Ποικίλοι ορισµοί υπάρχουν για τα
διαιτητικά συµπληρώµατα σε όλο τον κόσµο. Στις χώρες της Ευρώπης ο ορισµός για
τα συµπληρώµατα διατροφής είναι ο ακόλουθος:«Τα συµπληρώµατα διατροφής είναι παρασκευάσµατα όπως δισκία, κάψουλες, κόνεις ή υγρά παρασκευάσµατα τα οποία απαρτίζονται ή περιέχουν µικροθρεπτικά ή µακροθρεπτικά συστατικά ή/ και εδώδιµες ύλες, τα οποία καταναλώνονται σε δόσεις επιπρόσθετα στην καθηµερινή διατροφή. Τα διατροφικά συµπληρώµατα αποτελούνται από βιταµίνες, µέταλλα και ιχνοστοιχεία. Περιέχουν πεπτίδια, αµινοξέα και συνδυασµούς αζώτου, έλαια, λιπαρά οξέα και τους εστέρες τους, φυτικές ίνες και άλλα συστατικά, φυτικά, ζωικά ή µικροβιακής προέλευσης, όπως επίσης και προϊόντα ζύµωσης ή σε αφυδατωµένη µορφή ή συµπυκνωµένη, είτε και σε µορφή εκχυλίσµατος».
Στις ΗΠΑ το DSHEA
(Dietary Supplement Health Education Act)
το 1994 ορίζει το διαιτητικό συµπλήρωµα ως "ένα προϊόν που επιδιώκει να
συµπληρώσει την καθηµερινή διατροφή και το οποίο µπορεί να περιέχει ένα ή
περισσότερα από τα παρακάτω διαιτητικά συστατικά: βιταµίνη, µεταλλικό στοιχείο,
φυτική δρόγη, αµινοξύ, ένα διαιτητικό υποκατάστατο που η χρήση του θα αυξήσει
την ολική καθηµερινή πρόσληψη, είτε ως συµπύκνωµα, ή µεταβολίτης, ή συστατικό ή
σε εκχύλισµα που θα περιέχει σε συνδυασµούς τα παραπάνω συστατικά. Επιδιώκεται
η χορήγησή τους να γίνεται από του στόµατος. Δεν προορίζεται να χρησιµοποιηθεί όπως ένα συµβατικό τρόφιµο ή
ως αυτούσιο γεύµα ή δίαιτα, και χαρακτηρίζεται ως διαιτητικό συµπλήρωµα". Αυτός
ο ορισµός όπως και ο ορισµός που δόθηκε από την Ευρώπη, επεκτείνουν την έννοια των
διαιτητικών συµπληρωµάτων και περιλαµβάνουν και συστατικά όπως: Σκόρδο,
ιχθυέλαια, ένζυµα και µίγµατα από αυτά τα συστατικά.
Ταξινόµηση
Τα διαιτητικά συµπληρώµατα χωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες. Αυτές είναι:
1. Βιταµίνες και
µεταλλικά στοιχεία ήτοι:
- Πολυβιταµίνες και
µεταλλικά στοιχεία. Περιέχουν σχεδόν το 100% της συνιστώµενης ηµερήσιας ποσότητας (Recommended Dietary
Allowance,
RDA) για τις βιταµίνες µε διάφορες περιεκτικότητες σε
µέταλλα και ιχνοστοιχεία.
- Απλές βιταµίνες και
µέταλλα. Μπορεί να περιέχουν πολύ µεγάλα ποσά. Όταν τα επίπεδα υπερβούν εώς και
10 φορές το RDA, τότε αποκαλούνται «µεγαδόσεις».
- Συµπλέγµατα βιταµινών
και µετάλλων. Συνήθως προορίζονται για συγκεκριµένες οµάδες του πληθυσµού και συγκεκριµένου τρόπου
ζωής π.χ. σε αθλητές, παιδιά, εγκυµονούσες, σε άτοµα που κάνουν δίαιτα, στους εφήβους,
στους χορτοφάγους κ.α.
- Συµπλέγµατα
βιταµινών και µετάλλων µε άλλα συστατικά όπως, π.χ το σκόρδο, ginseng, έλαιο
νυχτολούλουδου.
2. Ανεπίσηµες βιταµίνες
και µεταλλικά στοιχεία, για τα οποία δεν έχουν περιγραφεί ακόµη παθολογικές
καταστάσεις από την έλλειψή τους στον οργανισµό π.χ. βόριο, χολίνη.
3. Φυσικά έλαια που
περιέχουν λιπαρά οξέα για τα οποία υπάρχουν ορισµένα στοιχεία για ευεργετικές
επιδράσεις, π.χ. ιχθυέλαια, λιναρόσπορος, έλαιο νυχτολούλουδου.
4. Φυσικά
υποκατάστατα που περιέχουν συστατικά µε αναγνωρισµένες φαρµακευτικές δράσεις,
αλλά των οποίων η σύνθεση και οι επιδράσεις δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως, π.χ.
το σκόρδο, γκίγκο,κ.α.
5. Φυσικά συστατικά
των οποίων η σύνθεση και οι επιδράσεις δεν έχουν προσδιοριστεί πλήρως και ξεχωρίζουν για τις 'θεραπευτικές' ιδιότητες’’ τους,π.χ.
Chlorella, Spirulina, βασιλικός πολτός.
6. Ένζυµα µε γνωστές
φυσιολογικές επιδράσεις, αλλά αµφίβολης αποτελεσµατικότητας όταν χορηγούνται
από το στόµα, π.χ. υπεροξειδική δισµουτάση.
7. Αµινοξέα ή
παράγωγά τους, π.χ. καρνιτίνη, Ν-ακέτυλο-κυστείνη, S-αδενόσυλοµεθειονίνη.
Χρήση των συµπληρωµάτων
Τα συµπληρώµατα χρησιµοποιούνται για ποικίλους και διάφορους
λόγους, οι οποίοι µπορεί να περιλαµβάνουν τα ακόλουθα:
-Ως µέσο σιγουριάς
που θα βοηθήσει τα άτοµα που δεν έχουν τον χρόνο να καταναλώνουν πλήρη και επαρκή γεύµατα.
-Για να βελτιώσουν
την συνολική τους υγεία και φυσική κατάσταση.
-Για να επιµηκυνθεί
η βιωσιµότητα και να καθυστερήσουν την εκδήλωση φαινοµένων
που σχετίζονται µε κάθε ηλικία.
-Ως τονωτικό
προκειµένου να νιώσουν καλύτερα ή σε περίοδο ανάρρωσης.
-Για τα συµπτώµατα
του στρες.
-Σε περιόδους
εγκυµοσύνης.
-Σε άτοµα που κάνουν
δίαιτες αδυνατίσµατος.
-Σε καπνιστές
-Για να βελτιωθεί η
απόδοση ατόµων που αθλούνται.
-Για να προληφθούν ή
να αντιµετωπιστούν διάφορα συµπτώµατα, όπως
παρατηρούνται στο κρυολόγηµα, στα καρδιαγγειακά νοσήµατα,
στον καρκίνο, στη
µειωµένη όραση, σε δερµατολογικές παθήσεις κ.α)
Υπάρχουν τρεις κύριοι
λόγοι για την χρήση των συµπληρωµάτων διατροφής. Μπορούν να χρησιµοποιηθούν
για:
-Θεραπεία ή πρόληψη διατροφικής ανεπάρκειας.
-Μείωση του κινδύνου εµφάνισης άλλων ασθενειών π.χ. καρδειαγγειακών
νοσηµάτων, καρκίνου κ.α.
-Ενίσχυση της καλής υγείας του ατόµου.
…............
Οι πληθυσµιακές
οµάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο ανεπάρκειας και µπορουν να επωφεληθούν από την
χορήγηση των συµπληρωµάτων περιλαµβάνουν:
- Άτοµα όπως τα βρέφη και τα παιδια, εφήβους,
γυναίκες σε περιόδους εγκυµοσύνης και θηλασµού και κατα την αναπαραγωγική
περίοδο, ηλικιωµένοι, και πτωχές µειονότητες.
- Άτοµα των οποίων η διατροφή επηρεάζεται από
τον τρόπο ζωής τους, π.χ. καπνιστές, αλκοολικοί, εθισµένοι στα ναρκωτικά,
ελλιποβαρή άτοµα, άτοµα µε χαµηλό εισόδηµα καθώς και αυστηρά χορτοφάγοι, και οι
αθλητές.
- Άτοµα
η διατροφή των οποίων επηρεάζεται από µια πρόσφατη εγχείρηση ή που πάσχουν από
κάποια νόσο π.χ σύνδροµα δυσαπορρόφησης, ηπατοχολικά νοσήµατα, εγκαυµατίες,
άτοµα µε συγγενή προβλήµατα µεταβολισµού.
- Άτοµα τα οποία κάνουν χρόνια χρήση φαρµάκων.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
(προσαρμογή)
Agnus Castus (Άγνος ο αγνός ή Λυγαριά)
Alfαlfα (Μηδική)
Αloe Vera
Angelica (Αγγελική)
Aniseed (Γλυκάνισος)
Apricot (Αρµενική η κοινή ή Βερικοκιά)
Arnica (Άρνικα)
Artichoke (Aγκινάρα)
Asafoetida (Σύλφιο)
Avens (Γέο ή γκέο)
Burdok
Bilberry (Βαξίνιουµ το Ερυθρό, Μύρτιλλος)
Blue Flag
Boldo (Bόλδο)
Broom (Κύτισος)
Buchu
Calamus (Κάλαµους)
Capsicum (Πιπεριά)
Cascara
Cassia (Κάσια)
Cat's claw
Celery (Σέλινο)
Cereus (Κάκτος ο µεγανθής)
Chamomile, Roman (Ρωµαϊκό Χαµοµήλι)
Chamomile, (German) (Χαµοµήλι κοινό)
Chaparral (Κρεόζωτο)
Cinnamon (Κανέλλα)
Clivers (Γάλιο η απαρίνη)
Clove (Καρυόφυλλο)
Cohosh, Black (Tσιµιτσιφούγκα)
Cohosh Blue
Cola (Κόλα)
Coltsfoot (Βήχιο)
Comfrey (Σύµφυτον)
Corn Silk
Couchgrass (Άγρωστις Αγριάδα, Agropyron repeus L.)
Cowslip (Πρίµουλα)
Cranberry (Βακκίνιον το Οξύκοκκον)
Damiana (Δαµιάνα η αφροδισιακή)
Dandelion (Πικραλίδα)
Drosera
Echinacea (Εχινάτσια)
Elder (σαµπούκος)
Euphorbia (Eυφόρβια)
Eucalyptus (Eυκάλυπτος ο σφαιριόκαρπος)
Eyebright (Ευφρασία)
False Unicorn, Reratrum Luteum L. (Βέρατρον το κίτρινο)
Figwort (Σκροφουλάρια)
Fucus (Φαιοφύκος)
Fragula (Φράγκουλα)
Gentian (Γεντιανή)
Ginger (Πιπερόριζα)
Golden Seal (Hydrastis Canadensis L., Υδράστις)
Gravel Root (Ευπατόριο)
Ground Ivy (Γλήχωµα)
Hawthorn, Crataegus Oxycantha L. (Κράταιγος ο οξυάκανθος)
Hops (Λυκίσκος)
Horehound, Black (Βαλλωτή η µαύρη )
Horehound White (Μαρρούβιο το κοινό)
Horse-chestnut (Iπποκαστανιά)
Ηorseradish (Χρένο)
Hydrangea (Ορτανσία)
Ispaghula (Ψύλλιον)
Java Tea (Τσάι της Ιάβας)
Juniper
Laurus nobilis (Δάφνη η ευγενής ή του Απόλλωνος, Κοινώς Βάγια)
Liquorice (γλυκύρριζα)
Valerian (Βαλεριάνα)
GINKGO BILOBA
GINSENG
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ
ΓΛΥΚΟΖΑΜΙΝΗ
ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ ΣΠΟΡΟΥ ΣΤΑΦΥΛΙΟΥ
ΙΣΟΦΛΑΒΟΝΕΣ
ΙΧΘΥΕΛΑΙΑ
ΚΡΕΑΤΙΝΗ
ΛΕΚΙΘΙΝΗ
ΜΕΛΑΤΟΝΙΝΗ
Ν-ΑΚΕΤΥΛΚΥΣΤΕΪΝΗ
ΟΚΤΑΚΟΣΑΝΟΛΗ
ΠΑΝΓΑΜΙΚΟ ΟΞΥ
ΠΑΡΑ-ΑΜΙΝΟ ΒΕΝΖΟΪΚΟ ΟΞΥ
ΠΡΑΣΙΝΟΧΕΙΛΑ ΜΥΔΙΑ
σ-ΑΔΕΝΟΣΥΛΟΜΕΘΕΙΟΝΙΝΗ
ΣΚΟΡΔΟ
ΣΠΕΙΡΙΛΙΟ
ΣΥΖΥΓΕΣ ΛΙΝΕΛΑΪΚΟ ΟΞΥ (ΣΛΟ)
ΣΥΝΕΝΖΥΜΟ Q
ΦΩΣΦΑΤΙΔΥΛΟΣΕΡΙΝΗ
ΧΙΤΟΣΑΝΗ
ΧΛΩΡΕΛΛΑ
ΧΟΛΙΝΗ
ΧΟΝΔΡΟΪΤΙΝΗ
ΧΟΝΔΡΟΣ ΚΑΡΧΑΡΙΑ
ΠΗΓΗ:
Μαρία Σκουρολιάκου: «ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ, ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ, ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΡΟΓΕΣ». Α΄Τόμος, σελ. 3-4, 11-14. Β΄Τόμος, σελ. 3-5. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Διαιτολογίας και
Διατροφής. Αθήνα 2005.
.jpg)
