται ή όχι. Μετά την δημοσίευση της θεωρίας της Ειδικής Σχετικότητας ή ύπαρξη του αιθέρα εγκαταλείφθηκε οριστικά, κατόπιν εντολών, όπως και ήταν αναμενόμενο. Ο Αιθέρας είναι μέχρι και σήμερα κάτι απαγορευμένο επίσημα, για να μπορούν να παραπληροφορούν και να διαστρεβλώνουν την σπουδαιότητα του ανεπίσημα.
Εντούτοις όμως, σύγχρονες απόψεις που πηγάζουν από την Κβαντομηχανική, έρχονται να διαψεύσουν την αντίληψη αυτή και να αναστήσουν για ακόμα μία φορά την ιδέα και την σπουδαιότητα του αιθέρα στην ζωή.
Ετυμολογικά η σημασία της λέξεως Αιθήρ είναι το ανώτατον και καθαρότατον στρώμα του αέρος. Παράγεται από το ρήμα αίθω που σημαίνει ανάβω, αναφλέγω, φέγγω, φλέγομαι, καίομαι «αίθω γάρ ού μόνον το καίω, αλλά και το λάμπω» (Ευστάθιος Παρεκβολαί Είς Ιλιάδα Ψ 250). Άλλα παράγωγα της λέξεως είναι η αιθάλη, ο αιθίοψ και πιθανώς η Αίτνα. Ο Πλάτων στον «Κρατύλο» ετυμολογεί την λέξη λέγοντας ότι παράγεται από «αεί θεί» που σημαίνει αυτό που κινείται συνεχώς. (Κρατύλος 440 b)
Ελληνική Μυθολογία
Ο Αιθήρ σύμφωνα με την αρχαία ελληνική γραμματεία είναι και το Πυρ που δίνει ζωή, είναι ο σπινθήρας της ζωής για κάθε πλάσμα. Ο Όμηρος δεν θεωρούσε τον Αιθέρα ως κάποια θεότητα ούτε και ως κάποια περιοχή, αλλά ως μία ιδιαίτερη κατάσταση του Ουρανού, ο οποίος βρίσκεται κάτω από τον Ουρανό (Ιλιάς. Ξ. 288, Θ. 556, Β 412, Ο 192, Π 300, T 351). Ο Αριστοφάνης τον αποκαλεί ζωοδότη των πάντων «Αιθέρα σεμνότατον, βιοθρέμμονα πάντων» (Νεφ. 570) . Στον «Ύμνο προς Πρωτόγονον» βλέπουμε την πίστη των Ορφικών ότι ο Αιθήρ προϋπήρχε πριν από οποιαδήποτε γέννηση – εμφάνιση, αφού ο Πρωτόγονος, ή Έρως, ή Φάνης πλανιόταν μέσα στον Αιθέρα όταν γεννήθηκε από το αυγό, «Πρωτόγονον καλέω διφή, μέγαν, αιθερόπλαγκτον, ωογγενή» – (Ορφ. Ύμνος 6 προς Πρωτόγονον. Ο Δαμάσκιος (Περί Αρχών), μας λέει πως κατά τους Ορφικούς και σύμφωνα με την εκδοχή του Ιερώνυμου και του Ελλάνικου, ο Χρόνος και η Ανάγκη (Αδράστεια) γέννησαν τον Αιθέρα, το Χάος και το Έρεβος. Οι Ορφικοί λοιπόν πιστεύουν στην κοσμογονική τους θεωρία ότι ο Αιθήρ είναι ένα πρωταρχικό, βασικό δομικό στοιχείο της Δημιουργίας, ότι είναι η ψυχή του κόσμου, το Θείον Πύρ, ο σπινθήρας που δίνει ζωή σε όλα τα δημιουργήματα.
Ο Αναξιμένης (585-525 π.κ.ε.) διατύπωσε την θεωρία ότι τα πάντα είναι αέρας και από την αραίωσή του παράγεται ο Αιθέρας. Ο Φιλόλαος (5ος αιώνας π.κ.ε.) ένας από τους μαθητές του Πυθαγόρα που σώθηκαν από την σφαγή, πίστευε ότι ο Αιθήρ ήταν το πέμπτο από τα στοιχεία που αποτελούσαν τον κόσμο. Ο Ξενοφάνης (570-475 π.κ.ε.) διατύπωσε την θεωρία ότι η γη περιβάλλεται από τον Αιθέρα ο οποίος εκτείνεται στο άπειρο. Ανάμεσα στα άλλα ο Παρμενίδης (540-470 π.κ.ε.) θεωρούσε ότι ο Ήλιος και οι διάφοροι αστερισμοί βρίσκονται μέσα στον Αιθέρα. Ο Αναξαγόρας (500-428 π.κ.ε.) θεωρεί ότι ο Αιθήρ είναι ένα από τα δύο μέρη στα οποία χωρίστηκε η αρχική μάζα από την ωθητική δύναμη του Νού, δηλαδή της Πνευματικής Δύναμης και τον ταυτίζει με το Πύρ.
Ο Αριστοτέλης ελέγχει τον Αναξαγόρα και λέει ότι κακώς ονομάζει Αιθέρα αυτό που είναι Πύρ, δέχεται ότι ο Αιθήρ είναι το πέμπτο κοσμογονικό στοιχείο, το τελειότερο απ’ όλα τα άλλα, και αναφέρει ότι «ουρανού δε και άστρων ουσίαν με αιθέρα καλούμεν».
Ο αιθέρας είναι στενά συνδεδεμένος με μια άλλη έννοια της φυσικής, την έννοια του κενού. Η έννοια του κενού, από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία μέχρι τη σημερινή φυσική επιστήμη, οδηγεί στην εισαγωγή της ιδέας του αιθέρα. Βασική αρχή της Αριστοτέλειας φυσικής είναι η άρνηση οποιασδήποτε ύπαρξης του κενού μέσα στον χώρο. Η ύπαρξη του κενού θεωρείται παράλογη και ο Αριστοτέλης το αποδεικνύει με μια σειρά επιχειρημάτων, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κόσμος πρέπει να είναι ένας πλήρης και πεπερασμένος χώρος. Αν και μέχρι τη νεώτερη επιστήμη, οι ιδέες του Αριστοτέλη για το κενό και τον αιθέρα ήταν αναληθείς έως και αλλοπρόσαλλες, εν τούτοις σήμερα οι αντιλήψεις της σύγχρονης φυσικής, επανέρχονται κατά κάποιο τρόπο στην Αριστοτέλεια φυσική.
Ούτως ή άλλως οι σύγχρονοι αστροφυσικοί επιστήμονες αναφέρουν ότι το «κενό» του διαστήματος δεν είναι και τόσο κενό μιάς και εκεί υπάρχει η λεγόμενη «μεσοαστρική ύλη» (τα υπολείμματα ύλης που δεν σχηματοποιήθηκαν σε κάποιο άστρο). Άρα λοιπόν αυτό που αποκαλούμε ως «διαστημικό κενό» δεν είναι ακριβώς κενό.
Σύμφωνα με πολλούς Έλληνες πανεπιστήμονες – φιλοσόφους τα τέσσερα στοιχεία του Σύμπαντος, γη, ύδωρ, αήρ και πυρ, καθορίζουν ένα συμβολισμό για τις καταστάσεις της ύλης. Γη είναι η στερεή μορφή ύλης, ύδωρ η υγρή, αήρ η αέρια και πυρ μια «λεπτότερη» μορφή ύλης που εμείς σήμερα, θα την ταυτίζαμε με την ενέργεια του ηλεκτρομαγνητικού ή των άλλων δυναμικών πεδίων, της οποίας μια ειδική περίπτωση είναι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη φωτιά (πυρ). Ούτως ή άλλως άλλη έννοια έχει η φλόξ (φλόγα), άλλη το φώς – φάος –φωτιά και άλλη το πύρ. Οι κινήσεις της κάβε είδους ύλης είναι δεδομένες. Έτσι η πέτρα ως «γη» κατευθύνεται προς τη Γη, ο αήρ παραμένει πάντα πάνω από τη γη και το ύδωρ, ενώ το πυρ ανυψώνεται πάνω από όλα. Αυτές οι αντιλήψεις του Αριστοτέλη οδήγησαν μεθοδικά στην ανυπαρξία του κενού.
Τι είναι κενό για τον Αριστοτέλη; Σε έναν κενό χώρο δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν θέσεις, ούτε είναι δυνατόν να υπάρχουν εκεί τα αίτια της κίνησης. Έτσι στο κενό καμιά πέτρα δεν θα είχε λόγο να κινηθεί προς τη Γη και καμιά φλόγα να υψωθεί. Την ίδια φιλοσοφία ακολούθησαν και άλλοι αρχαίοι Έλληνες.
Μετά τη διατύπωση της ιδέας του ατόμου από τους Δημόκριτο και Λεύκιππο, ο Παρμενίδης ισχυρίστηκε ότι αν το άτομο είναι η βασική μονάδα ύλης, τότε τα διάφορα σώματα του κόσμου, ποτέ δεν είναι δυνατόν να χωριστούν στα άτομα που τα αποτελούν. Διότι αν συμβεί αυτό, τότε στον μεταξύ τους χώρο θα υπάρχει κενό. Η έννοια του κενού είναι απόλυτη, δηλαδή δεν πρόκειται για έναν κενό χώρο, απλώς κενό από γεγονότα, αλλά η έννοια σημαίνει ότι ούτε ο ίδιος ο χώρος υπάρχει και το νόημα του «τίποτα» περιλαμβάνει ακόμα και την ίδια την υπόσταση του χώρου. Αυτή την έννοια πρέπει να έχει και το Χάος της Θεογονίας του Ησιόδου (η ρίζα του το *χαF < XAFOΣ σημαίνει το χάσμα και όχι την αταξία, όπως εννοείται λανθασμένα το Χάος σήμερα).
Συνεπώς μεταξύ των χωρισθέντων ατόμων δεν υπάρχει απολύτως τίποτα. Ούτε καν άδειος χώρος, έννοια που είναι απαράδεκτη, όπως είδαμε και από τα επιχειρήματα του Αριστοτέλη. Αφού μεταξύ των χωρισθέντων ατόμων δεν υπάρχει τίποτα, τότε θα αγγίζουν το ένα το άλλο και στην πραγματικότητα, ποτέ δεν θα έχουν χωρισθεί!
Το άτοπο αυτό αποτέλεσμα απαλείφεται με την εισαγωγή ενός νέου «στοιχείου» μιας νέας μορφής ύλης, τόσο λεπτής που είναι πολλές φορές μη ανιχνεύσιμη, αλλά απαραίτητης ώστε να γεμίζει τον χώρο μεταξύ των ατόμων και να καθιστά εφικτό τον διαχωρισμό τους. Η πέμπτη ουσία ή Αιθέρας ή Πεμπτουσία, όπως ονομάστηκε μόλις στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, οφείλει τον ορισμό της στη διατήρηση της αυτοσυνέπειας της Δυναμικής και Κινητικής των σωμάτων και έρχεται να αντικαταστήσει την «παθολογική» έννοια του κενού.
Αντιγράφουμε από το άρθρο του Γ. Λειβαδιώτη
(Περιοδικό Περισκόπιο της Επιστήμης τεύχος 269)
Δεν θα αναφερθούμε στις ιδιότητες του Αιθέρα, όπως τις θεώρησε ο Αριστοτέλης, αν και είναι αξιοπρόσεκτο ότι και στις μετέπειτα γενιές επιστημόνων, η ιδέα του αιθέρα εισήχθη για τον ίδιο ακριβώς λόγο, τη διατήρηση της αυτοσυνέπειας της Δυναμικής και Κινητικής των σωμάτων. Όπως αναφέραμε, η αδυναμία της παρουσίας των αιτιών της κίνησης στον κενό χώρο, οδηγεί στην κατάργηση του κενού χώρου και στην εισαγωγή του αιθέρα.
Ομοίως, στη μετανευτώνια φυσική, η αδυναμία της δράσης εξ αποστάσεως, το θεωρητικά απαραίτητο, για την τότε εποχή, μέσον διάδοσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων και η έννοια του απόλυτου συστήματος αναφοράς, οδήγησαν στην επαναφορά της έννοιας του αιθέρα σε μια πιο σύγχρονη και μάθηματικοποιημένη μορφή. Είναι γνωστή η συνέχεια της ιστορίας. Διάφορα πειράματα, με κυριότερο το πείραμα συμβολής των Michelson και Μοrley, έδειξαν ότι δεν υπάρχει απόλυτο σύστημα αναφοράς και έτσι η Κινηματική καθορίζεται από την Ειδική θεωρία της Σχετικότητας, η οποία δεν δέχεται κανένα απόλυτο σύστημα αναφοράς και θεωρεί τις διάφορες κινήσεις μόνο σχετικές μεταξύ τους. Αν και η Ειδική θεωρία της Σχετικότητας κατήργησε την έννοια του αιθέρα, εντούτοις, μετά από 10 χρόνια, μέσα από τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας αυτή τη φορά, επιχειρείται να επανέλθει μια νέα μορφή της έννοιας αυτής.
Σχετικιστικός Αιθέρας
Το κλασσικό Νευτώνειο Βαρυτικό Πεδίο εκφράζεται με το βαρυτικό δυναμικό (Φ), που είναι ένα βαθμωτό φυσικό μέγεθος, δηλαδή σε κάθε σημείο του χώρου περιγράφεται με έναν μόνο αριθμό, ο οποίος είναι συνάρτηση της μάζας του σώματος που προκαλεί το πεδίο, του τρόπου κατανομής της μάζας αυτής στον χώρο, καθώς και *της θέσης του σημείου στην οποία εξετάζεται το πεδίο.
Για παράδειγμα, στα βαρυτικά πεδία με σφαιρική συμμετρία, όπως είναι τα αντίστοιχα που υπάρχουν γύρω από τους πλανήτες ή από τα συνήθη άστρα, το δυναμικό του βαρυτικού πεδίου είναι ανάλογο της μάζας του σώματος που προκαλεί το πεδίο και αντιστρόφως ανάλογο της απόστασης του εξεταζόμενου σημείου από το κέντρο του σώματος, με συντελεστή αναλογίας την παγκόσμια σταθερά της βαρύτητας (G).
Όμως, στη Γενική Σχετικότητα το βαρυτικό πεδίο δεν έχει τόσο απλή μορφή, αφού το δυναμικό του δεν είναι ένα απλό βαθμωτό πεδίο, αλλά ένα τανυστικό πεδίο δευτέρας τάξης, δηλ. ο μετρικός τανυστής (gμν). Ο συμβολισμός gμν υποδηλώνει έναν πίνακα (ή μήτρα) με 4×4=16 στοιχείων, καθένα εκ των οποίων είναι γενικώς συνάρτηση των συντεταγμένων του χώρου x, y, z και του χρόνου t. Οι δείκτες μ και ν συμβολίζουν τις τέσσερις συντεταγμένες του χωροχρόνου.
Όμως, ο πίνακας αυτός είναι συμμετρικός, δηλαδή τα 6 μη διαγώνια στοιχεία του πίνακα (g) είναι ίσα με τα αντίστοιχα συμμετρικά τους, έτσι μόνο 10 από τα 16 στοιχεία είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους. Δηλαδή, η Γενική Σχετικότητα θεωρεί όχι ένα, αλλά 10 ανεξάρτητα δυναμικά για το πεδίο βαρύτητας.
Η βαρύτητα σχετίζεται με τη γεωμετρία του χωροχρόνου μέσω του τανυστή g γι’ αυτό ο τελευταίος ονομάζεται και μετρικός τανυστής. Κάθε χωροχρονική επιφάνεια χαρακτηρίζεται από έναν διαφορετικό τανυστή g, και στην πραγματικότητα αυτός ο τανυστής είναι που περιγράφει τη γεωμετρία αυτής της επιφάνειας. Οι εξισώσεις πεδίου του Einstein συνδέουν γεωμετρία και φυσική.
Η γεωμετρία περικλείεται στον καλούμενο τανυστή του Einstein (Gμν) ο οποίος είναι μια πολύπλοκη συνάρτηση του μετρικού τανυστή (g) και των παραγώγων του. Η φυσική αντιπροσωπεύεται από τον τανυστή ενέργειας-ορμής (Τμν), ο οποίος περιέχει διάφορες ποσότητες που καθορίζουν την κατανομή, την κίνηση και την κατάσταση της ύλης στον χωροχρόνο ή ακόμη και χαρακτηριστικές ποσότητες από άλλα πεδία δυνάμεων εκτός της βαρύτητας, που είναι πιθανόν να υπάρχουν, όπως για παράδειγμα το Ηλεκτρομαγνητικό Πεδίο. Τόσο ο τανυστής (G) όσο και ο τανυστής (Τ) είναι συμμετρικοί πίνακες με 4×4=16 στοιχεία. Ο Einstein εξίσωσε τους δύο τανυστές που εκφράζουν τη γεωμετρία και τη φυσική του χωροχρόνου. Οι δύο τανυστές θεωρήθηκαν ίσοι και απλώς παρεμβάλλεται ανάμεσα τους μια παγκόσμια σταθερά, Κ, δηλαδή
Gμν = -Κ * Τμν (από τη μαθηματική επεξεργασία προκύπτει το μείον).
Η σταθερά Κ προκύπτει από την κανονικοποίηση των μονάδων.
Η ισότητα των δύο τανυστών δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι εξισώσεις πεδίου του Eistein μέσω των οποίων είναι δυνατόν να υπολογισθεί ο μετρικός τανυστής g, δηλαδή τα δυναμικά του πεδίου Βαρύτητας, και στη συνέχεια η κίνηση ενός σωματιδίου που βρίσκεται μέσα στο βαρυτικό πεδίο.
Οι εξισώσεις πεδίου, αν και περιγράφονται μόνο από μια τανυστική εξίσωση, εντούτοις αναλύονται σε 10 πολύπλοκες βαθμωτές εξισώσεις που συνδέουν τον μετρικό τανυστή με την ύλη και την ενέργεια των πηγών του βαρυτικού πεδίου. Αυτό συμβαίνει επειδή τόσο ο τανυστής του Einstein (G) , όσο και ο τανυστής ενέργειας-ορμής (Τ) , είναι συμμετρικοί, δηλαδή μόνο 10 από τα 16 στοιχεία τους είναι ανεξάρτητα.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει η θεωρία της σχετικότητας, είναι το τι ακριβώς συμβαίνει σε έναν «άδειο χώρο», δηλαδή σε ένα χώρο κενό από ύλη, όπου ο τανυστής ενέργειας-ορμής, Τ , είναι ίσος με μηδέν. Στην περίπτωση αυτή, οι εξισώσεις πεδίου προβλέπουν ότι είναι δυνατόν να υπάρχει πεδίο βαρύτητας, δηλαδή το δυναμικό g είναι διάφορο του μηδενός, όπως ακριβώς συμβαίνει έξω από τα άστρα, όπου ο χώρος θεωρείται ότι είναι κενός από ύλη, αλλά ταυτόχρονα υφίσταται σε αυτόν το αστρικό βαρυτικό πεδίο.
Άρα η Γενική Σχετικότητα προβλέπει την παρουσία «γεωμετρίας» που αντιπροσωπεύεται από τον τανυστή g ακόμα και με απουσία της ύλης. Σύμφωνα με την εν λόγω θεωρία, η παρουσία της «γεωμετρίας» δεν ήταν απλώς μια μαθηματική περιγραφή του αφηρημένου χωροχρόνου. Αντίθετα, ο χωροχρόνος, λόγω της παρουσίας της γεωμετρίας ή με άλλα λόγια, του βαρυτικού πεδίου που απλώνεται σε αυτόν, αποκτά μια άλλη υφή με απολύτως φυσική σημασία, και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως η περίπτωση του συνήθους κενού!
Για τον Αϊνστάιν, μοναδικό κενό είναι η περίπτωση που ο μετρικός τανυστής είναι μηδέν. Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει τίποτα, απολύτως τίποτα, ούτε καν ο ίδιος ο χωροχρόνος. Η θεώρησή του συμπίπτει με την αντίστοιχη του Παρμενίδη, αφού δεν παραδέχεται την ύπαρξη του απόλυτου κενού. Έτσι προκύπτει το ερώτημα, τι είναι ο κενός από ύλη χωροχρόνος, στον οποίο όμως, υφίσταται πεδίο βαρύτητας, δηλαδή «γεωμετρία;»
Αφού απέρριψε την ιδέα του απόλυτου κενού, ο Αϊνστάιν υιοθέτησε μια σύγχρονη επανέκδοση της ιδέας του αιθέρα, στον οποίο υφίσταται κάθε βαρυτικό ή μη πεδίο, παρά την απουσία της ύλης, πρόκειται δηλαδή για ένα καμπυλωμένης γεωμετρίας χωροχρονικό συνεχές. Αυτή η εκλεπτυσμένη μορφή του αιθέρα δεν επηρεάζει τις ταχύτητες των σωμάτων, ούτε πρόκειται για ένα απόλυτο σύστημα αναφοράς. Εντούτοις αντικαθιστά την ιδέα του απόλυτου κενού. Όπως αναφέρει ο βιογράφος του Einstein, ο Frank Philip: «Ο ίδιος ο Einstein επέμενε πάντα πως οι έννοιες του δεν είναι απλά νοητικά κατασκευάσματα, αλλά έκφραση της αντικειμενικής πραγματικότητας. Ο χωροχρόνος υπάρχει».
Πράγματι, αν και η Γενική Σχετικότητα δεν μπορεί να δώσει λεπτομέρειες για τη φυσική αιτία που καθιστά το χωροχρονικό συνεχές ένα μη απόλυτο κενό, παρόλα αυτά προβλέπει ότι πρόκειται για κάτι που δεν μπορεί να ταυτιστεί με το «απόλυτο τίποτα». Το τι ακριβώς συμβαίνει στη φυσική του χωροχρονικού συνεχούς, το έδωσε μια άλλη θεμελιώδης θεωρία, η κβαντομηχανική.
Κβαντικός Αιθέρας
Όπως αναφέραμε, σύμφωνα με τη Γενική θεωρία της Σχετικότητας, ο χώρος που φανταζόμαστε ως κενό δεν είναι εντελώς άδειος γιατί κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η ένταση των διαφόρων πεδίων όπως του βαρυτικού και του ηλεκτρομαγνητικού είναι μηδέν. Αυτό το «αλλόκοτο» κενό, που στη Σχετικότητα χαρακτηρίζεται ως χωροχρονικό συνεχές του Einstein, ή αιθέρας κατά τον Παρμενίδη, αποκτά δομή με φυσική σημασία κάτω από τη σκοπιά της κβαντομηχανικής. Στο χωροχρονικό συνεχές, η παρουσία των δυναμικών πεδίων δικαιολογείται από τις διάφορες φυσικές πηγές τους. Ένα παράδειγμα είναι όταν βρισκόμαστε κοντά σε ένα άστρο, όπου τότε αντιλαμβανόμαστε την παρουσία ενός βαρυτικού πεδίου στον γύρω εξεταζόμενο χωροχρόνο. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχουμε πραγματικά ένα υλικό κενό, αφού υπάρχει το βαρυτικό πεδίο, του οποίου όμως, η ενέργεια προσδίδει ενέργεια, άρα και ύλη (βάσει της ισοδυναμίας ύλης και ενέργειας), στον γύρω χωροχρόνο. Έτσι ο αιθέρας δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας συνήθης μη κενός χωροχρόνος, όπου όμως η ύλη είναι υπό μορφή ενέργειας.
Όταν όμως, δεν υπάρχουν φυσικές πηγές για τα πεδία, οπότε η ενέργεια τους τείνει στο μηδέν, τότε το χωροχρονικό συνεχές γίνεται ένα «κβαντικό κενό» και ο αιθέρας ονομάζεται τώρα κβαντικός αιθέρας. Θα μελετήσουμε αυτή την περίπτωση.
Έστω μια ομάδα από κύματα, των οποίων οι συχνότητες δεν διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, έτσι ώστε να διατηρείται αναλλοίωτη η μορφή τους κατά τη διάδοση. Αν οι συχνότητες διαφοροποιούνται αρκετά, κάποια κύματα θα διαδίδονται πιο γρήγορα από άλλα και με την πάροδο του χρόνου η κυματοομάδα θα διαλυθεί. Κάθε επί μέρους κύμα της ομάδας έχει δικό του πλάτος και συχνότητα, και η έκφραση του πλάτους ως συνάρτηση της συχνότητας ονομάζεται φάσμα της κυματοομάδας. Το γράφημα του διαγράμματος αυτού έχει τη μορφή μιας αντεστραμμένης καμπάνας, η οποία ονομάζεται Γκαουσιανή μορφή («κώδωνας του Gauss).
Σύμφωνα με αυτή, υπάρχει μια μέση συχνότητα από τις συχνότητες των επί μέρους κυμάτων, στην οποία αντιστοιχεί το μέγιστο πλάτος. Για κάθε άλλη συχνότητα, όσο περισσότερο διαφοροποιείται από τη μέση τιμή, τόσο ελαττώνεται το πλάτος της και μάλιστα με εκθετικό ρυθμό, ώστε για μεγάλες αποκλίσεις της συχνότητας από την μέση τιμή, το γράφημα να μηδενίζεται ασυμπτωτικά. Αυτό το ιδιαίτερο σχήμα του γραφήματος ονομάζεται παλμός της κυματοομάδας.
Ο παλμός αυτός δεν διαρκεί επ’ άπειρο, αλλά χαρακτηρίζεται από έναν χρόνο ζωής. Ένα σπουδαίο χαρακτηριστικό του παλμού είναι ότι το εμβαδόν του είναι σταθερό, ανεξαρτήτως του χρόνου ζωής του κυματοσυρμού, και είναι ανάλογο με ένα φυσικό μέγεθος που ονομάζεται δράση του κύματος (έχει μονάδες ενέργειας επί χρόνο).
Μάλιστα, η δράση είναι ίση με το γινόμενο του χρόνου ζωής ενός παλμού και της συνολικής του ενέργειας. Εφόσον η δράση είναι σταθερή, ο χρόνος ζωής και η ενέργεια του παλμού είναι μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα. Έτσι, όσο μικρότερος είναι ο χρόνος ζωής ενός κυματοσυρμού, τόσο μεγαλύτερη είναι η ενέργεια του. Αν λάβει κανείς υπόψη τον δυϊσμό ύλης και κύματος, τότε η προαναφερόμενη θεώρηση οδηγεί στην αρχή της απροσδιοριστίας.
Στην κβαντομηχανική θεωρία, τα διάφορα μεγέθη αντιπροσωπεύονται από τελεστές, δηλαδή μαθηματικές παραστάσεις που εκτελούν μια πράξη. Για παράδειγμα, η ορμή αντιπροσωπεύεται από τον τελεστή της χωρικής μεταβολής, ενώ η ενέργεια από τον τελεστή της χρονικής μεταβολής. Οι διάφοροι τελεστές δρουν στις κυματοσυναρτήσεις, οι οποίες αποτελούν τις λύσεις των εξισώσεων στα ποικίλα προβλήματα της κβαντομηχανικής.
Γενικά όμως, οι διάφοροι τελεστές δεν αντιμετατίθενται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, ο τελεστής της θέσης είναι απλά η θέση του εξεταζόμενου σώματος, ενώ η ορμή, όπως αναφέραμε, είναι η χωρική μεταβολή. Ως γνωστόν, η χωρική μεταβολή και η θέση, είναι ποσότητες που δεν αντιμετατίθενται στις μαθηματικές πράξεις. Η αρχή της απροσδιοριστίας αφορά τα λεγόμενα συζυγή μεγέθη, όπως για παράδειγμα είναι η θέση και η χρονική της μεταβολή, δηλαδή η ταχύτητα (ή η ορμή, αφού το γινόμενο της ταχύτητας με τη μάζα, που είναι σταθερή, δίνει την ορμή), ή με άλλα λόγια, αφορά μεγέθη που δεν αντιμετατίθενται.
Η τιμή της έντασης καθώς και του ρυθμού της χρονικής μεταβολής της έντασης ενός πεδίου είναι δύο μεγέθη όπως η θέση και η ταχύτητα, δηλαδή πρόκειται για συζυγή μεγέθη και έτσι δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε τις τιμές και των δύο αυτών μεγεθών, με απόλυτη ακρίβεια. Ισχύει για αυτά η αρχή της απροσδιοριστίας. Όσο μεγαλύτερη είναι η ακρίβεια προσδιορισμού της έντασης τόσο μικρότερη είναι η ακρίβεια προσδιορισμού του ρυθμού μεταβολής της και αντίστροφα. Έτσι στον κενό χώρο το πεδίο δεν μπορεί να διατηρείται ακριβώς ίσο με το μηδέν, γιατί τότε θα παραβιαζόταν η αρχή της απροσδιοριστίας. Πράγματι, αν δεν υπήρχε καθόλου πεδίο, τότε η ένταση του πεδίου θα είχε μια ακριβώς προσδιορισμένη τιμή, την μηδενική. Επίσης θα υπήρχε και έναν ακριβώς προσδιορισμένος ρυθμός χρονικής μεταβολής, ο μηδενικός. Όμως, ποτέ και σε κανένα χωροχρονικό τόπο, ο οποίος υπακούει στην αρχή της απροσδιοριστίας, δεν είναι δυνατόν να έχουμε απολύτως προσδιορισμένη ένταση και ρυθμό μεταβολής της έντασης.
Συνεπώς, σε κανένα χωροχρονικό τόπο δεν είναι δυνατή η απουσία του οποιουδήποτε δυναμικού πεδίου. Και αν σε έναν χωροχρονικό τόπο ήταν δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο, δηλαδή με κάποια φυσική ενέργεια να εξαφανιστούν τα δυναμικά πεδία, τότε αυτός ο χωροχρονικός τόπος θα έχανε την υπόσταση του, δηλαδή θα μεταμορφωνόταν στο «απόλυτο τίποτα» του Παρμενίδη, έτσι ώστε να μη παραβιάζεται η αρχή της απροσδιοριστίας, γεγονός που αναπόφευκτα θα συνέβαινε στην αντίθετη περίπτωση, αφού θα ήταν δυνατή η ταυτόχρονη παρουσία της μηδενικής έντασης και της μηδενικής χρονικής μεταβολής της έντασης των πεδίων. Επισημαίνουμε για άλλη μια φορά ότι δεν είναι αναφερόμαστε στην περίπτωση όπου η παρουσία των διαφόρων δυναμικών πεδίων δικαιολογείται από κάποιες φυσικές πηγές.
Το συμπέρασμα είναι ότι σε κάθε χωροχρονικό συνεχές, η μόνιμη παρουσία των δυναμικών πεδίων είναι αναπόφευκτο γεγονός. Ειδικά όμως, στην περίπτώση που ελλείπουν οι φυσικές πηγές των δυναμικών πεδίων, τότε το πεδίο είναι το ελάχιστο δυνατό. Αλλά όχι μηδενικό.
Πρέπει λοιπόν να υπάρχει μία ορισμένη ελάχιστη ποσότητα απροσδιοριστίας, που εκφράζεται ως μια κβαντική διακύμανση στις τιμές της έντασης και του αντίστοιχου ρυθμού μεταβολής της έντασης του πεδίου. Αυτές οι ενεργειακές διακυμάνσεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά ζεύγη σωματιδίων, των λεγόμενων φορέων αλληλεπίδρασης, δηλαδή των σωματιδίων που είναι υπεύθυνα για τη διάδοση των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων, όπως για παράδειγμα είναι τα φωτόνια. Αυτά τα εν δυνάμει σωματίδια εμφανίζονται και στη συνέχεια εξαϋλώνονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, και έτσι δεν μπορούν να εντοπιστούν άμεσα από έναν ανιχνευτή σωματιδίων. Αν ΔE είναι η ενέργεια των δυνητικών αυτών σωματιδίων και Δt είναι ο χρόνος ζωής τους, τότε, όπως έχουμε ήδη εξηγήσει σε προηγούμενη παράγραφο, τα δύο αυτά μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα, αφού πολλαπλασιαζόμενα δίνουν την παγκόσμια σταθερά του Plank.
Έτσι, κβαντικός αιθέρας είναι εκείνο το χωροχρονικό συνεχές, στο οποίο απουσιάζουν όλων των ειδών οι φυσικές πηγές των δυναμικών πεδίων, έτσι ώστε, όλος ο χωροχρόνος μετατρέπεται σε μια θάλασσα από δυνητικά σωματίδια, τόσο μεγαλύτερης ενέργειας, όσο μικρότερης διάρκειας είναι η ζωή τους. Βέβαια η ενέργεια αυτή δεν μπορεί να έχει οποιαδήποτε τιμή, αφού είναι ορισμένα τα είδη των σωματιδίων που σχηματίζονται και άρα η ενέργεια και ο χρόνος ζωής τους είναι δεδομένα.
Όπως αναφέραμε, ο κβαντικός αιθέρας αποτελείται από μια θάλασσα εν δυνάμει σωματιδίων, φορείς των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων. Οι ενδείξεις για την παρουσία αυτού του αιθέρα, δηλαδή του κβαντικού κενού, δεν είναι μόνο θεωρητικές, αλλά και πειραματικές, αφού πολλές είναι οι εφαρμογές του κβαντικού κενού στο εργαστήριο. Ένα από τα σημαντικότερα πειράματα που αποδεικνύουν την ύπαρξη του κβαντικού κενού είναι η μελέτη του φαινομένου Casimir. Το φαινόμενο Casimir είναι η παρουσία μικρής ελκτικής δύναμης που δρα μεταξύ δύο αφόρτιστων αγώγιμων πλακών παράλληλων μεταξύ τους και οι οποίες βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους. Το φαινόμενο αυτό προέβλεψε ο Ολλανδός φυσικός Hendrick Casimir το 1948. Η πεπερασμένη απόσταση μεταξύ των πλακών εμποδίζει την υλοποίηση εν δυνάμει σωματιδίων στον ενδιάμεσο κενό χώρο, με μήκη κύματος μεγαλύτερα από κάποιο συγκεκριμένο ανώτατο όριο. Το αποτέλεσμα είναι να συσσωρεύονται περισσότερα σωματίδια έξω από τις πλάκες παρά στον ενδιάμεσο χώρο τους. Η διαφορά αυτή εκδηλώνεται ως μια διαφορά μεταξύ της πίεσης που εξασκείται στις πλάκες από τον εξωτερικό χώρο και της πίεσης που εξασκείται από τον ενδιάμεσο χώρο. Η διαφορά της πίεσης ωθεί τις πλάκες προς τα μέσα σαν να επιδρά μια ελκτική δύναμη.
Το φαινόμενο μπορεί να παρομοιασθεί με το εξής παράδειγμα. Έστω ένα κυβικό δοχείο γεμάτο αέρα, το οποίο χωρίζεται στη μέση από μια πλάκα που έχει την ευχέρεια να μετακινείται. Αν με κάποιον τρόπο, ένας μη αμελητέος αριθμός σωματιδίων καταφέρει να περάσει από το ένα μέρος της πλάκας στο άλλο, τότε η πίεση στο μέρος του δοχείου όπου βρίσκονται τα περισσότερα σωματίδια θα αυξηθεί και θα γίνει μεγαλύτερη από την πίεση στο άλλο μέρος.
Η διαφορά αυτή της πίεσης εξασκεί στην επιφάνεια της πλάκας μια δύναμη η οποία την μετακινεί προς το μέρος με τα λιγότερα σωματίδια. Το παράδειγμα αυτό είναι εντελώς ανάλογο με το φαινόμενο Casimir, με τη διαφορά ότι αντί του αέρα, έχουμε τον κβαντικό αιθέρα.
Ο Casimir έδειξε ότι στην πυκνότητα ενέργειας του κενού μεταξύ των πλακών, δεν συνεισφέρουν οποιαδήποτε εν δυνάμει φωτόνια που δημιουργούνται, αλλά μόνο εκείνα που το μήκος κύματος τους είναι ακέραιο πολλαπλάσιο της απόστασης των δύο πλακών. Επίσης παρατηρείται ότι η πυκνότητα ενέργειας του κενού στον χώρο μεταξύ των πλακών μειώνεται καθώς ελαττώνεται η απόσταση των πλακών. Αυτό με άλλα λόγια σημαίνει ότι όσο μικρότερη είναι η απόσταση μεταξύ των δύο πλακών, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η διαφορά πίεσης και η ελκτική δύναμη. Η μικροσκοπική αυτή δύναμη μετρήθηκε το 1996 από τον Steven Lamoreaux. Τα αποτελέσματα του ήταν σε συμφωνία με τη θεωρία μέσα σε πειραματικό σφάλμα 5%.
Βέβαια μέσα στον κβαντικό αιθέρα, τα εν δυνάμει σωματίδια που δημιουργούνται δεν είναι μόνο φωτόνια. Και τα υπόλοιπα σωματίδια φορείς των θεμελιωδών αλληλεπιδράσεων, εκτός των φωτονίων, συνεισφέρουν επίσης κατά ένα μικρό ποσοστό στη δύναμη μεταξύ των πλακών, αυτό όμως είναι αμελητέο και έτσι μόνο η δύναμη από τα φωτόνια είναι δυνατόν να μετρηθεί.
(Ο Paul Davies έδειξε ότι οι παρατηρητές που ταξιδεύουν επιταγχυνόμενοι μέσα σε κβαντικό αιθέρα θα περιβάλλονται από μια ειδική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, καλούμενη έκλαμψη του αιθέρα.)
Όπως είναι γνωστό από τις εξισώσεις ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του Maxwell, ένα φορτίο ακτινοβολεί μόνο όταν επιταχύνεται. Αντίθετα, όταν η ταχύτητα του είναι σταθερή, κανένα φωτόνιο δεν παράγεται. Η ίδια διαδικασία επιτάχυνσης ενός φορτισμένου σωματιδίου μέσα στον κβαντικό αιθέρα οδηγεί στην εμφάνιση μιας δύναμης τριβής, ενώ τίποτα δεν συμβαίνει αν η ταχύτητα παραμένει σταθερή, δηλαδή η κίνηση είναι αδρανειακή.
Ένας από τους κατεξοχήν μελετητές του κβαντικού αιθέρα είναι ο Paul Davies φυσικός στο Πανεπιστήμιο Maquarie του Sydney της Αυστραλίας, καθώς και στο Πανεπιστήμιο του Queensland. Ο Paul Davies έδειξε ότι οι παρατηρητές που ταξιδεύουν επιταχυνόμενοι μέσα σε κβαντικό αιθέρα θα περιβάλλονται από μια ειδική ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, καλούμενη έκλαμψη του αιθέρα. Το φαινόμενο όμως αυτό είναι υπέρμετρα ασθενές, αφού για να παραχθεί ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από τον κβαντικό αιθέρα μόνο ενός βαθμού Kelvin, ο παρατηρητής πρέπει να κινηθεί με επιτάχυνση της τάξης των 10^21 g, όπου g είναι η επιτάχυνση της βαρύτητας της Γης.
Αλλά ενώ είναι παντελώς αδύνατο να επιταχυνθεί τόσο πολύ ένας παρατηρητής, δεν είναι και τόσο δύσκολο να γίνει το ίδιο με ένα υποατομικό σωματίδιο. Επίσης, έχει προβλεφθεί ότι, αν το επιταχυνόμενο αυτό σωματίδιο είναι το πρωτόνιο, τότε αυτό απορροφά ενέργεια από την περιβάλλουσα ακτινοβολία και μετατρέπεται σε νετρόνιο με παράλληλη διαφυγή ενός νετρίνου. Υπενθυμίζουμε εδώ μιάς και είναι εξόχως «περίεργη» η σύμπτωση ότι η ρίζα της λέξεως αιθέρας, το ρήμα αίθω σημαίνει ανάβω, αναφλέγω, φέγγω, φλέγομαι, καίομαι….
Το δεύτερο φαινόμενο, δηλαδή αυτό της εμφάνισης τριβής μόνο στα φορτισμένα σωματίδια που κινούνται επιταχυνόμενα μέσα στον κβαντικό αιθέρα, προβλημάτισε αρκετά τους ειδικούς και σήμερα καταβάλλονται προσπάθειες για να βρεθεί κατά πόσο είναι συμβιβαστή η ιδιότητα αυτή του αιθέρα, να ξεχωρίζει τα αδρανειακά από τα μη αδρανειακά συστήματα αναφοράς, με τη γενικευμένη αρχή της Σχετικότητας.
Η περιορισμένη αρχή της Σχετικότητας αναφέρει ότι όλα τα συστήματα αναφοράς που κινούνται με ομαλή και ευθύγραμμη κίνηση είναι μεταξύ τους ισοδύναμα για την περιγραφή των νόμων της φύσης, δηλαδή δεν υπάρχει απόλυτο σύστημα αναφοράς. Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ δύο αδρανειακά κινούμενων παρατηρητών, είναι αδύνατο να αποδείξει κανείς, ότι ο ένας είναι ο ακίνητος, ενώ ο άλλος κινείται, αφού οι κινήσεις των δύο παρατηρητών είναι πάντα σχετικές ως προς αυτούς.
Στη γενική περίπτωση όμως, όπου έχουμε επιτάχυνση, με την πρώτη ματιά φαίνεται ότι τα διάφορα συστήματα αναφοράς δεν είναι ισοδύναμα μεταξύ τους, αφού οι επιβάτες π.χ. ενός οχήματος είναι σε θέση να γνωρίζουν πότε ο οδηγός επιβραδύνει ή επιταχύνει, από την κίνηση του σώματος τους λόγω αδράνειας. Όμως, απεδείχθη ότι την αδρανειακή επιτάχυνση μιμείται τέλεια το βαρυτικό πεδίο.
Έτσι, η γενικευμένη αρχή της Σχετικότητας δεν διακρίνει κανένα σύστημα αναφοράς, επιταχυνόμενο ή μη, θεωρεί λοιπόν ότι τα επιταχυνόμενα συστήματα αναφοράς είναι μεταξύ τους ισοδύναμα και ταυτίζονται με τα πεδία βαρύτητας.
Ο κβαντικός αιθέρας όμως εξασκεί δύναμη μόνο στα επιταχυνόμενα σωματίδια και όχι στα μη επιταχυνόμενα. Είναι λογικό να διατυπώσουμε το εξής ερώτημα: Μήπως η αδράνεια που εμφανίζεται στα διάφορα υλικά όταν επιταχύνονται, δεν είναι τίποτα άλλο από τη συνολική δύναμη τριβής που προκαλεί ο κβαντικός αιθέρας στα φορτισμένα σωματίδια από τα οποία αποτελούνται αυτά τα υλικά; Αν κάτι τέτοιο αληθεύει, τότε η γενικευμένη αρχή της Σχετικότητας πρέπει να συμβιβαστεί με την αδράνεια που προκαλεί ο κβαντικός αιθέρας.
Όπως αποδεικνύεται μέσα από διάφορες αστρονομικές μετρήσεις, σήμερα το Σύμπαν εξελίσσεται διαστελλόμενο με επιταχυνόμενο ρυθμό. Έτσι, μετά από έναν χρόνο της τάξης των 10^100 δευτερολέπτων, το Σύμπαν θα καταλήξει σε μια ψυχρή και σκοτεινή άβυσσο αποτελούμενη από φωτόνια, νετρίνα και ηλεκτρόνια (ή ποζιτρόνια) μηδενικής ενέργειας, όπου η θερμοκρασία θα είναι μικρότερη από 10^-70 βαθμούς και θα τείνει ασυμπτωτικά στο μηδέν. Τα πάντα θα πλέουν σε μια απέραντη θάλασσα κβαντικού αιθέρα.
Επομένως, η καλύτερη κατανόηση του κβαντικού κενού θα προσφέρει μια πληρέστερη γνώση των τελικών φάσεων της δομής του Σύμπαντος.
Σύμφωνα με την Θεογονία του Ησιόδου, ο κόσμος γεννήθηκε από το Χάος, από το οποίο προήλθε το Έρεβος και η Νύκτα. Στη συνέχεια αυτά γέννησαν τον Αιθέρα και την Ημέρα… Εδώ και πάνω από τρεις χιλιετίες, ο Αιθέρας αποτελεί το κέντρο της κοσμογονίας, είναι το υλικό από το οποίο δημιουργείται το Σύμπαν και στο υλικό το οποίο θα καταλήξει στο απόμακρο τέλος του. Αντιλαμβάνεστε τώρα γιατί τα φυτά και τα ζώα, λατρεύουν τους οργονίτες, ειδικά τους οργονίτες του orgonodrome,αλλά και όλους τους οργονίτες τύπου ΑΑΑ+ αλλά και γιατί πολεμούν τους οργονίτες, όσοι βρίσκονται και ζουν αδρανοποιημένοι και στάσιμοι σε ενέργεια DOR; Ο κβαντικός αιθέρας εξασκεί δύναμη μόνο στα επιταχυνόμενα σωματίδια και όχι στα μη επιταχυνόμενα … απλό έτσι!
Βιβλιογραφία
-ΗΣΙΟΔΟΥ, ΘΕΟΓΟΝΙΑ (εκδ. ΠΑΠΥΡΟΣ) -ΟΜΗΡΟΥ, ΙΛΙΑΣ (εκδ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ) -ΠΛΑΤΩΝΟΣ, ΚΡΑΤΥΛΟΣ (εκδ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ) -ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ, ΝΕΦΕΛΑΙ (εκδ. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ) -Πασσά Ιωάννου, ΤΑ ΟΡΦΙΚΑ -Τσατσόμοιρου Ηλία, ΑΙΓΑΙΟ ΒΟΥΝΟ (εκδ. ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ) -Γονιδέλη Αποστόλου, Η ΓΕΝΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ (εκδ. ΠΥΡΙΝΟΣ ΚΟΣΜΟΣ) -Γραμματικάκη Γεωργίου. Η ΚΟΜΗ ΤΗΣ ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ (εκδ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ) -Lloyd G. E. R. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ (εκδ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ) -Kip. S. Thorne ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τόμος 1 (εκδ. ΚΑΤΟΠΤΡΟ) -Kip. S. Thorne ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τόμος 2 (εκδ. ΚΑΤΟΠΤΡΟ) -P. Davies και J. Brown ΥΠΕΡΧΟΡΔΕΣ, Η «ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ» (εκδ. ΚΑΤΟΠΤΡΟ) -Tony Hey , Patrick Walters ΤΟ ΚΒΑΝΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ (εκδ. ΚΑΤΟΠΤΡΟ)
Λεξικά
-Γιαννακόπουλου Παναγιώτη ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ -Magenta ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
